Các yếu tố ảnh hưởng tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu của các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN LÊ CẨM NHUNG

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG

TỶ LỆ AN TOÀN VỐN TỐI THIỂU CỦA CÁC

NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SỸ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

TP.Hồ Chí Minh, Năm 2022

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN LÊ CẨM NHUNG

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG

TỶ LỆ AN TOÀN VỐN TỐI THIỂU CỦA CÁC

NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN VIỆT NAM

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

Mã số chuyên ngành: 8340201

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH-NGÂN HÀNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. Trần Thế Sao

TP.Hồ Chí Minh, năm 2022

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan rằng luận văn “Các yếu tố ảnh hưởng tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu của

các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam” là bài nghiên cứu của chính tôi.

“Ngoại trừ những tài liệu tham khảo được trích dẫn trong luận văn này, tôi cam đoan

rằng toàn phần hay những phần nhỏ của luận văn này chưa từng được công bố hoặc

được sử dụng để nhận bằng cấp ở những nơi khác.

Không có sản phẩm/nghiên cứu nào của người khác được sử dụng trong luận văn

này mà không được trích dẫn theo đúng quy định.

Luận văn này chưa bao giờ được nộp để nhận bất kỳ bằng cấp nào tại các trường

đại học hoặc cơ sở đào tạo khác.”

TP. Hồ Chí Minh, tháng 11 năm 2022

Nguyễn Lê Cẩm Nhung

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình thực hiện luận văn cũng như trong những năm học vừa qua, tôi đã

nhận được sự chỉ bảo và hướng dẫn tận tâm của TS. Trần Thế Sao. Tôi xin gửi tới thầy

lời cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất.

Ngoài ra, tôi cũng xin gửi lời cảm ơn tới các thầy giáo, cô giáo, cán bộ, nhân viên

Khoa Sau Đại học, trường Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh đã tận tình dạy dỗ và

giúp đỡ tôi trong những năm trên giảng đường.

Nhân dịp này, tôi cũng xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, bạn bè đã động viên, khuyến

khích và tạo điều kiện cho tôi trong quá trình học tập và quá trình thực hiện luận văn

này.

Do hạn chế về kiến thức, kinh nghiệm, thời gian tìm hiểu và thực hiện nên luận

văn chắc chắn còn nhiều thiếu sót. Tôi rất mong sẽ nhận được nhiều ý kiến đóng góp

của thầy, cô và các bạn để Tôi có được cái nhìn sâu sắc hơn về vấn đề này.

TP. Hồ Chí Minh, tháng 11 năm 2022

Nguyễn Lê Cẩm Nhung

iii

TÓM TẮT

Nghiên cứu tập hợp dữ liệu của 20 ngân hàng TMCP Việt Nam trong giai đoạn

2010-2020 cho thấy tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu (CAR) bị ảnh hưởng như thế nào bởi các

yếu tố được lựa chọn, cụ thể là: quy mô, hệ số tiền gửi, hệ số cho vay, đòn bẩy tài chính,

dự phòng rủi ro tín dụng, khả năng thanh khoản, khả năng sinh lời và tăng trưởng kinh

tế. Nghiên cứu sử dụng phưởng pháp FGLS để xử lý hiện tượng tự tương quan và

phương sai thay đổi. Kết quả hồi quy cho thấy hệ số hệ số tiền gửi, tăng trưởng kinh tế

tác động cùng chiều đến hệ số an toàn vốn. Quy mô ngân hàng, hệ số cho vay, đòn bẩy

tài chính, dự phòng rủi ro tín dụng, khả năng sinh lời có tác động ngược chiều đến hệ số

an toàn vốn. Khả năng thanh khoản không tác động đến hệ số an toàn vốn tối thiểu. Cuối

cùng nghiên cứu đưa ra các khuyến nghị nhằm nâng cao tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu ngân

hàng TMCP Việt Nam.

Từ khoá: Tỷ lệ an toàn vốn (CAR), Ngân hàng TMCP Việt Nam, Basel.

iv

ABSTRACT

The study of data collection of 20 Vietnamese joint stock commercial banks in the

period 2010-2020 shows how the minimum capital adequacy ratio (CAR) is affected by

selected factors, namely: scale, deposit ratio, loan ratio, financial leverage, provision for

credit risks, liquidity, profitability and economic growth. The study uses FGLS method

to handle autocorrelation and variable variance. Regression results show that the

coefficient of deposit and economic growth have a positive impact on the capital

adequacy ratio. Bank size, loan coefficient, financial leverage, credit risk provision,

profitability have negative effects on capital adequacy ratio. Liquidity does not affect

the minimum capital adequacy ratio. Finally, the study gives recommendations to

improve the minimum capital adequacy ratio of Vietnam joint stock commercial banks.

Keywords: Capital adequacy ratio (CAR), Vietnam Joint Stock Commercial

Bank, Basel.

v

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN...................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................ii

TÓM TẮT ............................................................................................................iii

ABSTRACT.........................................................................................................iv

MỤC LỤC............................................................................................................. v

DANH MỤC BẢNG..........................................................................................viii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT...............................................................................ix

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ................................................................................ 1

1.1 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI .................................................................................. 1

1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU............................................................................ 4

1.3 CÂU HỎI NGHIÊN CỨU .............................................................................. 4

1.4 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU................................................ 4

1.5 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU................................................................... 5

1.6 KẾT CẤU BÀI NGHIÊN CỨU...................................................................... 5

TÓM TẮT CHƯƠNG 1........................................................................................ 7

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN.. 8

2.1 CÁC KHÁI NIỆM .......................................................................................... 8

2.1.1 Khái niệm về vốn ......................................................................................... 8

2.1.2 Khái niệm tỷ lệ an toàn vốn ....................................................................... 10

2.1.3 Các lý giải cho tỷ lệ an toàn vốn................................................................ 12

2.2 CƠ SỞ LÝ THUYẾT.................................................................................... 13

2.2.1 Tỷ lệ an toàn vốn theo Uỷ ban Basel ......................................................... 13

vi

2.2.2 Lý thuyết vùng đệm an toàn vốn................................................................ 20

2.2.3 Lý thuyết rủi ro đạo đức............................................................................. 21

2.2.4 Lý thuyết về quản trị nguồn vốn ngân hàng thương mại........................... 21

2.2.5 Các lý thuyết M&M về cấu trúc vốn.......................................................... 23

2.2.6 Lý thuyết tài sản hiệu chỉnh rủi ro ............................................................. 25

2.2.7 Tỷ lệ an toàn vốn........................................................................................ 26

2.3 CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC ĐÂY............................................................ 33

2.3.1 Các nghiên cứu nước ngoài........................................................................ 33

2.3.2 Các nghiên cứu Việt Nam.......................................................................... 52

2.4 GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU..................................................................... 55

TÓM TẮT CHƯƠNG 2...................................................................................... 62

CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................. 63

3.1 MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ........................................................................... 63

3.2 ĐO LƯỜNG BIẾN VÀ GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU ............................. 63

3.2.1 Biến phụ thuộc trong mô hình.................................................................... 63

3.2.2 Biến độc lập................................................................................................ 64

3.3 DỮ LIỆU NGHIÊN CỨU............................................................................. 68

3.4 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU................................................................. 69

TÓM TẮT CHƯƠNG 3...................................................................................... 72

CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU........................................................ 73

4.1 THỐNG KÊ MÔ TẢ BIẾN .......................................................................... 73

4.2 MA TRẬN HỆ SỐ TƯƠNG QUAN ............................................................ 73

4.3 KẾT QUẢ HỒI QUY CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG TỶ LỆ AN TOÀN VỐN

............................................................................................................................. 74

vii

4.4 KIỂM ĐỊNH KHUYẾT TẬT MÔ HÌNH..................................................... 76

4.4.1 Kiểm định đa cộng tuyến ........................................................................... 76

4.4.2 Kiểm định tự tương quan ........................................................................... 77

4.4.3 Kiểm định phương sai thay đổi.................................................................. 77

4.5 KẾT QUẢ HỒI QUY CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG TỶ LỆ AN TOÀN VỐN

BẰNG PHƯƠNG PHÁP FGLS.......................................................................... 77

4.6 THẢO LUẬN KẾT QUẢ ............................................................................. 78

TÓM TẮT CHƯƠNG 4...................................................................................... 82

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN................................................................................ 83

5.1 KẾT LUẬN................................................................................................... 83

5.2 KHUYẾN NGHỊ........................................................................................... 83

5.3 HẠN CHẾ ĐỀ TÀI VÀ HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO ................. 86

TÓM TẮT CHƯƠNG 5...................................................................................... 87

TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................... 88

PHỤ LỤC............................................................................................................ 98

viii

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1: Tóm tắt các nghiên cứu nước ngoài..............................................................44

Bảng 2.2: Tổng hợp các nghiên cứu nước ngoài...........................................................54

Bảng 3.1: Các biến trong mô hình.................................................................................67

Bảng 3.2: Danh sách các ngân hàng trong bài nghiên cứu............................................68

Bảng 4.1: Thống kê mô tả biến .....................................................................................73

Bảng 4.2: Ma trận tương quan.......................................................................................74

Bảng 4.3: Kết quả hồi quy các yếu tố ảnh hưởng tỷ lệ an toàn vốn bằngp hương pháp

Pooled OLS, FEM, REM...............................................................................................75

Bảng 4.4: Kiểm định đa cộng tuyến ..............................................................................76

Bảng 4.5: Kiểm định tự tương quan ..............................................................................77

Bảng 4.6: Kiểm định phương sai thay đổi.....................................................................77

Bảng 4.7: Kết quả hồi quy các yếu tố ảnh hưởng tỷ lệ an toàn vốn bằng phương pháp

FGLS .............................................................................................................................77

Bảng 4.8: Kiểm định giả thuyết.....................................................................................80

ix

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

KÝ HIỆU VIẾT TẮT NỘI DUNG KÝ HIỆU VIẾT TẮT

CAR Tỷ lệ an toàn vốn

FEM Phương pháp hồi quy tác động cố định

FGLS Phương pháp hồi quy bình phương tối

thiểu tổng quát khả thi

HNX Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội

HOSE Sở giao dịch chứng khoán TP. Hồ Chí

Minh

Pooled OLS Phương pháp hồi quy gộp

REM Phương pháp hồi quy tác động ngẫu

nhiên.

TMCP Ngân hàng Thương mại cổ phần.