Đánh giá công tác giải phóng mặt bằng huyện Hoành Bồ cho dự án xây dựng đường dây 500 KV Quảng Ninh - Mông Dương

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

TRẦN CẢNH DƢƠNG

ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG

HUYỆN HOÀNH BỒ CHO DỰ ÁN XÂY DỰNG

ĐƢỜNG DÂY 500 KV QUẢNG NINH-MÔNG DƢƠNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2014

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

TRẦN CẢNH DƢƠNG

ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG

HUYỆN HOÀNH BỒ CHO DỰ ÁN XÂY DỰNG

ĐƢỜNG DÂY 500 KV QUẢNG NINH-MÔNG DƢƠNG

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN TRỌNG XUÂN

THÁI NGUYÊN - 2014

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số

liệu, kết quả trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong

bất cứ công trình nghiên cứu nào khác.

Thái Nguyên, tháng 7 năm 2014

Tác giả luận văn

Trần Cảnh Dƣơng

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình thực hiện Luận văn này, tôi đã nhận đƣợc sự quan tâm

giúp đỡ của Quý thầy cô, bạn bè và tập thể cán bộ công nhân viên Trung tâm

phát triển quỹ đất huyện Hoành Bồ.

Xin trân trọng cảm ơn PGS. TS. Nguyễn Trọng Xuân, ngƣời hƣớng dẫn

khoa học của Luận văn, đã hƣớng dẫn tận tình và giúp đỡ trong suốt thời gian

thực hiện.

Xin trân trọng cảm ơn Quý Thầy, Cô khoa Quản lý kinh tế, khoa sau Đại

học trƣờng Đại học Kinh tế và quản trị kinh doanh - Đại học Thái Nguyên.

Xin trân trọng cảm ơn các vị lãnh đạo và tập thể cán bộ công nhân viên

Trung tâm phát triển quỹ đất huyện Hoành Bồ đã cung cấp thông tin, tài liệu

và hợp tác trong quá trình thực hiện Luận văn.

Tôi xin gửi lời tri ân sâu sắc đến gia đình và những ngƣời bạn đã động

viên, hỗ trợ tôi rất nhiều trong suốt quá trình học tập, làm việc và hoàn thành

luận văn.

Thái Nguyên, tháng 7 năm 2014

Tác giả luận văn

Trần Cảnh Dƣơng

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................. vi

DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................. vii

DANH MỤC CÁC HÌNH, BIỂU ĐỒ............................................................viii

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 3

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 3

4. Dự kiến một số đóng góp mới của luận văn ................................................. 4

5. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 4

Chƣơng 1: CƠ SỞ PHÁP LÝ VÀ THỰC TIỄN VỀ CÔNG TÁC

GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG........................................................................... 5

1.1. Cơ sở pháp lý về công tác GPMB, các chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ,

tái định cƣ khi Nhà nƣớc thu hồi đất................................................................. 5

1.1.1. Khái quát chung về giải phóng mặt bằng................................................ 5

1.1.2. Tổng quan về chính sách bồi thƣờng ...................................................... 6

1.1.2. Vai trò của công tác bồi thƣờng, giải phóng mặt bằng, tái định cƣ

đối với phát triển kinh tế, xã hội ..................................................................... 11

1.1.5. Các văn bản pháp quy của Nhà nƣớc Việt Nam về bồi thƣờng, hỗ

trợ và tái định cƣ khi Nhà nƣớc thu hồi đất .................................................... 12

1.1.6. Các văn bản pháp quy của địa phƣơng ................................................. 14

1.2. Cơ sở thực tiễn ......................................................................................... 15

1.2.1. Chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ và giải phóng mặt bằng khi Nhà

nƣớc thu hồi đất - kinh nghiệm Quốc tế và một số nƣớc trên thế giới ........... 16

iv

1.2.2. Một số bài học kinh nghiệm có thể vận dụng cho huyện Hoành Bồ .... 29

Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ HỆ THỐNG CHỈ

TIÊU NGHIÊN CỨU.................................................................................... 31

2.1. Các câu hỏi nghiên cứu của đề tài............................................................ 31

2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu.......................................................................... 31

2.2.1. Phƣơng pháp chọn điểm nghiên cứu..................................................... 31

2.2.2. Phƣơng pháp thu thập thông tin ............................................................ 31

2.2.3. Phƣơng pháp tổng hợp thông tin........................................................... 34

2.2.4. Phƣơng pháp phân tích thông tin .......................................................... 35

2.2.5. Phân tích điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức của công tác

GPMB ở huyện Hoành Bồ .............................................................................. 36

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ................................................................... 37

Chƣơng 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC GIẢI PHÓNG MẶT

BẰNG DỰ ÁN XÂY DỰNG ĐƢỜNG DÂY 500KV QUẢNG NINH

MÔNG DƢƠNG............................................................................................ 39

3.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu................................................................... 39

3.1.1. Điều kiện tự nhiên................................................................................. 39

3.1.2. Tình hình phát triển kinh tế xã hội........................................................ 46

3.2. Thực trạng công tác bồi thƣờng, hỗ trợ, tái định cƣ khi Nhà nƣớc thu

hồi đất tại huyện Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh................................................ 49

3.2.1. Thực trạng sử dụng đất tại huyện Hoành Bồ trong thời gian

gần đây ........................................................................................................... 49

3.2.2. Thực trạng thu hồi đất phục vụ cho quá trình CNH, HĐH và đô thị

huyện Hoành Bồ trong thời gian gần đây ....................................................... 53

3.2.3. Thực trạng thu hồi đất giải phóng mặt bằng huyện Hoành Bồ cho

dự án xây dựng đƣờng dây 500kv Quảng Ninh - Mông Dƣơng..................... 57

3.2.4. Phân tích điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức của công tác

GPMB ở huyện Hoành Bồ nói chung và cho dự án xây dựng đƣờng dây

500 kv Quảng Ninh - Mông Dƣơng tại huyện Hoành Bồ nói riêng ............... 64

v

Chƣơng 4: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC

GPMB CHO DỰ ÁN XÂY DỰNG ĐƢỜNG DÂY 500 KV QUẢNG

NINH-MÔNG DƢƠNG ĐI QUA ĐỊA BÀN HUYỆN HOÀNH BỒ........ 82

4.1. Quan điểm, định hƣớng về công tác GPMB............................................ 82

4.1.1. Quan điểm về công tác GPMB ............................................................. 82

............................................................ 83

4.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác GPMB thuộc địa bàn

huyện Hoành Bồ cho dự án xây dựng đƣờng dây 500 kv Quảng Ninh

- Mông Dƣơng................................................................................................ 87

4.2.1. Giải pháp về chính sách ........................................................................ 87

4.2.2. Giải pháp về đào tạo nghề, tạo việc làm, tăng thu nhập, ổn định

cuộc sống cho ngƣời có đất bị thu hồi ............................................................ 88

4.2.3. Giải pháp về tổ chức thực hiện ............................................................. 89

4.3. Kiến nghị.................................................................................................. 91

KẾT LUẬN .................................................................................................... 94

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 97

PHỤ LỤC..................................................................................................... 101

vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

ADB : Ngân hàng phát triển châu Á

CNH - HĐH : Công nghiệp hóa - hiện đại hóa

GCNQSDĐ : Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

GDP : Tổng sản phẩm quốc dân

GPMB : Giải phóng mặt bằng

HTX : Hợp tác xã

QLDA : Quản lý dự án

SXKD : Sản xuất kinh doanh

TĐC : Tái định cƣ

TNHH : Trách nhiệm hữu hạn

UBND : Ủy ban nhân dân

XDCB : Xây dựng cơ bản

WB : Ngân hàng thế giới

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1: Hiện trạng dân số và lao động huyện Hoành Bồ năm 2013........... 47

Bảng 3.2: Tình hình sử dụng đất của huyện Hoành Bồ so sánh năm 2008

với năm 2013 .................................................................................. 50

Bảng 3.3: Tổng hợp các dự án từ năm 2010 đến năm 2013 của huyện

Hoành Bồ ........................................................................................ 53

Bảng 3.4: Xác định đối tƣợng đƣợc bồi thƣờng và không đƣợc bồi

thƣờng trong phạm vi dự án............................................................ 68

Bảng 3.5: Tổng hợp kết quả bồi thƣờng tại dự án .......................................... 71

Bảng 3.6: Phƣơng thức sử dụng tiền bồi thƣờng, hỗ trợ của các hộ dân

sau khi bồi thƣờng GPMB dự án .................................................... 77

Bảng 3.7: Trình độ văn hóa, chuyên môn của số ngƣời trong độ tuổi

lao động........................................................................................... 78

Bảng 3.8: Ảnh hƣởng về thu nhập bình quân của ngƣời dân, hộ dân............. 79

Bảng 3.9: Tổng hợp ý kiến của ngƣời dân về mức giá bồi thƣờng ................ 80

viii

DANH MỤC CÁC HÌNH, BIỂU ĐỒ

Hình 3.1: Sơ đồ vị trí....................................................................................... 39

Biểu đồ 3.1: Diện tích và mật độ dân số huyện Hoành Bồ............................. 46

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Đất đai là nguồn tài nguyên thiên nhiên, là tài sản quốc gia, địa bàn để

phân bố dân cƣ và các hoạt động kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh; là

nguồn nội lực để xây dựng và phát triển bền vững quốc gia. Đất đai đƣợc coi

là một loại bất động sản, là một loại hàng hóa đặc biệt vì những tính chất của

nó nhƣ: cố định về vị trí, giới hạn về không gian, vô hạn về thời gian sử dụng.

Trong điều kiện quỹ đất ngày càng hạn hẹp, dân số ngày càng đông,

nhu cầu sử dụng đất cho các ngành ngày càng cao, nhịp độ phát triển ngày

càng lớn. Do đó nhu cầu giải phóng mặt bằng càng trở nên cấp thiết và trở

thành một thách thức lớn đối với sự thành công của các dự án. Vấn đề bồi

thƣờng, giải phóng mặt bằng trở thành điều kiện tiên quyết để triển khai thực

hiện dự án có hiệu quả. Vì vậy đòi hỏi cần có sự quan tâm đúng mức của các

cấp, các ngành một cách toàn diện đối với công tác bồi thƣờng, giải phóng

mặt bằng nhằm góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội của đất nƣớc.

Trên thực tế, việc chuyển quỹ đất vào triển khai các dự án không đơn

giản, vì nó tác động đến nhiều vấn đề liên quan đến cuộc sống của ngƣời dân

bị thu hồi đất. Có thể nói đây là thách thức rất lớn đối với việc triển khai các

dự án hiện nay đòi hỏi chúng ta phải giải quyết hàng loạt các vấn đề liên quan

đến nguời dân bị thu hồi đất nhƣ: ổn định đời sống, việc làm của ngƣời dân bị

thu hồi đất và giá trị phần đất đai bị lấy của ngƣời dân phải đƣợc xác định nhƣ

thế nào để thoả mãn thiệt hại mà họ phải gánh chịu, giải quyết ổn thoả tâm

trạng của ngƣời dân sau khi bị thu hồi đất cũng là vấn đề quan trọng.

Trong những năm vừa qua, cùng với sự phát triển kinh tế xã hội của

tỉnh Quảng Ninh nói chung và quá trình đô thị hóa của huyện Hoành Bồ nói

riêng, nhu cầu sử dụng đất cho việc phát triển cơ sở hạ tầng ngày càng trở nên

cấp thiết. Thực hiện chủ trƣơng chính sách của tỉnh về hợp tác đầu tƣ, với lợi

thế là một huyện có hệ thống giao thông phát triển, những năm gần đây,