Các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá nhân tại ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam- Chi nhánh tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu: Luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng / Nguyễn Thị Hải Yến ; người hướng dẫn khoa học Lê Thị Hiệp Thương

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THỊ HẢI YẾN

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN RỦI RO TÍN DỤNG

TRONG CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN

TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN

NÔNG THÔN VIỆT NAM - CHI NHÁNH TỈNH BÀ RỊA –

VŨNG TÀU

LUẬN VĂN THẠC SỸ

Thành phố Hồ Chí Minh – Năm 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THỊ HẢI YẾN

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN RỦI RO TÍN DỤNG

TRONG CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN

TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN

NÔNG THÔN VIỆT NAM - CHI NHÁNH TỈNH BÀ RỊA –

VŨNG TÀU

Chuyên ngành: Tài chính ngân hàng

Mã số: 8 34 02 017

LUẬN VĂN THẠC SỸ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LÊ THỊ HIỆP THƯƠNG

Thành phố Hồ Chí Minh – Năm 2020

i

TÓM TẮT

1. Tiêu đề

Các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá nhân

tại Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank) - Chi

nhánh Tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu.

2. Tóm tắt

Đây là nghiên cứu chính thức đầu tiên tại Agribank Chi nhánh tỉnh Bà Rịa

Vũng Tàu về việc nghiên cứu các yếu tố tác động đến rủi ro tín dụng trong cho

vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng.

Đề tài đã mô tả các phương pháp nghiên cứu sử dụng trong bài bao gồm:

nghiên cứu định tính và nghiên cứu định lượng, đề xuất mô hình nghiên cứu. Dữ

liệu sau khi được thu thập sẽ được tiến hành mã hóa, nhập dữ liệu vào chương

trình phân tích số liệu thống kê (SPSS 22.0 for Windows) để phân tích thông tin

và kết quả nghiên cứu.

Từ các yếu tố lý thuyết và dựa trên các nguyên nhân chủ quan gây ra rủi ro

tín dụng của ngân hàng, tôi đưa ra 7 thang đo: Ngành nghề kinh doanh, sử dụng

vốn của khách hàng, tài chính của khách hàng, kinh nghiệm của khách hàng vay,

tài sản đảm bảo của khách hàng, kinh nghiệm cán bộ tín dụng, kiểm tra giám sát

nợ vay. Sau khi đánh giá độ tin cậy của thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha,

phân tích nhân tố khám phá EFA và phân tích hồi quy, kết quả nghiên cứu cho

thấy rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá nhân của Ngân hàng chịu tác

động bởi 7 yếu tố chính: Ngành nghề kinh doanh, sử dụng vốn của khách hàng,

tài chính của khách hàng, kinh nghiệm của khách hàng vay, tài sản đảm bảo của

khách hàng, kinh nghiệm cán bộ tín dụng, kiểm tra giám sát nợ vay.

Qua nghiên cứu cho thấy giá trị trung bình về rủi ro tín dụng trong cho vay

khách hàng cá nhân (Mean) = 4.028, lớn hơn mức giữa của thang đo Likert 5 mức

độ và cao đạt đến giá trị đồng ý là 4. Như vậy cần có các kiến nghị và giải pháp

phù hợp để công tác quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá nhân tại

Ngân hàng được hoàn thiện hơn.

3. Từ khóa

Rủi ro tín dụng, cho vay, khách hàng cá nhân.

ii

ABSTRACT

1. Title

Factors effecting credit risk in personal loan at Vietnam bank for Agriculture

and Rual development (Agribank)– branch of Ba Ria – Vung Tau province.

2. Abstract

This is the first office reseach at Agribank Ba Ria – Vung Tau about factors

effecting credit risk in personal at bank.

The research methods used in this project including: quantitative and

qualitative analysis, proposal of research model. The collected information will

be encrypted and imported into a particular program of statistical data analysis

(SPSS 22.0 for Windows) in order to analyst and report research results.

Based on theory factors and subjective reasons causing to Banking credit

risk, the writer proposes 7 scales of measure: Customer's Bussiness line,

Customer's Personal loan purpose, Customer's personal financial situation,

Experience of customer, Customer's Collateral Valuation , Experience of credit

officers, Loan process monitoring/checking. After validity and reliability

assessment by combining both Crombach's Alpha factor, EFA elements analysis

and regression analysis, the research's result shows that credit risk of personal

loan is affected by main 7 above factors: Customer's Bussiness line, Customer's

Personal loan purpose, Customer's personal financial situation, Experience of

customer, Customer's Collateral Valuation , Experience of credit officers, Loan

process monitoring/checking

Besides, the research's result also shows that the average value (mean) of

personal credit risk is approximately 4.028, higher than the mid level of Likert 5

point mesurement chart and meet the reliability value is 4. Therefore, need to

propose the suitable and posible solutions/ideas for better credit risk management

in personal loan at bank.

3. Key

Credit risk, Loan, Personal.

iii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thiện luận văn, tôi đã nhận được

sự động viên, khuyến khích và tạo điều kiện giúp đỡ nhiệt tình của các cấp lãnh

đạo, các thầy cô giáo, anh chị em, bạn bè đồng nghiệp và gia đình.

Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Lê Thị Hiệp Thương￾Người đã trực tiếp hướng dẫn, tận tình chỉ bảo, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình

hoàn thiện đề tài.

Với thời gian nghiên cứu còn hạn chế, trong bài luận chắc hẳn không thể

tránh khỏi những hạn chế và thiếu sót. Tôi mong muốn nhận được những đóng

góp quý báu đến từ quý thầy cô, đồng nghiệp và bạn bè để đề tài được hoàn thiện

hơn nữa và có ý nghĩa thiết thực áp dụng trong công việc.

Chân thành cảm ơn.

iv

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết

quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa được công bố trong các công trình

khác. Nếu không đúng như nêu trên, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về đề tài

của mình.

v

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................... viii

DANH MỤC BẢNG, HÌNH, SƠ ĐỒ...................................................................ix

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU TỔNG QUAN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU...................1

1. Tính cấp thiết của đề tài .................................................................................1

2. Mục tiêu của đề tài .........................................................................................2

2.1. Mục tiêu tổng quát ......................................................................................2

2.2. Mục tiêu cụ thể............................................................................................3

3. Câu hỏi nghiên cứu.........................................................................................3

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu..................................................................3

5. Phương pháp nghiên cứu................................................................................4

6. Đóng góp của đề tài........................................................................................4

7. Kết cấu của luận văn ......................................................................................4

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU..................5

2.1. Cơ sở lý luận về rủi ro tín dụng trong cho vay cá nhân ..............................5

2.1.1. Khái niệm rủi ro tín dụng và rủi ro tín dụng cá nhân ..............................5

2.1.2. Đặc điểm rủi ro tín dụng trong cho vay cá nhân......................................7

2.1.2.1. Khả năng tài chính của người vay tín dụng cá nhân.............................7

2.1.2.2. Ảnh hưởng của rủi ro tín dụng cho vay khách hàng cá nhân .............13

2.2. Các yếu tố tác động đến rủi ro tín dụng cho vay khách hàng cá nhân......15

2.2.1. Các yếu tố vĩ mô ....................................................................................15

2.2.2. Các yếu tố vi mô ....................................................................................17

2.3. Một số nghiên cứu về các yếu tố tác động đến rủi ro tín dụng trong cho vay

khách hàng cá nhân của Ngân hàng .................................................................20

2.3.1. Các nghiên cứu trên thế giới..................................................................20

2.3.2. Các nghiên cứu trong nước....................................................................24

2.4. Mô hình đo lường tác động của các yếu tố ảnh hưởng tới rủi ro tín dụng

trong cho vay cá nhân.......................................................................................26

vi

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2.....................................................................................32

CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.................................................33

3.1. Quy trình thực hiện nghiên cứu.................................................................33

3.2. Thiết kế nghiên cứu...................................................................................35

3.2.1. Nghiên cứu định tính..............................................................................35

3.2.2. Nghiên cứu định lượng ..........................................................................36

3.3. Nghiên cứu chính thức ..............................................................................37

3.3.1. Thiết kế thang đo cho bảng câu hỏi .......................................................37

3.3.1.1. Nội dung bảng câu hỏi........................................................................37

3.3.1.2. Thiết kế thang đo cho bảng câu hỏi ....................................................38

3.3.2. Kỹ thuật đánh giá thang đo ....................................................................41

3.3.3. Kỹ thuật phân tích nhân tố khám phá EFA............................................42

3.3.4. Kỹ thuật phân tích hồi quy.....................................................................43

3.3.5. Phân tích tương quan .............................................................................43

3.3.6. Kiểm định các giả thuyết và mô hình nghiên cứu .................................43

3.3.7. Kiểm định giả thuyết về trị trung bình của hai tổng thể độc lập

(Independent Samples T-test) ..........................................................................44

3.3.8. Kỹ thuật thống kê mô tả, tần số .............................................................45

TÓM TẮT CHƯƠNG 3...................................................................................45

CHƯƠNG 4: PHÂN TÍCH KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .....................................46

4.1. Thống kê mô tả mẫu nghiên cứu...............................................................46

4.2. Kết quả nghiên cứu thực tế........................................................................48

4.2.1. Kiểm định thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha. ..............................48

4.2.2. Phân tích nhân tố khám phá EFA ..........................................................51

4.2.2.1. Phân tích nhân tố khám phá EFA cho các biến độc lập tác động đến

RRTD cho vay KHCN .....................................................................................51

4.2.2.2. Phân tích nhân tố khám phá EFA cho biến phụ thuộc RRTD cho vay

KHCN...............................................................................................................54

vii

4.2.3. Phân tích hồi quy....................................................................................54

4.2.3.1. Kiểm định các thang đo của mô hình..................................................55

4.2.3.2. Kiểm định giả thuyết về hệ số tương quan tuyến tính ........................55

4.2.3.3. Phương sai của phần dư không đổi .....................................................58

4.2.3.4. Kết quả kiểm định lại giả thuyết.........................................................60

TÓM TẮT CHƯƠNG 4.......................................................................................72

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.......................................................73

5.1. Kết luận .....................................................................................................73

5.2. Hàm ý ........................................................................................................74

5.2.1. Hàm ý cho yếu tố tài sản đảm bảo nợ vay .............................................74

5.2.2. Hàm ý cho yếu tố ngành nghề kinh doanh.............................................74

5.2.3. Hàm ý cho yếu tố kinh nghiệm của cán bộ tín dụng .............................76

5.2.4. Hàm ý cho yếu tố kinh nghiệm của khách hàng vay .............................78

5.2.5. Hàm ý cho yếu tố sử dụng vốn của khách hàng vay..............................80

5.2.6. Hàm ý cho yếu tố khả năng tài chính của người vay.............................81

5.2.7. Hàm ý cho yếu tố kiểm tra giám sát nợ vay ..........................................82

5.3. Hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu tiếp theo ...................................83

5.3.1. Hạn chế của đề tài..................................................................................83

5.3.2. Nghiên cứu tiếp theo..............................................................................83

TÀI LIỆU THAM KHẢO....................................................................................84

PHỤ LỤC KẾT QUẢ CHẠY SPSS....................................................................95

viii

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

Từ viết tắt Cụm từ Tiếng Việt

Agribank

Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt

Nam

BR-VT Bà Rịa – Vũng Tàu

CBNV Cán bộ nhân viên

CBTD Cán bộ tín dụng

CVKHCN Cho vay khách hàng cá nhân

CN Chi nhánh

GDP Gross domestic product (Tổng sản phẩm quốc nội)

KH Khách hàng

KHCN Khách hàng cá nhân

NH Ngân hàng

NHNN Ngân hàng nhà nước

NHTM Ngân hàng thương mại

NVNH Nghiệp vụ Ngân hàng

QĐ - NHNN Quyết định Ngân hàng Nhà nước

RR Rủi ro

RRTD Rủi ro tín dụng

TCTD Tổ chức tín dụng

TT Thông tư

TMCP Thương mại cổ phần

VBHN Văn bản hợp nhất

ix

DANH MỤC BẢNG, HÌNH, SƠ ĐỒ

Bảng 2.1: Bảng tóm tắt các giả thuyết.........................................................31

Bảng 3.1: Bảng tình trạng phát phiếu khảo sát............................................38

Bảng 3.2: Các biến đo lường ngành nghề kinh doanh.................................39

Bảng 3.3: Các biến đo lường khả năng tài chính của người vay.................40

Bảng 3.4: Các biến đo lường Tỷ lệ cho vay trên tài sản đảm bảo nợ vay...39

Bảng 3.5: Các biến đo lường kinh nghiệm của khách hàng vay .................41

Bảng 3.6: Các biến đo lường sử dụng vốn của khách hàng ........................40

Bảng 3.7: Các biến đo lường kinh nghiệm của cán bộ tín dụng..................40

Bảng 3.8: Các biến đo lường kiểm tra, giám sát nợ vay..............................41

Bảng 4.1: Thống kê giới tính của lãnh đạo, CBTD ngân hàng ...................47

Bảng 4.2: Thống kê độ tuổi của lãnh đạo, CBTD ngân hàng......................47

Bảng 4.3: Thống kê chức vụ của lãnh đạo, CBTD ngân hàng ....................48

Bảng 4.4: Thống kê thâm niên công tác của lãnh đạo, CBTD ngân hàng...48

Bảng 4.5: Thống kê trình độ học vấn của lãnh đạo, CBTD ngân hàng.......49

Bảng 4.6: Bảng Kiểm định độ tin cậy của từng thang đo............................50

Bảng 4.7: Kiểm định độ tin cậy của thang đo RRTD trong cho vay

KHCN...................................................................................................................51

Bảng 4.8: Bảng KMO và Kiểm định Bartlett ..............................................52

Bảng 4.9: Tóm tắt kết quả phân tích nhân tố...............................................53

Bảng 4.10: Thống kê mô hình .....................................................................57

Bảng 4.11: Bảng kết quả hồi quy của từng biến..........................................58

Bảng 4.12: Bảng tổng hợp ảnh hưởng của các nhân tố đến RRTD trong cho

vay KHCN............................................................................................................62

Bảng 4.13: Bảng tổng hợp giả thuyết sau khi kiểm định ............................64

Bảng 4.14: Giá trị trung bình của RRTD trong cho vay KHCN .................65

Bảng 4.15: Giá trị trung bình của các yếu tố ...............................................66

x

Bảng 4.16: Giá trị trung bình của các yếu tố tỷ lệ cho vay trên tài sản đảm

bảo nợ vay ............................................................................................................67

Bảng 4.17: Giá trị trung bình của yếu tố ngành nghề kinh doanh của KH vay

..............................................................................................................................68

Bảng 4.18: Giá trị trung bình của các yếu tố kinh nghiệm cán bộ tín dụng 69

Bảng 4.19: Giá trị trung bình của yếu tố kinh nghiệm của khách hàng vay70

Bảng 4.20: Giá trị trung bình của yếu tố sử dụng vốn của khách hàng vay 71

Bảng 4.21: Giá trị trung bình của yếu tố khả năng tài chính của người

vay ........................................................................................................................72

Bảng 4.22: Giá trị trung bình của yếu tố kiểm tra giám sát nợ vay.............73

Hình 4.1: Đồ thị phân tán Normail P – P Plot.............................................60

Hình 4.2: Đồ thị phân tán Scatterplot..........................................................60

Hình 4.3: Biểu đồ tần số Histogram ............................................................61

Hình 4.4: Mô hình hiệu chỉnh về RRTD trong cho vay KHCN..................67

Sơ đồ 2.1: Mô hình nghiên cứu các yếu tố tác động đến RRTD trong cho vay

KHCN...................................................................................................................28

Sơ đồ 3.1: Quy trình nghiên cứu..................................................................35

Sơ đồ 4.1: Mô hình hiệu chỉnh về RRTD cho vay KHCN..........................65