Các yếu tố tác động kết quả hoạt động của doanh nghiệp khởi nghiệp trên địa bàn tỉnh Tây Ninh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THÀNH ĐƯỢC

CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN KẾT QUẢ HOẠT

ĐỘNG CỦA DOANH NGHIỆP KHỞI NGHIỆP TRÊN

ĐỊA BÀN TỈNH TÂY NINH

Chuyên ngành : Quản trị kinh doanh

Mã số chuyên ngành : 60 34 01 02

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN TRỊ KINH DOANH

Người hướng dẫn khoa học : PGS.TS. Trịnh Thùy Anh

Tp. Hồ Chí Minh, Năm 2019

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan rằng luận văn “Các yếu tố tác động đến kết quả hoạt động

của doanh nghiệp khởi nghiệp trên địa bàn tỉnh Tây Ninh” là bài nghiên cứu

của chính tôi.

Ngoại trừ những tài liệu tham khảo được trích dẫn trong luận văn này, tôi

cam đoan rằng toàn phần hay những phần nhỏ của luận văn này chưa từng được

công bố hoặc được sử dụng để nhận bằng cấp ở những nơi khác.

Không có sản phẩm/nghiên cứu nào của người khác được sử dụng trong luận

văn này mà không được trích dẫn theo đúng quy định.

Luận văn này chưa bao giờ được nộp để nhận bất kỳ bằng cấp nào tại các

trường đại học hoặc cơ sở đào tạo khác.

Tp. Hồ Chí Minh, 2019

Học viên thực hiện

Nguyễn Thành Được

ii

LỜI CẢM ƠN

Để có thể hoàn thành đề tài này, tác giả đã nhận được rất nhiều sự hỗ trợ từ

gia đình, bạn bè, thầy cô và các đồng nghiệp.

Tác giả trân trọng gửi lời cảm ơn đến quý thầy cô trường Đại Học Mở TP Hồ

Chí Minh đã truyền dạy kiến thức trong suốt thời gian học tại trường, đồng thời,

tôi cũng gửi lời cảm ơn thân thiết đến các bạn bè lớp MBA16B đã luôn giúp đỡ,

cỗ vũ và góp ý cho tôi trong quá trình hoàn thiện đề tài.

Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến PGS.TS. Trịnh Thùy Anh

đã luôn tận tình hỗ trợ, chỉ dẫn về mặt lý thuyết lẫn thực tiễn khi thực hiện đề tài.

Tác giả đã cố gắng tiếp thu sự đóng góp và hỗ trợ về mặt lý thuyết lẫn thực

tiễn từ thầy cô và bạn bè, tham khảo nhiều tài liệu, nhiều nghiên cứu và nổ lực

hoàn thành đề tài, tuy nhiên, thiếu sót trong đề tài là điều không thể tránh khỏi,

tác giả rất mong sẽ nhận được sự góp ý, phản hồi từ Quý thầy cô và bạn bè.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

iii

TÓM TẮT

Nghiên cứu này thực hiện nhằm tìm hiểu các yếu tố tác động đến kết quả hoạt

động của doanh nghiệp khởi nghiệp. Với mô hình nghiên cứu ban đầu được đề xuất

gồm ba yếu tố độc lập: thứ nhất, Giáo dục khởi nghiệp; thứ hai, Môi trường khởi

nghiệp; thứ ba, Yếu tố cá nhân. Cả ba yếu tố độc lập này cùng tác động gián tiếp

đến kết quả hoạt động khởi nghiệp thông qua hai yếu tố là Sự hiểu biết về khởi

nghiệp và Khả năng khởi nghiệp. Nghiên cứu thực hiện lấy ý kiến khảo sát của 579

người; trong đó có 492 người là chủ doanh nghiệp và là những người trực tiếp quản

lý doanh nghiệp, chiếm 85%; 29 người là chủ doanh nghiệp nhưng không trực tiếp

quản lý doanh nghiệp, chiếm 5%; 58 người là quản lý doanh nghiệp nhưng không

phải là chủ doanh nghiệp, chiếm 10%. Các ý kiến khảo sát được tập hợp và mã hóa

để phân tích định lượng, gồm: thống kê mô tả; kiểm định độ tin cậy của thang đo;

phân tích nhân tố khám phá; phân tích nhân tố khẳng định; phân tích mô hình cấu

trúc tuyến tính (SEM).

Kết quả nghiên cứu định lượng đã giúp cho nghiên cứu khẳng định được, cả ba

yếu tố độc lập trong mô hình nghiên cứu được đề xuất đều có ảnh hưởng lên kết

quả hoạt động khởi nghiệp. Cụ thể, Yếu tố cá nhân có mức tổng ảnh hưởng lên kết

quả hoạt động, với hệ số ước lượng chuẩn hóa là  = 0.235; Giáo dục khởi nghiệp

có mức tổng ảnh hưởng lên kết quả hoạt động, với hệ số ước lượng chuẩn hóa là  =

0.235; Môi trường khởi nghiệp có mức tổng ảnh hưởng lên kết quả hoạt động, với

hệ số ước lượng chuẩn hóa là  = 0.275. Ngoài ra, nghiên cứu cũng chỉ ra được các

yếu tố trung gian như Khả năng khởi nghiệp và Sự hiểu biết về khởi nghiệp cũng có

mối tương quan mạnh với kết quả hoạt động khởi nghiệp. Trong đó, Sự hiểu biết về

khởi nghiệp có tác động rất tích cực lên kết quả hoạt động khởi nghiệp,  = 0.496;

Khả năng khởi nghiệp có tác động tích cực lên kết quả hoạt động khởi nghiệp,  =

0.300.

iv

Tóm lại, nghiên cứu đã cho thấy được mô hình được đề xuất là phù hợp tốt với

dữ liệu nghiên cứu, các kết quả đều ủng hộ cho các kết luận trong những nghiên cứu

trước đó. Trên cơ sở kết quả thu được, nghiên cứu đã đưa ra những khuyến nghị

dành cho các cá nhân đang có ý định khởi nghiệp và những cá nhân đã khởi nghiệp

có được cái nhìn tổng quan tích cực hơn, từ đó góp phần tạo ra sự thành công cho

quá trình khởi nghiệp.

v

ABSTRACT

This study aims to understand the factors that affect the effectiveness of the

start-up process. With the initial proposed research model, there are three

independent factors: first, entrepreneurship education; second, entrepreneurship

environment; third, Personal factors. All three independent factors indirectly impact

on the efficiency of starting a business through two factors: Understanding of

entrepreneurship and Entrepreneurship. The study carried out collecting opinions of

579 people; of which 492 are business owners and direct managers of enterprises,

accounting for 85%; 29 people are business owners but not directly managing

businesses, accounting for 5%; 58 people are business managers but not business

owners, accounting for 10%. The survey opinions are gathered and coded for

quantitative analysis, including: descriptive statistics; verify the reliability of the

scale; analysis of discovery factors; factor analysis analysis; linear structure model

analysis (SEM).

Quantitative research results have helped confirm the study, all three

independent factors in the proposed research model have an impact on the

effectiveness of the start-up process. Specifically, individual factors have the total

effect on entrepreneurship efficiency, with a standardized estimated coefficient  =

0.235; Start-up education has the total effect on entrepreneurship efficiency, with a

standardized estimated coefficient  = 0.235; The startup environment has a total

effect on startup efficiency, with a standardized estimated coefficient  = 0.275. In

addition, the study also found that intermediary factors such as Entrepreneurship

and Entrepreneurship also had a strong correlation with Entrepreneurial

Performance. In particular, Understanding about starting a business has a very

positive effect on Startup efficiency,  = 0.496; Entrepreneurship has a positive

impact on Entrepreneurship efficiency,  = 0.300.

vi

In summary, the study has shown that the proposed model fits well with the

research data, the results support the conclusions in previous studies. Based on the

results, the study has made recommendations for individuals who are intending to

start a business and those who have started the business to have a more positive

overview, thereby contributing to creating. success for the startup process.

vii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ..................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN ......................................................................................................... ii

TÓM TẮT .............................................................................................................. iii

MỤC LỤC ............................................................................................................ vii

DANH MỤC HÌNH ................................................................................................ x

DANH MỤC BẢNG .............................................................................................. xi

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ................................................................................ xii

CHƯƠNG 1: ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU .......................................................... 1

1.1. Lý do nghiên cứu .......................................................................................... 1

1.2. Mục tiêu nghiên cứu và câu hỏi nghiên cứu .................................................. 2

1.2.1. Mục tiêu nghiên cứu .............................................................................. 2

1.2.2. Câu hỏi nghiên cứu................................................................................ 3

1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................. 3

1.3.1. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................ 3

1.3.2. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................... 4

1.3.3. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................... 4

1.4. Ý nghĩa học thuật và thực tiễn đề tài ............................................................. 4

1.5. Kết cấu của nghiên cứu................................................................................. 5

1.6. Tóm tắt chương 1 ......................................................................................... 5

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT ........................................................................ 7

2.1. Cơ sở lý thuyết ............................................................................................. 7

2.1.1 Khái niệm khởi nghiệp (Startup) ............................................................ 7

2.1.2. Khái niệm về thái độ ............................................................................. 7

2.1.3. Mô hình lý thuyết hành động hợp lý (Theory of Reasoned Action-TRA)9

2.1.4. Mô hình lý thuyết hành vi dự định (Theory of planned behavior model￾TPB) ............................................................................................................... 9

2.1.5. Năng lực khởi nghiệp .......................................................................... 10

viii

2.1.6. Kết quả hoạt động của doanh nghiệp khởi nghiệp ................................ 11

2.2. Xây dựng giả thuyết và mô hình nghiên cứu ............................................... 15

2.2.1 Các nghiên cứu trước đây ..................................................................... 15

2.2.2. Mô hình nghiên cứu đề xuất và giả thuyết ........................................... 22

2.3. Tóm tắt chương 2 ....................................................................................... 24

CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................................................... 26

3.1. Quy trình nghiên cứu: ................................................................................. 26

3.2. Xây dựng thang đo trong mô hình nghiên cứu ............................................ 27

3.3. Nghiên cứu định tính và kết quả ................................................................. 34

3.4. Nghiên cứu định lượng với thang đo hoàn chỉnh......................................... 34

3.4.1. Xây dựng bảng câu hỏi khảo sát .......................................................... 34

3.4.2. Mẫu nghiên cứu ................................................................................... 35

3.4.3. Phương pháp xử lý số liệu ................................................................... 35

3.5. Tóm tắt Chương 3 ...................................................................................... 38

CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ĐỊNH LƯỢNG ......................................... 39

4.1. Kết quả thống kê mô tả ............................................................................... 39

4.1.1. Thống kê biến định tính ....................................................................... 39

4.1.2. Thống kê biến định lượng .................................................................... 41

4.2. Kiểm định độ tin cậy thang đo bằng Cronbach’s alpha ............................... 47

4.3. Phân tích nhân tố khám phá ........................................................................ 48

4.4. Phân tích nhân tố khẳng định ...................................................................... 52

4.4.1. Kiểm tra tính đơn hướng ..................................................................... 52

4.4.2. Kiểm tra giá trị hội tụ .......................................................................... 52

4.4.3. Kiểm tra giá trị phân biệt ..................................................................... 52

4.4.4. Hệ số tin cậy tổng hợp và phương sai trích .......................................... 53

4.5. Kiểm định mô hình cấu trúc tuyến tính SEM .............................................. 57

4.6. Tổng ảnh hưởng của các nhân tố lên Hiệu quả khởi nghiệp ....................... 59

4.7. Kết luận giả thuyết nghiên cứu ................................................................... 59

4.8. Phân tích ảnh hưởng của Thái độ khởi nghiệp trong mô hình SEM............. 60

ix

4.9. Tóm tắt chương 4 ....................................................................................... 65

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN ..................................................................................... 67

5.1. Kết luận ...................................................................................................... 67

5.2. Hàm ý quản trị ............................................................................................ 68

5.3. Hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu trong tương lai ............................. 71

TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................................... 73

PHỤ LỤC 1: DÀN BÀI PHỎNG VẤN ................................................................. 88

PHỤ LỤC 2: BẢNG CÂU HỎI KHẢO SÁT ........................................................ 93

PHỤ LỤC 3: KẾT QUẢ PHÂN TÍCH SỐ LIỆU TỪ PHẦN MỀM ...................... 94

x

DANH MỤC HÌNH

Hình 2.1: Mô hình lý thuyết hành động hợp lý TRA ................................................ 9

Hình 2.2: Mô hình lý thuyết hành vi dự định TPB ................................................ 10

Hình 2.3 Mô hình Giáo dục và đào tạo doanh nhân tại Canada .............................. 16

Hình 2.4 Mô hình nghiên cứu của Díaz-Casero và cộng sự (2012) ........................ 18

Hình 2.5 Mô hình nghiên cứu của Vuorio và cộng sự (2018) ................................. 20

Hình 2.6 Mô hình nghiên cứu của Varamäki và cộng sự, 2015 .............................. 22

Hình 2.7 Mô hình các yếu tố tác động đến kết quả hoạt động của doanh nghiệp khởi

nghiệp trên địa bàn tỉnh Tây Ninh .......................................................................... 23

Hình 3.1 Sơ đồ quy trình nghiên cứu ..................................................................... 26

Hình 4.1 - Kết quả phân tích mô hình nghiên cứu SEM ......................................... 57

Hình 4.2 – Đồ thị biểu diễn ước lượng chuẩn hóa của các mô hình ........................ 63

Hình 4.3 - Ảnh hưởng của thái độ khởi nghiệp tích cực ......................................... 64

Hình 4.4 – Ảnh hưởng của thái độ khởi nghiệp không tích cực .............................. 65

xi

DANH MỤC BẢNG

Bảng 4.1 Thống kê về loại hình doanh nghiệp ........................................................... 39

Bảng 4.2 Thống kê về vai trò trong doanh nghiệp ...................................................... 40

Bảng 4.3 Thống kê về chức vụ trong doanh nghiệp ................................................... 40

Bảng 4.4 Thống kê mẫu nghiên cứu về thời gian làm việc tại doanh nghiệp ........... 41

Bảng 4.5 Thống kê mẫu nghiên cứu về tình trạng hoạt động của doanh nghiệp ...... 41

Bảng 4.6 – Kết quả thống kê thang đo Yếu tố cá nhân .............................................. 41

Bảng 4.7 – Kết quả thống kê thang đo Giáo dục khởi nghiệp ................................... 42

Bảng 4.8 – Kết quả thống kê thang đo Môi trường khởi nghiệp ............................... 43

Bảng 4.9 – Kết quả thống kê thang đo Sự hiểu biết về khởi nghiệp ......................... 44

Bảng 4.10 – Kết quả thống kê thang đo Khả năng khởi nghiệp ................................ 45

Bảng 4.11 – Kết quả thống kê thang đo Hiệu quả khởi nghiệp ................................. 46

Bảng 4.12 – Kết quả thống kê thang đo Thái độ khởi nghiệp ................................... 47

Bảng 4.13 Kết quả kiểm định độ tin cậy thang đo ...................................................... 47

Bảng 4.14 - Kết quả xoay nhân tố ............................................................................... 49

Bảng 4.15 - Kết quả kiểm định giá trị phân biệt ......................................................... 53

Bảng 4.16 - Kết quả tính toán hệ số tin cậy tổng hợp và phương sai trích. .............. 53

Bảng 4.17 - Kết quả phân tích mô hình SEM ............................................................. 58

Bảng 4.18 - Kết quả kiểm định bootstrap. ................................................................... 59

Bảng 4.19 – Tổng ảnh hưởng ....................................................................................... 59

Bảng 4.20 - Kết quả kiểm định các giả thuyết nghiên cứu ........................................ 60

Bảng 4.21 - Tổng hợp kết quả phân tích đa nhóm ...................................................... 63

xii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Ký hiệu Diễn giải

AMOS Phần mềm AMOS

CFA Phân tích nhân tố khẳng định

DN Doanh nghiệp

DNKN Doanh nghiệp khởi nghiệp

DNVVN Doanh nghiệp vừa và nhỏ

EA Thái độ khởi nghiệp

EC Khả năng khởi nghiệp

ECA Thái độ

ECK Kiến thức

EE Giáo dục

EF Hiệu quả khởi nghiệp

EFA Phân tích nhân tố khám phá

EFF Tài chính

EFH Nguồn nhân lực

EFO Vận hành

EFP Marketing

EFS Giá trị xã hội

EP Yếu tố cá nhân

EPA Thái độ

EPK Kiến thức

EPK Kiến thức

EPS Kỹ năng

EPSH Kỹ năng cứng

EPSS Kỹ năng mềm

EU Hiểu biết về khởi nghiệp

EUK Kiến thức

EUS Kỹ năng

EV Môi trường

EVE Quan hệ ngoại

EVI Quan hệ nội

KN Khởi nghiệp

ML Phương pháp MaxLikelihood

ROA tỷ lệ sinh lời trên tổng tài sản

ROE tỷ lệ sinh lời trên vốn chủ sở hữu

ROI tỷ lệ sinh lời trên vốn đầu tư

xiii

Ký hiệu Diễn giải

SEM Mô hình cấu trúc tuyến tính

SPSS Phần mềm SPSS

TPB Theory of planned behavior model - Lý thuyết hành vi dự định

TRA Theory of Reasoned Action -Lý thuyết hành động hợp lý

1

CHƯƠNG 1: ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

1.1.Lý do nghiên cứu

Trong nhiều năm qua, lĩnh vực khởi nghiệp đang rất được các nhà nghiên cứu

trên thế giới quan tâm, đặc biệt là nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến ý định

khởi nghiệp của một cá nhân. Lee và cộng sự (2006) cho rằng tinh thần khởi nghiệp

được chú trọng ở nhiều quốc gia và được xem là cách thức để thúc đẩy tăng trưởng

kinh tế và tạo việc làm. Sobel và King (2008) nhận định khởi nghiệp (KN) là chìa

khóa quan trọng để tăng trưởng kinh tế, chính vì vậy việc thúc đẩy giới trẻ khởi

nghiệp là một trong những ưu tiên hàng đầu của các nhà chính sách.

Tại Việt Nam, trong bối cảnh kinh tế có mức tăng trưởng nhanh, cấu trúc thị

trường và cấu trúc cạnh tranh có nhiều biến động trong thời gian ngắn, nhu cầu về

sản xuất và tiêu dùng gia tăng liên tục qua các năm, các cơ hội kinh doanh xuất hiện

nhiều. Nhiều cá nhân đã từ bỏ cơ hội nghề nghiệp ổn định để nắm bắt cơ hội kinh

doanh với mong muốn trở thành ông chủ, được độc lập tự chủ, được thể hiện bản

thân và có thu nhập (Lê Quân, 2004). Mặt khác, ngày 18/5/2016, Thủ tướng Chính

phủ đã phê duyệt Đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia

đến năm 2025”. Đề án “Quốc gia khởi nghiệp, Doanh nghiệp khởi nghiệp

(DNKN)” đang được Chính phủ triển khai. Đây là lần đầu tiên Chính phủ xây dựng

một kế hoạch cụ thể thúc đẩy môi trường đầu tư kinh doanh, đặc biệt là khuyến

khích khởi nghiệp một cách quy mô.

Và trong những năm gần đây, trên các phương tiện thông tin đại chúng có nhiều

chương trình về khởi nghiệp, đặc biệt là sự quan tâm của các tổ chức chính trị xã

hội trong việc thúc đẩy các cá nhân tham gia khởi nghiệp như Cuộc thi “Thắp sáng

ước mơ kinh doanh trẻ”, Chương trình “Làm giàu không khó”, Đề án xây dựng

“Làng Thanh niên lập nghiệp”, các câu lạc bộ khởi nghiệp,… Thông qua đó, có

nhiều doanh nghiệp mới được hình thành từ các ý tưởng kinh doanh, các chương

trình hỗ trợ vốn cho các dự án khởi nghiệp cho các cá nhân.Tuy nhiên, có nhiều ý

kiến cho rằng các doanh nghiệp khởi nghiệp tại Việt Nam chưa đáp ứng năng lực