Các yếu tố ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế các tỉnh, thành phố thuộc vùng kinh tế trọng điểm phía nam

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

KHOA ĐÀO TẠO SAU ĐẠI HỌC

GIẤY XÁC NHẬN

Tôi tên là: NGÔ THỊ CẨM HƯỜNG

Ngày sinh: 25/02/1991 Nơi sinh: TP. Hồ Chí Minh

Chuyên ngành: Kinh tế học (8310101) Mã học viên: 1983101011001

Tôi đồng ý cung cấp toàn văn thông tin luận án/ luận văn tốt nghiệp hợp lệ về bản quyền

cho Thư viện trường đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh. Thư viện trường đại học Mở

Thành phố Hồ Chí Minh sẽ kết nối toàn văn thông tin luận án/ luận văn tốt nghiệp vào

hệ thống thông tin khoa học của Sở Khoa học và Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh.

Ký tên

Ngô Thị Cẩm Hường

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

---��������---

NGÔ THỊ CẨM HƯỜNG

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ

CÁC TỈNH, THÀNH PHỐ THUỘC VÙNG KINH TẾ

TRỌNG ĐIỂM PHÍA NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP. HỒ CHÍ MINH, Năm 2021

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

---��������---

NGÔ THỊ CẨM HƯỜNG

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ

CÁC TỈNH, THÀNH PHỐ THUỘC VÙNG KINH TẾ

TRỌNG ĐIỂM PHÍA NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Chuyên ngành: Kinh tế học

Mã ngành: 60 03 01 01

Người hướng dẫn khoa học:

TS. Nguyễn Lê Hoàng Thụy Tố Quyên

TP. HỒ CHÍ MINH, Năm 2021

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan rằng luận văn này “Các yếu tố ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh

tế các tỉnh, thành phố thuộc vùng kinh tế trọng điểm phía nam” là bài nghiên cứu của

chính tôi.

Ngoại trừ những tài liệu tham khảo được trích dẫn trong luận văn này, tôi cam

đoan rằng toàn phần hay những phần nhỏ của luận văn này chưa từng được công bố

hoặc được sử dụng để nhận bằng cấp ở những nơi khác.

Không có sản phẩm/nghiên cứu nào của người khác được sử dụng trong luận

văn này mà không được trích dẫn theo đúng quy định.

Luận văn này chưa bao giờ được nộp để nhận bất kỳ bằng cấp nào tại các

trường đại học hoặc cơ sở đào tạo khác.

Thành phố Hồ Chí Minh, năm 2021

NGÔ THỊ CẨM HƯỜNG

ii

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin cảm ơn các quý Thầy Cô đã giúp tôi trang bị tri thức, tạo điều kiện

thuận lợi nhất trong suốt thời gian tôi tham gia học tập.

Luận văn này sẽ khó có thể hoàn thành nếu không có sự giúp đỡ quý báu của

các thầy cô, sự hỗ trợ nhiệt tình của giảng viên hướng dẫn và những người bạn thân

của tôi. Tôi vô cùng biết ơn sự động viên, chia sẻ của mọi người trong suốt quá trình

thực hiện luận văn. Chính nhờ những giúp đỡ này mà luận văn của tôi được hoàn thiện

tốt hơn cũng như qua đó, nâng cao hơn nữa những kỹ năng của bản thân trong công

việc và cả trong cuộc sống.

Xin chân thành cảm ơn TS. Nguyễn Lê Hoàng Thụy Tố Quyên đã tận tình

hướng dẫn, định hướng và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong thời gian qua để tôi

hoàn thành tốt luận văn này.

Sau cùng, tôi xin kính chúc quý thầy cô, bạn bè và những người thân sức

khỏe, hạnh phúc và thành đạt.

Xin trân trọng cảm ơn!

iii

TÓM TẮT

Nghiên cứu này được thực hiện nhằm xác định và đánh giá mức độ tác động

của các yếu tố đến tăng trưởng kinh tế của các tỉnh thành trong vùng kinh tế trọng

điểm phía Nam. Dựa trên mẫu gồm 8 tỉnh thành trong giai đoạn 2005 – 2019, thông

qua các phương pháp ước lượng dữ liệu bảng như hồi quy Pooled OLS, Fixed Effect

(FEM), Random Effect (REM) và Feasible Generalized Least Square (FGLS) để hồi

quy và ước lượng mô hình nghiên cứu. Sau khi tiến hành kiểm định và so sánh hiệu

quả của các phương pháp này, tác giả nhận thấy rằng phương pháp FGLS là hiệu quả

hơn cả. Dựa vào phương pháp FGLS, kết quả nghiên cứu cung cấp bằng chứng cho

thấy tăng trưởng kinh tế của các tỉnh thành trọng điểm phía Nam chịu ảnh hưởng tích

cực của xuất khẩu, tỷ lệ dân số đô thị, trình độ văn hóa, khả năng phát triển công nghệ

thông tin, nhưng tăng trưởng kinh tế bị tác động tiêu cực từ dịch vụ hỗ trợ doanh

nghiệp, tiếp cận đất đai và sự ổn định trong sử dụng đất, lực lượng lao động. Từ đó,

cho thấy tỉnh, thành trong vùng kinh tế trọng điểm nên cải thiện các chính sách liên

quan đến thương mại quốc tế và thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài; đẩy nhanh quá

trình phát triển công nghệ thông tin; nâng cao chất lượng lao động và đẩy nhanh quá

trình đô thị hóa.

iv

SUMMARY

This study was conducted to identify and evaluate the determinants of

economic growth of the provinces in the Southern key economic region. Based on a

sample of 8 provinces in the period 2005 - 2019, through panel data estimation

methods such as Pooled OLS regression, Fixed Effect (FEM), Random Effect (REM)

and Feasible Generalized Least Square (FGLS) to regression and model estimation.

After testing and comparing the effectiveness of these methods, the author found that

the FGLS method is the most effective. The research results provide evidence that the

economic growth of the key southern provinces is positively influenced by exports, the

proportion of urban population, the level of education, the ability to develop

information technology, but economic growth is negatively impacted from business

support services, access to land and stability in land use and labor force. From there, it

shows that provinces and cities in key economic zones should improve policies related

to international trade and attract foreign direct investment; accelerate the development

of information technology; improve the quality of labor and accelerate the urbanization

process.

v

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN.................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .................................................................................................... ii

TÓM TẮT.......................................................................................................... iii

SUMMARY........................................................................................................iv

MỤC LỤC ...........................................................................................................v

DANH MỤC HÌNH, ĐỒ THỊ....................................................................... viii

DANH MỤC BẢNG ..........................................................................................ix

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT .............................................................................x

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU.................................................................................1

1.1. Đặt vấn đề và lý do nghiên cứu .....................................................1

1.1.1. Ý nghĩa của việc nghiên cứu tăng trưởng kinh tế (TTKT) .................1

1.1.2. Lý do của việc nghiên cứu TTKT của vùng kinh tế trọng điểm phía

nam (VKTTĐPN)................................................................................1

1.2. Mục tiêu nghiên cứu ........................................................................3

1.3. Câu hỏi nghiên cứu ........................................................................3

1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu....................................................3

1.4.1. Đối tượng được nghiên cứu:................................................................3

1.4.2. Phạm vi nghiên cứu:............................................................................4

1.5. Phương pháp nghiên cứu..................................................................4

1.6. Ý nghĩa của đề tài nghiên cứu..........................................................5

1.7. Kết cấu của đề tài ..............................................................................6

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT...................................................................8

2.1. Các khái niệm có liên quan...............................................................8

2.1.1. Khái niệm VKTTĐ:...........................................................................8

2.1.2. Sự hình thành các VKTTĐ .................................................................8

2.1.3. Vị trí, vai trò của các VKTTĐ...........................................................10

2.2. Một số lý thuyết có liên quan .........................................................10

2.2.1. Khái niệm về TTKT.........................................................................10

vi

2.2.2. Lý thuyết về TTKT vùng .................................................................11

2.2.3. Đo lường TTKT ................................................................................12

2.2.4. Các yếu tố quyết định đến sự tăng trưởng và phát triển kinh tế .......13

2.2.5. Các lý thuyết về TTKT .....................................................................16

2.3. Mô hình lý thuyết đề xuất...............................................................21

2.3.1. Tổng hợp các phần nghiên cứu trước................................................21

2.3.2. Mô hình nghiên cứu đề xuất..............................................................26

CHƯƠNG 3. PHUƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..............................................33

3.1. Thiết kế nghiên cứu.........................................................................33

3.1.1. Quy trình nghiên cứu.........................................................................33

3.1.2 Phương pháp nghiên cứu..................................................................34

3.2. Mô hình nghiên cứu và các giả thuyết được nghiên cứu..............35

3.2.1. Mô hình nghiên cứu ..........................................................................35

3.2.2. Mô tả các biến và các giả thuyết được nghiên cứu ...........................36

3.3. Mẫu và dữ liệu nghiên cứu.............................................................43

3.4. Phương pháp phân tích dữ liệu .....................................................44

3.4.1. Phân tích hồi qui ................................................................................44

3.4.2. Lựa chọn mô hình hồi quy.................................................................46

3.4.3. Tiến hành các thủ tục kiểm định....................................................47

CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ HỒI QUY VÀ PHÂN TÍCH .................................49

4.1. Thống kê mô tả................................................................................49

4.2. Phân tích tương quan và kiểm định đa cộng tuyến .....................53

4.2.1. Phân tích ma trận tương quan ...........................................................53

4.2.2. Kiểm định đa cộng tuyến ..................................................................54

4.3. Kết quả thực nghiệm.......................................................................55

4.3.1. Kết quả ước lượng OLS, FEM, REM ...............................................55

4.3.2. Kiểm định mô hình hồi quy ..............................................................58

4.3.4. Phân tích mô hình hồi quy ................................................................60

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ MỘT SỐ ĐỀ XUẤT .....................................66

5.1. Kết luận............................................................................................66

5.2. Hàm ý chính sách ............................................................................67

5.3. Hạn chế nghiên cứu.........................................................................67