đánh gia công tác lập dự án xây dựng xưởng chế biến tinh bột sắn công suất 90 tấnngày tại tỉnh sơn

PhÇn i: Lêi nãi ®Çu

Sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®· ®a nÒn kinh tÕ níc ta ngµy cµng

ph¸t triÓn s«i ®éng h¬n, nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn kÐo theo nhiÒu lÜnh vùc trong

nã vµ nhiÒu ngµnh liªn quan ®Õn nã ph¸t triÓn theo, ®Æc biÖt lµ lÜnh vùc ho¹t

®éng ®Çu t. Vµ ngîc l¹i chÝnh sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng ®Çu t l¹i gãp phÇn

kh«ng nhá t¸c ®éng tíi sù chuyÓn ®æi trong toµn bé nÒn kinh tÕ, gãp phÇn

vµo sù t¨ng trëng cña ngµnh, ®Þa ph¬ng ®îc ®Çu t vµ cña c¸c ngµnh vµ ®Þa ph-

¬ng cã liªn quan.

§Çu t trong nÒn kinh tÕ ngµy cµng nhiÒu song kh«ng ph¶i dù ¸n ®Çu t nµo

còng cã hiÖu qu¶, cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn nÒn kinh tÕ ®Êt níc. Së dÜ nh vËy

lµ do chóng ta cßn bÞ ¶nh hëng nhiÒu bëi t tëng tríc ®©y: khi x©y dùng dù ¸n

chñ ®Çu t cã khuynh híng nhê chuyªn viªn t vÊn thùc hiÖn sao cho ®óng quy

®Þnh vµ yªu cÇu cña tæ chøc xÐt duyÖt vµ tæ chøc tÝn dông ®Ó ®îc chÊp thuËn

®Çu t vµ cho vay, mµ Ýt quan t©m ®Õn tÝnh kh¶ thi cña c¸c tÝnh to¸n, ®Æc biÖt lµ

®é tin cËy cña c¸c ph¬ng ¸n mµ dù ¸n ®a ra nh vÒ tµi chÝnh, kü thuËt...TÊt

nhiªn víi xu híng kinh tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn th× nhu cÇu cho mçi dù ¸n ®Ó

®îc ®Çu t còng cao h¬n, ®ßi hái viÖc lËp dù ¸n ph¶i cã hiÖu qu¶ h¬n. HiÖn nay

trong c¬ chÕ thÞ trêng, viÖc lËp dù ¸n cã vai trß quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn

yÕu tè thµnh b¹i cña viÖc ®Çu t, còng nh ®ã lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó tæ chøc

tÝn dông xÐt cho vay. V× vËy, mét dù ¸n muèn cã hiÖu qu¶ vµ cã tÝnh kh¶ thi

th× cÇn chó träng nhiÒu ®Õn ho¹t ®éng lËp dù ¸n.

Tuy lËp dù ¸n cã vai trß quan träng nh vËy, song ho¹t ®éng lËp dù ¸n hiÖn

nay vÉn cßn nhiÒu thiÕu sãt, bÊt cËp c¶ vÒ néi dung vµ ph¬ng ph¸p tiÕn hµnh

lËp dù ¸n. T×nh h×nh nµy kh«ng chØ cña riªng mét ®¬n vÞ lËp dù ¸n nµo, c¸c

®¬n vÞ lËp dù ¸n ®Òu ph¶i cã mét sù chuyÓn biÕn trong c«ng t¸c lËp dù ¸n ®Çu

t ®Ó cã thÓ ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña lËp dù ¸n hiÖn nay vµ c¹nh tranh ®îc víi

c¸c ®¬n vÞ lËp dù ¸n kh¸c. Vµ víi Tæng c«ng ty x©y dùng N«ng nghiÖp vµ

Ph¸t triÓn n«ng th«n víi t c¸ch cã thÓ lµ chñ ®Çu t lËp dù ¸n, hoÆc lµ ®¬n vÞ t

§¸nh gi¸ c«ng t¸c lËp dù ¸n ...

vÊn ®îc thuª ®Ó lËp dù ¸n th× viÖc n©ng cao, ®æi míi c«ng t¸c lËp dù ¸n lµ rÊt

cÇn thiÕt.

§èi víi dù ¸n “Xëng chÕ biÕn tinh bét s¾n c«ng suÊt 90 tÊn/ngµy t¹i TØnh

S¬n La” th× viÖc lËp dù ¸n lµ quan träng, do dù ¸n cã vai trß quan träng nh»m

n©ng cao møc sèng cho ®ång bµo c¸c d©n téc ë mét tØnh cßn nghÌo nh S¬n

La, nh»m chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trong tØnh... Víi ý nghÜa nh»m ph¸t

triÓn n«ng nghiÖp cña ®Þa ph¬ng, tuy lµ mét ®¬n vÞ ®îc thuª lËp dù ¸n nhng

Tæng c«ng ty còng cÇn n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c lËp dù ¸n ®Ó dù ¸n cã hiÖu

qu¶ h¬n, chÝnh x¸c h¬n ®Ó thuËn tiÖn cho chñ ®Çu t ®¸nh gi¸ dù ¸n còng nh

thuËn lîi trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n vµ huy ®éng vèn, ®ång thêi còng lµ

nh»m n©ng cao uy tÝn cña Tæng c«ng ty trong c«ng t¸c lËp dù ¸n. §Ó n©ng

cao hiÖu qu¶ cho c¸c dù ¸n t¬ng tù sau th× ta cã thÓ ®¸nh gi¸ dù ¸n tõ ®ã t×m

ra nh÷ng thiÕu sãt trong qu¸ tr×nh lËp dù ¸n ®Ó cã biÖn ph¸p hoµn thiÖn viÖc

lËp dù ¸n.

Víi ý nghÜa nh vËy, sau mét thêi gian thùc tËp t¹i Tæng c«ng ty x©y dùng

n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n em ®· chän ®Ò tµi: “ §¸nh gia c«ng t¸c

lËp dù ¸n X©y dùng xëng chÕ biÕn tinh bét s¾n c«ng suÊt 90 tÊn/ngµy t¹i TØnh

S¬n La cña Tæng c«ng ty x©y dùng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n”.

§Ò tµi nghiªn cøu cña em gåm ba phÇn t¬ng øng víi ba ch¬ng:

Ch ¬ng 1: Lý luËn chung vÒ lËp dù ¸n ®Çu t

Ch ¬ng 2: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng lËp dù ¸n ®Çu t “Xëng chÕ biÕn tinh bét s¾n

c«ng suÊt 90 tÊn/ngµy” t¹i Tæng c«ng ty x©y dùng n«ng nghiÖp va ph¸t triÓn

n«ng th«n.

Ch ¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c lËp dù ¸n “Xëng chÕ biÕn

tinh bét s¾n” nãi riªng vµ c«ng t¸c lËp dù ¸n t¹i Tæng c«ng ty x©y dùng n«ng

nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n nãi chung.

Do thêi gian t×m hiÓu cã h¹n vµ cßn thiÕu kinh nghiÖm khi nghiªn cøu nªn

trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt, rÊt mong ®îc sù

2

§¸nh gi¸ c«ng t¸c lËp dù ¸n ...

®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« ®Ó em cã thÓ hoµn thiÖn chuyªn ®Ò cña

m×nh.

3

§¸nh gi¸ c«ng t¸c lËp dù ¸n ...

PhÇn ii: néi dung

Ch ¬ng 1:

Lý luËn chung vÒ lËp dù ¸n ®Çu t

1.1. Lý luËn chung vÒ ®Çu t vµ dù ¸n ®Çu t

1.1.1. §Çu t.

§Çu t lµ sù hy sinh c¸c nguån lùc ë hiÖn t¹i ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng nµo

®ã nh»m thu vÒ cho ngêi ®Çu t c¸c kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh trong t¬ng lai lín h¬n

c¸c nguån lùc ®· bá ra ®Ó ®¹t ®îc c¸c kÕt qu¶ ®ã. Nguån lùc ®ã cã thÓ lµ tiÒn,

lµ tµi nguyªn thiªn nhiªn, lµ søc lao ®éng vµ trÝ tuÖ.

Nh÷ng kÕt qu¶ ®ã cã thÓ lµ sù t¨ng thªm c¸c tµi s¶n tµi chÝnh (tiÒn vèn), tµi

s¶n vËt chÊt (nhµ m¸y, ®êng s¸, c¸c cña c¶i vËt chÊt kh¸c...) vµ c¸c nguån

nh©n lùc cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó lµm viÖc víi n¨ng suÊt cao h¬n trong nÒn s¶n

xuÊt x· héi.

1.1.2. Dù ¸n ®Çu t

1.1.2.1. Kh¸i niÖm dù ¸n ®Çu t

Cã nhiÒu c¸ch ®Þnh nghÜa kh¸c nhau vÒ dù ¸n ®Çu t, nh÷ng ®Þnh nghÜa nµy

®Òu ®øng trªn nh÷ng môc tiªu kh¸c nhau ®Ó nh×n nhËn dù ¸n, cã mét sè c¸ch

®Þnh nghÜa dù ¸n nh sau:

- Th«ng thêng dù ¸n ®Çu t ®îc hiÓu lµ: mét lÜnh vùc ho¹t ®éng ®Æc thï, mét

nhiÖm vô cô thÓ cÇn ph¶i ®îc thùc hiÖn víi ph¬ng ph¸p riªng, nguån lùc

riªng vµ theo mét kÕ ho¹ch tiÕn ®é nh»m t¹o ra mét thùc thÓ míi.

- Còng cã ®Þnh nghÜa cho r»ng dù ¸n lµ tËp hîp c¸c ho¹t ®éng nh»m thùc

hiÖn mét môc tiªu nhÊt ®Þnh, trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn muc tiªu ®ã cÇn cã

c¸c nguån lùc ®Çu vµo (inputs) vµ kÕt qu¶ thu ®îc lµ c¸c ®Çu ra (outputs).

- §èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung dù ¸n ®îc coi lµ nh÷ng

nç lùc cã thêi h¹n nh»m t¹o ra mét s¶n phÈm hoÆc mét dÞch vô nhÊt ®Þnh.

- §èi víi doanh nghiÖp, dù ¸n cã thÓ lµ:

4

§¸nh gi¸ c«ng t¸c lËp dù ¸n ...

o S¶n xuÊt s¶n phÈm míi

o Më réng s¶n xuÊt

o Trang bÞ l¹i thiÕt bÞ

Thêi gian ho¹t ®éng tõ 3 n¨m trë lªn.

- Theo nghÞ ®Þnh 88/CP (ngµy 01/09/1999): “Dù ¸n” lµ tËp hîp nh÷ng ®Ò

xuÊt ®Ó thùc hiÖn mét phÇn hay toµn bé c«ng viÖc, môc tiªu hoÆc yªu cÇu

nµo ®ã.

Tuy cã nhiÒu c¸ch quan niÖm kh¸c nhau vÒ dù ¸n nhng néi dung, ®Æc trng

c¬ b¶n cña dù ¸n lµ thèng nhÊt trong c¸ch hiÓu. Cô thÓ néi dung cña dù ¸n lµ:

o Môc tiªu: Dù ¸n ra ®êi sÏ phôc vô nh÷ng môc tiªu nµo? Cã 2 møc môc

tiªu cña dù ¸n: Môc tiªu ph¸t triÓn lµ nh÷ng lîi Ých kinh tÕ x· héi do dù

¸n ®em l¹i; Môc tiªu tríc m¾t lµ môc ®Ých cô thÓ cÇn ®¹t ®îc cña viÖc

thùc hiÖn dù ¸n.

o KÕt qu¶ dù ¸n ®em l¹i: Dù ¸n sÏ t¹o ra kÕt qu¶ g×? C¸c kÕt qu¶ ®ã cã thÓ

lµ h÷u h×nh hay v« h×nh, kÕt qu¶ ®ã ®îc ®Þnh lîng cµng nhiÒu cµng tèt.

o C¸c ho¹t ®éng: lµ nh÷ng nhiÖm vô hoÆc hµnh ®éng ®Ó t¹o ra nh÷ng kÕt

qu¶ mong muèn. C¸c nhiÖm vô hoÆc hµnh ®éng nµy cïng víi mét lÞch

biÓu vµ tr¸ch nhiÖm cô thÓ cña c¸c bé phËn thùc hiÖn sÏ t¹o thµnh kÕ

ho¹ch lµm viÖc cña dù ¸n.

o Nguån lùc: vÒ vËt chÊt, tµi chÝnh vµ con ngêi cÇn thiÕt ®Ó tiÕn hµnh c¸c

ho¹t ®éng cña dù ¸n. Gi¸ trÞ hoÆc chi phÝ cña c¸c nguån lùc nµy chÝnh lµ

vèn ®Çu t cÇn cã cho dù ¸n

1.1.2.2. Ph©n lo¹i dù ¸n ®Çu t

§Ó qu¶n lÝ tèt dù ¸n vµ ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ c¸c dù ¸n ®Çu

t, ngêi ta sö dông nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau ®Ó chia dù ¸n thµnh c¸c lo¹i kh¸c

nhau. Cã nh÷ng c¸ch ph©n lo¹i dù ¸n nh sau:

a. Theo tr×nh ®é hiÖn ®¹i cña s¶n xuÊt

5

§¸nh gi¸ c«ng t¸c lËp dù ¸n ...

Dù ¸n ®Çu t ®îc chia thµnh:

o Dù ¸n ®Çu t theo chiÒu réng: Vèn lín, khª ®äng l©u, thêi gian thùc hiÖn

®Çu t vµ thêi gian cÇn ho¹t ®éng ®Ó thu håi vèn l©u, tÝnh chÊt kü thuËt

phøc t¹p, ®é m¹o hiÓm cao.

o Dù ¸n ®Çu t theo chiÒu s©u: §ßi hái lîng vèn Ýt h¬n, thêi gian thùc hiÖn

®Çu t kh«ng l©u, ®é m¹o hiÓm thÊp h¬n so víi ®Çu t theo chiÒu réng.

b. Theo lÜnh vùc ho¹t ®éng trong x· héi cña dù ¸n ®Çu t

Dù ¸n ®Çu t ®îc ph©n thµnh:

o Dù ¸n ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh

o Dù ¸n ®Çu t ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt

o Dù ¸n ®Çu t ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng

c. Theo giai ®o¹n ho¹t ®éng cña c¸c dù ¸n ®Çu t trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt

x· héi

Cã thÓ ph©n lo¹i c¸c dù ¸n ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh thµnh:

o Dù ¸n ®Çu t th¬ng m¹i lµ lo¹i dù ¸n ®Çu t cã thêi gian thùc hiÖn ®Çu t vµ

ho¹t ®éng cña c¸c kÕt qu¶ ®Çu t ®Ó thu håi vèn ®Çu t ng¾n, tÝnh chÊt bÊt

®Þnh kh«ng cao l¹i dÔ dù ®o¸n vµ dù ®o¸n dÔ ®¹t ®îc ®é chÝnh x¸c cao.

o Dù ¸n ®Çu t s¶n xuÊt lµ lo¹i dù ¸n ®Çu t cã thêi h¹n ho¹t ®éng dµi, vèn

®Çu t lín, thu håi chËm, thêi gain thùc hiÖn ®Çu t l©u, dé m¹o hiÓm cao,

tÝnh chÊt kü thuËt phøc t¹p, chÞu t¸c ®éng cña nhiÒu yÕu tè bÊt ®Þnh

trong t¬ng lai.

d. Theo thêi gian thùc hiÖn vµ ph¸t huy t¸c dông ®Ó thu håi vèn ®· bá ra

Cã thÓ ph©n chia dù ¸n ®Çu t thµnh dù ¸n ®Çu t ng¾n h¹n (nh dù ¸n ®Çu t th-

¬ng m¹i) vµ dù ¸n ®Çu t dµi h¹n ( nh c¸c dù ¸n ®Çu t s¶n xuÊt, ®Çu t ph¸t triÓn

khoa häc kü thuËt, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng...).

e. Theo ph©n cÊp qu¶n lÝ

Theo cÊp qu¶n lÝ dù ¸n ®îc chia thµnh c¸c nhãm A, B, C.

6

§¸nh gi¸ c«ng t¸c lËp dù ¸n ...

o C¸c dù ¸n nhãm A thêng do Thñ tíng ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh cho phÐp

®Çu t.

o C¸c dù ¸n nhãm B vµ C Bé trëng cã thÓ quyÕt ®Þnh cho phÐp ®Çu t.

f. Theo nguån vèn

Dùa vµo nguån vèn dù ¸n ®Çu t cã thÓ ®îc ph©n chia thµnh:

o Dù ¸n ®Çu t cã vèn huy ®éng trong níc

o Dù ¸n ®Çu t cã vèn huy ®éng níc ngoµi

ViÖc ph©n lo¹i nµy cho thÊy t×nh h×nh huy ®éng vèn tõ mçi nguån vµ vai

trß cña mçi nguån ®èi víi dù ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi cña tõng ngµnh,

tõng ®Þa ph¬ng vµ toµn bé nÒn kinh tÕ.

g. Theo vïng l·nh thæ:

Dù ¸n ®Çu t ®îc ph©n thµnh: Dù ¸n ®Þa ph¬ng, dù ¸n quy ho¹ch vïng l·nh

thæ

1.1.2.3. Chu kú dù ¸n ®Çu t

Chu kú ho¹t ®éng ®Çu t lµ c¸c giai ®o¹n mµ mét dù ¸n ph¶i tr¶i qua b¾t ®Çu

tõ khi dù ¸n míi chØ lµ ý ®å ®Õn khi dù ¸n hoµn thµnh vµ chÊm døt ho¹t ®éng.

Ta cã thÓ minh häa chu kú dù ¸n theo s¬ ®å sau:

S¬ ®å 1.1: Chu kú dù ¸n ®Çu t

Dù ¸n ®îc x©y dùng vµ ph¸t triÓn trong mét qu¸ tr×nh gåm nhiÒu giai ®o¹n

riªng biÖt song g¾n bã chÆt chÏ víi nhau vµ ®i theo mét tiÕn tr×nh logic nhÊt

®Þnh ®îc gäi lµ chu kú dù ¸n. Bªn c¹nh viÖc x©y dùng chu kú dù ¸n chung nh

trªn ngêi ta cßn cã nhiÒu c¸ch kh¸c nh: chia chu kú dù ¸n thµnh 3 giai ®o¹n

hoÆc 5 giai ®o¹n.

C¸ch1:

ý ®å vÒ

dù ¸n

®Çu t￾ChuÈn

bÞ ®Çu

t￾Thùc

hiÖn

®Çu

t￾SX -

KD

DV

ý ®å

dù ¸n

míi

7

§¸nh gi¸ c«ng t¸c lËp dù ¸n ...

Chu k× dù ¸n ®Çu t ®îc thÓ hiÖn th«ng qua ba giai ®o¹n: Giai ®o¹n tiÒn ®Çu

t (ChuÈn bÞ ®Çu t), giai ®o¹n ®Çu t (Thùc hiÖn ®Çu t), giai ®o¹n vËn hµnh c¸c

kÕt qu¶ ®Çu t (S¶n xuÊt kinh doanh). Mçi giai ®o¹n l¹i ®îc chia thµnh nhiÒu

bíc cô thÓ lµ:

TiÒn ®Çu t §Çu t VËn hµnh c¸c kÕt

qu¶ ®Çu t

Nghiªn

cøu

ph¸t

hiÖn c¬

héi

®Çu t

Nghiªn

cøu

tiÒn

kh¶ thi

s¬ bé

lùa

chän

dù ¸n

Nghiªn

cøu

kh¶ thi

( lËp

dù ¸n

-LCKT

KT)

§¸nh

gi¸

vµ

quyÕt

®Þnh

(thÈm

®Þnh

dù

¸n)

§µm

ph¸n

vµ ký

kÕt c¸c

hîp

®ång

ThiÕt

kÕ vµ

lËp dù

to¸n

thi

c«ng

x©y

l¾p

Thi

c«ng

x©y

l¾p

c«ng

tr×nh

Ch¹y

thö

vµ

nghiÖm

thu sö

dông

Sö

dông

cha

hÕt

c«ng

suÊt

Sö

dông

c«ng

suÊt

ë

møc

cao

nhÊt

C«ng

suÊt

gi¶m

dÇn

vµ

thanh

lý

S¬ ®å1.2: Chu kú dù ¸n ®Çu t ph©n theo ba giai ®o¹n

Qua s¬ ®å cho thÊy qu¸ tr×nh lËp vµ thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t ®Òu n»m trong

giai ®o¹n tiÒn ®Çu t. Mµ giai ®o¹n tiÒn ®Çu t t¹o ra tiÒn ®Ò vµ quyÕt ®Þnh sù

thµnh c«ng hay thÊt b¹i ë hai giai ®o¹n sau, do vËy mµ chóng ta cã thÓ thÊy ®-

îc vai trß quyÕt ®Þnh cña lËp vµ thÈm ®Þnh ®èi víi hiÖu qu¶ cña dù ¸n trong t-

¬ng lai. ViÖc ra quyÕt ®Þnh ®Çu t ®óng hay sai, hiÖu qu¶ ®Çu t cao hay thÊp

phô thuéc vµo qu¸ tr×nh lËp vµ thÈm ®Þnh dù ¸n.

C¸ch 2: Chia chu kú dù ¸n thµnh 5 giai ®o¹n: Giai ®o¹n x©y dùng dù ¸n, giai

®o¹n ph©n tÝch lËp dù ¸n, giai ®o¹n phª duyÖt dù ¸n, giai ®o¹n triÓn khai dù

¸n, giai ®o¹n nghiÖm thu tæng kÕt vµ gi¶i thÓ.

Mçi giai ®o¹n l¹i ®îc chia thµnh nhiÒu bíc cô thÓ lµ:

o Giai ®o¹n x©y dùng dù ¸n bao gåm c¸c bíc (c«ng viÖc): X¸c ®Þnh ý ®å

ban ®Çu, thu thËp d÷ liÖu, ph©n tÝch t×nh h×nh, ®Ò xuÊt ph¬ng ¸n.

8

§¸nh gi¸ c«ng t¸c lËp dù ¸n ...

o Giai ®o¹n ph©n tÝch vµ lËp dù ¸n gåm c¸c bíc (c«ng viÖc) chñ yÕu: thiÕt

kÕ néi dung, nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi vµ nghiªn cøu kh¶ thi, so¹n th¶o chi

tiÕt.

o Giai ®o¹n phª duyÖt dù ¸n bao gåm c¸c c«ng viÖc chñ yÕu sau: DuyÖt l¹i

dù ¸n, ®¸nh gi¸ kh¶ thi dù ¸n, th«ng qua dù ¸n.

o Giai ®o¹n triÓn khai thùc hiÖn dù ¸n gåm c¸c c«ng viÖc: kiÓm tra, gi¸m

s¸t qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n.

o Giai ®o¹n nghiÖm thu tæng kÕt vµ gi¶i thÓ gåm c¸c c«ng viÖc: §¸nh gi¸

nghiÖm thu, tæng kÕt rót kinh nghiÖm, gi¶i thÓ.

1.1.2.4. Sù cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh ®Çu t theo dù ¸n

Ho¹t ®éng ®Çu t lµ mét ho¹t ®éng kinh tÕ nh»m t¸i s¶n xuÊt cho nÒn kinh

tÕ x· héi, ®©y lµ mét ho¹t ®éng phøc t¹p vµ cã nh÷ng ®Æc ®iÓm næi bËt lµ:

o Nguån lùc huy ®éng cho mét c«ng cuéc ®Çu t lµ rÊt lín trong mét

thêi gian kh¸ dµi, trong qu¸ tr×nh ®Çu t nguån vèn n»m khª ®äng vµ

kh«ng sinh lêi. §©y lµ c¸i gi¸ ph¶i tr¶ kh¸ lín cña ho¹t ®éng ®Çu t.

o Thêi gian ®Ó tiÕn hµnh mét c«ng cuéc ®Çu t cho ®Õn khi c¸c thµnh qu¶

cña nã ph¸t huy t¸c dông thêng ®ßi hái nhiÒu n¨m th¸ng víi nhiÒu biÕn

®éng x¶y ra.

o Thêi gian cÇn ho¹t ®éng ®Ó cã thÓ thu håi vèn ®· bá ra hay cho ®Õn khi

thanh lÝ tµi s¶n do vèn t¹o ra cã thÓ cÇn mét thêi gian dµi, thêng lµ vµi

n¨m cã khi tíi vµi chôc n¨m.

o C¸c thµnh qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t cã thÓ cã gi¸ trÞ sö dông trong nhiÒu

n¨m ®ñ ®Ó c¸c lîi Ých thu håi ®îc t¬ng øng vµ lín h¬n nh÷ng chi phÝ ®·

bá ra trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t.

o C¸c thµnh qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t lµ c¸c c«ng tr×nh x©y dùng sÏ ho¹t

®éng ë ngay n¬i mµ nã t¹o dùng nªn. Do ®ã, c¸c ®iÒu kiÖn vÒ ®Þa lý, ®Þa

h×nh t¹i ®ã cã ¶nh hëng lín ®Õn qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t còng nh ®Õn

kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ cña c«ng cuéc ®Çu t.

9

§¸nh gi¸ c«ng t¸c lËp dù ¸n ...

o Mäi hËu qu¶ vµ thµnh qu¶ cña qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t chÞu nhiÒu ¶nh

hëng cña c¸c yÕu tè kh«ng æn ®Þnh theo thêi gian, ®iÒu kiÖn ®Þa lý,

kh«ng gian.

Bëi vËy mµ ho¹t ®éng ®Çu t cã ®é m¹o hiÓm rÊt cao. V× thÕ ®Ó ®¶m b¶o cho

mäi c«ng cuéc ®Çu t ®îc tiÕn hµnh thuËn lîi, ®¹t ®îc môc tiªu mong muèn,

®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cao ®ßi hái ph¶i thùc hiÖn tèt c«ng t¸c chuÈn

bÞ. Sù chuÈn bÞ nµy ®îc thÓ hiÖn trong viÖc so¹n th¶o c¸c dù ¸n ®Çu t (lËp dù

¸n ®Çu t), cã nghÜa lµ ph¶i thùc hiÖn ®Çu t theo dù ¸n ®îc so¹n th¶o víi chÊt l￾îng tèt.

1.2. Néi dung vµ ph¬ng ph¸p lËp dù ¸n ®Çu t

1.2.1. Quan niÖm vÒ lËp dù ¸n ®Çu t

Cã thÓ hiÓu lËp dù ¸n ®Çu t lµ tËp hîp c¸c ho¹t ®éng xem xÐt, chuÈn bÞ,

tÝnh to¸n toµn diÖn c¸c khÝa c¹nh kinh tÕ – x· héi, ®iÒu kiÖn tù nhiªn, m«i

trêng ph¸p lý...Trªn c¬ së ®ã x©y dùng mét kÕ ho¹ch ho¹t ®éng phï hîp

nh»m thùc hiÖn mét dù ¸n ®Çu t.

Qu¸ tr×nh lËp mét dù ¸n ®Çu t ®îc coi lµ mét qu¸ tr×nh ph¸t triÓn tõ viÖc

h×nh thµnh c¸c ý tëng ®Çu t, cho ®Õn viÖc x©y dùng mét kÕ ho¹ch chi tiÕt

nh»m biÕn ý tëng ®ã thµnh hiÖn thùc. Cã thÓ thÊy ®îc ®iÒu nµy th«ng qua

viÖc nghiªn cøu kh¸i qu¸t kh¸i niÖm lËp mét dù ¸n ®Çu t s¶n xuÊt kinh doanh:

lµ mét qu¸ tr×nh t¹o ra mét bøc tranh hay mét m« h×nh vÒ c¸i mµ mét ®¬n vÞ

s¶n xuÊt kinh doanh sÏ trë thµnh. M« h×nh nµy lµ mét tµi liÖu ®îc lµm bëi c¸c

c©u ch÷ vµ c¸c con sè, ®îc thiÕt kÕ ®Ó ®a cho ngêi ®äc mét h×nh ¶nh Ên tîng

(image) cña c¸c doanh nghiÖp sÏ ®¹t ®Õn

H×nh ¶nh mµ c¸c dù ¸n ®Çu t m« t¶ bao gåm: Ai? C¸i g×? Khi nµo? ë ®©u?

T¹i sao? Nh thÕ nµo? Bao nhiªu?

Nh÷ng m« t¶ nµy sÏ lµ c¬ së cho c¸c nhµ ®Çu t ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t

(cã ®Çu t hay kh«ng vµ ®Çu t theo ph¬ng ¸n nµo), lµ c¬ së cho c¸c nhµ qu¶n lý

dù ¸n trong t¬ng lai lËp c¸c kÕ ho¹ch qu¶n lý, ®iÒu hµnh dù ¸n...

ViÖc lËp dù ¸n ®Çu t thêng ®îc thùc hiÖn bëi hai nguyªn t¾c:

10

§¸nh gi¸ c«ng t¸c lËp dù ¸n ...

o Coi dù ¸n ®Çu t lµ mét c«ng cô vµ lµ mét s¶n phÈm cã thÓ b¸n ®îc (s¶n

phÈm hµng ho¸).

o Dù ¸n ®Çu t ®îc lËp trªn c¬ së ®éc gi¶ môc tiªu.

Nguyªn t¾c coi dù ¸n lµ mét c«ng cô, mét s¶n phÈm cã thÓ b¸n ®îc cho

r»ng dù ¸n sÏ cung cÊp nh÷ng th«ng tin, nh÷ng ý tëng cã gi¸ trÞ nhÊt ®Þnh ®èi

víi c¸c nhµ ®Çu t, nhê cã c¸c ý tëng ®ã mµ c¸c nhµ ®Çu t cã thÓ sö dông cã

hiÖu qu¶ h¬n ®ång vèn ®Çu t cña m×nh. §ång thêi nguyªn t¾c nµy còng coi

lËp dù ¸n lµ mét ngµnh nghÒ, nh÷ng ngêi lËp dù ¸n cã thÓ sÏ cã thu nhËp tõ

viÖc “b¸n” c¸c dù ¸n cña m×nh. Thùc chÊt nguyªn t¾c nµy ®· coi dù ¸n lµ mét

hµng ho¸. Së dÜ dù ¸n ®îc coi lµ mét hµng ho¸ bëi nã còng cã c¸c thuéc tÝnh

c¬ b¶n cña hµng ho¸ ®ã lµ gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông. Gi¸ trÞ cña dù ¸n ®îc biÓu

hiÖn ë sù kÕt tinh cña gi¸ trÞ lao ®éng qu¸ khø vµ lao ®éng sèng. Cßn gi¸ trÞ

sö dông chÝnh lµ nh÷ng gi¸ trÞ lîi Ých mµ dù ¸n ®em l¹i cho ngêi sö dông nã.

Do ®ã, dù ¸n ph¶i ®îc x©y dùng trªn c¬ së chÊt lîng vµ chi phÝ, nh÷ng kÕt

qu¶ mµ dù ¸n ®em l¹i cho “ngêi mua dù ¸n” ph¶i lín h¬n chi phÝ mµ “ngêi

mua” bá ra ®Ó tr¶ cho “ngêi b¸n”.

Tuy lµ hµng ho¸ song dù ¸n lµ mét lo¹i hµng ho¸ ®Æc biÖt nªn nã còng cã

nh÷ng ®Æc trng riªng cña mét s¶n phÈm dÞch vô t vÊn, ®ã lµ:

o S¶n phÈm dù ¸n lµ mét s¶n phÈm ®¬n chiÕc: mçi dù ¸n ®îc lËp chØ

phï hîp víi mét ®èi tîng cô thÓ.

o Chi phÝ lËp dù ¸n lµ mét chi phÝ ch×m tøc lµ nÕu nh dù ¸n kh«ng ®îc

chËp nhËn th× toµn bé chi phÝ ®ã sÏ bÞ mÊt ®i. Nh vËy, viÖc lËp dù ¸n lµ

mét c«ng viÖc m¹o hiÓm. Chi phÝ lËp dù ¸n cã thÓ lín nhng kÕt qu¶ thu

®îc l¹i kh«ng cao, v× vËy tríc khi lËp dù ¸n cÇn ph¶i tÝnh to¸n rÊt kü tríc

khi ®a ra quyÕt ®Þnh cã lµm hay kh«ng?

NÕu coi dù ¸n lµ mét s¶n phÈm hµng ho¸ th× qu¸ tr×nh lËp dù ¸n lµ mét qu¸

tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸. Nguyªn t¾c coi dù ¸n lµ mét s¶n phÈm hµng ho¸

kh¾c phôc ®îc nh÷ng c¸ch nh×n nhËn kh«ng ®Çy ®ñ, trong ®ã coi viÖc lËp dù

¸n chØ lµ mét kh©u mang tÝnh thñ tôc. C¸ch nh×n nhËn nµy sÏ dÉn ®Õn viÖc lËp

c¸c dù ¸n kh«ng ®¶m b¶o chÊt lîng, kh«ng cã sù ®ång bé gi÷a viÖc lËp dù ¸n

11

§¸nh gi¸ c«ng t¸c lËp dù ¸n ...

h«m nay vµ thùc tÕ dù ¸n diÔn ra trong t¬ng lai. Nguyªn t¾c nµy còng ®îc coi

lµ mét c¬ së quan träng cho viÖc x©y dùng néi dung quy tr×nh vµ ph¬ng ph¸p

lËp dù ¸n ®Çu t.

Nguyªn t¾c ®éc gi¶ môc tiªu x¸c ®Þnh c¸c ®èi tîng “Kh¸ch hµng – Ngêi

®äc” cña dù ¸n. Mçi ®èi tîng kh¸c nhau l¹i t×m kiÕm ë dù ¸n nh÷ng khÝa

c¹nh th«ng tin kh¸c nhau, nh÷ng vÊn ®Ò, nh÷ng gãc ®é kh¸c nhau cña dù ¸n.

Do vËy, viÖc lËp dù ¸n cÇn quan t©m ®Ó ®¸p øng ®îc nh÷ng nhu cÇu th«ng tin

kh¸c nhau cña ®éc gi¶. §ång thêi c¸c ®èi tîng ®éc gi¶ cña dù ¸n còng cã

nh÷ng tr×nh ®é kh¸c nhau, do vËy mµ viÖc cung cÊp th«ng tin còng ph¶i ®¶m

b¶o th«ng tin dÔ tiÕp cËn víi mäi ®èi tîng ®éc gi¶. Th«ng thêng c¸c ®éc gi¶

môc tiªu cña dù ¸n lµ:

o Chñ ®Çu t (nhµ ®Çu t)

o C¸c c¬ quan Nhµ níc thùc hiÖn chøc n¨ng thÈm ®Þnh dù ¸n

o C¸c ®¬n vÞ cho dù ¸n vay vèn (ng©n hµng, c¸c tæ chøc tÝn dông...)

o C¸c nhµ qu¶n lý dù ¸n

o §èi t¸c tham gia dù ¸n (®¬n vÞ ®Êu thÇu thùc hiÖn dù ¸n, c¸c ®¬n vÞ

cung øng cho dù ¸n ...)

o ....

Vai trß cña dù ¸n ®îc lËp víi c¸c ®éc gi¶ môc tiªu:

Víi nhµ ®Çu t: dù ¸n ®îc lËp lµ c¨n cø chñ yÕu ®Ó nh÷ng ngêi ®Çu t (chñ

vèn) hoÆc ®¹i diÖn cña hä xem xÐt vµ quyÕt ®Þnh vÒ viÖc ®Çu t hay kh«ng ®Çu

t, ®Çu t theo ph¬ng ¸n nµo. Dù ¸n ®Çu t ®îc thµnh lËp lµ c¬ së cho nhµ ®Çu t

xin giÊy phÐp ®Çu t – kinh doanh tõ c¬ quan cã thÈm quyÒn th«ng qua viÖc

xem xÐt lîi Ých cña viÖc thùc hiÖn dù ¸n ®èi víi nÒn kinh tÕ. Dù ¸n ®îc lËp

còng ®ång thêi lµ c¬ së cho nhµ ®Çu t vay vèn vµ gäi vèn tõ bªn ngoµi ®Ó tiÕn

hµnh thùc hiÖn dù ¸n. Dù ¸n còng lµ c¬ së ®Ó nhµ ®Çu t x©y dùng kÕ ho¹ch

thùc hiÖn ®Çu t, theo dâi, ®«n ®èc qu¸ tr×nh thùc hiÖn vµ kiÓm tra kÕt qu¶ thùc

hiÖn vµ cã nh÷ng hiÖu chØnh cÇn thiÕt trong qu¸ tr×nh vËn hµnh vµ khai th¸c

c«ng tr×nh...

12