Đánh Giá Công Tác Bồi Thường Hỗ Trợ Và Tái Định Cư Khi Nhà Nước Thu Hồi Đất Để Thực Hiện Dự Án Cải Tạo Nâng Cấp Mở Rộng Và Chỉnh Trang Đường Quốc Lộ 6 Tại Huyện Chương Mỹ Thành Phố Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

NGUYỄN THANH LÃI

ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC BỒI THƢỜNG, HỖ TRỢ VÀ

TÁI ĐỊNH CƢ KHI NHÀ NƢỚC THU HỒI ĐẤT ĐỂ THỰC

HIỆN DỰ ÁN CẢI TẠO, NÂNG CẤP, MỞ RỘNG VÀ CHỈNH

TRANG ĐƢỜNG QUỐC LỘ 6 TẠI HUYỆN CHƢƠNG MỸ,

THÀNH PHỐ HÀ NỘI

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

MÃ NGÀNH: 8850103

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:

TS. NGUYỄN HỒNG HẢI

TS. XUÂN THỊ THU THẢO

Hà Nội, 2019

i

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu,

kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong

bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác.

Nếu nội dung nghiên cứu của tôi trùng lặp với bất kỳ công trình nghiên

cứu nào đã công bố, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm và tuân thủ kết luận

đánh giá luận văn của Hội đồng khoa học.

Hà Nội, ngày 15 tháng 10 năm 2019

Người cam đoan

NGUYỄN THANH LÃI

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, tôi đã

nhận được sự hướng dẫn, chỉ bảo tận tình của các thầy cô giáo, sự giúp đỡ,

động viên của bạn bè, đồng nghiệp và gia đình.

Nhân dịp hoàn thành luận văn, cho phép tôi được bày tỏ lòng kính

trọng và biết ơn sâu sắc tới TS. Nguyễn Hồng Hải và TS. Xuân Thị Thu Thảo

đã tận tình hướng dẫn, dành nhiều công sức, thời gian và tạo điều kiện cho tôi

trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới Phòng đào tạo sau đại học, Bộ

môn Quản lý đất đai, Viện Quản lý đất và phát triển nông nghiệp - Trường

Đại học Lâm nghiệp Việt Nam đã tận tình giúp đỡ tôi trong quá trình học tập,

thực hiện đề tài và hoàn thành luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn tập thể lãnh đạo, cán bộ, công chức, viên

chức Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội,

Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Chương Mỹ đã giúp đỡ và tạo điều kiện

cho tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài.

Xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp đã tạo

mọi điều kiện thuận lợi và giúp đỡ tôi về mọi mặt, động viên khuyến khích tôi

hoàn thành luận văn.

Hà Nội, ngày 15 tháng 10 năm 2019

Tác giả luận văn

NGUYỄN THANH LÃI

iii

BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

Hà Nội, ngày 24 tháng 10 năm 2019

BẢN NHẬN XÉT LUẬN VĂN THẠC SĨ

của ngƣời hƣớng dẫn khoa học

Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Hồng Hải, TS. Xuân Thị Thu Thảo

Đơn vị công tác: Bộ môn Điều tra-Quy hoạch Rừng, Khoa Lâm học

Họ và tên học viên: Nguyễn Thanh Lãi

Chuyên ngành: Quản lý đất đai

Tên đề tài: Đánh giá công tác bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ khi nhà nƣớc

thu hồi đất để thực hiện dự án cải tạo, nâng cấp, mở rộng và chỉnh trang đƣờng Quốc

lộ 6 tại huyện Chƣơng Mỹ, thành phố Hà Nội

NỘI DUNG NHẬN XÉT

1. Về thái độ và tinh thần của học viên trong quá trình thực hiện luận văn:

Nghiêm túc và chủ động trong việc xây dựng đề cương, thu thập số liệu, xử lý số

liệu và hoàn thiện luận văn.

2. Nội dung khoa học của luận văn và khả năng ứng dụng của đề tài:

Đề tài đã đã đánh giá công tác tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước

thu hồi đất của một dự án cụ thể mà học viên là người trực tiếp tham gia. Đề tài có ý nghĩa

thực tiễn cao đối với học viên trong công tác quản lý đất đai tại địa bàn huyện Chương Mỹ,

TP. Hà nội.

3. Kêt luận chung:

Học viên có thể bảo vệ đề tài này trước hội đồng khoa học.

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học

(Ký và ghi rõ họ tên)

TS. Nguyễn Hồng Hải

iv

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ..........................................................................................i

LỜI CẢM ƠN...............................................................................................ii

MỤC LỤC ................................................................................................... iv

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT ............................vii

DANH MỤC CÁC BẢNG.........................................................................viii

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ ...................................................viii

Phần 1. MỞ ĐẦU ......................................................................................... 1

1.1. Tính cấp thiết của đề tài....................................................................... 1

1.2. Mục đích nghiên cứu ........................................................................... 2

1.2.1. Mục tiêu chung ............................................................................. 2

1.2.2. Mục tiêu cụ thể ............................................................................. 2

1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu........................................................ 3

1.3.1. Đối tượng nghiên cứu ................................................................... 3

1.3.2. Phạm vi nghiên cứu ...................................................................... 3

1.4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn đề tài.................................................... 3

Phần 2. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ....................................... 4

2.1. Công tác bồi thường (BT), hỗ trợ (HT) và tái định cư (TĐC) .............. 4

2.1.1. Sự cần thiết của công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư ........... 4

2.1.2. Đặc điểm của quá trình bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.............. 5

2.2. Tình hình thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư tại một số nước

trên thế giới và ở Việt Nam ........................................................................ 6

2.2.1. Tình hình bồi thường, hỗ trợ và tái định cư ở một số nước trên thế

giới......................................................................................................... 6

2.2.2. Quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư của một số tổ chức

tài trợ (WB và ADB) .............................................................................. 9

2.2.3. Chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi

đất ở Việt Nam..................................................................................... 10

2.2.4. Tình hình thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư tại

một số địa phương ở Việt Nam............................................................. 21

v

Phần 3. NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..................... 25

3.1. Địa điểm nghiên cứu.......................................................................... 25

3.2. Nội dung nghiên cứu ......................................................................... 25

3.2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Chương Mỹ, thành

phố Hà Nội ........................................................................................... 25

3.2.2. Tình hình quản lý sử dụng đất và biến động đất đai trên địa bàn

huyện Chương Mỹ. ............................................................................... 25

3.2.3. Khái quát chung về thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái

định cư trên địa bàn huyện Chương Mỹ. ............................................... 25

3.2.4. Công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất

trên địa bàn huyện Chương Mỹ thông qua Dự án. ................................ 25

3.2.5. Đánh giá chung về công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư trên

địa bàn Huyện Chương Mỹ, Thành hố Hà Nội thông qua dự án ........... 26

3.2.6. Một số giải pháp đẩy nhanh tiến độ trong công bồi thường, hỗ trợ

và tái định cư........................................................................................ 26

3.3. Phương pháp nghiên cứu ................................................................... 26

3.3.1. Phương pháp chọn điểm nghiên cứu ........................................... 26

3.3.2. Phương pháp điều tra, thu thập số liệu, tài liệu............................ 27

3.3.3. Phương pháp tổng hợp và phân tích số liệu................................. 28

3.3.4. Phương pháp chuyên gia............................................................. 28

3.3.5. Các chỉ tiêu đánh giá trong đề tài................................................ 28

Phần 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ............................ 29

4.1. Ðiều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Chưong Mỹ, thành phố

Hà Nội...................................................................................................... 29

4.1.1. Điều kiện tự nhiên ...................................................................... 29

4.1.2. Thực trạng phát triển kinh tế - xã hội.......................................... 31

4.2. Tình hình quản lý và sử dụng đất tại huyện Chương Mỹ ................... 36

4.2.1. Tình hình quản lý đất đai tại huyện Chương Mỹ......................... 36

4.2.2. Tình hình sử dụng đất tại huyện Chương Mỹ.............................. 41

4.3. Khái quát chung về tình hình công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư

khi nhà nước thu hồi đất tại huyện Chương Mỹ........................................ 46

vi

4.3.1. Khái quát tình hình thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái

định cư khi Nhà nước thu hồi đất tại huyện Chương Mỹ ...................... 46

4.3.2. Căn cứ xác định giá đất; giá bồi thường đất, giá bồi thương tài sản,

vật kiến trúc và cây cối, hoa màu trên đất ............................................. 48

4.3.3. Công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất

trên địa bàn huyện Chương Mỹ thông qua dự án .................................. 50

4.3.4. Đời sống và việc làm của người dân có đất bị thu hồi tại dự án .. 67

4.3.5. Ðánh giá chung về công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư trên

địa bàn huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội thông qua dự án............ 67

4.4. Một số giải pháp nhằm đẩy nhanh tiến độ và nâng cao hiệu quả cho

công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất tại

huyện Chương Mỹ.................................................................................... 73

4.4.1. Giải pháp về chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư........... 73

4.4.2. Tăng cường vai trò cộng đồng trong việc tham gia công tác bồi

thường, hỗ trợ và tái định cư................................................................. 74

4.4.3. Nâng cao năng lực và hiệu quả làm việc của cán bộ thực hiện công

tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư ..................................................... 75

Phần 5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................... 76

TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................... 80

PHỤ LỤC

vii

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT

WB : Ngân hàng thế giới

ADB : Ngân hàng phát triển Châu Á

UBND : Uỷ ban nhân dân

GPMB

BT

HT

TĐC

GCNQSDĐ

:

:

:

:

:

Giải phóng mặt bằng

Bồi thường

Hỗ trợ

Tái định cư

Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

viii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 4.1. Tổng giá trị sản xuất một số ngành chủ yếu tại huyện Chương Mỹ

giai đoạn 2016 - 2018 (đvt: triệu đồng) ........................................................ 31

Bảng 4.2. Tình hình biến động dân số qua một số năm trên địa bàn huyện

Chương Mỹ giai đoạn 2016 - 2018............................................................... 33

Bảng 4.3. Kết quả cấp giấy chứng nhận tại huyện Chương Mỹ tính đến

31/12/2018 ................................................................................................... 39

Bảng 4.4. Hiện trạng sử dụng đất năm 2018 huyện Chương Mỹ................... 41

Bảng 4.5. Biến động diện tích đất đai theo loại đất giai đoạn 2016 - 2018.... 43

Bảng 4.6. Khái quát sơ lược về dự án........................................................... 51

Bảng 4.7. Tổng hợp về diện tích đất thu hồi; tiền bồi thường, hỗ trợ về đất đai,

tài sản cây, hoa màu gắn liền với đất. ........................................................... 59

Bảng 4.8. Tổng hợp về chính sách hỗ trợ tại dự án ....................................... 63

Bảng 4.9. So sánh giá bồi thường đất ở của UBND Thành phố Hà Nội ban

hành với giá thị trường tại thời điểm bồi thường .......................................... 68

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ

Hình 4.1. Sơ đồ vị trí huyện Chương Mỹ ..................................................... 29