Đánh giá công tác giải phóng mặt bằng dự án đầu tư xây dựng cầu Tình Húc vượt Sông Lô, thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

---------------------------------------

ĐINH THỊ PHƯƠNG

ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG DỰ ÁN

ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CẦU TÌNH HÚC VƯỢT SÔNG LÔ,

THÀNH PHỐ TUYÊN QUANG, TỈNH TUYÊN QUANG

Ngành: Quản lý đất đai

Mã số ngành: 8.85.01.03

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Quang Thi

Thái Nguyên, năm 2021

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan mọi số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung

thực, khách quan và chưa được sử dụng để bảo vệ trong bất kỳ một luận văn

nào khác.

Tôi xin cam đoan mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện và hoàn thiện luận

văn đều đã được cảm ơn, các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được ghi

rõ nguồn gốc.

Tác giả luận văn

Đinh Thị Phương

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình nghiên cứu đề tài, tôi đã nhận được sự quan tâm giúp đỡ

nhiệt tình, sự đóng góp những ý kiến quý báu và tạo điều kiện thuận lợi của các

cá nhân, cơ quan, tổ chức để tôi hoàn thành luận văn này.

Lời đầu tiên, tôi xin chân thành cảm ơn thầy giáo TS. Nguyễn Quang Thi

đã tận tình hướng dẫn tôi trong suốt thời gian tôi thực hiện nghiên cứu đề tài.

Tôi xin chân thành cảm ơn sự góp ý nhiệt tình của các Thầy, Cô giáo Khoa

Quản lý Tài nguyên, Phòng Đào tạo của Trường Đại học Nông lâm Thái

Nguyên đã giúp cho tôi hoàn thiện đề tài.

Tôi xin chân thành cảm ơn Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai thành

phố Tuyên Quang, Phòng Tài nguyên và Môi trường, Ban quản lý Bồi thường

và giải phóng mặt bằng thành phố, các cán bộ xã, phường, các hộ gia đình, cá

nhân đã tham gia phỏng vấn và tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi trong thời

gian nghiên cứu thực hiện luận văn tại địa phương.

Tôi xin chân thành cảm ơn tới gia đình, những người thân, đồng nghiệp

và bạn bè đã luôn ủng hộ, động viên, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện

đề tài.

Tôi xin trân trọng cảm ơn!

Tác giả luận văn

Đinh Thị Phương

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii

MỤC LỤC................................................................................................................. iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .........................................................................v

MỞ ĐẦU.....................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1

2. Mục tiêu của đề tài ..................................................................................................2

3. Ý nghĩa của đề tài nghiên cứu.................................................................................2

3.1. Ý nghĩa khoa học .................................................................................................2

3.2. Ý nghĩa thực tiễn ..................................................................................................3

CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU.....................................................................4

1.1. Cơ sở khoa học của công tác giải phóng mặt bằng .................................................4

1.1.1 Một số khái niệm liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng..............................4

1.1.2. Các quy định về thu hồi đất...............................................................................4

1.1.3. Các quy định về bồi thường khi thu hồi đất......................................................5

1.1.4. Các quy định về hỗ trợ khi thu hồi đất..............................................................8

1.1.5. Các quy định về tái định cư khi thu hồi đất ......................................................8

1.2. Cơ sở pháp lí về công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư....................................9

1.3.Cơ sở thực tiễn về công tác giải phóng mặt bằng ...............................................11

1.3.1. Khái quát về công tác giải phóng mặt bằng tại Tỉnh Tuyên Quang ..............11

1.3.2. Khái quát về công tác giải phóng mặt bằng tại Thành phố Tuyên Quang.............13

1.4.Các nghiên cứu liên quan đến công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư .............15

CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..20

2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu......................................................................20

2.1.1. Đối tượng nghiên cứu......................................................................................20

2.1.2. Phạm vi nghiên cứu.........................................................................................20

2.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu ......................................................................20

2.3. Nội dung nghiên cứu..........................................................................................20

iv

2.4. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................21

2.4.1 Phương pháp điều tra, thu thập, tài liệu, số liệu...............................................21

2.4.2. Phương pháp thống kê, tổng hợp số liệu điều tra, phân tích và xử lý số liệu .22

CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN..................................23

3.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và hiện trạng sử dụng đất thành phố

Tuyên Quang.............................................................................................................23

3.1.1. Điều kiện tự nhiên...........................................................................................23

3.1.2. Thực trạng phát triển kinh tế- xã hội...............................................................33

3.1.3 Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên – kinh tế - xã hội .................................41

3.1.4. Hiện trạng sử dụng đất thành phố Tuyên Quang năm 2020 ...........................42

3.2. Đánh giá công tác giải phóng mặt bằng Dự án đầu tư xây dựng Cầu Tình Húc

vượt sông Lô, thành phố Tuyên Quang.....................................................................45

3.2.1. Khái quát chung về dự án................................................................................45

3.2.2. Quy trình thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư trên địa bàn thành phố

Tuyên Quang.............................................................................................................45

3.2.3. Kết quả bồi thường Dự án đầu tư xây dựng Cầu Tình Húc vượt sông Lô, thành

phố Tuyên Quang......................................................................................................47

3.2.4.Đánh giá các chính sách hỗ trợ cho người dân thuộc phạm vi dự án ..............50

3.2.5. Đánh giá ảnh hưởng của dự án đến đời sống của người dân ..........................53

3.3. Đánh giá thuận lợi, khó khăn và đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả về

công tác giải phóng mặt bằng trên địa bàn thành phố Tuyên Quang........................63

3.3.1. Thuận lợi .........................................................................................................63

3.3.2. Khó khăn, tồn tại.............................................................................................64

3.3.3. Đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác giải phóng mặt bằng trên

địa bàn thành phố Tuyên Quang ...............................................................................66

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...................................................................................69

1. Kết luận.................................................................................................................69

2. Kiến nghị...............................................................................................................69

TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................71

v

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

BTC : Bộ Tài chính

CNH – HĐH : Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá

CP : Chính phủ

GPMB : Giải phóng mặt bằng

HSĐC : Hồ sơ địa chính

QĐ : Quyết định

TĐC : Tái định cư

TNMT : Tài nguyên môi trường

TT : Thông tư

TTg : Thủ tướng

UBND : Uỷ ban nhân dân

vi

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1 Cơ cấu giá trị kinh tế theo ngành của thành phố Tuyên Quang qua các

năm 2017-2019................................................................................................ 34

Bảng 3.2. Hiện trạng sử dụng đất thành phố Tuyên Quang năm 2020........... 42

Bảng 3.3. Quy mô dự án nghiên cứu .............................................................. 44

Bảng 3.4: Tổng hợp đối tượng được bồi thường, hỗ trợ của dự án ................ 47

Bảng 3.5: Bảng tổng hợp diện tích, loại đất thu hồi của dự án....................... 48

Bảng 3.6: Kinh phí bồi thường GPMB của dự án........................................... 49

Bảng 3.7. Tiến độ thực hiện bồi thường GPMB của dự án ............................ 50

Bảng 3.8: Tổng hợp ý kiến của cán bộ về công tác bồi thường GPMB ......... 51

Bảng 3.9: Tổng hợp ý kiến của người dân về đơn giá bồi thường GPMB..... 52

Bảng 3.10. Kết quả phỏng vấn chi tiết về thu hồi đất nông nghiệp và bồi thường

hỗ trợ của các hộ dân tại dự án........................................................................ 54

Bảng 3.11: Trình độ văn hoá, chuyên môn của số người trong độ tuổi lao động

tại dự án nghiên cứu ........................................................................................ 55

Bảng 3.12: Tình hình lao động, việc làm của các hộ thuộc khu vực bồi thường

GPMB dự án.................................................................................................... 55

Bảng 3.13: Thu nhập bình quân của người dân trước và sau thu hồi đất tại dự

án nghiên cứu .................................................................................................. 56

Bảng 3.14: Tình hình thu nhập của các hộ sau khi bị thu hồi đất tại dự án nghiên

cứu................................................................................................................... 57

Bảng 3.15: Thu nhập bình quân nhân khẩu/năm phân theo nguồn thu tại dự án

nghiên cứu ....................................................................................................... 59

Bảng 3.16. Đánh giá của người dân về cơ sở hạ tầng, phúc lợi xã hội sau khi

thu hồi đất........................................................................................................ 61

Bảng 3.17. Tình hình an ninh trật tự xã hội của người dân sau khi thu hồi đất .... 61

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Việt Nam đang trong quá trình thực hiện Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa

để trở thành một nước Công nghiệp; cùng với tốc độ công nghiệp hóa, đô thị

hóa ngày càng tăng, nhu cầu đất cho xây dựng cơ sở hạ tầng, công nghiệp, nhà

ở ngày càng lớn; Trong điều kiện quỹ đất ngày càng hạn hẹp, dân số ngày càng

đông, nhu cầu sử dụng đất cho các ngành ngày càng cao, nhịp độ phát triển

ngày càng lớn. Do đó nhu cầu giải phóng mặt bằng càng trở nên cấp thiết và

trở thành một thách thức lớn đối với sự thành công của các dự án. Vấn đề bồi

thường, giải phóng mặt bằng trở thành điều kiện tiên quyết để triển khai thực

hiện dự án có hiệu quả. Vì vậy đòi hỏi cần có sự quan tâm đúng mức của các

cấp, các ngành một cách toàn diện đối với công tác bồi thường, giải phóng mặt

bằng nhằm góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội của đất nước.

Công tác giải phóng mặt bằng mang tính quyết định tiến độ của các dự án,

là khâu đầu tiên thực hiện dự án. Việc làm này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp

đến lợi ích của Nhà nước, của Nhà đầu tư, mà còn ảnh hưởng đến đời sống vật

chất cũng như tinh thần của người bị thu hồi đất.

Công tác giải phóng mặt bằng là một việc làm hết sức khó khăn và phức

tạp bởi nó có liên quan đến tài sản rất có giá trị là đất đai. Đất đai có giá trị cả

về vật chất lẫn tinh thần. Nó ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của các tổ chức,

cá nhân, các hộ gia đình. Trên thực tế qua nhiều dự án đó cho thấy công tác

GPMB vẫn còn tồn tại nhiều bất cập và gặp nhiều khó khăn. Khó khăn chủ yếu

của công tác GPMB là việc xác định giá trị bồi thường. Giá trị bồi thường

thường thấp hơn so với thực tế. Do vậy nó đã tác động rất lớn đến tâm lý người

dân, họ luôn cảm thấy mức bồi thường như vậy là chưa thoả đáng. Động chạm

trực tiếp đến quyền lợi của người dân thì họ không tự nguyện chuyển đi, không

ủng hộ công tác bồi thường GPMB cũng là điều dễ hiểu.

Thành phố Tuyên Quang thuộc tỉnh Tuyên Quang là trung tâm phát triển