Các yếu tố ảnh hưởng đến nợ xấu tại các ngân hàng thương mại Việt Nam: Luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng / Phạm Thị Hồng Thẩm; Trần Việt Dũng người hướng dẫn khoa học

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

PHẠM THỊ HỒNG THẨM

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN NỢ XẤU TẠI CÁC

NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2019

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆTNAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

PHẠM THỊ HỒNG THẨM

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN NỢ XẤU TẠI CÁC

NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

Mã số: 8 34 02 01

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. TRẦN VIỆT DŨNG

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2019

i

TÓM TẮT LUẬN VĂN

Nợ xấu là vấn đề quan tâm hàng đầu của các nhà quản trị, quản lý tại ngân

hàng hiện nay, cũng nhƣ các nhà làm chính sách, nhà khoa học tại các quốc gia trên

thế giới. Họ luôn phân tích và xem xét các cách thức để giám sát, xử lý và hạn chế

nợ xấu ở một mức hợp lý và hiệu quả, từ đó cải thiện lợi nhuận cho các ngân hàng

cũng nhƣ tạo sự ổn định cho sự phát triển của hệ thống ngân hàng.

Mục tiêu chính của luận văn là xác định và kiểm định các yếu tố có tác động

đến nợ xấu của các NHTM Việt Nam trong giai đoạn 2007 – 2018. Trên cơ sở lý

thuyết và các nghiên cứu thực nghiệm trƣớc đây về các yếu tố ảnh hƣởng đến nợ

xấu, kết hợp với việc sử dụng phƣơng pháp GMM, tác giả đã xây dựng mô hình

gồm 5 biến có ý nghĩa thống kê là hiệu quả kinh doanh, quy mô ngân hàng, tăng

trƣởng tín dụng, tăng trƣởng tổng sản phẩm quốc nội và tỷ lệ lạm phát. Mô hình ƣớc

lƣợng cuối cùng là hiệu quả vì các khuyết tật đã đƣợc kiểm định nên không tồn tại

các khiếm khuyết trong mô hình. Trên cơ sở các kết quả đạt đƣợc, tác giả đã đề xuất

một số kiến nghị có liên quan nhằm quản lý, kiểm soát nợ xấu và nâng cao hiệu

hiệu kinh doanh của các NHTM Việt Nam.

ii

LỜI CAM ĐOAN

Luận văn này chƣa từng đƣợc trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một

trƣờng đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả

nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã đƣợc công bố trƣớc

đây hoặc các nội dung do ngƣời khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn đƣợc dẫn

nguồn đầy đủ trong luận văn.

iii

LỜI CẢM ƠN

Trƣớc tiên, tôi xin đƣợc gửi lời cảm ơn sâu sắc tới đến Quý Thầy Cô Trƣờng

Đại học Ngân hàng TP.HCM đã hỗ trợ, giúp đỡ và trực tiếp giảng dạy, truyền đạt

kiến thức khoa học chuyên ngành Tài chính – Ngân hàng, là cơ sở nền tảng để thực

hiện luận văn này và áp dụng vào thực tiễn công việc. Đặc biệt, tôi chân thành tri ân

vai trò định hƣớng khoa học của TS. Trần Việt Dũng trong việc giúp tôi hình thành

ý tƣởng nghiên cứu và dìu dắt tôi từng giai đoạn trong suốt quá trình nghiên cứu để

hoàn thiện luận văn về đề tài “Các yếu tố ảnh hưởng đến nợ xấu tại các ngân

hàng thương mại Việt Nam”.

Cuối cùng, tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến gia đình và bạn bè luôn động

viên, chia sẻ và tiếp thêm nguồn lực cho tôi để hoàn thành luận văn này.

Do kinh nghiệm và kiến thức còn hạn chế, luận văn này không tránh khỏi

những thiếu sót, rất mong nhận đƣợc những ý kiến đóng góp từ Quý Thầy Cô, đồng

nghiệp và các bạn học viên.

Tôi chân thành cảm ơn.

iv

MỤC LỤC

TÓM TẮT LUẬN VĂN ..............................................................................................i

LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................ii

LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... iii

MỤC LỤC ............................................................................................................iv

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT....................................................................................vii

DANH MỤC CÁC BẢNG...................................................................................... viii

DANH MỤC CÁC HÌNH..........................................................................................ix

CHƢƠNG 1: GIỚI THIỆU .......................................................................................1

1.1 Tính cấp thiết của đề tài ...................................................................................1

1.2 Mục tiêu nghiên cứu.........................................................................................3

1.2.1 Mục tiêu nghiên cứu tổng quát ..................................................................3

1.2.2 Mục tiêu nghiên cứu cụ thể .......................................................................3

1.3 Câu hỏi nghiên cứu ..........................................................................................3

1.4 Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu....................................................................3

1.5 Phƣơng pháp nghiên cứu..................................................................................4

1.6 Nội dung nghiên cứu........................................................................................4

1.7 Đóng góp của đề tài .........................................................................................5

1.8 Bố cục của luận văn .........................................................................................5

CHƢƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ CÁC YẾU

TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN NỢ XẤU ............................................................................6

2.1 Cơ sở lý thuyết .................................................................................................6

2.1.1 Nợ xấu trong hệ thống ngân hàng thƣơng mại ..........................................6

2.1.1.1 Khái niệm nợ xấu..........................................................................6

2.1.1.2 Nguyên nhân của nợ xấu ..............................................................9

2.1.2 Các chỉ tiêu đo lƣờng nợ xấu...................................................................10

2.1.2.1 Tỷ lệ nợ xấu................................................................................10

2.1.2.2 Tỷ lệ nợ quá hạn .........................................................................11

2.1.2.3 Hệ số rủi ro tín dụng...................................................................11

2.1.2.4 Dự phòng rủi ro tín dụng ............................................................12

v

2.2 Tổng quan các nghiên cứu có liên quan.........................................................13

2.2.1 Nghiên cứu trên thế giới ..........................................................................13

2.2.2 Nghiên cứu ở trong nƣớc .........................................................................15

2.3 Các yếu tố ảnh hƣởng đến nợ xấu..................................................................19

2.3.1 Các yếu tố vi mô......................................................................................19

2.3.1.1 Nợ xấu ........................................................................................19

2.3.1.2 Hiệu quả kinh doanh của ngân hàng...........................................20

2.3.1.3 Quy mô ngân hàng......................................................................21

2.3.1.4 Dự phòng rủi ro tín dụng ............................................................22

2.3.1.5 Tăng trƣởng tín dụng..................................................................22

2.3.1.6 Tỷ lệ thanh khoản .......................................................................23

2.3.2 Các yếu tố vĩ mô......................................................................................23

2.3.2.1 Tăng trƣởng tổng sản phẩm quốc nội.........................................24

2.3.2.2 Tỷ lệ lạm phát.............................................................................25

TÓM TẮT CHƢƠNG 2............................................................................................26

CHƢƠNG 3: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.....................................................27

3.1 Quy trình nghiên cứu .....................................................................................27

3.2 Phƣơng pháp nghiên cứu................................................................................28

3.2.1 Phƣơng pháp nghiên cứu định tính..........................................................28

3.2.2 Phƣơng pháp nghiên cứu định lƣợng.......................................................28

3.3 Dữ liệu nghiên cứu.........................................................................................31

3.4 Mô tả các biến trong mô hình ........................................................................32

TÓM TẮT CHƢƠNG 3............................................................................................34

CHƢƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ...............................................................35

4.1 Tổng quan về hoạt động của các ngân hàng thƣơng mại tại Việt Nam .........35

4.1.1 Hoạt động huy động vốn của các ngân hàng thƣơng mại tại Việt Nam..37

4.1.2 Hoạt động cho vay của các ngân hàng thƣơng mại tại Việt Nam ...........39

4.2 Kết quả mô hình nghiên cứu ..........................................................................42

4.2.1 Thống kê mô tả và các kiểm định............................................................42

4.2.2 Thảo luận kết quả.....................................................................................48

vi

TÓM TẮT CHƢƠNG 4............................................................................................51

CHƢƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ...................................................52

5.1 Kết luận ..........................................................................................................52

5.2 Một số khuyến nghị........................................................................................54

5.2.1 Hiệu quả kinh doanh................................................................................54

5.2.2 Quy mô ngân hàng...................................................................................55

5.2.3 Tăng trƣởng tín dụng ...............................................................................56

5.2.4 Lạm phát và tăng trƣởng kinh tế..............................................................58

5.3 Hạn chế của đề tài và hƣớng nghiên cứu tƣơng lai........................................59

TÓM TẮT CHƢƠNG 5............................................................................................60

TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................61

PHỤ LỤC ...............................................................................................................64