Các yếu tố quyết định sử dụng dịch vụ thanh toán di động của Gen-Y tại thành phố Hồ Chí Minh: Khóa luận đại học chuyên ngành tài chính ngân hàng / Phạm Ngô Minh Tuấn ; Nguyễn Minh Sáng người hướng dẫn khoa học

i

NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP HỒ CHÍ MINH

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

ĐỀ TÀI:

CÁC YẾU TỐ QUYẾT ĐỊNH SỬ DỤNG DỊCH VỤ

THANH TOÁN DI ĐỘNG CỦA GEN-Y TẠI

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Sinh viên thực hiện : Phạm Ngô Minh Tuấn

MSSV : 030631150681

Lớp : HQ3-GE02

Khóa : 3

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

Mã số:………….

Giáo viên hƣớng dẫn: TS. NGUYỄN MINH SÁNG

TP. HỒ CHÍ MINH, THÁNG 01/2020

ii

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi và đƣợc sự hƣớng dẫn

khoa học của TS. Nguyễn Minh Sáng. Các nội dung nghiên cứu, kết quả trong đề tài

này là trung thực và chƣa đƣợc công bố dƣới bất cứ hình thức nào trƣớc đây. Những số

liệu trong bảng biểu phục vụ cho việc phân tích, nhận xét, đánh giá đƣợc chính tác giả

thu thập từ các nguồn khác nhau có ghi rõ tài liệu tham khảo.

Ngoài ra, trong khóa luận còn sử dụng một số nhận xét, đánh giá cũng nhƣ số liệu của

các tác giả khác, cơ quan tổ chức khác đều có trích dẫn và chú thích nguồn gốc.

Nếu phát hiện có bất kỳ sự gian lận nào tôi xin chịu toàn bộ trách nhiệm về nội dung

khóa luận của mình. Trƣờng ĐH Ngân Hàng TP.HCM không liên quan đến những vi

phạm tác quyền, bản quyền do tôi gây ra trong quá trình thực hiện (nếu có).

Ngƣời thực hiện

Phạm Ngô Minh Tuấn

iii

LỜI CẢM ƠN

Để có thể hoàn thành đề tài khóa luận tốt nghiệp một cách hoàn chỉnh, bên cạnh sự nỗ

lực cố gắng của bản thân còn có sự hƣớng dẫn nhiệt tình của quý Thầy Cô, cũng nhƣ

sự động viên ủng hộ của gia đình và bạn bè trong suốt thời gian học tập nghiên cứu và

thực hiện khóa luận tốt nghiệp.

Xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn đến Thầy TS. Nguyễn Minh Sáng ngƣời đã hết

lòng giúp đỡ và tạo mọi điều kiện tốt nhất cho tôi hoàn thành khóa luận này. Xin chân

thành bày tỏ lòng biết ơn đến toàn thể quý thầy cô trong khoa Tài chính - Ngân hàng

trƣờng Đại học Ngân Hàng Hồ Chí Minh đã tận tình truyền đạt những kiến thức quý

báu cũng nhƣ tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho tôi trong suốt quá trình học tập

nghiên cứu và cho đến khi thực hiện đề tài khóa luận.

Xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn đến những ngƣời đã tham gia khảo sát cho đề tài đã

điều kiện tốt nhất cho tôi hoàn thành khóa luận.

Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn đến gia đình, các anh chị và các bạn đã hỗ trợ

cho tôi rất nhiều trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện đề tài khóa luận

tốt nghiệp một cách hoàn chỉnh.

Ngƣời thực hiện

Phạm Ngô Minh Tuấn

iv

MỤC LỤC

DANH MỤC VIẾT TẮT........................................................................................IX

DANH MỤC HÌNH ................................................................................................XI

DANH MỤC BẢNG BIỂU ....................................................................................XI

SUMMARY..........................................................................................................XIII

LỜI MỞ ĐẦU .................................................................................................... XVII

CHƢƠNG 1. MỞ ĐẦU ............................................................................................ 1

1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI..........................................................................1

1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ..................................................................................3

1.3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU.....................................................................................3

1.4. GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU .............................................................................4

1.5. TẦM QUAN TRỌNG CỦA NGHIÊN CỨU ........................................................4

1.6. BỐ CỤC NGHIÊN CỨU.......................................................................................5

CHƢƠNG 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ CÁC YẾU TỐ QUYẾT ĐỊNH SỬ DỤNG

THANH TOÁN DI ĐỘNG CỦA GEN-Y............................................................... 7

2.1. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ THANH TOÁN DI ĐỘNG ..........................................7

2.2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ KHÁCH HÀNG GEN-Y..............................................8

2.3. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ QUYẾT ĐỊNH SỬ DỤNG DỊCH VỤ THANH TOÁN

DI ĐỘNG .....................................................................................................................9

2.4. ĐÁNH GIÁ CÁC MÔ HÌNH LÝ THUYẾT LIÊN QUAN.................................11

2.4.1. Lý thuyết Phổ biến đổi mới (Diffusion of innovation - DOI)........................11

2.4.2. Mô hình Lý thuyết chấp nhận và sử dụng công nghệ (Unified Theory of

Acceptance and Use of Technology - UTAUT) ......................................................12

2.4.3. Mô hình chấp nhận công nghệ (Technology Acceptance Models – TAM)...14

2.4.4. Thuyết nhận thức xã hội (Social Cognitive Theory - SCT)...........................15

2.4.5. Thuyết hành động hợp lý (Theory of Reasoned Action - TRA).....................15

v

2.4.6. Thuyết dự định hành vi (Theory of Planned Behavior - TPB)......................16

2.4.7. Mô hình rủi ro áp dụng công nghệ (RTA) ....................................................17

2.5. ĐỀ XUẤT MÔ HÌNH CHO QUYẾT ĐỊNH SỬ DỤNG THANH TOÁN DI

ĐỘNG CỦA GEN-Y TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH.........................................18

2.5.1. Kỳ vọng kết quả thực hiện được (Performance Expectancy - PE)...............19

2.5.2. Kỳ vọng nỗ lực (Effort Expectancy - EE) .....................................................19

2.5.3. Ảnh hưởng xã hội (Social Influence – SI).....................................................19

2.5.4. Các điều kiện thuận lợi (Facilitating Conditions – FC) ..............................20

2.5.5. Nhận thức bảo mật (Perceived Security – PS) .............................................20

2.5.6. Sự tin tưởng (Trust – TR)..............................................................................21

2.5.7. Dự định hành vi (Behavioral Intention - BI) ................................................21

2.5.8. Các yếu tố nhân khẩu học.............................................................................21

2.6. CÁC NGHIÊN CỨU TRƢỚC ĐÂY...................................................................23

2.6.1. Các nghiên cứu nước ngoài..........................................................................23

2.6.2. Các nghiên cứu trong nước ..........................................................................24

CHƢƠNG 3. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU CÁC YẾU TỐ QUYẾT ĐỊNH SỬ

DỤNG THANH TOÁN DI ĐỘNG CỦA GEN-Y TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ

MINH....................................................................................................................... 26

3.1. THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU..................................................................................26

3.2. PHƢƠNG PHÁP THU THẬP DỮ LIỆU............................................................27

3.2.1. Phương pháp thu thập dữ liệu ......................................................................27

3.2.2. Dữ liệu chính ................................................................................................29

3.3. THIẾT KẾ LẤY MẪU........................................................................................29

3.3.1. Dân số mục tiêu ............................................................................................29

3.3.2. Lựa chọn giữa điều tra dân số và lấy mẫu ...................................................30

vi

3.3.3. Xác định thiết kế mẫu ...................................................................................30

3.4. CÔNG CỤ NGHIÊN CỨU..................................................................................31

3.4.1 Thiết kế khảo sát ............................................................................................31

3.4.2. Thử nghiệm thí điểm .....................................................................................34

3.5. XÂY DỰNG THANG ĐO ..................................................................................34

3.5.1. Thang đo danh nghĩa ....................................................................................35

3.5.2. Thang đo khoảng ..........................................................................................36

3.6. XỬ LÝ DỮ LIỆU ................................................................................................36

3.6.1. Kiểm tra dữ liệu ............................................................................................36

3.6.2. Chỉnh sửa dữ liệu..........................................................................................36

3.6.3. Mã hóa dữ liệu..............................................................................................37

3.6.4. Làm sạch dữ liệu...........................................................................................37

3.7. PHÂN TÍCH DỮ LIỆU .......................................................................................37

3.7.1. Phân tích mô tả.............................................................................................37

3.7.2. Kiểm tra độ tin cậy .......................................................................................37

3.7.3. Phân tích nhân tố khám phá (Exploratory Factor Analysis - EFA).............38

3.7.4. Phân tích hệ số tương quan ..........................................................................38

3.7.5. Phân tích Hồi quy đa biến ............................................................................39

3.7.6. Phân tích Oneway ANOVA...........................................................................40

CHƢƠNG 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VỀ CÁC YẾU TỐ QUYẾT ĐỊNH SỬ

DỤNG DỊCH VỤ THANH TOÁN DI ĐỘNG CỦA GEN-Y TẠI THÀNH PHỐ

HỒ CHÍ MINH....................................................................................................... 41

4.1. PHÂN TÍCH MÔ TẢ CÁC YẾU TỐ QUYẾT ĐỊNH SỬ DỤNG DỊCH VỤ

THANH TOÁN DI ĐỘNG CỦA GEN-Y TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH.........41

4.1.1 Thông tin về nhân khẩu học...........................................................................41

vii

4.1.2. Các yếu tố quyết định sử dụng thanh toán di động ......................................43

4.2. KIỂM TRA ĐỘ TIN CẬY CỦA CÁC YẾU TỐ QUYẾT ĐỊNH SỬ DỤNG

DỊCH VỤ THANH TOÁN DI ĐỘNG CỦA GEN-Y TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ

MINH .........................................................................................................................44

4.3. PHÂN TÍCH CÁC YẾU TỐ QUYẾT ĐỊNH SỬ DỤNG DỊCH VỤ THANH

TOÁN DI ĐỘNG CỦA GEN-Y TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH........................45

4.3.1. Phân tích nhân tố khám phá (EFA)..............................................................45

4.3.2 Phân tích hệ số tương quan ...........................................................................50

4.3.3 Hồi quy đa biến..............................................................................................51

4.3.4. Phân tích Oneway ANOVA...........................................................................54

CHƢƠNG 5. TÓM TẮT, KẾT LUẬN & KHUYẾN NGHỊ............................... 58

5.1. TÓM TẮT ...........................................................................................................58

5.2. KẾT LUẬN .........................................................................................................59

5.2.1. Mối quan hệ giữa Kỳ vọng kết quả thực hiện được và Quyết định sử dụng

thanh toán di động của Gen Y tại Thành phố Hồ Chí Minh...................................60

5.2.2. Mối quan hệ giữa Kỳ vọng nỗ lực và Quyết định sử dụng thanh toán di động

của Gen Y tại Thành phố Hồ Chí Minh ..................................................................60

5.2.3. Mối quan hệ giữa Ảnh hưởng xã hội và Quyết định sử dụng thanh toán di

động của Gen Y tại Thành phố Hồ Chí Minh .........................................................61

5.2.4. Mối quan hệ giữa Các điều kiện thuận lợi và Quyết định sử dụng thanh toán

di động của Gen Y tại Thành phố Hồ Chí Minh.....................................................61

5.2.5. Mối quan hệ giữa Nhận thức bảo mật và Quyết định sử dụng thanh toán di

động của Gen Y tại Thành phố Hồ Chí Minh .........................................................62

5.2.6. Mối quan hệ giữa Sự tin tưởng và Quyết định sử dụng thanh toán di động

của Gen Y tại Thành phố Hồ Chí Minh ..................................................................62

viii

5.2.7. Sự khác biệt đáng kể giữa giới tính, tuổi tác, mức thu nhập, trình độ học vấn

đến Quyết định sử dụng thanh toán di động của Gen Y tại Thành phố Hồ Chí Minh

................................................................................................................................62

5.3. HÀM Ý................................................................................................................63

5.4. Ý NGHĨA CỦA NGHIÊN CỨU .........................................................................65

5.5. HẠN CHẾ ...........................................................................................................65

5.5. KHUYẾN NGHỊ CHO NGHIÊN CỨU TRONG TƢƠNG LAI.........................66

TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................... 67

PHỤ LỤC ................................................................................................................ 76

PHỤ LỤC 1: Bảng câu hỏi khảo sát ......................................................................76

PHỤ LỤC 2: Phân tích mô tả Các yêu tố ảnh hưởng đến ý định áp dụng thanh

toán di động ............................................................................................................82

PHỤ LỤC 3: Kiểm tra độ tin cậy ...........................................................................83

PHỤ LỤC 4: Bảng Eigenvalues và Phương sai trích đối với biến độc lập ...........86

PHỤ LỤC 5: Bảng dữ liệu .....................................................................................88

ix

DANH MỤC VIẾT TẮT

Từ viết tắt Nguyên nghĩa

A Tuổi (Age)

ATM Máy rút tiền tự động (Automatic Teller Machine)

BI Dự định hành vi (Behavioral Intention)

DOI Lý thuyết Phổ biến đổi mới (Diffusion of innovation)

E Học vấn (Education Levels)

EE Kỳ vọng nỗ lực (Effort Expectancy)

EFA Phân tích nhân tố khám phá (Exploratory Factor Analysis)

FC Các điều kiện thuận lợi (Facilitating Conditions)

G Giới Tính (Gender)

Gen-Y Thế hệ Y (18-35 tuổi) - Generation Y

GMV Tổng giá trị giao dịch (Gross Merchandise Value)

I Thu nhập (Income)

IDT Mô hình phổ biến sự đổi mới (Innovation Diffusion Theory)

MM Mô hình động cơ (Motivation Model)

MPCU Mô hình sử dụng máy tính cá nhân (Model of PC Utilization)

NFC Kết nối trƣờng gần (Near-Field Communications)

P2P Mạng ngang hàng (Peer-to-Peer)

PE Kỳ vọng kết quả thực hiện đƣợc (Performance Expectancy)

PS Nhận thức bảo mật (Perceived Security)

RFID Nhận dạng qua tần số vô tuyến (Radio Frequency Identification)

x

RTA Mô hình áp dụng công nghệ rủi ro (Risky Technology Adoption

Models)

SCT Thuyết nhận thức xã hội (Social Cognitive Theory)

SI Ảnh hƣởng xã hội (Social Influence)

SMS Dịch vụ tin nhắn ngắn (Short Message Services)

SPSS Phần mềm Statiscal Package for Social Science

TAM Mô hình chấp nhận công nghệ (Technology Acceptance Model)

TPB Thuyết dự định hành vi (Theory of Planned Behavior)

TR Sự tin tƣởng (Trust)

TRA Thuyết hành động hợp lý (Theory of Reasoned Action)

UTAUT Mô hình Lý thuyết chấp nhận và sử dụng công nghệ (Unified

Theory of Acceptance and Use of Technology)

VIF hệ số phóng đại phƣơng sai (Variance inflation factor)

xi

DANH MỤC HÌNH

Hình 1.1. Tình hình sử dụng điện thoại thông minh tại Việt Nam năm 2017.................2

Hình 2.1. Mô hình Lý thuyết chấp nhận và sử dụng công nghệ (Unified Theory of

Acceptance and Use of Technology - UTAUT)............................................................12

Hình 2.2. Mô hình đề xuất.............................................................................................18

Hình 3.1. Mô hình thu thập dữ liệu ...............................................................................28

Hình 4.1. Phân tích mô tả Giới tính...............................................................................41

Hình 4.2. Phân tích mô tả Độ tuổi.................................................................................42

Hình 4.3. Phân tích mô tả Trình độ học vấn..................................................................42

Hình 4.4. Phân tích mô tả Thu nhập..............................................................................43

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1. Các nghiên cứu trƣớc đây trên thế giới.........................................................23

Bảng 3.1. Nguồn gốc bảng câu hỏi................................................................................31

Bảng 3.2. Thí điểm thử nghiệm.....................................................................................34

Bảng 3.3. Thang đo của các biến...................................................................................35

Bảng 4.1. Kiểm tra độ tin cậy........................................................................................44

Bảng 4.2. Kiểm định KMO & Bartlett's biến độc lập lần 1 ..........................................45

Bảng 4.3. Ma trận xoay biến độc lập lần 1....................................................................46

Bảng 4.4. Kiểm định KMO & Bartlett's biến độc lập lần 2 ..........................................46

Bảng 4.5. Ma trận xoay biến độc lập lần 2....................................................................47

Bảng 4.6. Thống kê mô tả biến độc lập.........................................................................48

Bảng 4.7. Kiểm định KMO & Bartlett's biến phụ thuộc ...............................................48

Bảng 4.8. Bảng Eigenvalues và Phƣơng sai trích đối với biến phụ thuộc ....................49

Bảng 4.9. Ma trận xoay biến phụ thuộc.........................................................................49

Bảng 4.10. Hệ số tƣơng quan ........................................................................................50