Các yếu tố tác động đến tăng trưởng tín dụng của các chi nhánh ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu: Luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng / Nguyễn Thị Linh Thảo ; Hồ Thủy Tiên người hướng dẫn khoa học

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THỊ LINH THẢO

CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN TĂNG

TRƯỞNG TÍN DỤNG CỦA CÁC CHI NHÁNH

NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÀ RỊA – VŨNG TÀU

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

Mã số: 8 34 02 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. HỒ THỦY TIÊN

Thành phố Hồ Chí Minh – Năm 2020

i

TÓM TẮT

1. Tiêu đề: Các yếu tố tác động đến tăng trưởng tín dụng của các chi nhánh

Ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu.

2. Tóm tắt

Tăng tưởng tín dụng đóng vai trò rất quan trọng trong hiệu quả hoạt động

kinh doanh của các ngân hàng thương mại và tăng trưởng kinh tế ở Việt Nam. Tùy

theo điều kiện kinh tế, đặc điểm vị trí địa lý của mỗi vùng miền mà hoạt động kinh

doanh các ngân hàng thương mại có đặc điểm, sự phát triển khác nhau, hoạt động

tín dụng sẽ có những đặc điểm khác nhau. Do vậy, việc xác định các yếu tố tác

động đến tăng trưởng tín dụng của các chi nhánh Ngân hàng thương mại trên địa

bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu là việc làm cần thiết. Luận văn nghiên cứu các yếu tố

vĩ mô của nền kinh tế và yếu tố nội tại của ngân hàng tác động đến tăng trưởng tín

dụng tại các chi nhánh NHTM tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Luận văn sử dụng mô hình

hồi quy đa biến trên dữ liệu bảng cân bằng với dữ liệu được thu thập từ các báo cáo

tài chính thường niên của 29 chi nhánh NHTM gửi về NHNN Việt Nam chi nhánh

tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu giai đoạn 2010 - 2019. Kết quả nghiên cứu bằng phương

pháp ước lượng hồi quy GMM cho thấy, tốc độ tăng trưởng huy động vốn, lợi

nhuận ngân hàng, tốc độ tăng trưởng kinh tế có tác động tích cực và có ý nghĩa đến

tăng trưởng tín dụng; tỷ lệ nợ xấu, tỷ lệ lạm phát, quy mô ngân hàng tác động tiêu

cực và có ý nghĩa đến tăng trưởng tín dụng của các chi nhánh NHTM trên địa bàn

tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. Đồng thời, với dữ liệu nghiên cứu thu thập được thì tỷ lệ

thanh khoản và tỷ giá hối đoái không có ý nghĩa trong mô hình nghiên cứu. Từ kết

quả nghiên cứu đạt được, tác giả đưa ra một số hàm ý chính sách phù hợp với đặc

điểm của vùng kinh tế Bà Rịa – Vũng Tàu cho các nhà quản lý đang hoạt động ngân

hàng trên địa bàn nhằm thúc đẩy tăng trưởng tín dụng hợp lý, nâng cao hiệu quả

hoạt động kinh doanh của ngân hàng và đảm bảo cho toàn hệ thống ngân hàng.

3. Từ khóa

Tín dụng ngân hàng, ngân hàng thương mại, tăng trưởng kinh tế, tăng

trưởng tín dụng

ii

ABSTRACT

1. Title

The factors affecting the credit growth of commercial bank branches in Ba

Ria – Vung Tau province.

2. Abstract

Credit growth plays an important role in the business performance of

commercial banks and Vietnam’s economic growth. Depending on the economic

conditions and the geographical position characteristics of each region, the business

activities have different features and development which lead to different

characteristics of the, so credit activities. Therefore, determining the factors

affecting the credit growth of commercial bank branches in Ba Ria – Vung Tau

province is necessary. The thesis studies the macro factors of the economy and the

intrinsic factors of the bank affecting credit growth at the commercial bank

branches in Ba Ria - Vung Tau province. The thesis uses multivariate regression

model on table data with database collected from the annual financial statements of

29 commercial bank branches sent to the SBV branch in Ba Ria – Vung Tau

province from 2010 - 2019. The results of the studies which are based on

generalized method of moments (GMM) illustrate that deposit growth rate, banking

profit rate, economic growth rate have positive and meaningful impacts to the credit

growth; non-performing loan ratio, inflation rate, bank size have negative and

meaningful effects on credit growth of commercial bank branches in Ba Ria – Vung

Tau province. Furthermore, it was found that with the collected and studied data,

liquidity ratio and exchange rate may not influence in the research models. From the

findings of the study, author provides some suitable recommendations with each

geographical position characteristics in Ba Ria – Vung Tau province so that banking

managers in this area stimulate and promote credit growth, improve business

performance and ensure system bank safety.

3. Keywords

Bank credit, commercial banks, economic growth, credit growth

iii

LỜI CẢM ƠN

Trước hết, tôi xin gửi lời tri ân sâu sắc nhất đến giảng viên hướng dẫn,

PGS.TS. Hồ Thủy Tiên về sự giúp đỡ chân thành và những ý kiến đóng góp có

giá trị của cô đã giúp tôi hoàn thành luận văn này.

Đồng thời, tôi cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Trường Đại học

Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh, cùng quý thầy cô đã tạo mọi điều kiện giúp tôi

hoàn thành khóa học. Trong suốt thời gian học tập và hoàn thiện luận văn thạc sĩ,

nhà trường và quý thầy cô đã tạo môi trường thuận lợi cũng như truyền đạt kiến

thức hữu ích bổ sung thêm hành trang vững chắc giúp tôi tiếp bước trên con

đường nghiên cứu và làm việc trong ngành Tài chính - Ngân hàng.

Sau cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã

luôn quan tâm, động viên khích lệ, hỗ trợ tôi hoàn thành khóa học và luận văn.

iv

LỜI CAM ĐOAN

Tôi tên: NGUYỄN THỊ LINH THẢO

Sinh ngày 16 tháng 8 năm 1979 – tại: Tây Ninh.

Nơi ở hiện tại: số 222/16D đường Lê Lợi, phường 4, thành phố Vũng

Tàu, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu.

Đơn vị công tác: Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chi nhánh tỉnh Bà Rịa –

Vũng Tàu.

Là học viên cao học khóa XXI của Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ

Chí Minh. Mã học viên: 020121190183.

Tôi cam đoan đề tài: “Các yếu tố tác động đến tăng trưởng tín dụng

của các chi nhánh Ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng

Tàu”, Chuyên ngành Tài chính - Ngân hàng - Mã số chuyên ngành: 8 34 02 01.

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Hồ Thủy Tiên.

Luận văn được thực hiện tại Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí

Minh.

Tôi xin cam đoan Luận văn này là nghiên cứu khoa học của cá nhân tác

giả với sự hướng dẫn của PGS.TS. Hồ Thủy Tiên chưa từng được trình nộp để

lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một trường đại học nào. Luận văn này là công trình

nghiên cứu riêng của tôi, kết quả nghiên cứu là trung thực, trong đó không có

các nội dung đã được công bố trước đây hoặc các nội dung do người khác thực

hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn.

TP. Hồ Chí Minh, ngày 14 tháng 8 năm 2020

Người cam đoan

Nguyễn Thị Linh Thảo

v

MỤC LỤC

TÓM TẮT.............................................................................................................I

ABSTRACT.........................................................................................................II

LỜI CẢM ƠN....................................................................................................III

LỜI CAM ĐOAN ..............................................................................................IV

MỤC LỤC............................................................................................................V

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT...................................................IX

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG ANH......................................................X

DANH MỤC BẢNG.......................................................................................... XI

DANH MỤC HÌNH........................................................................................... XI

DANH MỤC PHỤ LỤC...................................................................................XII

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU.................................................................................1

1.1. Tính cấp thiết của đề tài ..............................................................................1

1.2. Mục tiêu nghiên cứu....................................................................................3

1.2.1. Mục tiêu tổng quát................................................................................3

1.2.2. Mục tiêu cụ thể .....................................................................................3

1.3. Câu hỏi nghiên cứu......................................................................................3

1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...............................................................3

1.5. Phương pháp nghiên cứu.............................................................................4

1.6. Đóng góp của đề tài.....................................................................................5

1.7. Bố cục của luận văn ....................................................................................5

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ CÁC NGHIÊN CỨU THỰC

NGHIỆM VỀ TĂNG TRƯỞNG TÍN DỤNG....................................................7

2.1. Tổng quan về tín dụng, tín dụng ngân hàng và tăng trưởng tín dụng của

ngân hàng thương mại........................................................................................7

2.1.1. Khái quát về tín dụng, tín dụng ngân hàng và hoạt động cấp tín dụng 7

2.1.2. Tăng trưởng tín dụng ngân hàng ........................................................12

2.1.2.1. Khái niệm tăng trưởng tín dụng ngân hàng.................................12

vi

2.1.2.2. Chỉ tiêu đo lường tốc độ tăng trưởng tín dụng ............................14

2.1.2.3. Vai trò của tăng trưởng tín dụng .................................................15

2.1.2.4. Ý nghĩa của tăng trưởng tín dụng................................................16

2.2. Các yếu tố cơ bản tác động đến tăng trưởng tín dụng...............................18

2.2.1. Các yếu tố vi mô.................................................................................18

2.2.1.1. Quy mô ngân hàng.......................................................................18

2.2.1.2. Lợi nhuận ngân hàng ...................................................................19

2.2.1.3. Tỷ lệ nợ xấu.................................................................................20

2.2.1.4. Tốc độ tăng trưởng huy động vốn ...............................................21

2.2.1.5. Thanh khoản của ngân hàng ........................................................22

2.2.2. Các yếu tố vĩ mô.................................................................................22

2.2.2.1. Lạm phát......................................................................................22

2.2.2.2. Tốc độ tăng trưởng kinh tế ..........................................................23

2.2.2.3. Tỷ giá hối đoái.............................................................................24

2.3. Các nghiên cứu thực nghiệm về các yếu tố tác động đến tăng trưởng tín

dụng ..................................................................................................................25

2.3.1. Các nghiên cứu thực nghiệm trên thế giới .........................................25

2.3.2. Các nghiên cứu thực nghiệm ở Việt Nam..........................................29

2.4. Khoảng trống của các nghiên cứu và hướng nghiên cứu chính của tác giả

..........................................................................................................................31

2.5. Tổng hợp các nghiên cứu trước.................................................................32

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2...................................................................................38

CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.............................................39

3.1. Quy trình nghiên cứu.................................................................................39

3.2. Xây dựng mô hình nghiên cứu..................................................................40

3.2.1. Lựa chọn biến cho mô hình................................................................40

3.2.1.1. Biến phụ thuộc.............................................................................40

3.2.1.2. Các biến độc lập ..........................................................................40

vii

3.2.2. Xây dựng mô hình và giả thuyết nghiên cứu .....................................41

3.2.2.1. Xây dựng mô hình nghiên cứu ....................................................41

3.2.2.2. Giả thuyết nghiên cứu..................................................................42

3.3. Mẫu nghiên cứu và xử lý dữ liệu nghiên cứu............................................48

3.3.1. Mẫu nghiên cứu..................................................................................48

3.3.2. Xử lý dữ liệu nghiên cứu....................................................................49

3.4. Phương pháp kiểm định và ước lượng ......................................................50

3.4.1. Nội dung phân tích dữ liệu .................................................................50

3.4.1.1. Thống kê mô tả biến định lượng trong mô hình..........................51

3.4.1.2. Phân tích ma trận tương quan giữa các biến trong mô hình........51

3.4.1.3. Lựa chọn phương pháp ước lượng mô hình ................................51

3.4.2. Phương pháp kiểm định......................................................................51

3.4.2.1. Kiểm định sự tương quan giữa các biến độc lập và đa cộng tuyến

..................................................................................................................51

3.4.2.2. Kiểm định phương sai của sai số thay đổi...................................53

3.4.2.3. Kiểm định sự tương quan giữa các phần dư................................53

3.4.3. Phương pháp ước lượng hồi quy ........................................................54

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3...................................................................................58

CHƯƠNG 4 : KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN .......................59

4.1. Tình hình tăng trưởng tín dụng trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu giai

đoạn 2010 - 2019..............................................................................................59

4.2. Kết quả nghiên cứu của mô hình...............................................................60

4.2.1. Thống kê mô tả các biến trong mô hình.............................................60

4.2.2. Kiểm định sự tương quan của các biến trong mô hình và đa cộng

tuyến .............................................................................................................61

4.2.2.1. Ma trận tương quan đơn tuyến tính giữa các cặp biến ................61

4.2.2.2. Kiểm định đa cộng tuyến trong mô hình.....................................62

viii

4.2.3. Kiểm định lựa chọn mô hình Pooled OLS và mô hình dữ liệu bảng

FEM..............................................................................................................62

4.2.4. Kiểm định lựa chọn mô hình Pooled OLS và mô hình dữ liệu bảng

REM..............................................................................................................63

4.2.5. Kiểm định hiện tượng phương sai thay đổi phần dư trên dữ liệu bảng -

Greene (2000)...............................................................................................64

4.2.6. Kiểm định hiện tượng tự tương quan phần dư trên dữ liệu bảng –

Wooldridge (2002) và Drukker (2003) ........................................................64

4.3. Phân tích kết quả hồi quy ..........................................................................65

4.4. Thảo luận kết quả nghiên cứu ...................................................................67

4.4.1. Nhóm có tác động tích cực (cùng chiều)............................................68

4.4.2. Nhóm có tác động tiêu cực (ngược chiều) .........................................70

KẾT LUẬN CHƯƠNG 4...................................................................................73

CHƯƠNG 5 : KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH................................74

5.1. Kết luận .....................................................................................................74

5.2. Hàm ý chính sách ......................................................................................74

5.2.1. Đối với tổ chức có vai trò hoạch định chính sách, cơ quan quản lý

Nhà nước ......................................................................................................75

5.2.2. Đối với các NHTM.............................................................................75

5.3. Hạn chế của đề tài .....................................................................................77

5.4. Hướng nghiên cứu tiếp theo của luận văn.................................................78

KẾT LUẬN CHƯƠNG 5...................................................................................79

KẾT LUẬN.........................................................................................................80

TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................82

PHỤ LỤC............................................................................................................86

ix

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT

Từ viết tắt Cụm từ tiếng Việt

NHNN Ngân hàng Nhà nước

NHTM Ngân hàng thương mại

TCTD Tổ chức tín dụng

QTDND Quỹ tín dụng nhân dân

x

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG ANH

Từ viết tắt Cụm từ tiếng Anh Cụm từ tiếng Việt

BLUE Best Linear Unbiased Estimator

Ước lượng không chệch tuyến

tính tốt nhất

CG Credit Growth Tốc độ tăng trưởng tín dụng

DG Deposit Growth

Tốc độ tăng trưởng huy động

vốn

ER Exchange Rate Tỷ giá hối đoái

FEM Fixed Effects Model Mô hình tác động cố định

GDP Gross Domestic Product Tăng trưởng kinh tế

GMM Generalized Method of Moments Mô hình moment tổng quát

INF Inflattion Lạm phát

LIQ Liquidity Thanh khoản

NPL Non-performing loan Tỷ lệ nợ xấu

Pooled OLS Pooled Ordinary Least Squares Bình phương tối thiểu gộp

PROFIT Lợi nhuận

REM Random Effect Model Mô hình tác động ngẫu nhiên

SIZE Quy mô ngân hàng

VAMC

VietNam Asset Management

Company

Công ty TNHH một thành viên

Quản lý tài sản của các tổ chức

tín dụng Việt Nam

VIF Variance Inflation Factor Nhân tử phóng đại phương sai

xi

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1: Các loại hình cấp tín dụng

Bảng 2.2: Các loại hình cho vay

Bảng 2.3: Tổng hợp các nghiên cứu trước

Bảng 3.1: Các biến trong mô hình nghiên cứu

Bảng 4.1: Thống kê mô tả các biến

Bảng 4.2: Kết quả ma trận tương quan

Bảng 4.3: Kết quả kiểm tra đa cộng tuyến

Bảng 4.4: Kết quả kiểm định lựa chọn Pooled OLS và FEM

Bảng 4.5: Kết quả kiểm định lựa chọn Pooled OLS và REM

Bảng 4.6: Kết quả kiểm tra phương sai thay đổi phần dư trên dữ liệu bảng

Bảng 4.7: Kết quả kiểm tra tự tương quan phần dư trên dữ liệu bảng

Bảng 4.8: Kết quả hồi quy mô hình với biến phụ thuộc CG bằng GMM

DANH MỤC HÌNH

Hình 3.1: Quy trình nghiên cứu

Biểu đồ 4.1: Tình hình tăng trưởng tín dụng trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2010 -

2019