Các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro phá sản của các ngân hàng thương mại tại Việt Nam: Luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng / Bùi Giang Yên ; Khuất Duy Tuấn người hướng dẫn khoa học

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

BÙI GIANG YÊN

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN RỦI RO PHÁ SẢN CỦA

CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI TẠI VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2019

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

BÙI GIANG YÊN

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN RỦI RO PHÁ SẢN CỦA

CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI TẠI VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

Mã số: 8 34 02 01

Người hướng dẫn khoa học: TS. KHUẤT DUY TUẤN

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2019

TÓM TẮT LUẬN VĂN

Đề tài “Các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro phá sản của các ngân hàng

thương mại tại Việt Nam” được nghiên cứu dựa trên phương pháp ước lượng GLS

tương ứng với 166 quan sát của 28 NHTM tại Việt Nam trong giai đoạn 2013-2018,

kết quả nghiên cứu đã tìm ra năm yếu tố tác động đến rủi ro phá sản ngân hàng như:

tăng trường tín dụng (LG), lợi nhuận ròng trên tổng tài sản (ROA), hiệu quả quản lý

chi phí (CIR), quy mô (SIZE), sở hữu nhà nước (OWN). Trong đó, ba yếu tố có mối

quan hệ đồng biến với rủi ro phá sản ngân hàng bao gồm: LG, CIR, SIZE; còn hai

yếu tố ROA, OWN thì có mối quan hệ nghịch biến với rủi ro phá sản ngân hàng. Từ

kết quả nghiên cứu thực nghiệm, tác giả đề xuất một số kiến nghị đến các nhà quản

trị ngân hàng, Chính phủ và NHNN nhằm hạn chế rủi ro phá sản ngân hàng của các

NHTM tại Việt Nam.

.

LỜI CAM ĐOAN

Tôi tên là Bùi Giang Yên, học viên lớp cao học CH19C1, trường Đại học

Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh, niên khóa 2017 - 2019.

Luận văn tốt nghiệp này là công trình do tôi viết ra và chưa từng được trình

nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một trường Đại học nào. Kết quả nghiên cứu của

tôi là hoàn toàn trung thực, trong đó không có nội dung đã được công bố trước đây

hoặc nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn đầy

đủ trong luận văn.

Tôi xin cam đoan những thông tin trên là hoàn toàn đúng sự thật và tôi sẽ

chịu trách nhiệm về lời cam đoan này.

TP. Hồ Chí Minh, ngày … tháng … năm 2019

Người thực hiện

LỜI CÁM ƠN

Đầu tiên tôi xin gởi lời cảm ơn sâu sắc đến giáo viên hướng dẫn luận văn của

tôi là Thầy Khuất Duy Tuấn, người đã luôn tận tình hướng dẫn và hỗ trợ tôi trong

suốt thời gian vừa qua. Trong quá trình nghiên cứu để viết bài, tôi đã gặp rất nhiều

khó khăn về kiến thức cũng như kinh nghiệm nghiên cứu, nhưng với sự giúp đỡ

nhiệt tình của Thầy, tôi luôn cảm thấy rất an tâm và luôn có động lực cố gắng hoàn

thành tốt nhất có thể cho bài viết của mình.

Bên cạnh đó, tôi cũng xin gởi lời cảm ơn đến cha mẹ, con gái của tôi, các

đồng nghiệp đã luôn ủng hộ, cho tôi những lời khuyên và những lời động viên đáng

quý khi tôi bắt đầu viết bài luận văn này và những lời khuyên chân thành sau biến

cố không may của gia đình.

Cuối cùng, tôi xin cảm ơn các quý thầy cô, bạn bè đã hỗ trợ và góp ý giúp tôi

hoàn thiện những thiếu sót của luận văn này. Tuy nhiên, do thời gian và kiến thức

của mình còn nhiều hạn chế, bài luận văn của tôi còn nhiều khuyết điểm không thể

tránh khỏi. Mong quý thầy cô và anh chị bạn đọc thông cảm. Tôi xin chân thành

cảm ơn!

Bùi Giang Yên

i

MỤC LỤC

MỤC LỤC.................................................................................................................. i

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT....................................................................................v

DANH MỤC CÁC BẢNG ...................................................................................... vi

DANH MỤC CÁC HÌNH...................................................................................... vii

CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ........................................1

1.1. Lý do chọn đề tài ...........................................................................................1

1.2. Mục tiêu của đề tài.........................................................................................2

1.2.1. Mục tiêu tổng quát ....................................................................................2

1.2.2. Mục tiêu cụ thể..........................................................................................2

1.3. Câu hỏi nghiên cứu........................................................................................2

1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .................................................................3

1.4.1. Đối tượng nghiên cứu ...............................................................................3

1.4.2. Phạm vi nghiên cứu...................................................................................3

1.5. Phương pháp nghiên cứu ...............................................................................5

1.6. Quy trình nghiên cứu.....................................................................................5

1.7. Đóng góp của đề tài.......................................................................................6

1.8. Bố cục của luận văn.......................................................................................6

TÓM TẮT CHƯƠNG I............................................................................................8

CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU...................9

2.1. Một số khái niệm...........................................................................................9

2.1.1. Khái niệm về rủi ro ...................................................................................9

ii

2.1.2. Rủi ro trong hoạt động ngân hàng...........................................................10

2.1.3. Lý thuyết về rủi ro phá sản......................................................................11

2.1.4. Một vài chỉ số đo lường rủi ro phá sản ...................................................11

2.1.4.1. Chỉ số Z-score của E.I.Altman (1968) .....................................................12

2.1.4.2. Chỉ số Z-score theo Roy (1952) và các điều chỉnh Z-score khác ............12

2.2. Tổng quan các công trình nghiên cứu trước ..................................................14

2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro phá sản ngân hàng .....................................17

2.3.1. Các yếu tố về tài chính của ngân hàng............................................................17

2.3.2. Các yếu tố về đặc điểm ngân hàng..................................................................19

TÓM TẮT CHƯƠNG 2..........................................................................................22

CHƯƠNG 3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU...............................................23

3.1. Xây dựng mô hình nghiên cứu ....................................................................23

3.1.1. Mô hình hồi quy với dữ liệu bảng...................................................................23

3.1.2. Mô hình nghiên cứu đề xuất............................................................................24

3.1.3. Giả thuyết nghiên cứu .....................................................................................26

3.2. Dữ liệu nghiên cứu ......................................................................................27

3.3. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................28

3.3.1. Phương pháp thống kê mô tả ..................................................................28

3.3.2 Các kiểm định .........................................................................................29

3.4. Quy trình phân tích và xử lý dữ liệu............................................................30

TÓM TẮT CHƯƠNG 3..........................................................................................31

CHƯƠNG 4. PHÂN TÍCH VÀ THẢO LUẬN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ..32

4.1. Phân tích thống kê mô tả .............................................................................32

iii

4.1.1. Thực trạng ngành ngân hàng tại Việt Nam.............................................32

4.1.1.1. Tổng quan về ngành ngân hàng Việt Nam giai đoạn 2013 – 2015..........32

4.1.1.2. Ngành ngân hàng Việt Nam giai đoạn 2016 - 2018.................................37

4.1.1.3. Ngành ngân hàng Việt Nam năm 2019 ....................................................44

4.1.2. Kết quả thống kê mô tả các yếu tố ảnh hưởng trong mô hình ................47

4.2. Phân tích tương quan ...................................................................................49

4.3. Kiểm định đa cộng tuyến.............................................................................49

4.4. Phân tích hồi quy với mô hình FEM và REM.............................................50

4.4.1. Kết quả hồi quy cho mô hình FEM .............................................................50

4.4.2. Kết quả hồi quy cho mô hình REM.............................................................51

4.4.3. Kiểm định Hausman cho FEM và REM......................................................52

4.4.4. Kiểm tra Durbin – Watson cho hiện tượng tự tương quan..........................52

4.4.5. Kiểm tra phương sai thay đổi ......................................................................53

4.4.6. Kết quả nghiên cứu......................................................................................54

TÓM TẮT CHƯƠNG 4..........................................................................................58

CHƯƠNG 5. KẾT LUẬN VÀ GỢI Ý CHÍNH SÁCH.....................................59

5.1. Kết luận........................................................................................................59

5.2. Gợi ý chính sách ..........................................................................................60

5.2.1. Một số gợi ý cho các NHTM ..................................................................60

5.2.1.1. Các NHTM cần tập trung nâng cao quản trị quy mô tài sản....................60

5.2.1.2. Các NHTM cần tăng trưởng tín dụng phù hợp ........................................61

5.2.1.3. Có sự đánh đổi giữa lợi nhuận và rủi ro tại các NHTM...........................61

5.2.1.4. Các NHTM cần nâng cao hiệu quả quản lý chi phí .................................62