Các yếu tố phong cách lãnh đạo chuyển đổi tác động đến sự cam kết tổ chức của nhân viên tại các doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ thông tin: Luận văn thạc sĩ kinh tế / Phạm Thanh Hùng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

PHẠM THANH HÙNG

CÁC YẾU TỐ PHONG CÁCH LÃNH ĐẠO CHUYỂN ĐỔI

TÁC ĐỘNG ĐẾN SỰ CAM KẾT TỔ CHỨC CỦA NHÂN

VIÊN TẠI CÁC DOANH NGHIỆP KHỞI NGHIỆP TRONG

LĨNH VỰC CÔNG NGHỆ THÔNG TIN

LUẬN VĂN THẠC SỸ

Chuyên ngành: Quản trị Kinh doanh

Mã ngành: 8.34.01.01

TP. HCM, tháng 12/2018

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

PHẠM THANH HÙNG

CÁC YẾU TỐ PHONG CÁCH LÃNH ĐẠO CHUYỂN ĐỔI

TÁC ĐỘNG ĐẾN SỰ CAM KẾT TỔ CHỨC CỦA NHÂN

VIÊN TẠI CÁC DOANH NGHIỆP KHỞI NGHIỆP TRONG

LĨNH VỰC CÔNG NGHỆ THÔNG TIN

LUẬN VĂN THẠC SỸ

Chuyên ngành: Quản trị Kinh doanh

Mã ngành: 8.34.01.01

TP. HCM, tháng 12/2018

i

TÓM TẮT NGHIÊN CỨU

Nghiên cứu “Các yếu tố phong cách lãnh đạo chuyển đổi tác động đến sự

cam kết tổ chức của nhân viên tại các Doanh nghiệp Khởi nghiệp lĩnh vực Công

nghệ thông tin” xem xét sự tác động của Phong cách lãnh đạo chuyển đổi

(Transformational Leadership) đến Cam kết tổ chức (Organizational Commitment)

thông qua Sự hài lòng công việc (Job Satisfaction) Động lực làm việc (Work

Motivation) và Môi trường làm việc (Work Environment) của nhân viên tại các công

ty khởi nghiệp (Start-up) trong lĩnh vực Công nghệ thông tin tạiViệt Nam.

Phương pháp nghiên cứu được thực hiện thông qua nghiên cứu hai bước là

nghiên cứu sơ bộ và nghiên cứu chính thức. Đối tượng khảo sát trong cuộc nghiên

cứu này là các nhân viên làm việc tại các công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực Công

nghệ thông tin hoạt động tại Việt Nam. Nghiên cứu sơ bộ thực hiện thông qua nghiên

cứu định tính với kỹ thuật tham vấn lấy ý kiến và thảo luận nhóm, và nghiên cứu định

lượng với mẫu gồm > 350 nhân viên làm việc tại các công ty khởi nghiệp ngành Công

nghệ thông tin tại Việt Nam để xây dựng mô hình nghiên cứu hoàn chỉnh. Tác giả sử

dụng ứng dụng SPSS Statistics 25.0 và SPSS AMOS 24.0 để xử lý dữ liệu và phân

tích các kết quả.

Kết quả nghiên cứu cho thấy: (1) Phong cách lãnh đạo chuyển đổi tác động

tích cực đến Sự hài lòng công việc và Sự hài lòng công việc có tác động đến Cam kết

tổ chức, (2) Phong cách lãnh đạo chuyển đổi tác động tích cực đến Động lực làm việc

và Động lực làm việc tác động tích cực đến Cam kết tổ chức, (3) Phong cách lãnh

đạo chuyển đổi tác động tích cực đến Môi trường làm việc và Môi trường làm việc

như một nhân tố duy trì cho Cam kết tổ chức.

Dựa trên kết quả nghiên cứu tác giả đưa ra các hàm ý quản trị để nâng cao sự

cam kết của nhân viên làm việc tại các doanh nghiệp khởi nghiệp ngành Công nghệ

thông tin .

ii

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn “Các yếu tố Phong cách lãnh đạo chuyển đổi tác

động đến Cam kết tổ chức của nhân viên tại các Doanh nghiệp Khởi nghiệp lĩnh vực

Công nghệ thông tin” là công trình nghiên cứu của chính tác giả.

Luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị Thạc sĩ tại bất cứ một

trường đại học nào. Luận văn là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả

nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố trước đây

hoặc các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn

đầy đủ trong luận văn.

Tp. HCM, ngày 20 tháng 12 năm 2018

NGƯỜI THỰC HIỆN LUẬN VĂN

iii

LỜI CÁM ƠN

Trước tiên, tôi xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến quý Thầy, Cô đã

trang bị cho tôi những kiến thức quý báu trong thời gian học chương trình Cao học

chuyên ngành Quản trị kinh doanh.

Tôi xin chân thành cám ơn TS Trần Dục Thức, giảng viên hướng dẫn

khoa học trong quá trình thực hiện luận văn. Thầy đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ

tôi rất nhiều trong quá trình nghiên cứu và thực hiện luận văn này.

Sau cùng, tôi xin chân thành cám ơn đến những người thân trong gia đình, bạn

bè và đồng nghiệp đã tận tình hỗ trợ, đóng góp ý kiến và giúp đỡ tôi trong suốt quá

trình học tập và thực hiện nghiên cứu.

Tôi xin chân thành cám ơn !

iv

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Viết tắt Từ gốc

AMOS Analysis MOment Structure

(Phần mềm phân tích mô hình tuyến tính)

AVE Average Variance Extracted

(Phương sai trích trung bình)

CFA Confirmatory Factor Analysis

(Phân tích nhân tố khẳng định

CR Composite Reliability

(Độ tin cậy tổng hợp)

CNTT Công nghệ thông tin

EFA Exploratory Factor Analysis

(Phân tích nhân tố khám phá)

SEM Structure Equation Modelin

(Mô hình cấu trúc tuyến tính)

SPSS Phần mềm phân tích định lượng

TL Phong cách lãnh đạo chuyển đổi

JS Sự hài lòng công việc

WM Động lực làm việc

WE Môi trường làm việc

OC Cam kết của nhân viên với tổ chức

CMIN/df Chi bình phương điều chỉnh theo bậc tự do

GFI Chỉ số phù hợp

AGFI Chỉ số điều chỉnh độ tốt của chỉ số phù hợp

CFI Chỉ số thích hợp so sánh

TLI Chỉ số Tuckey & Lewis

RMSEA Tổng xấp xỉ sai số bình phương gốc

v

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1: Tóm tắt các cơ sở lý thuyết về phong cách lãnh đạo..................................7

Bảng 2.2: Mô tả thuyết hai nhân tố của Herzberg ....................................................35

Bảng 2.3: Tóm tắt các nghiên cứu trước ...................................................................36

Bảng 4.1: Thống kê mô tả mẫu khảo sát...................................................................47

Bảng 4.2: Tổng hợp kết quả kiểm định Cronbach’s Alpha.......................................48

Bảng 4.3: Kiểm định KMO trong EFA lần 2............................................................50

Bảng 4.4: Ma trận xoay nhân tố trong kiểm định EFA lần 2....................................51

Bảng 4.5: Hệ số tương quan giữa các khái niệm ......................................................54

Bảng 4.6: Các trọng số hồi quy chưa chuẩn hóa của mô hình SEM.........................57

Bảng 4.7: Các trọng số hồi quy đã chuẩn hóa của mô hình SEM.............................57

Bảng 4.8: Kết quả ước lượng Bootstrap với số mẫu lớn...........................................61

Bảng 4.9: Tổng hợp kết luận các giả thuyết..............................................................67

vi

DANH MỤC HÌNH

Hình 2.1: Mô hình nghiên cứu của Rothfelder và cộng sự (2013) ...........................25

Hình 2.2: Mô hình nghiên cứu của Yaghoubipoor và công sự (2013) .....................26

Hình 2.3: Mô hình nghiên cứu của Gunlu và cộng sự (2010)...................................27

Hình 2.4: Mô hình nghiên cứu của You và cộng sự (2013)......................................28

Hình 2.5: Mô hình nghiên cứu của Ali Shurbagi và Zahari (2014)..........................28

Hình 2.6: Mô hình nghiên cứu của Sylvie Vincent và cộng sự (2012).....................30

Hình 2.7: Mô hình nghiên cứu của Zhu và cộng sự (2009)......................................30

Hình 2.8: Mô hình nghiên cứu của Geldenhuys và cộng sự (2014) .........................32

Hình 2.9: Mô hình nghiên cứu của Simon và cộng sự (2013)..................................32

Hình 2.10: Mô hình nghiên cứu của House (1971)...................................................34

Hình 2.11: Mô hình nghiên cứu đề xuất ban đầu......................................................39

Hình 3.1: Quy trình nghiên cứu ................................................................................40

Hình 4.1: Mô hình cấu trúc đo lường CFA đã chuẩn hóa.........................................55

Hình 4.2: Mô hình cấu trúc SEM..............................................................................58

Hình 4.3: Mô hình cấu trúc SEM – nếu loại bỏ nhân tố duy trì WE .......................59

Hình 4.4: Mô hình nghiên cứu chính thức ................................................................62

vii

MỤC LỤC

TÓM TẮT NGHIÊN CỨU....................................................................................I

LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................II

LỜI CÁM ƠN.....................................................................................................III

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT................................................................. IV

DANH MỤC BẢNG BIỂU...................................................................................V

DANH MỤC HÌNH............................................................................................ VI

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU...................................1

1.1.TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI.........................................................................1

1.2.MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI ....................................................................................2

1.2.1. Mục tiêu tổng quát....................................................................................2

1.2.2. Mục tiêu cụ thể .........................................................................................2

1.2.3. Câu hỏi nghiên cứu...................................................................................3

1.3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ......................................................3

1.3.1. Đối tượng nghiên cứu ...............................................................................3

1.3.2. Đối tượng khảo sát ...................................................................................3

1.3.3. Phạm vi nghiên cứu ..................................................................................4

1.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.........................................................................4

1.5. NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA ĐỀ TÀI...........................................................5

1.5.1. Về mặt lý luận...........................................................................................5

1.5.2. Về mặt thực tiễn........................................................................................5

1.6.BỐ CỤC CỦA NGHIÊN CỨU.............................................................................6

1.7.TÓM TẮT CHƯƠNG 1........................................................................................6

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU.................7

2.1 CÁC KHÁI NIỆM ................................................................................................7

2.1.1 Phong cách lãnh đạo ................................................................................7

2.1.2 Phong cách lãnh đạo chuyển đổi (transformational leadership) ...............9

2.1.3 Các yếu tố Phong cách lãnh đạo chuyển đổi...........................................10

2.1.4 Sự hài lòng công việc (Job satisfaction)..................................................12

2.1.5 Động lực làm việc (Work Motivation).....................................................15

2.1.6 Môi trường làm việc (Work Environment)...............................................16

2.1.7 Cam kết tổ chức (Organizational commitment).......................................18

2.1.8 Doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực Công nghệ thông tin ..............21

2.2 CÁC GIẢ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU.........................................23

2.2.1 Phong cách lãnh đạo chuyển đổi ảnh hưởng đến Sự hài lòng công việc..23

viii

2.2.2 Sự hài lòng công việc ảnh hưởng Cam kết tổ chức..................................26

2.2.3 Phong cách lãnh đạo chuyển đổi ảnh hưởng đến Động lực làm việc.......29

2.2.4 Động lực làm việc ảnh hưởng đến Cam kết tổ chức ................................31

2.2.5 Phong cách lãnh đạo chuyển đổi ảnh hưởng đến Môi trường làm việc ...33

2.2.6 Môi trường làm việc ảnh hưởng đến cam kết tổ chức..............................34

2.3 NHẬN XÉT VỀ CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC.................................................36

2.3.1. Tổng hợp các nghiên cứu........................................................................36

2.3.2. Khoảng trống trong các nghiên cứu trước đây........................................37

2.4 MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ XUẤT ...............................................................39

2.5 TÓM TẮT CHƯƠNG 2......................................................................................39

CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU................................................40

3.1.THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU.................................................................................40

3.2.THỰC HIỆN NGHIÊN CỨU .............................................................................41

3.2.1. Nghiên cứu sơ bộ....................................................................................41

3.2.2. Nghiên cứu chính thức............................................................................42

3.3.TÓM TẮT CHƯƠNG III....................................................................................43

CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ...........................................................44

4.1. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU SƠ BỘ.....................................................................44

4.1.1. Nghiên cứu sơ bộ định tính .....................................................................44

4.1.2. Nghiên cứu sơ bộ định lượng ..................................................................44

4.2. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CHÍNH THỨC........................................................46

4.2.1. Phân tích thống kê mô tả thông tin định danh:........................................46

4.2.2. Kiểm định độ tin cậy và độ phù hợp của thang đo...................................47

4.2.3. Phân tích mô hình phương trình cấu trúc – SEM ....................................52

4.3.MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU CHÍNH THỨC........................................................62

4.4.THẢO LUẬN KẾT QUẢ ...................................................................................63

4.5.TÓM TẮT CHƯƠNG IV....................................................................................66

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý QUẢN TRỊ..........................................68

KẾT LUẬN.........................................................................................................68

HÀM Ý QUẢN TRỊ............................................................................................69

HẠN CHẾ CỦA NGHIÊN CỨU........................................................................72

ĐỀ XUẤT HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO.............................................72

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................74

ix

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC 1: BẢNG CÂU HỎI THU THẬP Ý KIẾN.............................................82

PHỤ LỤC 2: DÀN BÀI THẢO LUẬN NHÓM.......................................................84

PHỤ LỤC 3: BẢNG CÂU HỎI NGHIÊN CỨU CHÍNH THỨC............................89

PHỤ LỤC 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU SƠ BỘ ĐỊNH TÍNH...............................92

PHỤ LỤC 5: KẾT QUẢ KHẢO SÁT ĐỊNH LƯỢNG............................................94

1. KẾT QUẢ KHẢO SÁT ĐỊNH LƯỢNG SƠ BỘ .............................................94

1.1. PHÂN TÍCH CRONBACH’S ANPHA...............................................................94

1.2. PHÂN TÍCH EFA CHO KHẢO SÁT ĐỊNH LƯỢNG SƠ BỘ...........................96

2. KẾT QUẢ PHÂN TÍCH SƠ BỘ ĐỊNH LƯỢNG ............................................99

3. KẾT QUẢ THỐNG KÊ MÔ TẢ ....................................................................101

4. KẾT QUẢ KIỂM ĐỊNH CRONBACH’S ALPHA........................................103

5. KẾT QUẢ PHÂN TÍCH EFA ........................................................................105

6. KẾT QUẢ PHÂN TÍCH CFA ........................................................................110

1

1 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU

1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI

“Khởi nghiệp”, “Quốc gia khởi nghiệp”, “Doanh nghiệp khởi nghiệp”, “Khởi

nghiệp sáng tạo”, “vườn ươm khởi nghiệp”, … là những từ khóa, lĩnh vực được tìm

kiếm, nghiên cứu hàng đầu và trong thời đại Công nghiệp 4.0.

Những năm gần đây, khởi nghiệp đã trở thành trào lưu phát triển mạnh mẽ tại

Việt Nam. Tuy nhiên, một thực tế rõ ràng là khoảng 90% công ty khởi nghiệp thất

bại. Nguyên nhân được nhiều chuyên gia phân tích là do đa số doanh nghiệp khởi

nghiệp thường non trẻ, đội ngũ nhân sự chỉ là những người làm chuyên môn, đội ngũ

lãnh đạo còn yếu kém quản lý vì chưa có kiến thức nền tảng về Quản trị, chưa có kinh

nghiệm thực tế mà nhất là chưa hình thành một Phong cách lãnh đạo phù hợp xây

dựng nguồn nhân lực gắn bó công việc, có động lực làm việc, cam kết tổ chức,…

Đã có nhiều nghiên cứu trên thế giới được thực hiện để xác định mức độ ảnh

hưởng của Phong cách lãnh đạo chuyển đổi (transformational leaderhip) đến sự hài

lòng công việc, Động lực làm việc và Môi trường làm việc. Nghiên cứu gần đây nhất

là của Rothfelder và cộng sự (2013), Yaghoubipoor và cộng sự (2013), Zhu và cộng

sự (2009), Sylvie Vincent và cộng sự (2012), House và cộng sự (1971) đã khẳng định

Phong cách lãnh đạo chuyển đổi ảnh hưởng tích cực đến sự hài lòng công việc (job

satisfaction), động lực làm việc (work motivation) và môi trường làm việc (work

environment). Trong khi đó, nếu người nhân viên có sự hài lòng công việc, động lực

và môi trường làm việc tốt sẽ có ảnh hưởng tích cực đến cam kết tổ chức

(organizational commitment) của họ. Các nghiên cứu của House và cộng sự (1971),

Gunlu và cộng sự (2010), You và cộng sự (2013), Simon và cộng sự (2013),

Geldenhuys và cộng sự (2014) đã tiếp tục khẳng định mối quan hệ trên: Sự hài lòng

công việc, Động lực làm việc và Môi trường làm việc có ảnh hưởng tích cực đến Cam

kết tổ chức.

Trong xu thế hội nhập và công nghệ phát triển nhanh chóng như hiện nay, với

sự cạnh tranh ngày càng gay gắt thì người lao động là một trong những nguồn lực