Đánh giá tác động của Luật Doanh nghiệp 2014 đối với quản trị doanh nghiệp

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan rằng luận văn “Đánh giá tác động của Luật doanh nghiệp 2014

đối với quản trị doanh nghiệp” là bài nghiên cứu của chính tôi.

Ngoài trừ những tài liệu tham khảo được trích dẫn trong luận văn này, tôi

cam đoan rằng toàn phần hay những phần nhỏ của luận văn này chưa từng được công

bố hoặc được sử dụng để nhận bằng cấp ở những nơi khác.

Không có sản phẩm/nghiên cứu nào của người khác được sử dụng trong luận

văn này mà không được trích dẫn theo đúng quy định.

Luận văn này chưa bao giờ được nộp để nhận bất kỳ bằng cấp nào tại các

Trường đại học hoặc Cơ sở đào tạo khác.

Tp. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2019

Tác giả

Nguyễn Thị Hồng Cúc

ii

LỜI CÁM ƠN

Tác giả xin chân thành cảm ơn các thầy cô trường Đại học Mở TP.Hồ Chí Minh

đã dạy dỗ và truyền đạt các kiến thức quý báu trong suốt thời gian học tập tại trường,

tạo cơ sở kiến thức để tác giả có thể thực hiện nghiên cứu này.

Tôi xin chân thành cảm ơn sâu sắc đến TS.Dư Ngọc Bích người đã dành rất

nhiều thời gian quý báu để tận tình hướng dẫn và hỗ trợ tôi rất nhiều trong suốt thời

gian thực hiện luận văn tốt nghiệp này.

Đồng thời, tôi cũng xin cảm ơn tất cả bạn bè, đồng nghiệp và những người đã

giúp đỡ tôi trả lời bảng câu hỏi khảo sát làm nguồn dữ liệu cho việc phân tích và cho

ra kết quả nghiên cứu của luận văn cao học.

TP. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2019

Tác giả

Nguyễn Thị Hồng Cúc

iii

TÓM TẮT NGHIÊN CỨU

Luật doanh nghiệp và các văn bản hướng dẫn thi hành đã có những tác động

tích cực trong tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi, bình đẳng; thúc đẩy huy động

vốn, phát triển và mở rộng kinh doanh của các doanh nghiệp; góp phần duy trì tăng

trưởng và giải quyết các vấn đề xã hội, nâng cao chất lượng môi trường kinh doanh

nói chung và phát triển doanh nghiệp nói riêng, với nghiên cứu này, tác giả muốn

làm sáng tỏ vai trò, sự tác động của pháp luật về doanh nghiệp đối với quản trị doanh

nghiệp, đặc biệt là những quy định của Luật doanh nghiệp 2014. Do đó, tác giả chọn

đề tài luận văn “Đánh giá tác động của Luật Doanh nghiệp 2014 đối với quản trị

doanh nghiệp” trong công ty cổ phần. Một số kết quả nghiên cứu liên quan đến hoạt

động doanh nghiệp là công ty cổ phần như:

Một là, bổ sung thêm mô hình quản trị đơn hội đồng để tăng thêm lựa chọn

cho nhà đầu tư trong tổ chức quản trị doanh nghiệp; phù hợp tính đa dạng thực tiễn

kinh doanh, mong muốn của nhà đầu tư và phù hợp với thông lệ quốc tế; góp phần

nâng cao hiệu lực quản trị của công ty cổ phần. Công ty cổ phần tự chủ lựa chọn và

áp dụng một trong hai mô hình quản trị: mô hình đa hội đồng hoặc áp dụng mô hình

đơn hội đồng.

Hai là, thừa nhận giá trị pháp lý của cuộc họp Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng

quản trị dưới hình thức hội nghị trực tuyến hoặc phương tiện thông tin tương tự khác.

Ba là, giảm yêu cầu về điều kiện tiến hành họp và thông qua quyết định Đại

hội đồng cổ đông, bao gồm: giảm yêu cầu tỷ lệ sở hữu phiếu biểu quyết của cổ đông

dự họp và giảm tỷ lệ biểu quyết thông qua quyết định Đại hội đồng cổ đông. Quyết

định của Đại hội đồng cổ đông được thông qua nếu được các cổ đông dự họp sở hữu

từ 51% tổng số phiếu biểu quyết (đối với quyết định thông thường) và 65% tổng số

phiếu biểu quyết đồng ý (đối với quyết định quan trọng).

Bốn là, bổ sung quy định nhằm bảo vệ tốt hơn quyền, lợi ích hợp pháp của cổ

đông; đảm bảo nguyên tắc đối xử công bằng giữa các cổ đông, như: quy định rõ ràng

hơn và chi tiết hơn về nghĩa vụ và trách nhiệm người quản lý công ty (nghĩa vụ trung

iv

thành, trung thực và cẩn trọng); tạo thuận lợi hơn cho cổ đông tiếp cận thông tin về

tình hình hoạt động và quản lý công ty, qua đó, nâng cao hiệu lực theo dõi, giám sát

và khởi kiện người quản lý khi cần thiết.

Năm là, quy định chi tiết hơn và bổ sung một số quyền của Ban kiểm soát,

như được quyền tham dự và thảo luận tại các cuộc họp của Hội đồng quản trị và cuộc

họp khác của công ty; bổ sung thêm nhiệm vụ đánh giá hiệu lực và hiệu quả của hệ

thống kiểm soát nội bộ, kiểm toán nội bộ, quản lý rủi ro và cảnh báo sớm của công

ty.

Sáu là, bổ sung yêu cầu công khai hóa thông tin kịp thời và đầy đủ đối với

công ty cổ phần để tương thích với thông lệ quốc tế, như: yêu cầu công khai hóa điều

lệ công ty, danh sách thành viên Hội đồng quản trị, Giám đốc/Tổng giám đốc, thành

viên Ban kiểm soát, cổ đông nước ngoài. Nội dung sửa đổi nhằm nâng cao hiệu quả

quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp, đặc biệt tạo thuận lợi cho cổ đông, các bên

có liên quan theo dõi, giám sát hoạt động doanh nghiệp.

Bảy là, mở rộng nội dung cho phép công ty cổ phần được quy định cụ thể

hơn, chi tiết hơn hoặc quy định khác trong Điều lệ công ty về một số nguyên tắc

quản trị doanh nghiệp, để phù hợp đặc điểm cụ thể của doanh nghiệp, như: không bắt

buộc áp dụng nguyên tắc bầu dồn phiếu, trình tự, thủ tục triệu tập họp, cách thức biểu

quyết tại cuộc họp, v.v…

Tám là, sửa đổi quy định về vốn công ty cổ phần theo hướng quy định cụ thể,

rõ ràng và thống nhất các khái niệm về vốn của công ty cổ phần, đặc biệt khái niệm

vốn điều lệ công ty cổ phần. Vốn điều lệ công ty cổ phần là tổng giá trị theo mệnh

giá các cổ phần đã bán; tại thời điểm đăng ký thành lập doanh nghiệp thì vốn điều lệ

là tổng giá trị theo mệnh giá các cổ phần đã được các cổ đông đăng ký mua và các cổ

phần này phải được thanh toán đủ trong thời hạn 90 ngày kể từ ngày được cấp Giấy

chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.

Chín là, xác định rõ trách nhiệm của Hội đồng quản trị trong giám sát, đôn

đốc và yêu cầu cổ đông phải thanh toán đủ và đúng hạn số cổ phần đã đăng ký mua

khi thành lập doanh nghiệp (các cổ đông phải thanh toán đủ số cổ phần đã đăng ký

v

mua khi thành lập doanh nghiệp trong thời hạn 90 ngày kể từ ngày được được cấp

Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp).

Mười là, bổ sung quy định về chào bán cổ phần riêng lẻ đối với công ty cổ

phần không phải là công ty đại chúng một cách hợp lý, đơn giản so với quy định hiện

hành.

Như vậy có thể thấy, tư duy mở khi luật chỉ quy định những vấn đề chung

nhất, mang tính định hướng, về thành lập, tổ chức quản lý, tổ chức lại, giải thể và

hoạt động có liên quan đến doanh nghiệp, về nội dung chi tiết thì trao quyền lại cho

doanh nghiệp tự do, tự nguyện, cam kết, thoả thuận theo các quy định của Pháp luật.

Ví dụ như giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp chỉ còn 04 (bốn) nội dung

so với 10 (mười) nội dung trước đây (bỏ mục ngành nghề kinh doanh, danh sách cổ

đông sáng lập, Chi nhánh, Văn phòng dại diện, Địa điểm kinh doanh .v.v.); bỏ việc

xác định vốn pháp định, chứng chỉ hành nghề .v.v. Điều này đã hiện thực hóa quyền

tự do kinh doanh tất cả ngành nghề mà pháp luật không cấm theo quy định tại Hiến

pháp Việt Nam. Doanh nghiệp có quyền quyết định về hình thức, số lượng và nội

dung con dấu của doanh nghiệp theo quy định của Pháp luật, khi đó doanh nghiệp chỉ

cần thông báo mẫu dấu với cơ quan đăng ký kinh doanh để đăng tải công khai trên

Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp.

Mặt khác, nghiên cứu này cũng còn một số điểm hạn chế, việc khắc phục

những hạn chế này là cơ sở tiền đề cho những nghiên cứu tiếp theo.

vi

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................ i

LỜI CÁM ƠN .................................................................................................ii

TÓM TẮT NGHIÊN CỨU ........................................................................... iii

MỤC LỤC .................................................................................................... vii

DANH MỤC BẢNG BIỂU ............................................................................ ix

DANH MỤC HÌNH ẢNH..................................................................................ix

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU NGHIÊN CỨU .................................................... 1

1.1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................ 1

1.2 Mục tiêu nghiên cứu.......................................................................................... 4

1.3. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................... 4

1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................. 4

1.5. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................... 5

1.6. Ý nghĩa của đề tài ................................................................................. 5

1.7. Kết cấu dự kiến của luận văn….………………………………………..5

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT……………………………………….…...7

2.1. Những vấn đề chung về doanh nghiệp ...................................................... 7

2.1.1. Khái niệm doanh nghiệp ......................................................................... 7

2.1.2. Loại hình doanh nghiệp .......................................................................... .9

2.1.3. Vai trò của doanh nghiệp trong nền kinh tế ......................................... 12

2.2. Quản trị doanh nghiệp ........................................................................ 14

2.2.1. Lý thuyết quản trị .................................................................................. 14

vii

2.2.1.1. Một số khái niệm về quản trị...........................................................14

2.2.1.2. Vai trò của quản trị..........................................................................22

2.2.2. Khái niệm quản trị doanh nghiệp........................................................23

2.2.3Những vấn đề đặt ra trong quản trị doanh nghiệp hiện nay...................2 4

CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................ 27

3.1. Quy trình nghiên cứu .......................................................................... 27

3.2. Nghiên cứu định tính .......................................................................... 28

3.2.1. Thiết kế định tính ............................................................................. 28

3.2.2. Kết quả nghiên cứu định tính ................................................................ 28

CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ...................................................... 30

4.1. Kết quả khảo sát doanh nghiệp ................................................................ 30

4.2. Phân tích nội dung nghiên cứu ................................................................ 32

4.2.1. Mô hình tổ chức quản lý công ty .......................................................... 33

4.2.2. Nguyên tắc bầu dồn phiếu đối với thành viên Hội đồng quản trị và Ban

Kiểm soát .......................................................................................................... 39

4.2.3. Trình tự, thủ tục ra quyết định trong doanh nghiệp ............................. 43

4.2.4. Bảo vệ cổ đông ................................................................................ 46

4.2.5. Công khai và minh bạch hóa thông tin................................................. 53

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý QUẢN TRỊ ..................................... 58

5.1. Kết luận .............................................................................................. 58

5.2. Hàm ý quản trị và một số kiến nghị ........................................................ 60

5.3. Hạn chế đề xuất cho các nghiên cứu trong tương lai ............................. 63

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 65

viii

Phụ lục 1: Dàn bài thảo luận nhóm ................................................................ 67

Phụ lục 2: Bảng câu hỏi khảo sát ................................................................... 70

Phụ lục 3: Nghị Quyết Đại hội đồng cổ đông Ngân hàng TMCP Sài Gòn.......71

Phụ lục 4: Danh sách 15 công ty cổ phần tiến hành khảo sát thực tế...............72