Các yếu tố ảnh hưởng tới bất bình đẳng thu nhập hộ gia đình Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI BẤT BÌNH ĐẲNG THU

NHẬP HỘ GIA ĐÌNH VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ HỌC

TP. Hồ Chí Minh, Năm 2015

LÊ NGỌC HUY

Chuyên ngành : Kinh tế học

Mã chuyên ngành : 60 03 01 01

Người hướng dẫn khoa học:

TS. TRẦN TIẾN KHAI

iii

TÓM TẮT

Đề tài “Các yếu tố ảnh hưởng tới bất bình đẳng thu nhập hộ gia đình Việt

Nam” nhằm xác định các yếu tố ảnh hưởng đến bất bình đẳng thu nhập của hộ gia

đình Việt Nam giai đoạn 2004 – 2012 và các yếu tố ảnh hưởng tới hệ số Gini qua

hai giai đoạn 2004/2008 và 2008/2012. Việt Nam đã đạt được một số thành tựu

đáng kể trong phát triển kinh tế và giảm nghèo, tuy nhiên tăng trưởng kinh tế kèm

theo bất bình đẳng thu nhập hộ gia đình có xu hướng gia tăng qua các năm. Mục

tiêu chính của đề tài: Xác định các yếu tố ảnh hưởng tới bất bình đẳng thu nhập,

tính toán mức tác động của từng yếu tố lên bất bình đẳng thu nhập và mức tác động

của từng yếu tố lên hệ số Gini. Trên cơ sở đó, tác giả đề xuất một số giải pháp để

giảm bất bình đẳng thu nhập giữa các hộ gia đình.

Đề tài sử dụng mô hình hồi quy các yếu tố ảnh hưởng tới bất bình đẳng thu

nhập hộ gia đình Việt Nam giai đoạn 2004 – 2012, dựa vào kết quả hồi quy tác giả

đã sử dụng phương pháp của Field (2002) để tính mức độ đóng góp vào bất bình

đẳng thu nhập hộ gia đình và sự thay đổi của hệ số Gini của từng yếu tố. Kết quả

tính toán cho thấy yếu tố giáo dục đóng góp nhiều nhất vào bất bình đẳng thu nhập,

tiếp theo là yếu tố dân tộc, vùng cư trú, nơi cư trú, khu vực làm việc của chủ hộ.

Trong 10 yếu tố được đề tài sử dụng chỉ có yếu tố giới tính chủ hộ không có tác

động tới bất bình đẳng thu nhập hộ gia đình.

iv

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii

TÓM TẮT ................................................................................................................. iii

MỤC LỤC..................................................................................................................iv

DANH MỤC CÁC ĐỒ THỊ ......................................................................................vi

DANH MỤC CÁC BẢNG ...................................................................................... vii

CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU.........................................................................................1

1.1 Lý do chọn đề tài ...............................................................................................1

1.2 Mục tiêu nghiên cứu ..........................................................................................4

1.3 Câu hỏi nghiên cứu............................................................................................5

1. 4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ....................................................................5

1.5 Kết cấu của luận văn..........................................................................................5

CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC ..................6

2. 1 Các khái niệm ...................................................................................................6

2.1.1 Thu nhập......................................................................................................6

2.1.2 Bất bình đẳng thu nhập ...............................................................................6

2.1.3 Phân phối thu nhập .....................................................................................6

2.1.4 Hệ số Gini....................................................................................................7

2.1.5 Đường cong Lorenz....................................................................................7

2.2 Cơ sở lý thuyết...................................................................................................9

2.3 Các nghiên cứu trước.......................................................................................11

CHƯƠNG 3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU...21

3.1 Số liệu nghiên cứu ...........................................................................................21

3.2 Mô hình nghiên cứu.........................................................................................21

CHƯƠNG 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU.................................................................25

4.1 Hiện trạng bất bình đẳng thu nhập của hộ gia đình Việt Nam giai đoạn 2004 -

2012 .......................................................................................................................25

4.2 Các yếu tố ảnh hưởng tới bất bình đẳng thu nhập của hộ gia đình Việt Nam.32

KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 ......................................................................................45

v

CHƯƠNG 5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ............................................................47

5.1 Kết luận............................................................................................................47

5.2 Kiến nghị..........................................................................................................47

6.3 Hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu tiếp theo..........................................49

TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................50

PHỤ LỤC..................................................................................................................53

vi

DANH MỤC CÁC ĐỒ THỊ

Hình 2.1 Đường cong Lorenz ..........................................................................................8

Hình 4.1 Đường cong Lorenz Việt Nam giai đoạn 2004 – 2012...................................32