Các yếu tố ảnh hưởng đến lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết trên sở giao dịch chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh: Luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng / Hán Trần Kỳ Duyên ; người hướng dẫn khoa học

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

HÁN TRẦN KỲ DUYÊN

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN LỢI NHUẬN

CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NIÊM YẾT TRÊN

SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

TP. Hồ Chí Minh – Năm 2018

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

HÁN TRẦN KỲ DUYÊN

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN LỢI NHUẬN

CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NIÊM YẾT TRÊN

SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

Mã số: 7.34.02.01

Người hướng dẫn khoa học: TS. LÊ HOÀNG VINH

TP. Hồ Chí Minh – Năm 2018

i

ABSTRACT

This report mainly studies the factor influence to firms’ profitability. This

investigation has been performed on a sample of 249 non-finance firms listed in Ho

Chi Minh Stock Exchange during the period 2014-2017. I have used one

performance measures; profitability (PROF) as dependent variable and four factors

that effect to firms’ profitability: firms’ size (SIZE), capital stucture (LEV), tangible

fixed assets (TANG) and liquidity (LIQ) as independent variables; and residual.

Using Panel data regression, FEM (Fixed Effect Model), REM (Random Effect

Model) and GLS (Generalized Least Squares) are mainly methods. In conclusion,

firm size and tangible fixes assets is negativey correlated with profitability while

capital structure have positive correlation.

ii

TÓM TẮT

Bài báo cáo tốt nghiệp này chủ yếu nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến lợi

nhuận của các doanh nghiệp dựa trên mẫu nghiên cứu gồm 249 doanh nghiệp phi

tài chính được niêm yết tại Sở Giao dịch Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh

trong giai đoạn 2014 - 2017. Tác giả đã sử dụng một chỉ số đại diện cho lợi nhuận

để nghiên cứu: lợi nhuận (PROF) là biến phụ thuộc và bốn biến đại diện cho các

yếu tố ảnh hưởng đến lợi nhuận: Quy mô doanh nghiệp (SIZE), Cơ cấu vốn (LEV),

Tài sản cố định hữu hình (TANG) và Thanh khoản (LIQ) là các biến độc lập; và

phần dư. Sử dụng mô hình hồi quy dữ liệu bảng, Mô hình tác động cố định (FEM),

Mô hình tác động ngẫu nhiên (REM) và phương pháp bình phương nhỏ nhất tổng

quát (GLS) là các phương pháp hồi quy chủ yếu. Tóm lại, tác giả có thể kết luận

rằng quy mô doanh nghiệp và tỷ lệ sở hữu tài sản hữu hình có tương quan cùng

chiều với lợi nhuận doanh nghiệp ở mức thấp. Trong khi đó, cấu trúc vốn tương

quan ngược chiều với lợi nhuận của các doanh nghiệp quan sát.

iii

LỜI CAM ĐOAN

Với tưcách là người thực hiện bài báo cáo tốt nghiệp này, tôi xin có lời cam

đoan nhưsau:

Tôi tên là: Hán Trần Kỳ Duyên

Hiện đang là sinh viên lớp HQ2.GE03 trực thuộc Khoa Tài Chính, trường

Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh.

Đề tài báo cáo tốt nghiệp: Các yếu tố ảnh hưởng đến lợi nhuận của các doanh

nghiệp niêm yết trên Sở giao dịch chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh.

Giảng viên hướng dẫn: TS. Lê Hoàng Vinh

Khoá luận này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả nghiên cứu

là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố trước đây hoặc các

nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn đẩy đủ

trong khoá luận.

Tôi xin hoàn toàn chịu mọi trách nhiệm về lời cam đoan này.

TP. Hồ Chí Minh, ngày 23 tháng 12 năm 2018

Tác giả

HÁN TRẦN KỲ DUYÊN

iv

LỜI CẢM ƠN

Đầu tiên, tôi trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu Trường Đại học Ngân hàng

Thành phố Hồ Chí Minh đã cho tôi được có cơ hội học chương trình chất lượng

cao, chuyên ngành Tài chính – Ngân hàng của Trường; đồng thời tôi chân thành

cảm ơn đến toàn thể Quý Thầy Cô thuộc ngành Tài chính – Ngân hàng đã tham gia

giảng dạy, truyền đạt kiến thức cho tôi.

Tôi trân trọng gửi lời cảm ơn sâu sắc đến người hướng dẫn khoa học, TS. Lê

Hoàng Vinh vì những hướng dẫn chỉ bảo tận tình và những lời động viên khích lệ

của thầy trong suốt thời gian thực hiện luận văn này.

Sau cùng, tôi trân trọng gởi lời cảm ơn đến gia đình, bạn bè và đồng nghiệp

của tôi, những người luôn bên cạnh động viên, hỗ trợ tôi thường xuyên, luôn cho

tôi tinh thần làm việc trong suốt quá trình học tập và hoàn khoá luận tốt nghiệp này.

Kính chúc sức khỏe và thành công đến với tất cả mọi người!

Tác giả

HÁN TRẦN KỲ DUYÊN

v

MỤC LỤC

ABSTRACT..............................................................................................................i

TÓM TẮT................................................................................................................ii

LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................iii

LỜI CẢM ƠN.........................................................................................................iv

MỤC LỤC ............................................................................................................... v

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT .............................................................................vii

DANH MỤC BẢNG.............................................................................................viii

DANH MỤC HÌNH................................................................................................ix

Chương 1: GIỚI THIỆU.......................................................................................... 1

1.1.LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI .................................................................................... 1

1.2.MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU.............................................................................. 2

1.2.1. Mục tiêu chung: ............................................................................................. 2

1.2.2. Mục tiêu cụ thể: ............................................................................................. 2

1.3.CÂU HỎI NGHIÊN CỨU ................................................................................ 2

1.4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU.................................................. 3

1.4.1. Đối tượng nghiên cứu .................................................................................... 3

1.4.2. Phạm vi nghiên cứu ....................................................................................... 3

1.5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..................................................................... 3

1.6. NHỮNG ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI ............................................................... 4

1.7. KẾT CẤU TỔNG QUÁT CỦA ĐỀ TÀI.......................................................... 4

TÓM TẮT CHƯƠNG 1........................................................................................... 6

Chương 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ BẰNG CHỨNG THỰC NGHIỆM............. 7

2.1.CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ LỢI NHUẬN .......................................................... 7

2.2.CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN LỢI

NHUẬN............................................................................................................. 8

2.2.1. Cấu trúc vốn................................................................................................... 8

2.2.2. Quy mô doanh nghiệp:................................................................................. 10

2.2.3. Lý thuyết về tính thanh khoản ..................................................................... 11

2.2.4. Lý thuyết về tài sản cố định ......................................................................... 12

2.2.5 Các yếu tố khác............................................................................................. 13

2.3.CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC CÓ LIÊN QUAN........................................... 14

2.3.1. Các nghiên cứu nước ngoài ......................................................................... 14

2.3.2. Các nghiên cứu trong nước .......................................................................... 16

TÓM TẮT CHƯƠNG 2......................................................................................... 19

vi

Chương 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....................................................... 20

3.1 QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU.......................................................................... 20

3.2.MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ............................................................................. 21

3.2.1. Giải thích các biến ....................................................................................... 21

3.2.2. Giả thuyết nghiên cứu :................................................................................ 24

3.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU................................................................... 25

3.3.1. Phương pháp nghiên cứu định tính .............................................................. 25

3.3.2. Phương pháp nghiên cứu định lượng........................................................... 25

3.4. DỮ LIỆU NGHIÊN CỨU............................................................................... 27

TÓM TẮT CHƯƠNG 3......................................................................................... 28

Chương 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN................................... 29

4.1. PHÂN TÍCH THỐNG KÊ MÔ TẢ ................................................................ 29

4.2. PHÂN TÍCH TƯƠNG QUAN ....................................................................... 43

4.3. PHÂN TÍCH HỒI QUY ................................................................................. 45

4.3.1. Kết quả hồi quy............................................................................................ 45

4.3.2. Lựa chọn kết quả hồi quy............................................................................. 47

4.3.3. Kiểm định các khuyết tật của mô hình ........................................................ 49

4.3.4. Khắc phục các khuyết tật của mô hình ........................................................ 50

4.4. THẢO LUẬN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU..................................................... 51

4.5. THẢO LUẬN CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN LỢI NHUẬN THEO

NGÀNH........................................................................................................... 46

4.5.1. Ngành có lợi nhuận trung bình cao nhất (PROF cao nhất).......................... 46

4.5.2. Ngành có lợi nhuận trung bình thấp nhất (PROF thấp nhất)....................... 50

TÓM TẮT CHƯƠNG 4......................................................................................... 54

Chương 5: KẾT LUẬN VÀ GỢI Ý, KHUYẾN NGHỊ......................................... 55

5.1. KẾT LUẬN..................................................................................................... 55

5.2. GỢI Ý, KHUYẾN NGHỊ................................................................................ 57

5.3. HẠN CHẾ CỦA ĐỀ TÀI VÀ HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO.......... 59

5.3.1. Hạn chế của đề tài:....................................................................................... 59

5.3.2. Hướng nghiên cứu tiếp theo: ....................................................................... 60

TÓM TẮT CHƯƠNG 5......................................................................................... 62

TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................................... 63

PHỤ LỤC 1............................................................................................................ 65

PHỤ LỤC 2............................................................................................................ 72

vii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

TỪ VIẾT TẮT TÊN ĐẦY ĐỦ

EPS Lợi nhuận trên 1 cổ phiếu

FEM Mô hình ảnh hưởng cố định

GLS Bình phương nhỏ nhất tổng quát

HNX Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội

HOSE Sở Giao dịch chứng khoán TP.Hồ Chí Minh

Pooled OLS Mô hình hồi quy gộp

REM Môhình ảnh hưởng ngẫu nhiên

ROA Tỷ số lợi nhuận trên tài sản

ROE Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu

UPCOM Thị trường giao dịch chứng khoán của công ty đại chúng

chưa niêm yết

viii

DANH MỤC BẢNG

Bảng 3.1 Mô tả cách tính biến .............................................................................24

Bảng 3.2 Tóm tắt kỳ vọng về dấu của các biến ...................................................25

Bảng 4.1. Thống kê mô tả các biến......................................................................30

Bảng 4.2. Ma trận tương quan giữa các biến .......................................................37

Bảng 4.3. Kết quả hồi quy theo Pooled OLS, FEM và REM..............................39

Bảng 4.4. Kiểm định Redundant Fixed Effects...................................................40

Bảng 4.5. Kiểm định Breusch-Pagan...................................................................41

Bảng 4.6. Kiểm định Hausman............................................................................41

Bảng 4.7. Hệ số phóng đại phương sai ................................................................42

Bảng 4.8. Kết quả kiểm định phương sai sai số thay đổi.....................................43

Bảng 4.9. Kết quả hồi quy theo GLS...................................................................44

Bảng 5.1 Tổng hợp kết quả nghiên cứu...............................................................56