Huy động nguồn lực trong xây dựng nông thôn mới tại huyện Ngân Sơn, tỉnh Bắc Kạn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

HOÀNG THỊ NGỌC LAN

HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC TRONG XÂY DỰNG

NÔNG THÔN MỚI TẠI HUYỆN NGÂN SƠN,

TỈNH BẮC KẠN

LUẬN VĂN THẠC SĨ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN

THÁI NGUYÊN - 2019

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

HOÀNG THỊ NGỌC LAN

HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC TRONG XÂY DỰNG

NÔNG THÔN MỚI TẠI HUYỆN NGÂN SƠN,

TỈNH BẮC KẠN

Ngành: Phát triển nông thôn

Mã số ngành: 8.62.01.18

LUẬN VĂN THẠC SĨ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN

Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. ĐÀO THANH VÂN

THÁI NGUYÊN - 2019

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan, các số liệu và kết quả nghiên cứu trình bày trong luận

văn là trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ bất kỳ một học vị nào.

Tôi xin cam đoan rằng các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ

rõ nguồn gốc.

Thái Nguyên, ngày 15 tháng 3 năm 2019

Tác giả luận văn

Hoàng Thị Ngọc Lan

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn này, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Ban giám

hiệu, khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn, các Thầy, Cô giáo trường Đại học

Nông lâm - Đại học Thái Nguyên, đã truyền đạt cho tôi những kiến thức quý báu

trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu.

Nhân dịp này, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới GS.TS. Đào Thanh Vân. Người

đã dành nhiều thời gian, tạo điều kiện thuận lợi, hướng dẫn và giúp đỡ tôi hoàn

thành luận văn này.

Tôi xin chân thành cảm ơn lãnh đạo UBND huyện, Ban chỉ đạo thực hiện

Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới huyện, Ban quản lý xây

dựng nông thôn mới ở các xã Vân Tùng, Thuần Mang, Trung Hòa, cùng cán bộ

liên quan và người dân trong các xã đã tiếp nhận và nhiệt tình giúp cung cấp các

thông tin, số liệu cần thiết phục vụ cho quá trình nghiên cứu và hoàn thiện luận

văn này.

Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, người thân, bạn bè, đồng

nghiệp đã chia sẻ, động viên, khích lệ và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên

cứu và hoàn thiện luận văn.

Mặc dù đã có nhiều cố gắng để hoàn thành luận văn, song khó tránh khỏi

những thiếu sót. Vì vậy, tôi rất mong nhận được sự quan tâm đóng góp ý kiến của

Thầy Cô và các bạn để luận văn được hoàn thiện hơn.

Một lần nữa tôi xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, ngày 15 tháng 3 năm 2019

Tác giả luận văn

Hoàng Thị Ngọc Lan

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN........................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN ............................................................................................... ii

MỤC LỤC....................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT................................ v

DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ............................................................... vi

DANH MỤC BIỂU ĐỒ............................................................................. viii

TRÍCH YẾU LUẬN VĂN............................................................................ x

MỞ ĐẦU ...................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ................................................................. 2

3. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu.......................................... 2

4. Những đóng góp mới, ý nghĩa khoa học và thực tiễn............................... 3

Chương 1. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI........................................ 4

1.1. Cơ sở lý luận của đề tài....................................................................... 4

1.1.1. Khái niệm nông thôn, xây dựng nông thôn mới................................. 4

1.1.2. Nguồn lực xây dựng nông thôn mới................................................... 4

1.1.3. Huy động nguồn lực ........................................................................... 5

1.1.4. Tiêu chí và nội dung xây dựng nông thôn mới................................... 5

1.2. Cơ sở thực tiễn của đề tài ................................................................... 8

1.2.1. Kết quả triển khai thí điểm xây dựng nông thôn mới tại 11 xã điểm

của ban Bí thư BCH Trung ương Đảng và xây dựng nông thôn mới

giai đoạn 2011 - 2015 và năm 2016, 2017 ......................................... 8

1.3. Tổng quan các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước ............. 16

1.3.1. Kinh nghiệm huy động nguồn lực cho xây dựng nông thôn mới ở Hàn

Quốc.................................................................................................. 16

1.3.2. Kinh nghiệm huy động nguồn lực cho xây dựng nông thôn mới tại một

số tỉnh trong nước ............................................................................. 18

1.4. Đánh giá chung ................................................................................. 19

Chương 2. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .. 20

2.1. Đặc điểm địa bàn .............................................................................. 20

iv

2.1.1. Điều kiện tự nhiên ............................................................................ 20

2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội ................................................................. 22

2.2. Nội dung nghiên cứu ........................................................................ 25

2.3. Phương pháp nghiên cứu .................................................................. 25

2.3.1. Phương pháp thu thập số liệu ........................................................... 25

2.3.2. Phương pháp phân tích, đánh giá và xử lý ....................................... 28

2.4. Các chỉ tiêu nghiên cứu .................................................................... 29

2.4.1. Nhóm chỉ tiêu về nguồn lực tài chính............................................... 29

2.4.2. Nhóm chỉ tiêu về nguồn vật lực (đất đai).......................................... 29

2.4.3. Nhóm chỉ tiêu về nguồn nhân lực ..................................................... 29

Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN .................... 29

3.1. Thực trạng huy động, sử dụng nguồn lực xây dựng Nông thôn mới của

huyện Ngân Sơn, tỉnh Bắc Kạn.......................................................... 29

3.1.1. Thực trạng xây dựng Nông thôn mới huyện Ngân Sơn ...................... 29

3.1.2. Kết quả huy động nguồn lực xây dựng nông thôn mới của huyện Ngân

Sơn, tỉnh Bắc Kạn .............................................................................. 36

3.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến huy động nguồn lực cho xây dựng nông

thôn mới tại huyện Ngân Sơn........................................................... 60

3.2.1. Ảnh hưởng từ việc chỉ đạo, điều hành và năng lực Ban quản lý chương

trình xây dựng nông thôn mới cấp xã............................................... 60

3.2.2. Ảnh hưởng của các yếu tố về phía cộng đồng.................................. 63

3.3. Các giải pháp tăng cường huy động, sử dụng có hiệu quả nguồn lực

trong xây dựng nông thôn mới tại huyện Ngân Sơn thời gian tới.... 68

3.3.1. Giải pháp huy động, sử dụng về nguồn lực tài chính....................... 68

3.3.2. Giải pháp huy động nguồn lực từ nhân dân ....................................... 69

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ........................................................... 71

1. Kết luận ................................................................................................... 71

2. Khuyến nghị............................................................................................ 73

TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................ 74

PHỤ LỤC................................................................................................... 75

v

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Nội dung Chú giải

BCĐ : Ban chỉ đạo

BCH : Ban chấp hành

CNH, HĐH : Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

HTX : Hợp tác xã

MTQG : Mục tiêu quốc gia

NTM : Nông thôn mới

PTNT : Phát triển nông thôn

QĐ/TTg : Quyết định Thủ tướng

TB&XH : Thương binh và xã hội

UBND : Ủy ban nhân dân

vi

DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU

Bảng 1.1. Nguồn vốn huy động thực hiện chương trình năm 2017 ....... 12

Bảng 2.1. Tình hình sử dụng đất giai đoạn 2015 - 2017 huyện Ngân

Sơn.......................................................................................... 21

Bảng 2.2. Thu thập số liệu thứ cấp......................................................... 26

Bảng 3.1. Kết quả thực hiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới tại huyện

Ngân Sơn đến năm 2017........................................................ 33

Bảng 3.2. Tỷ lệ hộ nghèo toàn huyện Ngân Sơn (năm 2017 so với năm

2015)....................................................................................... 34

Bảng 3.3. Quy định về vốn và nguồn vốn thực hiện xây dựng NTM.... 36

Bảng 3.4. Kế hoạch tài chính cho việc thực hiện chương trình xây dựng

NTM giai đoạn 2015 - 2017 của huyện Ngân Sơn ................ 37

Bảng 3.5. Tỷ lệ kế hoạch tài chính thực hiện chương trình xây dựng nông

thôn mới huyện Ngân Sơn giai đoạn 2015 - 2017 ................. 39

Bảng 3.6. So sánh kết quả thực hiện với kế hoạch huy động vốn cho xây

dựng nông thôn mới ở huyện Ngân Sơn giai đoạn 2015 -

2017........................................................................................ 42

Bảng 3.7. Đánh giá việc huy động nguồn lực cho xây dựng NTM tại huyện

Ngân Sơn thời gian qua.......................................................... 43

Bảng 3.8. Đánh giá kết quả huy động nguồn lực từ ngân sách Nhà nước

cho xây dựng NTM huyện Ngân Sơn .................................... 44

Bảng 3.9. Kết quả huy động vốn ngân sách hỗ trợ trực tiếp thực hiện xây

dựng NTM giai đoạn 2015 - 2017 ......................................... 46

Bảng 3.10. Kết quả huy động vốn ngân sách trực tiếp và dân góp thực hiện

xây dựng cơ sở hạ tầng NTM huyện Ngân Sơn giai đoạn 2015

- 2017 ..................................................................................... 47

Bảng 3.11. Kết quả huy động vốn đối ứng của nhân dân cho xây dựng cơ sở

hạ tầng thuộc chương trình NTM ở 3 xã, giai đoạn 2015 - 2017 49

Bảng 3.12. Tính trung bình bê tông hóa đường giao thông 3 xã nghiên cứu

giai đoạn 2015 - 2017............................................................. 50

vii

Bảng 3.13. Kết quả huy động vốn ngân sách trực tiếp và dân góp thực hiện

mô hình, hỗ trợ phát triển sản xuất xây dựng NTM huyện Ngân

Sơn, giai đoạn 2015 - 2017 .................................................... 51

Bảng 3.14. Đánh giá kết quả huy động nguồn lực từ sức dân cho xây dựng

NTM............................................................................................................53

Bảng 3.15. Tổng hợp ngân sách trực tiếp (phần vốn sự nghiệp) cho tuyên

truyền, quản lý xây dựng NTM huyện Ngân Sơn, giai đoạn 2015

- 2017 ..................................................................................... 54

Bảng 3.16. Kết quả sử dụng vốn ngân sách trực tiếp cho xây dựng nông

thôn mới giai đoạn 2015 -2017 .............................................. 55

Bảng 3.17. Đánh giá kết quả sử dụng nguồn lực cho xây dựng NTM tại huyện

Ngân Sơn........................................................................................... 56

Bảng 3.18. Đánh giá kế hoạch và kết quả huy động nguồn lực đất đaicho

xây dựng NTM huyện giai đoạn 2015 -2017......................... 57

Bảng 3.19. Đánh giá kết quả huy động nguồn nhân lực từ các tổ chức đoàn

thể cho xây dựng NTM .......................................................... 59

Bảng 3.20. Ảnh hưởng của chỉ đạo, điều hành và năng lực ban quản lý

chương trình xây dựng NTM ............................................... 63

Bảng 3.21. Ảnh hưởng của các yếu tố về phía cộng đồng đến huy động và

sử dụng nguồn lực cho xây dựng nông thôn mới .................. 65

Bảng 3.22. Ảnh hưởng của thu nhập người dân đến kết quả huy động vốn

cho xây dựng nông thôn mới ................................................. 66