Các nhân tố ảnh hưởng đến vượt chi phí các dự án đầu tư xây dựng cảng biển Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

__________________________________________

NGUYỄN MINH TÂM

NGHIÊN CỨU

CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN VƢỢT CHI PHÍ

CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CẢNG BIỂN VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SỸ

XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH DÂN DỤNG VÀ CÔNG NGHIỆP

TP. Hồ Chí Minh, Năm 2018

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

__________________________________________

NGUYỄN MINH TÂM

NGHIÊN CỨU

CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN VƢỢT CHI PHÍ

CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CẢNG BIỂN VIỆT NAM

CHUYÊN NGÀNH: XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH DÂN DỤNG VÀ CÔNG NGHIỆP

MÃ SỐ CHUYÊN NGÀNH: 60580208

LUẬN VĂN THẠC SỸ XÂY DỰNG

N ƣờ ƣớn n o ọ :

PGS.TS.LƢU TRƢỜNG VĂN

TP. Hồ Chí Minh, Năm 2018

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan rằng luận văn này “Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến Vượt

chi phí các Dự án Đầu tư Xây dựng cảng biển Việt Nam” là đề tài nghiên cứu của chính

tôi.

Ngoại trừ những tài liệu tham khảo đƣợc trích dẫn trong luận văn này, tôi cam đoan

rằng toàn phần hay những phần nhỏ của luận văn này chƣa từng đƣợc công bố hoặc đƣợc

sử dụng để nhận bằng cấp ở những nơi khác.

Không có sản phẩm/ nghiên cứu nào của tác giả khác đƣợc sử dụng trong luận văn

này mà không đƣợc trích dẫn theo đúng quy định.

Luận văn này chƣa bao giờ đƣợc nộp để nhận bất kỳ bằng cấp nào tại các Trƣờng

đại học hoặc cở sở đào tạo khác.

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày ……..tháng ……….năm 2018

N uyễn M n Tâm

ii

LỜI CÁM ƠN

Trong suốt thời gian thực hiện luận văn này, tác giả đã nhận sự giúp đỡ của các cá

nhân, cơ quan, đơn vị, bạn bè, đồng nghiệp và gia đình để có thể hoàn thành luận văn.

Đầu tiên tác giả xin gửi lời cám ơn đến tất cả quý Thầy/Cô – những ngƣời đã nhiệt

tình giảng dạy và giúp đỡ trong suốt khóa học Cao học.

Tác giả cũng xin gửi lời cám ơn đến tập thể cán bộ, nhân viên và các thầy cô Khoa

đào tạo sau đại học của Trƣờng Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh đã tận tình giúp đỡ,

hƣớng dẫn trong suốt khóa học.

Xin gửi lời cám ơn đến Ban giám đốc, lãnh đạo các phòng ban và các cán bộ, nhân

viên Công ty Cổ phần Đầu tƣ Xây dựng Phát triển Hạ tầng GEMADEPT đã tham gia góp

ý và thực hiện khảo sát để giúp đỡ tác giả có đƣợc các thông tin và dữ liệu cần thiết để

hoàn thành luận văn này.

Và cuối cùng, xin trân trọng gửi lời cám ơn chân thành nhất đến PGS.TS. Lƣu

Trƣờng Văn, ngƣời đã định hƣớng và trực tiếp hƣớng dẫn tác giả thực hiện luận văn này.

Luận văn thạc sĩ đã hoàn thành trong thời gian quy định với sự cố gắng của bản

thân, tuy nhiên khó tránh khỏi những sai sót. Kính mong quý thầy cô đƣa ra những nhận

xét giúp tác giả có những kiến thức và nhận thức đúng hơn.

Trân trọng .

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày ……..tháng ……….năm 2018

N uyễn M n Tâm

iii

TÓM TẮT

Quản lý chi phí đầu tƣ xây dựng là công việc quan trọng nhất trong tiến trình chuẩn

bị và thực hiện đầu tƣ xây dựng. Quản lý chi phí đầu tƣ xây dựng có liên quan mật thiết

đến quản lý chất lƣợng, tiến độ và ảnh hƣởng trực tiếp đến hiệu quả kinh tế - kỹ thuật, hiệu

quả đầu tƣ và phát triển bền vững đối với dự án đầu tƣ xây dựng.

Đề tài luận văn “Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến vượt chi phí các dự án đầu

tư xây dựng cảng biển Việt Nam” đƣợc thực hiện nhằm các mục tiêu nghiên cứu sau:

 Nhận dạng các nhân tố ảnh hƣởng đến vƣợt chi phí của các dự án đầu tƣ xây

dựng cảng biển Việt Nam.

 Phân tích và đánh giá mối quan hệ tƣơng hỗ giữa các nhân tố và ảnh hƣởng

từng nhân tố đến vƣợt chi phí các dự án đầu tƣ xây dựng cảng biển.

 Đề xuất những kiến nghị để hạn chế sự vƣợt chi phí của các dự án đầu tƣ xây

dựng cảng biển.

Dựa trên các lý thuyết và kế thừa cũng nhƣ tham khảo các nghiên cứu trƣớc đây kết

hợp với khảo sát các đồng nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây dựng cơ bản thông qua

bảng câu hỏi.

Luận văn này trình bày các kết quả của một nghiên cứu nhằm nhận dạng các nhân

tố ảnh hƣởng đến vƣợt chi phí của dự án đầu tƣ xây dựng các cảng biển Việt Nam. Khảo

sát bằng bảng câu hỏi đã đƣợc áp dụng. Các nhân tố đƣợc xếp hạng theo MEAN. Các nhân

tố xếp hạng đầu là “Chưa đánh giá chi tiết điều kiện địa chất của dự án”, “Chủ đầu tư

gặp khó khăn về tài chính”, “Sự gia tăng về đơn giá vật liệu xây dựng”, “sự thay đổi

chính sách liên quan đến dự án của Chính phủ”, “thị trường thiếu nguyên liệu” và “dự án

có sự thay đổi về thiết kế”.

Nghiên cứu chính thức đƣợc thực hiện bằng phƣơng pháp thông qua thu thập dữ

liệu bằng bảng câu hỏi khảo sát với phạm vi nghiên cứu là Chủ đầu tƣ, Nhà thầu, các đơn

vị tƣ vấn và các đồng nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây dựng cơ bản hoạt động bên xây

dựng cảng biển. Sử dụng phần mềm SPSS để xử lý số liệu, thống kê mô tả, so sánh trị

trung bình, phân tích nhân tố,…...

Các kết quả của nghiên cứu này có thể đƣợc dùng nhƣ là một nền tảng để giúp các

bên liên quan đƣa ra các biện pháp nhằm hạn chế sự vƣợt chi phí của dự án đầu tƣ xây

dựng các cảng biển Việt Nam.

iv

ABSTRACT

Managing construction costs is the most important task in the preparation and

implementation of construction investment. Management of construction investment costs is

closely related to quality management, progress and direct impacts on economic and

technical efficiency, investment efficiency and sustainable development of investment

projects build.

The study on factors affecting the over-cost of investment projects on the

construction of Vietnam's seaports is aimed at the following research objectives:

 Identification of factors affecting the cost overrun of investment projects in

Vietnam's seaport construction

 Analyze and assess the correlation between factors and factor effect on the

cost of port construction investments projects.

 Proposing recommendations to limit the cost overrun of seaport

construction investment projects

Based on the theories and inheritance as well as the reference to previous studies

combined with the survey of colleagues working in the field of basic construction through the

questionnaire

This dissertation presents the results of a study to identify the factors affecting the

cost overruns of investment projects in the construction of Vietnamese seaports.

Questionnaire surveys were applied. Factors are classified according to MEAN. The top

ranking factors are "The geological condition of the project has not been evaluated yet", "The

owner is in financial difficulty", "The increase in construction material unit price", "Policy

change related to government projects, "" market shortage of raw materials, "and" project

change in design "

The formal study was through data collection by questionnaire survey with the scope

of study as Owner, the Contractor, the consultant and colleagues working in the field of

capital construction works on the seaport construction. Use SPSS software for data

processing, description,mean comparison, factor analysis,…..

The results of this study can be used as a platform to help stakeholders to take

measures to limit the cost overruns of investment projects to build Vietnam's seaports.

v

MỤC LỤC

CHƢƠNG 1 GIỚI THIỆU--------------------------------------------------------------------------------- 1

1.1 Giới thiệu chung--------------------------------------------------------------------------------------------------------1

1.2 Xác định vấn đề nghiên cứu----------------------------------------------------------------------------------------2

1.3 Mục tiêu nghiên cứu --------------------------------------------------------------------------------------------------3

1.4 Phạm vi nghiên cứu ---------------------------------------------------------------------------------------------------4

1.5 Đóng góp của nghiên cứu -------------------------------------------------------------------------------------------4

CHƢƠNG 2 TỔNG QUAN ------------------------------------------------------------------------------- 5

2.1 Các định nghĩa và khái niệm--------------------------------------------------------------------------------------- 5

2.2 Phân loại ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 7

2.3 Quan điểm phát triển cảng Việt Nam từ năm 2020 đến năm 2030 của Đảng và Nhà nƣớc -8

2.3.1 Nhóm cảng biển phía Bắc đến năm 2020, định hƣớng đến năm 2030 ---------------------- 10

2.3.2 Nhóm cảng BắcTrung Bộ đến năm 2020, định hƣớng đến năm 2030 ---------------------- 11

2.3.3 Nhóm cảng Trung Trung Bộ đến năm 2020, định hƣớng đến năm 2030 ------------------- 11

2.3.4 Nhóm cảng Nam Trung Bộ đến năm 2020, định hƣớng đến năm 2030 -------------------- 12

2.3.5 Nhóm cảng Đông Nam Bộ đến năm 2020, định hƣớng đến năm 2030 --------------------- 13

2.3.6 Nhóm cảng đồng bằng song Cửu Long đến năm2020, định hƣớng năm 2030 ------------ 15

2.4 Chức năng -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 16

2.5 Các vấn đề về quản lý chi phí.----------------------------------------------------------------------------------- 16

2.6 Giới thiệu sơ bộ về các phần mềm----------------------------------------------------------------------------- 18

2.6.1 Thống kê --------------------------------------------------------------------------------------------- 18

2.6.2 Phƣơng pháp thống kê ----------------------------------------------------------------------------- 18

2.6.3 Phần mềm SPSS------------------------------------------------------------------------------------- 18

2.7 Các nghiên cứu trên Thế giới và Việt Nam vƣợt chi phí dự án xây dựng.----------------------- 18

2.7.1 Các nghiên cứu trên Thế giới --------------------------------------------------------------------- 18

2.7.2 Các nghiên cứu trong nƣớc ------------------------------------------------------------------------ 22

CHƢƠNG 3 PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU------------------------------------------------------- 30

3.1 Thu thập dữ liệu ------------------------------------------------------------------------------------------------------ 30

3.2 Thiết kế nghiên cứu. ------------------------------------------------------------------------------------------------ 31

3.3 Giả thuyết của nghiên cứu và mô hình nghiên cứu ------------------------------------------------------ 32

3.3.1 Nhóm yếu tố liên quan đến chủ đầu tƣ H1 ------------------------------------------------------ 32

3.3.2 Nhóm yếu tố liên quan đến Nhà thầu H2-------------------------------------------------------- 32

vi

3.3.3 Nhóm yếu tố liên quan đến Tƣ vấn H3 ---------------------------------------------------------- 32

3.3.4 Nhóm các yếu tố liên quan đến Tài nguyên H4 ------------------------------------------------ 33

3.3.5 Nhóm các yếu tố đến Môi trƣờng và Chính sách H5 ------------------------------------------ 33

3.3.6 Nhóm các yếu tố khác H6 ------------------------------------------------------------------------- 33

3.4 Điều tra thí điểm------------------------------------------------------------------------------------------------------ 34

3.5 Thiết kế bảng câu hỏi và bảng phân phối-------------------------------------------------------------------- 34

3.6 Phân tích dữ liệu------------------------------------------------------------------------------------------------------ 35

3.6.1 Thống kê mô tả-------------------------------------------------------------------------------------- 35

3.6.2 Kiểm định thang đo--------------------------------------------------------------------------------- 35

3.6.3 Phân tích nhân tố khám phá EFA----------------------------------------------------------------- 35

3.6.4 Kiểm định các giả thuyết nghiên cứu ------------------------------------------------------------ 36

3.6.5 Cấu trúc bảng câu hỏi ------------------------------------------------------------------------------ 36

3.6.6 Đánh giá độ tin cậy thang đo ---------------------------------------------------------------------- 37

3.6.7 Phƣơng pháp lấy mẫu và số lƣợng mẫu --------------------------------------------------------- 37

CHƢƠNG 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ------------------------------------------------------------- 38

4.1 Phân tích về ngƣời tham gia khảo sát chính thức --------------------------------------------------------- 38

4.1.1 Độ tuổi------------------------------------------------------------------------------------------------ 38

4.1.2 Kinh nghiệm làm việc ------------------------------------------------------------------------------ 39

4.1.3 Trình độ học vấn ------------------------------------------------------------------------------------ 40

4.1.4 Qui mô dự án ---------------------------------------------------------------------------------------- 41

4.1.5 Vị trí trong đơn vị----------------------------------------------------------------------------------- 42

4.1.6 Vai trò trong dự án---------------------------------------------------------------------------------- 43

4.1.7 Đánh giá chung về ngƣời tham gia khảo sát ---------------------------------------------------- 44

4.2 Phân tích số liệu khảo sát ----------------------------------------------------------------------------------------- 44

4.2.1 Kiểm định thang đo Cronbach‟s Alpha ---------------------------------------------------------- 44

4.3 Phân tích nhân tố chính -------------------------------------------------------------------------------------------- 47

4.3.1 Xếp hạng tất cả nhân tố theo Mean--------------------------------------------------------------- 47

4.3.2 Xếp hạng nhân tố khám phá EFA ---------------------------------------------------------------- 49

4.4 Mô hình điều chỉnh-------------------------------------------------------------------------------------------------- 55

4.5 Viết phƣơng trình hồi quy ---------------------------------------------------------------------------------------- 56

4.6 Phân tích 06 nhân tố ảnh hƣởng đến vƣợt chi phí xếp hạng mạnh nhất -------------------------- 59

4.6.1 Chƣa đánh giá chi tiết điều kiện địa chất của dự án ------------------------------------------- 59

vii

4.6.2 Chủ đầu tƣ gặp khó khăn về tài chính ----------------------------------------------------------- 60

4.6.3 Sự gia tăng về đơn giá vật liệu xây dựng-------------------------------------------------------- 60

4.6.4 Sự thay đổi chính sách liên quan đến dự án của Chính phủ ---------------------------------- 61

4.6.5 Thị trƣờng thiếu nguyên liệu ---------------------------------------------------------------------- 62

4.6.6 Dự án có sự thay đổi thiết kế ---------------------------------------------------------------------- 62

4.7 Phân tích 06 nhân tố ảnhh hƣởng đến vƣợt chi phí xếp hạng yếu nhất --------------------------- 64

4.7.1 Thời tiết xấu ----------------------------------------------------------------------------------------- 64

4.7.2 Chi phí máy móc ------------------------------------------------------------------------------------ 64

4.7.3 Nhà thầu thi công không đúng so với thiết kế dẫn đến làm lại------------------------------- 64

4.7.4 Xung đột giữa các bên dự án ---------------------------------------------------------------------- 65

4.7.5 Nhà thầu chậm trễ trong công việc --------------------------------------------------------------- 65

4.7.6 Lạm pháp--------------------------------------------------------------------------------------------- 65

CHƢƠNG 5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ---------------------------------------------------------- 67

5.1 Kết luận------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 67

5.2 Đề xuất giải pháp hạn chế Vƣợt chi phí đầu tƣ xây dựng cảng biển Việt Nam---------------- 68

5.3 Đánh giá khả năng thực hiện các giải pháp ----------------------------------------------------------------- 69

5.3.1 Bảng câu hỏi và thang đo cho giải pháp theo tính Hiệu quả---------------------------------- 69

5.4 Kết quả khảo sát------------------------------------------------------------------------------------------------------ 71

5.4.1 Thông tin cá nhân khảo sát ------------------------------------------------------------------------ 71

5.5 Xếp hạng các giải pháp theo Mean ---------------------------------------------------------------------------- 77

5.5.1 Về tính Hiệu quả ------------------------------------------------------------------------------------ 77

5.5.2 Về tính khả thi--------------------------------------------------------------------------------------- 78

5.5.3 Xếp hạng Các giải pháp theo Mean Tổng hợp (MeanTH)------------------------------------ 79

5.5.4 Phân tích 06 giải pháp xếp hạng cao nhất theo Mean Tổng hợp ----------------------------- 80

5.5.5 Phân tích 03 giải pháp xếp hạng thấp nhất theo Mean Tổng hợp ---------------------------- 85

5.6 Kiến nghị---------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 86

5.7 Những hạn chế của luận văn ------------------------------------------------------------------------------------- 86

5.8 Hƣớng nghiên cứu tiếp theo-------------------------------------------------------------------------------------- 87

PHỤ LỤC 1. PHIẾU KHẢO SÁT NHẬN DẠNG CÁC NHÂN TỐ…………………………92

PHỤ LỤC 2. PHIẾU KHẢO SÁT CÁC GIẢI PHÁP…………………………………………96

PHỤ LỤC 3. BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH EFA ………………………………………….99

PHỤ LỤC 4. BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH HỒI QUY ..………………………………….100

viii

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1 Thống kê các nhân tố ảnh hƣởng đến vƣợt chi phí của các tác giả và nhóm tác giả nhƣ sau ...........24

Bảng2.2 Các nhân tố ảnh hƣởng đến vƣợt chi phí của dự án xây dựng công trình đƣợc nhận dạng sơ bộ.........27

Bảng 4.1 Thống kê Độ tuổi ngƣời tham gia khảo sát..................................................................................................38

Bảng 4.2 Thống kê Kinh nghiệm làm việc ...................................................................................................................39

Bảng 4.3 Thống kê Trình độ học vấn:...........................................................................................................................40

Bảng 4.4 Thống kê Qui mô dự án:................................................................................................................................41

Bảng 4.5 Thống kê Vị trí trong đơn vị ..........................................................................................................................42

Bảng 4.6 Thống kê Vai trò trong dự án.........................................................................................................................43

Bảng 4.7 Cronbach‟s Alpha...........................................................................................................................................44

Bảng 4.8 Giá trị Thống kê các biến ...............................................................................................................................44

Bảng 4.9 Hệ số Cronbach‟s Alpha của các biến ..........................................................................................................45

Bảng 4.10 Xếp hạng tất cả Nhân tố theo Mean............................................................................................................47

Bảng 4.11 Ma trận nhân tố đã xoay trong kết quả phân tích nhân tố........................................................................49

Bảng 4.12 Nhân tố khám phá EFA...............................................................................................................................50

Bảng 4.13 Phƣơng sai trích............................................................................................................................................51

Bảng 4.14 Model Summaryb

...........................................................................................................................................56

Bảng 4.15 Phân tích ANOVAa

.......................................................................................................................................57

Bảng 4.16 Hệ số phƣơng trình hồi quy..........................................................................................................................57

Bảng 5.1 Bảng câu hỏi & Thang đo cho giải pháp theo tính Hiệu quả.....................................................................69

Bảng 5.2 Thống kê Độ tuổi ngƣời tham gia khảo sát..................................................................................................71

Bảng 5.3 Thống kê Kinh nghiệm làm việc ngƣời tham gia khảo sát ........................................................................72

Bảng 5.4 Thống kê Trình độ học vấn ............................................................................................................................73

Bảng 5.5 Thống kê Qui mô dự án ..................................................................................................................................74

Bảng 5.6 Thống kê Vị trí trong đơn vị ..........................................................................................................................75

Bảng 5.7 Thống kê Vai trò trong dự án.........................................................................................................................76

Bảng 5.8 Tổng hợp phân tích trị trung bình..................................................................................................................77

Bảng 5.9 Tổng hợp tích số và xếp hạng giải pháp theo Mean Tổng hợp .................................................................79

ix

DANH MỤC CÁC HÌNH VÀ ĐỒ THỊ

Hình 2.1 Sơ đồ cảng biển ..............................................................................................................................................7

Hình 3.1 : Quy trình nghiên cứu sơ bộ ....................................................................................................................31

Hình 3.2 Mô hình nghiên cứu ....................................................................................................................................34

Hình 4.1 Độ tuổi ngƣời tham gia khảo sát .............................................................................................................38

Hình 4.2 Kinh nghiệm làm việc ...............................................................................................................................39

Hình 4.3 Trình độ học vấn ..........................................................................................................................................40

Hình 4.4 Qui mô dự án.................................................................................................................................................41

Hình 4.5 Vị trí trong đơn vị........................................................................................................................................42

Hình 4.6 Vai trò trong dự án ......................................................................................................................................43

Hình 4.7 Scree Plot ......................................................................................................................................................52

Hình 4.8 Mô hình nghiên cứu điều chỉnh...............................................................................................................55

Hình 4.9 Histogram của phần dƣ đã chuẩn hóa.....................................................................................................58

Hình 4.10 Đồ thị P-P plot của phần dƣ đã chuẩn hóa...........................................................................................58

Hình 4.11 Đồ thị của giá trị dự báo đã chuẩn hóa và phần dƣ đã chuẩn hóa................................................59

Hình 5.2 Độ tuổi ngƣời tham gia khảo sát .............................................................................................................71

Hình 5.3 Kinh nghiệm làm việc ngƣời tham gia khảo sát .................................................................................72

Hình 5.4 Trình độ học vấn ..........................................................................................................................................73

Hinh 5.5 Qui mô dự án.................................................................................................................................................74

Hình 5.6 Vị trí trong đơn vị........................................................................................................................................75

Hình 5.7 Vai trò trong dự án ......................................................................................................................................76