Đánh giá công tác quản lý và sử dụng đất của một số tổ chức kinh tế trên địa bàn thành phố Hạ Long, giai đoạn 2016-2018

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

VŨ THỊ QUỲNH TRANG

ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC QUẢN LÝ VÀ SỬ DỤNG ĐẤT

CỦA MỘT SỐ TỔ CHỨC KINH TẾ TRÊN ĐỊA BÀN

THÀNH PHỐ HẠ LONG, GIAI ĐOẠN 2016-2018

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

Thái Nguyên - 2019

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

VŨ THỊ QUỲNH TRANG

ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC QUẢN LÝ VÀ SỬ DỤNG ĐẤT

CỦA MỘT SỐ TỔ CHỨC KINH TẾ TRÊN ĐỊA BÀN

THÀNH PHỐ HẠ LONG, GIAI ĐOẠN 2016-2018

Ngành: Quản lý đất đai

Mã ngành: 8.85.01.03

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

Người hướng dẫn khoa học: TS. TRẦN THỊ PHẢ

Thái Nguyên - 2019

i

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu,

kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công

bố trong bất kì công trình nào khác.

Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn

này đã được cảm ơn, các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ

nguồn gốc./.

Tác giả luận văn

Vũ Thị Quỳnh Trang

ii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

LỜI CẢM ƠN

Trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài, tôi đã nhận được sự giúp đỡ

tận tình, những ý kiến đóng góp và những lời chỉ bảo quý báu của tập thể và cá

nhân trong và ngoài trường Đại học Nông Lâm, Đại học Thái Nguyên.

Tôi xin chân thành cảm ơn sâu sắc TS. Trần Thị Phả, là người trực tiếp

hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt thời gian nghiên cứu đề tài và viết luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn sự đóng góp ý kiến chân thành của các thầy

giáo, cô giáo khoa Tài nguyên; Khoa Môi trường, trường Đại học Nông Lâm,

Đại học Thái Nguyên.

Tôi trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của Sở Tài nguyên và Môi

trường tỉnh Quảng Ninh, Văn phòng đăng ký đất đai Tỉnh, Phòng Tài nguyên và

Môi trường thành phố Hạ Long, Bộ phận quản lý đào tạo sau đại học, trường Đại

học Nông Lâm, Đại học Thái Nguyên và các tổ chức tham gia phỏng vấn đã tạo

điều kiện giúp đỡ tôi trong thời gian nghiên cứu thực hiện đề tài.

Tôi xin cảm ơn tới gia đình, những người thân, đồng nghiệp và bạn bè đã

giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện đề tài.

Xin trân trọng cảm ơn!

Tác giả luận văn

Vũ Thị Quỳnh Trang

iii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CN : Công nghiệp

CNH : Công nghiệp hoá

CSHT : Cơ sở hạ tầng

DV : Dịch vụ

ĐTH : Đô thị hoá

GCNQSDĐ : Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

GPMB : Giải phóng mặt bằng

HĐND : Hội đồng Nhân dân

HTKT : Hạ tầng kỹ thuật

KDC : Khu dân cư

QĐ : Quyết định

QLNN : Quản lý Nhà nước

iv

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN...............................................................................................................ii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT..........................................................................iii

MỤC LỤC ................................................................................................................... iv

DANH MỤC BẢNG.................................................................................................... vi

DANH MỤC HÌNH....................................................................................................vii

MỞ ĐẦU...................................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài............................................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................................. 2

3. Ý nghĩa của đề tài ..................................................................................................... 3

Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU........................................................................ 4

1.1. Cơ sở lý luận của đề tài.......................................................................................... 4

1.1.1. Đất đai đối với sự phát triển các ngành kinh tế ..............................................................4

1.1.2. Những nhân tố chủ yếu ảnh hưởng đến việc sử dụng đất...............................................4

1.1.3. Quản lý đất đai đối với các tổ chức kinh tế ....................................................................6

1.2. Cơ sở pháp lý của đề tài......................................................................................... 9

1.3. Cơ sở thực tiễn của đề tài..................................................................................... 12

1. 3.1. Tình hình quản lý, sử dụng đất của một số nước trên thế giới ....................................12

1.3.2. Tình hình quản lý và sử dụng đất của các tổ chức ở Việt Nam....................................18

1.3.3.Tình hình quản lý, sử dụng đất của các tổ chức trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh.............25

Chương 2: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU....... 30

2.1. Đối tượng, phạm vi và thời gian nghiên cứu ....................................................... 30

2.1.1. Đối tượng nghiên cứu ...................................................................................................30

2.1.2. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................................30

2.1.3. Thời gian nghiên cứu....................................................................................................30

2.2. Nội dung nghiên cứu............................................................................................ 30

2.3.2. Phương pháp xử lý số liệu ............................................................................................32

2.3.3. Phương pháp kế thừa ....................................................................................................33

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN.................................... 34

v

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

3.1. Đánh giá điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội thành phố Hạ Long ........................ 34

3.1.1.Điều kiện tự nhiên .........................................................................................................34

3.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội .............................................................................................38

3.1.3. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên - kinh tế, xã hội ảnh hưởng đến việc sử

dụng đất của các tổ chức kinh tế trên địa bản thành phố Hạ Long.........................................43

3.2. Hiện trạng quản lý, sử dụng đất đai trên địa bàn thành phố Hạ Long ................. 45

3.2.1. Tình hình quản lý Nhà nước về đất đai ........................................................................45

3.2.2. Hiện trạng sử dụng đất đai năm 2018...........................................................................48

3.2.3. Đánh giá chung về tình hình quản lý, sử dụng đất đai .................................................50

3.3. Đánh giá thực trạng quản lý, sử dụng đất của một số tổ chức kinh tế được

Nhà nước giao đất, cho thuê đất trên địa bàn thành phố Hạ Long ............................. 51

3.3.1. Hiện trạng sử dụng đất theo mục đích sử dụng đất của một số tổ chức kinh tế ...........51

3.3.2. Tình hình quản lý, sử dụng đất của các tổ chức kinh tế ...............................................52

3.4. Đánh giá hiệu quả sử dụng đất của các tổ chức kinh tế....................................... 66

3.4.1. Đánh giá hiệu quả kinh tế .............................................................................................66

3.4.2. Đánh giá hiệu quả xã hội ..............................................................................................67

3.4.3. Đánh giá hiệu quả môi trường ......................................................................................69

3.4.4. Đánh giá chung hiệu quả sử dụng đất của các tổ chức kinh tế .....................................69

3.5. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng đất của các tổ

chức kinh tế trên địa bàn thành phố Hạ Long............................................................. 72

3.5.1. Giải pháp về chính sách pháp luật đất đai ....................................................................73

3.5.4. Giải pháp về hệ thống tài chính đât đai ........................................................................77

3.5.5. Giải pháp về khoa học công nghệ.................................................................................78

3.5.6. Giải pháp về tăng cường quản lý, sử dụng đất của các tổ chức kinh tế trong thời

gian tới ....................................................................................................................................78

3.5.7. Các giải pháp khác........................................................................................................80

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.................................................................................. 82

1. Kết luận................................................................................................................... 82

2. Kiến nghị................................................................................................................. 83

TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................................ 84

vi

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC BẢNG

Bảng 3.1. Nhóm đất chính và sự phân bố các nhóm đất chính................................... 37

Bảng 3.2. Diện tích, cơ cấu sử dụng đất nông nghiệp năm 2018 ............................... 48

Bảng 3.3. Diện tích, cơ cấu sử dụng đất phi nông nghiệp năm 2018 ......................... 49

Bảng 3.4. Hiện trạng sử dụng đất của các tổ chức kinh tế theo mục đích sử

dụng đất năm 2018 .................................................................................. 51

Bảng 3.5. Tổng số tổ chức, khu đất, diện tích sử dụng đất của các tổ chức kinh tế ............52

Bảng 3.6. Diện tích đất của các tổ chức kinh tế phân theo đơn vị hành chính........... 53

Bảng 3.7. Tình hình giao sử dụng đất và cho thuê đất ............................................... 54

Bảng 3.8. Tình hình quản lý, sử dụng đất của các tổ chức kinh tế ............................. 55

Bảng 3.9. Nguyên nhân của việc sử dụng đất không đúng mục đích do việc

quản lý của cơ quan nhà nước................................................................. 57

Bảng 3.10. Nguyên nhân của việc sử dụng đất không đúng mục đích do việc

sử dụng đất của các tổ chức .................................................................... 58

Bảng 3.11. Nguyên nhân của việc sử dụng đất không đúng mục đích do việc

lấn chiếm của người dân ......................................................................... 59

Bảng 3.12. Tình hình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của một số tổ

chức kinh tế đến ngày 31/12/2018 .......................................................... 60

Bảng 3.13. Tình hình chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường.............................. 65

Bảng 3.14. Tổng thu ngân sách từ giao đất, cho thuê đất........................................... 66

Bảng 3.15. Hiệu quả xã hội từ việc sử dụng đất của các tổ chức kinh tế ................... 68

Bảng 3.16. Hiệu quả môi trường từ việc sử dụng đất của các tổ chức kinh tế ........... 69

Bảng 3.17. Tổng hợp các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác giao đất,

cho thuê đất trên địa bàn thành phố Hạ Long ......................................... 72

vii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC HÌNH

Hình 1.1: Cơ cấu các loại đất chính năm 2017 trên cả nước ......................................21

Hình 3.1: Sơ đồ vị trí địa lý thành phố Hạ Long ........................................................34

Hình 3.2. Biểu đồ cơ cấu kinh tế năm 2017 ở thành phố Hạ Long ............................38

Hình 3.3. Cơ cấu sử dụng đất thành phố Hạ Long năm 2018 ....................................48

1

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Đất đai là tài nguồn tài nguyên quý giá của mỗi Quốc gia, là điều kiện tồn

tại và phát triển của xã hội loài người. Trong hoạt động kinh tế của mỗi quốc

gia, mỗi tổ chức, cá nhân, đất đai là nguồn tài nguyên, nguồn lực và là một đầu

vào không thể thiếu. Mặt khác, diện tích đất đai lại có hạn và không thể sản

sinh. Vì vậy, quản lý và sử dụng đất đai một cách đầy đủ là mục tiêu cực kỳ

quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của mỗi Quốc gia.

Quỹ đất của các tổ chức kinh tế được Nhà nước giao đất, cho thuê đất là

rất lớn. Theo kết quả thống kê đất đai toàn quốc năm 2016, tổng diện tích đất

đã được Nhà nước giao, cho thuê và công nhận quyền sử dụng đất cho các đối

tượng sử dụng là 26.851.354 ha, chiếm 81,07% tổng diện tích tự nhiên cả

nước. Tuy nhiên việc sử dụng đất được giao, cho thuê của các tổ chức (đặc biệt

là các tổ chức kinh tế) còn rất nhiều vấn đề như việc sử dụng không đúng mục

đích được giao, việc cho thuê lại, việc lấn chiếm, để hoang đất… Để kịp thời

chấn chỉnh lại việc quản lý sử dụng đất của các tổ chức được Nhà nước giao

đất, cho thuê đất, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 245/TTg ngày

22 tháng 4 năm 1996; Chỉ thị số 31/2007/CTTTg ngày 14 tháng 12 năm 2007

và Chỉ thị số 134/CT-TTg ngày 20 tháng 01 năm 2010. Đánh giá việc sử dụng

đất của các tổ chức đặc biệt là tổ chức kinh tế là rất cần thiết nhằm từng bước

góp phần hoàn thiện chính sách quản lý và sử dụng đất.

Thành phố Hạ Long là trung tâm văn hoá, kinh tế, chính trị của tỉnh

Quảng Ninh, theo kết quả kiểm kê đất đai của các tổ chức theo Chỉ thị

31/2007/CT-TTg ngày 14 tháng 12 năm 2007 của Thủ tướng Chính phủ thì

diện tích mà các tổ chức đang quản lý, sử dụng xấp xỉ 5700 ha chiếm 22,0 %

diện tích tự nhiên toàn thành phố. Thành phố Hạ Long là một trong những cực

phát triển quan trọng của Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, là Vùng đối trọng