Các yếu tố tác động đến tỷ lệ lợi nhuận trên chi phí của hộ nông dân trồng thanh long trên địa bàn tỉnh Bình Thuận

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan rằng luận văn thạc sĩ: “Các yếu tố tác động đến tỷ

lệ lợi nhuận trên chi phí của hộ nông dân trồng Thanh long trên địa

bàn tỉnh Bình Thuận” là bài nghiên cứu của chính tôi.

Ngoài trừ những tài liệu tham khảo được trích dẫn trong luận văn này,

tôi xin cam đoan rằng toàn phần hay những phần nhỏ của luận văn này chưa

từng được công bố hoặc được sử dụng để nhận bằng cấp ở những nơi khác.

Không có sản phẩm/nghiên cứu nào của người khác được sử dụng

trong luận văn này mà không được trích dẫn theo đúng quy định.

Luận văn này chưa bao giờ được nộp để nhận bất kỳ bằng cấp nào

tại các trường đại học hoặc cơ sở đào tạo khác.

Tp. Hồ Chí Minh, năm 2016

Tác giả

Trần Trương Hoàng Linh

ii

LỜI CẢM ƠN

Để thực hiện đề tài này tốt là kết quả quá trình học tập và rèn luyện của

tôi trong suốt thời gian theo học chương trình đào tạo sau đại học tại trường Đại

học Mở Tp.HCM. Ngoài ra, tôi luôn nhận được sự quan tâm, động viên, chia sẻ

và giúp đỡ từ quý Thầy, Cô, gia đình và bạn bè. Nhân đây, tôi xin gửi lời cảm ơn

đến những người đã hỗ trợ tôi trong suốt thời gian qua.

Trước hết, tôi xin gửi lời cảm ơn đến PGS.TS. Nguyễn Minh Đức, người

Thầy đã giảng dạy và là người hướng dẫn khoa học đã tận tình hướng dẫn và góp

ý cho tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn thạc sĩ.

Bên cạnh đó, tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến các hộ nông dân trồng

Thanh Long trên địa bàn hai Huyện Hàm Thuận Nam và Hàm Thuận Bắc tỉnh

Bình Thuận đã nhiệt tình cung cấp cho tác giả nhiều số liệu điều tra, các thông

tin quý báu và có nhiều góp ý giúp tôi hoàn thành luận văn này.

Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn Quý Thầy, Cô của trường Đại học Mở

Tp.HCM đã hết lòng tận tụy, truyền đạt những kiến thức, kinh nghiệm quý báu

trong suốt thời gian tác giả theo học tại trường.

Ngoài ra, tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến Ban Giám đốc “Công ty TNHH

Nhà Nước MTV Yến sào Khánh Hòa” đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong

suốt quá trình học tập và thực hiện luận văn.

Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn đến gia đình, bạn bè, các bạn học

viên cao học cùng khóa đã chia sẻ cho tác giả những kiến thức và kinh nghiệm

trong suốt quá trình học tập và thực hiện luận văn.

Trong quá trình thực hiện, mặc dù đã cố gắng hết sức để hoàn thiện luận

văn, trao đổi và tiếp thu những ý kiến đóng góp của Quý Thầy, Cô và bạn bè,

tham khảo nhiều tài liệu, xong không tránh khỏi những sai sót, hạn chế nhất định.

Rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của Quý Thầy, Cô và bạn đọc.

iii

TÓM TẮT

Hiện nay, đa số hộ nông dân tỉnh Bình Thuận, đặc biệt là ở các trung tâm thanh

long như huyện Hàm Thuận Nam, Hàm Thuận Bắc...thuộc tỉnh Bình Thuận rất có kinh

nghiệm trong việc canh tác thanh long. Kinh nghiệm giúp họ có thu nhập cao hơn

những hộ mới trồng trên cùng một diện tích. Vì vậy ở những trung tâm thanh long, giá

thành sản phẩm khi nào cũng cao hơn những huyện khác là do dân các vùng này có

kinh nghiệm trong canh tác. Mặt khác, đây là những nơi được các nhà khoa học nông

nghiệp chú ý cùng với cơ quan Khuyến nông, Trung tâm phát triển cây thanh long và

các phòng nông nghiệp mở nhiều lớp tập huấn về kiến thức canh tác thanh long. Tuy

nhiên, để phát triển cây thanh long bền vững thì hoạt động buôn bán cạnh tranh trên thị

trường là rất cần thiết. Việc cạnh tranh trên thị trường thì phải theo quy luật cung - cầu.

Do đó, trong những năm gần đây các doanh nghiệp và nông dân đều gặp khó khăn

trong khâu giải quyết đầu ra làm sao có lãi.

Để cung cấp thêm thông tin nhằm đáp ứng và thực hiện phát triển nông nghiệp

bền vững nói chung và cây thanh long nói riêng cần phải có những nghiên cứu chuyên

sâu về chi phí ảnh hưởng đến sản xuất.

Nghiên cứu này đánh giá tác động của các yếu tố đến tỷ lệ lợi nhuận trên chi phí

của hộ nông dân tỉnh Bình Thuận thông qua việc sử dụng số liệu điều tra tình hình sản

xuất của 150 hộ nông dân thuộc huyện Hàm Thuận Nam và Hàm Thuận Bắc năm 2015.

Kết quả phân tích cho thấy các chi phí tác động khác nhau đến tỷ lệ lợi nhuận trên chi

phí của hộ nông dân. Các chi phí: chi phí điện, chi phí lao động và chi phí khác đều có

tác động ngược chiều đến tỷ lệ lợi nhuận trên chi phí. Trong đó, chi phí sinh học và chi

phí cơ giới thì không có ý nghĩa thống kê.

Nghiên cứu cũng cho thấy, kinh nghiệm của chủ hộ, việc tham gia tập huấn và

vốn tự có của chủ hộ có tác động tích cực. Kết quả có được sẽ làm cơ sở cho việc tổng

hợp, nhận xét và đưa ra những kiến nghị đến cơ quan quản lý Nhà Nước liên quan.

iv

MỤC LỤC

Trang

Lời cam đoan .................................................................................................................. i

Lời cảm ơn ..................................................................................................................... ii

Tóm tắt .......................................................................................................................... iii

Mục lục......................................................................................................................... iv

Danh mục các bảng................................................................................................... viii

Danh mục chữ viết tắt ................................................................................................... ix

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ NGHIÊN CỨU.......................................................1

1.1. Đặt vấn đề và lý do nghiên cứu...........................................................1

1.2. Câu hỏi nghiên cứu .............................................................................4

1.3. Mục tiêu nghiên cứu ...........................................................................4

1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.......................................................4

1.4.1. Đối tượng nghiên cứu.................................................................4

1.4.2. Phạm vi nghiên cứu ....................................................................4

1.5. Phương pháp nghiên cứu.....................................................................4

1.5.1. Phương pháp thu thập dữ liệu.....................................................4

1.5.2. Phương pháp phân tích dữ liệu...................................................5

1.6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ............................................5

1.7. Kết cấu của luận văn ...........................................................................6

Kết luận Chương 1 .....................................................................................6

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ......................7

2.1. Các khái niệm và đặc điểm trong sản xuất nông nghiệp ....................7

v

2.1.1.Thu nhập hộ nông dân .................................................................7

2.1.2. Tỷ lệ lợi nhuận trên chi phí .......................................................7

2.1.3. Hộ nông dân ...............................................................................7

2.1.4. Nông nghiệp ...............................................................................7

2.1.5. Đặc điểm trong sản xuất nông nghiệp ........................................8

2.2. Lý thuyết về các yếu tố đầu vào cơ bản trong nông nghiệp ...............9

2.2.1. Vốn trong nông nghiệp...............................................................9

2.2.2. Nguồn lao động trong nông nghiệp..........................................10

2.2.3. Đất trong nông nghiệp..............................................................10

2.2.4. Cơ giới trong nông nghiệp........................................................11

2.2.5. Cây giống..................................................................................12

2.2.6. Phân bón và thuốc trừ sâu ........................................................12

2.2.7. Nguồn điện trong sản xuất nông nghiệp...................................13

2.2.8. Thông tin chung về hộ nông dân ..............................................13

2.3. Hàm sản xuất nông nghiệp................................................................14

2.4. Hàm sản xuất Cobb- Douglas ...........................................................15

2.4.1. Hàm sản xuất Cobb- Douglas cổ điển ......................................15

2.4.2. Hàm sản xuất tân cổ điển..........................................................16

2.5. Các nghiên cứu thực nghiệm.............................................................17

2.5.1. Nghiên cứu thế giới ..................................................................17

2.5.2. Nghiên cứu tại Việt Nam .........................................................20

2.6. Nhận xét về các nghiên cứu thực nghiệm.........................................24

2.7. Mô hình nghiên cứu đề nghị .............................................................26

Kết luận Chương 2 ...................................................................................26

vi

CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ DỮ LIỆU NGHIÊN CỨU..27

3.1. Phương pháp nghiên cứu thực nghiệm .............................................27

3.1.1. Hệ số co giãn sản lượng MPP, APP.........................................27

3.1.2. Tính lượng yếu tố đầu vào tối ưu .............................................27

3.1.3. Cách tính các chỉ tiêu ...............................................................29

3.2. Mô hình nghiên cứu ..........................................................................30

3.2.1. Mô hình nghiên cứu cụ thể .......................................................30

3.2.2. Mô tả các biến trong mô hình hồi quy......................................30

3.2.3. Kỳ vọng dấu trong mô hình hồi quy.........................................31

3.2.4. Khung phân tích nghiên cứu.....................................................32

3.2.5. Quá trình phân tích hồi quy ......................................................32

3.3. Dữ liệu nghiên cứu............................................................................32

3.3.1. Cách lấy dữ liệu nghiên cứu .....................................................32

3.3.2. Mẫu nghiên cứu ........................................................................33

3.3.3. Cách xử lý dữ liệu ....................................................................33

Kết luận Chương 3 ...................................................................................34

CHƯƠNG 4 : KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN............................................................35

4.1. Khát quát về đặc điểm của hộ theo kết quả điều tra .........................35

4.2. Khát quát về đặc điểm kinh tế xã hội của hộ theo kết quả điều tra ..36

4.3. Kết quả phân tích hồi quy và thảo luận ............................................38

4.3.1. Trình bày mô hình hồi quy .......................................................38

4.3.2. Phân tích hồi quy.....................................................................38

4.3.3. Kết quả phân tích hồi quy........................................................38

4.3.4. Thảo luận kết quả nghiên cứu ................................................40

vii

Kết luận Chương 4 ...................................................................................42

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ............................................................43

5.1. Kết luận .............................................................................................43

5.2. Kiến nghị...........................................................................................44

5.3. Hạn chế ............................................................................................46

TÀI LIỆU THAM KHẢO..........................................................................................47

PHỤ LỤC.....................................................................................................................51

Phụ lục A1: Bảng câu hỏi điều tra hộ nông dân năm 2015 .....................51

Phụ lục A2: Tạo biến trong Stata 12........................................................57

Phụ lục A3: Xử lí dữ liệu dị biệt Outlier..................................................58

Phụ lục A4: Kết quả thống kê mô tả trong Stata 12.................................59

Phụ lục A5: Kết quả phân tích hồi quy....................................................60

Phụ lục A6: Kết quả kiểm định đa cộng tuyến ........................................61

Phụ lục A7: Kết quả kiểm định phương sai sai số thay đổi.....................62

Phụ lục A8: Kết quả kiểm định hệ số tương quan (Pwcorr)....................63