Các yếu tố ảnh hưởng đến chính sách cổ tức của các Ngân hàng thương mại Việt Nam, 2021

1

NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

-----------------------------

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

Đề tài:

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHÍNH SÁCH CỔ TỨC

CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM

SVTH : Phạm Tuấn Phát

MSSV : 030805170174

GVHD : TS. Đỗ Thị Hà Thương

TP. HCM, tháng 06/2021

2

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình thực hiện nghiên cứu và hoàn thành Khóa luận tốt nghiệp, em đã

nhận được sự giúp đỡ cũng như động viên từ nhiều phía. Trước tiên, em xin gửi lời cảm

ơn chân thành nhất tới giảng viên hướng dẫn của em – TS. Đỗ Thị Hà Thương. Cô là

người luôn luôn tận tâm, tận lực, nhiệt tình chỉ bảo, hướng dẫn em trong suốt thời gian

nghiên cứu và thực hiện Khóa luận. Ngoài ra, em muốn gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến

các thầy giáo, cô giáo đang giảng dạy tại trường Đại học Ngân Hàng Thành phố Hồ Chí

Minh, những người đã truyền lửa, truyền đam mê và kiến thức về kinh tế từ những môn

học cơ bản nhất, giúp em có được nền tảng về chuyên ngành tài chính - ngân hàng.

Em xin chân thành cảm ơn!

Sinh viên

Phạm Tuấn Phát

3

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Khóa luận tốt nghiệp này là do tự bản thân thực hiện có sự hỗ trợ

từ giáo viên hướng dẫn và không sao chép các công trình nghiên cứu của người khác.

Các dữ liệu thông tin thứ cấp sử dụng trong Khóa luận là có nguồn gốc và được trích dẫn

rõ ràng. Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan này.

Sinh viên

Phạm Tuấn Phát

4

TÓM TẮT

Đề tài phân tích các yếu tố tác động đến chính sách cổ tức của các ngân hàng thương

mại Việt Nam trong giai đoạn 2010 – 2020 với dữ liệu thứ cấp được tiếp cận từ báo cáo

thường niên, báo cáo tài chính, nghị quyết của Đại hội đồng cổ đông về phương án phân

phối lợi nhuận của các NHTM. Biến đo lường chính sách cổ tức của NHTM là tỷ lệ chia

cổ tức (DPR). Các biến độc lập là các biến thể hiện đặc tính của công ty: tỷ lệ chia cổ

tức năm trước (DPRt-1), suất sinh lời vốn chủ sở hữu (ROE), quy mô ngân hàng(SIZE),

tỷ lệ cho vay/tiền gửi (LDR), đòn bẩy tài chính (LEV), tốc độ tăng trưởng doanh thu

(GROWTH).

Kết quả phân tích hồi quy bằng phương pháp bình phương tổng quát (FGLS) của

nghiên cứu cho thấy yếu tố suất sinh lời vốn chủ sở hữu, tỷ lệ chia cổ tức năm trước, tốc

độ tăng trưởng doanh thu có tác động cùng chiều với chính sách cổ tức. Ngoài ra, tỷ lệ

cho vay/tiền gửi và đòn bẩy tài chính có tác động ngược chiều với chính sách cổ tức.

Nghiên cứu cũng cho thấy có tác động cùng chiều giữa quy mô ngân hàng và chính sách

cổ tức, tuy nhiên lại không có ý nghĩa thống kê.

Dựa vào kết quả nghiên cứu, đề tài đưa ra các hàm ý chính sách cho các NHTM

nhằm xây dựng chính sách cổ tức hợp lý phù hợp với từng giai đoạn cũng như tình hình

thực tế của các NHTM trong thời gian tới.

5

ABSTRACT

This study analyzes the factors affecting the dividend policy of Vietnamese

commercial banks in the period 2010 - 2020 with secondary data accessed from annual

reports, financial statements, resolutions of General Meeting of Shareholders on profit

distribution plan of commercial banks. The variable that measures the dividend policy

of commercial banks is the dividend payout ratio (DPR). The independent variables are

the variables that represent the characteristics of the company: previous year dividend

ratio (DPRt-1), return on equity (ROE), bank size (SIZE), loan-to-deposit ratio (LDR),

leverage (LEV), revenue growth rate (GROWTH).

The results of the regression analysis using the feasible general least squared

(FGLS) model show that the return on equity, the previous year dividend, and the

revenue growth rate have a positive impact with dividend policy. In addition, the loan￾to-deposit ratio and financial leverage have a negative impact on dividend policy. The

research also presents that there is a positive effect between bank size and dividend

policy, but it is not statistically significant.

Based on the results, the study provides policy implications for commercial banks

in order to build a reasonable dividend policy suitable for each period as well as the

actual situation of Vietnamese commercial banks in the coming time.

6

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN.................................................................................................................2

LỜI CAM ĐOAN ...........................................................................................................3

TÓM TẮT.......................................................................................................................4

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.............................................................................12

DANH MỤC BẢNG.....................................................................................................13

DANH MỤC HÌNH......................................................................................................14

CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU.........................................................15

ĐẶT VẤN ĐỀ VÀ TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI ......................................15

MỤC TIÊU ĐỀ TÀI............................................................................................16

1.2.1. Mục tiêu tổng quát..................................................................................16

1.2.2. Mục tiêu cụ thể .......................................................................................16

CÂU HỎI NGHIÊN CỨU ..................................................................................16

Thứ ba, làm cách nào để xây dựng một chính sách cổ tức phù hợp với đặc điểm và

mục tiêu phát triển của ngân hàng?............................................................................17

ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU....................................................17

1.4.1. Đối tượng nghiên cứu.............................................................................17

1.4.2. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................17

PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......................................................................17

1.5.1. Nguồn dữ liệu .........................................................................................17

7

1.5.2. Phương pháp và công cụ nghiên cứu .....................................................17

ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI.................................................................................18

1.7. KẾT CẤU CỦA KHÓA LUẬN .........................................................................18

TÓM TẮT CHƯƠNG 1...............................................................................................20

CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT CỦA NGHIÊN CỨU...................................21

KHÁI QUÁT VỀ CHÍNH SÁCH CỔ TỨC.......................................................21

2.1.1. Cổ tức (Dividend)...................................................................................21

2.1.2. Chính sách cổ tức (Dividend Policy) .....................................................22

2.1.3. Tầm quan trọng của chính sách cổ tức ...................................................22

LÝ THUYẾT LIÊN QUAN ĐẾN CHÍNH SÁCH CỔ TỨC .............................23

2.2.1. Lý thuyết về sự độc lập của cổ tức .........................................................23

2.2.2. Lý thuyết về sự liên quan của cổ tức......................................................25

Mô hình của Walter.............................................................................25

Mô hình Gordon..................................................................................26

ĐỘNG CƠ CHI TRẢ CỔ TỨC CỦA CÔNG TY..............................................27

2.3.1. Lý thuyết chính sách cổ tức bằng tiền cao .............................................27

2.3.2. Lý thuyết chính sách cổ tức thấp............................................................28

2.3.3. Lý thuyết tín hiệu ...................................................................................28

2.3.4. Lý thuyết hiệu ứng nhóm khách hàng ....................................................29

2.3.5. Lý thuyết chi phí đại diện.......................................................................31

2.3.6. Lý thuyết trật tự phân hạng ....................................................................31

8

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG TỶ LỆ CHIA CỔ TỨC CỦA CÁC NGÂN

HÀNG THƯƠNG MẠI .............................................................................................32

2.4.1. Các nhân tố bên ngoài ngân hàng...........................................................32

Lạm phát .............................................................................................32

Tốc độ tăng trưởng GDP.....................................................................32

Chính sách thuế thu nhập....................................................................33

2.4.2. Các nhân tố bên trong ngân hàng ...........................................................33

Khả năng sinh lời vốn chủ sở hữu (ROE)..........................................33

Tỷ lệ chia cổ tức năm trước ................................................................33

Đòn bẩy tài chính ................................................................................34

Tốc độ tăng trưởng doanh thu.............................................................34

Quy mô công ty...................................................................................34

Tỷ lệ cho vay/tiền gửi .........................................................................35

CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC CÓ LIÊN QUAN ..............................................35

2.5.1. Các nghiên cứu nước ngoài....................................................................35

2.5.1. Các nghiên cứu trong nước ....................................................................37

2.5.2. Thảo luận các nghiên cứu trước .............................................................37

2.5.3. Mô hình nghiên cứu và các biến đại diện...............................................38

2.5.4. Giải thích các biến..................................................................................39

2.5.5. Giả thuyết các biến .................................................................................40

TÓM TẮT CHƯƠNG 2...............................................................................................43

CHƯƠNG 3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU....................................................44

9

QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU.............................................................................44

MẪU VÀ DỮ LIỆU NGHIÊN CỨU .................................................................45

3.2.1. Mẫu nghiên cứu......................................................................................45

3.2.2. Dữ liệu nghiên cứu .................................................................................45

3.2.3. Công cụ nghiên cứu................................................................................46

PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......................................................................46

3.3.1. Phương pháp định tính ...........................................................................46

3.3.2. Phương pháp định lượng ........................................................................46

Thống kê mô tả ...................................................................................46

Phân tích tương quan ..........................................................................47

Phân tích hồi quy.................................................................................47

TÓM TẮT CHƯƠNG 3...............................................................................................49

CHƯƠNG 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ...............................50

THỰC TRẠNG CHI TRẢ CỔ TỨC CỦA CÁC NHTM GIAI ĐOẠN 2010-

2020............................................................................................................................50

THỐNG KÊ MÔ TẢ...........................................................................................53

KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .................................................................................56

4.3.1. Phân tích tương quan mô hình nghiên cứu.............................................56

4.3.2. So sánh mô hình FEM và REM..............................................................57

Kết quả hồi quy bằng mô hình tác động cố định (FEM) ....................59

4.3.3. Kiểm định các khuyết tật trong mô hình ................................................60

4.3.4. Khắc phục khuyết tật mô hình bằng mô hình bình phương tổng quát ..62