Các nhân tố ảnh hưởng đến thu nhập lãi cận biên của các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam: Luận văn thạc sĩ kinh tế / Phạm Thị Thảo Nguyên

.

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

PHẠM THỊ THẢO NGUYÊN

CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG

ĐẾN THU NHẬP LÃI CẬN BIÊN CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ

PHẦN VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

TP. Hồ Chí Minh, năm 2018

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SỸ

Chuyên ngành: TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG

Mã ngành: 60.34.02.01

Đề tài:

CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG

ĐẾN THU NHẬP LÃI CẬN BIÊN CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

CỔ PHẦN VIỆT NAM

Học viên: PHẠM THỊ THẢO NGUYÊN

Mã số học viên: 020117150121

Người hướng dẫn khoa học: TS. LÊ HOÀNG VINH

TP. Hồ Chí Minh, năm 2018

i

LỜI CAM ĐOAN

Luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một

trường đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết

quả nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố

trước đây hoặc các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được

dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn.

TP.HCM, ngày tháng năm

Phạm Thị Thảo Nguyên

ii

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Tiến Sĩ- Thầy Lê Hoàng Vinh vì Thầy

đã quan tâm, giúp đỡ và tâm huyết trong suốt quá trình nghiên cứu để tôi có thể

hoàn thành luận văn.

Trong quá trình tìm hiểu và nghiên cứu sẽ không tránh khỏi những sai sót, rất

mong nhận được sự đóng góp và phản hồi từ phía Thầy Cô.

Trân trọng cảm ơn.

TP.HCM, ngày tháng năm

Phạm Thị Thảo Nguyên

iii

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT........................................................................................................ i

CHƯƠNG 1 ............................................................................................................................................ 2

GIỚI THIỆU .......................................................................................................................................... 2

1.1. Đặt vấn đề .................................................................................................................................. 2

1.2. Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................................................... 2

1.3. Mục tiêu của đề tài.................................................................................................................... 4

1.3.1. Mục tiêu tổng quát.................................................................................................................... 4

1.3.2. Mục tiêu cụ thể .......................................................................................................................... 4

1.4. Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................................................... 4

1.5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................................................ 5

1.5.1. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................................................... 5

1.5.2. Phạm vi nghiên cứu................................................................................................................... 5

1.6. Dữ liệu và phương pháp nghiên cứu ....................................................................................... 5

1.6.1. Dữ liệu nghiên cứu .................................................................................................................... 5

1.6.2. Phương pháp nghiên cứu ......................................................................................................... 5

1.7. Đóng góp của đề tài................................................................................................................... 6

1.8. Kết cấu luận văn........................................................................................................................ 6

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ BẰNG CHỨNG THỰC NGHIỆM................................... 8

2.1. Cơ sở lý thuyết về thu nhập lãi cận biên và các nhân tố ảnh hưởng đến thu nhập lãi

cận biên của NHTM............................................................................................................................... 8

2.1.1. Bản chất và ý nghĩa của thu nhập lãi cận biên....................................................................... 8

2.1.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến thu nhập lãi cận biên của NHTM............................................ 9

2.2. Bằng chứng thực nghiệm.......................................................................................................... 9

2.2.1. Các nghiên cứu ngoài nước ...................................................................................................... 9

2.2.2. Các nghiên cứu trong nước .................................................................................................... 14

2.2.3. Thảo luận các nghiên cứu trước có liên quan ...................................................................... 16

CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................................................... 23

3.1. Chọn mẫu nghiên cứu và thu thập dữ liệu ........................................................................... 23

3.1.1. Mẫu nghiên cứu....................................................................................................................... 23

i

iv

3.1.2. Thu thập dữ liệu...................................................................................................................... 23

3.2. Giả thuyết nghiên cứu............................................................................................................. 23

3.2.1. Mô hình nghiên cứu ................................................................................................................ 23

3.2.2. Giải thích các biến................................................................................................................... 25

3.2.3. Giả thuyết nghiên cứu............................................................................................................. 27

3.2.3.1. Quy mô vốn chủ sở hữu-CAP ................................................................................................ 27

3.2.3.2. Quy mô cho vay-LAR ............................................................................................................. 28

3.2.3.3. Tỷ lệ cho vay trên vốn huy động-LDR .................................................................................. 28

3.2.3.4. Tỷ trọng chi phí quản lý -CTI................................................................................................ 29

3.2.3.5. Tỷ lệ lãi suất-IR....................................................................................................................... 29

3.2.3.6. Quy mô ngân hàng-SIZE........................................................................................................ 29

3.2.3.7. Rủi ro tín dụng-CR ................................................................................................................. 30

3.2.3.8. Tăng trưởng GDP ................................................................................................................... 30

3.3. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................................... 33

3.4. Quy trình nghiên cứu.............................................................................................................. 34

CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN .......................................................... 36

4.1. Thống kê mô tả........................................................................................................................ 36

4.1.1. Thu nhập lãi cận biên-NIM.................................................................................................... 37

4.1.2. Quy mô vốn chủ sở hữu-CAP ................................................................................................ 38

4.1.3. Quy mô cho vay LAR ............................................................................................................. 39

4.1.4. Tỷ lệ cho vay trên vốn huy động-LDR .................................................................................. 40

4.1.5. Tỷ trọng chi phí quản lý -CTI................................................................................................ 41

4.1.6. Tỷ lệ lãi suất-IR....................................................................................................................... 42

4.1.7. Quy mô ngân hàng-SIZE........................................................................................................ 43

4.1.8. Rủi ro tín dụng CR ................................................................................................................. 44

4.2. Phân tích mối tương quan giữa các biến............................................................................... 45

4.3. Phân tích hồi quy .................................................................................................................... 46

4.3.1. Kết quả hồi quy ....................................................................................................................... 46

4.3.2. Lựa chọn mô hình ................................................................................................................... 48

4.4. Kiểm định khuyết tật.............................................................................................................. 49

ii

v

4.5. Kết quả hồi quy theo GLS...................................................................................................... 50

4.6. Kiểm định giả thuyết và thảo luận theo kết quả hồi quy GLS ........................................... 51

4.6.1. Giả thuyết H1 về quy mô vốn chủ sở hữu-CAP ...................................................................... 51

4.6.2. Giả thuyết H2 về quy mô cho vay-LAR................................................................................... 52

4.6.3. Giả thuyết H3 về tỷ lệ cho vay trên vốn huy động-LDR ........................................................ 53

4.6.4. Giả thuyết H4 về tỷ trọng chi phí quản lý CTI ....................................................................... 53

4.6.5. Giả thuyết H5 về tỷ lệ lãi suất IR.............................................................................................. 54

4.6.6. Giả thuyết H6 về quy mô ngân hàng-SIZE ............................................................................. 54

4.6.7. Giả thuyết H7 về rủi ro tín dụng-CR ....................................................................................... 54

4.6.8. Giả thuyết H8 về tốc độ tăng trưởng kinh tế-GDP................................................................. 54

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ GỢI Ý................................................................................................ 56

5.1. Kết luận.................................................................................................................................... 56

5.2. Khuyến nghị ............................................................................................................................ 57

5.2.1. Quy mô vốn chủ sở hữu CAP................................................................................................. 57

5.2.2. Quy mô cho vay LAR ............................................................................................................. 58

5.2.3. Tỷ lệ cho vay trên nguồn vốn huy động LDR....................................................................... 58

5.2.4. Nâng cao hiệu quả quản lý CTI của các ngân hàng............................................................. 58

5.3. Hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu tiếp theo .............................................................. 59

TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................................................... 61

PHỤ LỤC 1: DANH SÁCH CÁC NHTM TRONG MẪU NGHIÊN CỨU.................................... 65

PHỤ LỤC 2: DỮ LIỆU NGHIÊN CỨU ............................................................................................ 66

PHỤ LỤC 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU........................................................................................... 68

PHỤ LỤC 3.1: BẢNG THỐNG KÊ MÔ TẢ CÁC BIẾN ................................................................ 68

PHỤ LỤC 3.2: BẢNG KẾT QUẢ TƯƠNG QUAN GIỮA CÁC BIẾN ......................................... 68

PHỤ LỤC 3.3: BẢNG KẾT QUẢ KIỂM ĐỊNH HIỆN TƯỢNG ĐA CỘNG TUYẾN................. 69

PHỤ LỤC 3.4: BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH HỒI QUY ............................................................ 70

PHỤ LỤC 3.5: BẢNG KẾT QUẢ KIỂM ĐỊNH HAUSMAN TEST.............................................. 74

PHỤ LỤC 3.6: BẢNG KẾT QUẢ KIỂM ĐỊNH HIỆN TƯỢNG TỰ TƯƠNG QUAN ................ 75

PHỤ LỤC 3.7: BẢNG KẾT QUẢ KIỂM ĐỊNH HIỆN TƯỢNG PHƯƠNG SAI CỦA SAI

SỐ THAY ĐỔI..................................................................................................................................... 75

iii

vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

TỪ VIẾT TẮT DIỄN GIẢI

CAP Quy mô vốn chủ sở hữu

CR Rủi ro tín dụng

CTI Tỷ trọng chi phí quản lý

FEM Mô hình tác động cố định

GDP Tăng trưởng GDP

GLS Mô hình hồi quy bình phương bé nhất tổng quát

HNX Sàn chứng khoán Hà Nội

HOSE Sàn chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh

IR Tỷ lệ lãi suất

LAR Quy mô cho vay

LDR Tỷ lệ cho vay trên vốn huy động

NIM Thu nhập lãi cận biên

NHTM Ngân Hàng Thương Mại

OLS Mô hình hồi quy tuyến tính thông thường

REM Mô hình tác động ngẫu nhiên

SIZE Quy mô ngân hàng

TCTD Tổ chức tín dụng

iv