Các nhân tố vĩ mô ảnh hưởng đến tỷ suất sinh lời cổ phiếu các ngân hàng Việt Nam: Luận văn thạc sĩ kinh tế / Nguyễn Đỗ Hoài Tâm

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN ĐỖ HOÀI TÂM

CÁC NHÂN TỐ VĨ MÔ ẢNH HƢỞNG ĐẾN TỶ SUẤT

SINH LỜI CỔ PHIẾU CÁC NGÂN HÀNG VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2018

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN ĐỖ HOÀI TÂM

CÁC NHÂN TỐ VĨ MÔ ẢNH HƢỞNG ĐẾN TỶ SUẤT

SINH LỜI CỔ PHIẾU CÁC NGÂN HÀNG VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

Mã số: 8 34 02 01

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. TRẦN THỊ KỲ

TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2018

i

TÓM TẮT

Nghiên cứu này nhằm tìm hiểu tác động của các nhân tố vĩ mô gồm: lạm phát,

tỷ giá hối đoái, cung tiền M2, lãi suất cho vay ngắn hạn cùng với tác động của tỷ

suất sinh lời thị trƣờng chứng khoán đến tỷ suất sinh lời cổ phiếu ngân hàng đang

đƣợc niêm yết trên thị trƣờng chứng khoán Việt Nam với phạm vi nghiên cứu từ

tháng 07/2006 đến tháng 12/2017. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là thực hiện

kiểm định các nhân tố vĩ mô đƣợc chọn và xác định các nhân tố vĩ mô này có tác

động nhƣ thế nào đến tỷ suất sinh lời cổ phiếu ngân hàng. Nghiên cứu sử dụng dữ

liệu bảng, thực hiện hồi quy bằng các mô hình Pooled OLS, FEM, REM, FGLS.

Nhìn chung, các kết quả nhận đƣợc tƣơng đối giống nhau giữa các mô hình. Kết quả

nghiên cứu cho thấy lạm phát có mối quan hệ nghịch chiều, tỷ giá hối đoái và tỷ

suất sinh lời thị trƣờng chứng khoán có mối quan hệ cùng chiều với tỷ suất sinh lời

cổ phiếu ngân hàng, còn cung tiền M2 và lãi suất cho vay ngắn hạn không có mối

liên hệ nào với tỷ suất sinh lời cổ phiếu ngân hàng.

ii

LỜI CAM ĐOAN

Luận văn này chƣa từng đƣợc trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một

trƣờng đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả

nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã đƣợc công bố trƣớc

đây hoặc các nội dung do ngƣời khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn đƣợc dẫn

nguồn đầy đủ trong luận văn.

Tp. Hồ Chí Minh, ngày …… tháng …… năm 2018

Tác giả luận văn

NGUYỄN ĐỖ HOÀI TÂM

iii

LỜI CÁM ƠN

Tác giả xin gửi lời cám ơn chân thành đến TS. Trần Thị Kỳ đã tận tình hƣớng

dẫn trong quá trình hoàn thành luận văn thạc sĩ này. Ngoài ra, tác giả cũng gửi lời

tri ân đến các thầy cô đã giảng dạy, cung cấp những kiến thức quý báu cho toàn bộ

học viên cao học Khóa 18 của Trƣờng Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh.

Cuối cùng, xin dành lời cảm ơn đặc biệt đến gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã luôn

động viên, tạo điều kiện để tác giả có thể yên tâm học tập, nghiên cứu trong suốt hai

năm qua.

iv

MỤC LỤC

TÓM TẮT ................................................................................................................... i

LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... ii

LỜI CÁM ƠN ........................................................................................................... iii

MỤC LỤC................................................................................................................. iv

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................ viii

DANH MỤC CÁC BẢNG........................................................................................ ix

DANH MỤC CÁC HÌNH...........................................................................................x

CHƢƠNG 1: GIỚI THIỆU.........................................................................................1

1.1. Lý do chọn đề tài nghiên cứu ........................................................................1

1.2. Ý nghĩa của đề tài nghiên cứu .......................................................................3

1.3. Mục tiêu của nghiên cứu ...............................................................................3

1.3.1. Mục tiêu tổng quát.........................................................................................3

1.3.2. Mục tiêu cụ thể ..............................................................................................3

1.4. Câu hỏi nghiên cứu........................................................................................4

1.5. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu .................................................................4

1.5.1. Đối tƣợng nghiên cứu ....................................................................................4

1.5.2. Phạm vi nghiên cứu .......................................................................................4

1.6. Phƣơng pháp nghiên cứu ...............................................................................5

1.6.1. Phƣơng pháp nghiên cứu đề tài .....................................................................5

1.6.2. Phƣơng pháp thu thập số liệu ........................................................................6

1.7. Đóng góp của nghiên cứu..............................................................................6

1.8. Kết cấu của nghiên cứu .................................................................................7

v

Kết luận chƣơng 1 .......................................................................................................8

CHƢƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CÁC NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM VỀ

TỶ SUẤT SINH LỜI CỔ PHIẾU NGÂN HÀNG .....................................................9

2.1. Cơ sở lý luận..................................................................................................9

2.1.1. Khái niệm cơ bản...........................................................................................9

2.1.1.1. Tỷ suất sinh lời ..............................................................................................9

2.1.1.2. Tỷ suất sinh lời cổ phiếu................................................................................9

2.1.1.3. Chỉ số thị trƣờng chứng khoán ....................................................................10

2.1.2. Các lý thuyết nền tảng .................................................................................11

2.1.2.1. Mô hình định giá tài sản vốn .......................................................................11

2.1.2.2. Mô hình kinh doanh chênh lệch giá ............................................................12

2.2. Tổng quan các công trình nghiên cứu thức nghiệm ....................................13

2.2.1. Thị trƣờng chứng khoán và vai trò của ngành ngân hàng ...........................17

2.2.2. Đặc trƣng của ngành ngân hàng ..................................................................18

2.2.3. Cổ phiếu ngân hàng trên thị trƣờng chứng khoán .......................................19

2.2.4. Tác động của lạm phát đến tỷ suất sinh lời cổ phiếu ngân hàng .................21

2.2.5. Tác động của tỷ giá hối đoái đến tỷ suất sinh lời cổ phiếu ngân hàng........22

2.2.6. Tác động của cung tiền M2 đến tỷ suất sinh lời cổ phiếu ngân hàng..........23

2.2.7. Tác động của lãi suất cho vay ngắn hạn đến tỷ suất sinh lời cổ phiếu ngân

hàng .....................................................................................................................24

2.2.8. Tác động của tỷ suất sinh lời thị trƣờng chứng khoán đến tỷ suất sinh lời cổ

phiếu ngân hàng ........................................................................................................25

Kết luận chƣơng 2 .....................................................................................................28

CHƢƠNG 3: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......................................................29

vi

3.1. Dữ liệu nghiên cứu ......................................................................................29

3.2. Phƣơng pháp nghiên cứu .............................................................................30

3.2.1. Thống kê mô tả ............................................................................................31

3.2.2. Phân tích tƣơng quan ...................................................................................32

3.2.3. Kiểm định tính dừng của các biến...............................................................32

3.2.4. Ƣớc lƣợng mô hình Pooled OLS, FEM, REM............................................33

3.2.5. Kiểm định sự phù hợp của mô hình ............................................................33

3.2.5.1. Đa cộng tuyến (Multicollinearity)...............................................................33

3.2.5.2. Tự tƣơng quan (Autocorrelation) ................................................................34

3.2.5.3. Phƣơng sai thay đổi (Heteroskedastic)........................................................34

3.2.6. Chọn mô hình hồi quy .................................................................................35

Kết luận chƣơng 3 .....................................................................................................35

CHƢƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU.................................................................36

4.1. Tổng quan các cổ phiếu niêm yết trên thị trƣờng chứng khoán Việt Nam .36

4.2. Biến động của các nhân tố vĩ mô và tác động của các nhân tố vĩ mô đến tỷ

suất sinh lời cổ phiếu ngân hàng trong giai đoạn nghiên cứu...................................40

4.2.1. Lạm phát ......................................................................................................40

4.2.2. Tỷ giá hối đoái.............................................................................................43

4.2.3. Cung tiền M2 ...............................................................................................44

4.2.4. Lãi suất cho vay ngắn hạn ...........................................................................47

4.2.5. Tỷ suất sinh lời thị trƣờng chứng khoán......................................................48

4.3. Kết quả nghiên cứu thực nghiệm.................................................................54

4.3.1. Thống kê mô tả ............................................................................................54

vii

4.3.2. Phân tích tƣơng quan ...................................................................................55

4.3.3. Kiểm định tính dừng của các biến ...............................................................56

4.3.4. Ƣớc lƣợng mô hình Pooled OLS, FEM, REM............................................58

4.3.5. Kiểm định sự phù hợp của mô hình ............................................................60

4.3.5.1. Kiểm định hiện tƣợng đa cộng tuyến ..........................................................60

4.3.5.2. Kiểm định hiện tƣợng tự tƣơng quan ..........................................................61

4.3.5.3. Kiểm định hiện tƣợng phƣơng sai thay đổi .................................................61

4.3.6. Chọn mô hình hồi quy .................................................................................62

4.3.6.1. Kiểm định F-test ..........................................................................................62

4.3.6.2. Kiểm định Hausman ....................................................................................62

4.4. Thảo luận kết quả ........................................................................................63

Kết luận chƣơng 4 .....................................................................................................65

CHƢƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ GỢI Ý......................................................................66

5.1. Kết luận........................................................................................................66

5.2. Gợi ý chính sách ..........................................................................................66

5.2.1. Đối với chính sách quản trị ngân hàng ........................................................66

5.2.2. Đối với chính sách đầu tƣ............................................................................67

5.2.3. Một số gợi ý khác ........................................................................................67

5.3. Hạn chế của nghiên cứu...............................................................................68

5.4. Khuyến nghị cho các nghiên cứu tiếp theo .................................................69

TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................70

PHỤ LỤC..................................................................................................................76