Các nhân tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng của doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bến Tre: Luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng / Lý Công Uẩn; Lê Thanh Ngọc người hướng dẫn khoa học

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

LÝ CÔNG UẨN

CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KHẢ NĂNG

TIẾP CẬN VỐN TÍN DỤNG NGÂN HÀNG CỦA

DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TRÊN ĐỊA BÀN

TỈNH BẾN TRE

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2019

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

LÝ CÔNG UẨN

CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KHẢ NĂNG

TIẾP CẬN VỐN TÍN DỤNG NGÂN HÀNG CỦA

DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TRÊN ĐỊA BÀN

TỈNH BẾN TRE

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

Mã số: 8 34 02 01

Người hướng dẫn khoa học: TS. LÊ THANH NGỌC

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2019

TÓM TẮT LUẬN VĂN

Luận văn tốt nghiệp “Các nhân tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn

tín dụng ngân hàng của doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bến Tre” với số

liệu nghiên cứu được tổng hợp từ quá trình khảo sát, tập hợp từ bảng cân đối kế

toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, giấy phép kinh doanh của 120 doanh

nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) có nhu cầu vay vốn tại Bến Tre trong giai đoạn 2013-

2018 nhằm phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn tín dụng

ngân hàng (TDNH) của các DNNVV tại Bến Tre và đo lường mức độ tác động của

các nhân tố. Tác giả nghiên cứu đề tài trên thông qua mô hình hồi quy Logit chạy

bằng phần mềm Eviews với các biến độc lập trong mô hình được xác định bao gồm:

Tuổi của doanh nghiệp (X1), Kinh nghiệm của người điều hành doanh nghiệp (X2),

Vốn điều lệ của doanh nghiệp (X3), Lợi nhuận sau thuế (X4), Nợ ngắn hạn (X5),

Tốc độ tăng trưởng doanh thu (X6), Giá trị tài sản đảm bảo (X7), Giá trị vay (X8).

Kết quả mô hình hồi quy và các kiểm định sau hồi quy xác định có 5 biến có tác

động đến biến phụ thuộc khả năng tiếp cận vốn TDNH của DNNVV (Y) gồm: Tuổi

của doanh nghiệp (X1), Kinh nghiệm của người điều hành doanh nghiệp (X2), Lợi

nhuận sau thuế (X4), Giá trị tài sản đảm bảo (X7) và Giá trị vay (X8). Trong đó,

biến (X1), (X2), (X4) và (X7) tác động cùng chiều đến (Y) và (X8) tác động ngược

chiều đến (Y). Từ kết quả nghiên cứu thực nghiệm trên, tác giả đề xuất một số kiến

nghị nhằm cải thiện và nâng cao khả năng tiếp cận vốn TDNH của DNNVV trên địa

bàn tỉnh Bến Tre.

LỜI CAM ĐOAN

Tôi tên là Lý Công Uẩn, học viên lớp cao học CH19C1 Trường Đại học

Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh, niên khóa 2017 - 2019.

Luận văn tốt nghiệp này là công trình do tôi viết ra và chưa từng được

trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một trường Đại học nào. Kết quả nghiên

cứu của tôi là hoàn toàn trung thực, trong đó không có nội dung đã được công bố

trước đây hoặc nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn

nguồn đầy đủ trong luận văn.

Tôi xin cam đoan những thông tin trên là hoàn toàn đúng sự thật và tôi sẽ

chịu trách nhiệm về lời cam đoan này.

TP. Hồ Chí Minh, ngày 20 tháng 8 năm 2019

Người thực hiện

Lý Công Uẩn

LỜI CẢM ƠN

Đầu tiên tôi xin gởi lời cảm ơn sâu sắc đến giáo viên hướng dẫn luận văn

của tôi là TS. Lê Thanh Ngọc, người đã luôn tận tình hướng dẫn và hỗ trợ tôi trong

suốt thời gian vừa qua. Trong quá trình nghiên cứu để viết bài, tôi đã gặp rất nhiều

khó khăn về kiến thức cũng như kinh nghiệm nghiên cứu, nhưng với sự giúp đỡ

nhiệt tình của Thầy, tôi luôn cảm thấy rất an tâm và luôn có động lực cố gắng hoàn

thành tốt nhất có thể cho bài viết của mình.

Tôi xin cám ơn Khoa Sau đại học, Trường Đại học Ngân hàng Thành Phố

Hồ Chí Minh đã tạo cho tôi những điều kiện thuận lợi nhất trong suốt quá trình học

tại trường cũng như quá trình thực hiện đề tài.

Bên cạnh đó, tôi cũng xin gởi lời cảm ơn đến cha, mẹ, vợ, các anh chị đồng

nghiệp của tôi đã luôn ủng hộ, cho tôi những lời khuyên và những lời động viên

đáng quý khi tôi bắt đầu viết bài luận văn này.

Cuối cùng, tôi xin cảm ơn các quý thầy cô, bạn bè tại các cơ quan, đơn vị,

NHTM trong tỉnh đã hỗ trợ thu thập thông tin, số liệu và góp ý giúp tôi hoàn thiện

những thiếu sót của bài luận văn. Tuy nhiên, do thời gian và kiến thức của bản thân còn

nhiều hạn chế nên bài luận văn của tôi chắc chắn sẽ không tránh khỏi những thiếu sót.

Mong quý thầy cô và anh chị bạn đọc thông cảm. Tôi xin chân thành cảm ơn!

Lý Công Uẩn

i

MỤC LỤC

MỤC LỤC............................................................................................................... i

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT................................................................................. v

DANH MỤC CÁC BẢNG ..................................................................................... vi

DANH SÁCH CÁC HÌNH..................................................................................... vi

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU .................................. 1

1.1. Lý do chọn đề tài............................................................................................... 1

1.2. Mục tiêu nghiên cứu.......................................................................................... 2

1.2.1. Mục tiêu tổng quát ......................................................................................... 2

1.2.2. Mục tiêu cụ thể............................................................................................... 2

1.3. Câu hỏi nghiên cứu ........................................................................................... 3

1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu..................................................................... 3

1. 4.1. Đối tượng nghiên cứu.................................................................................... 3

1.4.2. Phạm vị nghiên cứu........................................................................................ 3

1.5. Phương pháp và số liệu nghiên cứu .................................................................. 3

1. 5.1. Phương pháp nghiên cứu............................................................................... 3

1.5.2. Số liệu nghiên cứu.......................................................................................... 4

1.6. Kết quả nghiên cứu .......................................................................................... 4

1.7. Kết cấu của luận văn...................................................................................... 4

1.8. Đóng góp của đề tài........................................................................................ 6

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN

KHẢ NĂNG TIẾP CẬN VỐN TÍN DỤNG NGÂN HÀNG CỦA DOANH

NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA ....................................................................................7

ii

2.1. Tìm hiểu về doanh nghiệp nhỏ và vừa .............................................................. 7

2.1.1. Khái niệm và phân loại doanh nghiệp nhỏ và vừa ......................................... 7

2.1.2. Đặc điểm củadoanh nghiệp nhỏ và vừa ......................................................... 9

2.1.3. Vai trò của doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nền kinhtế ................................. 11

2.2. Tín dụng của ngân hàng thương mại đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa........... 13

2.2.1. Các loại hình cấp tín dụng của ngân hàng thương mại đối với doanh nghiệp

nhỏ và vừa................................................................................................................ 13

2.2.2. Vai trò của vốn tín dụng ngân hàng đối với hoạt động của doanh nghiệp nhỏ

và vừa ....................................................................................................................... 16

2.3. Khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng của doanh nghiệp nhỏ và vừa....... 18

2.3.1. Khái niệm....................................................................................................... 18

2.3.2. Chỉ tiêu đánh giá mức độ tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng của doanh nghiệp

nhỏ và vừa................................................................................................................ 19

2.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng của

doanh nghiệp nhỏ và vừa ......................................................................................... 21

2.4.1. Nhóm các nhân tố thuộc về doanh nghiệp nhỏ và vừa……………………...21

2.4.2. Nhóm các nhân tố thuộc về ngân hàng thương mại……………………........25

2.4.3. Nhóm các nhân tố khác……………………...................................................27

2.5. Tổng quan các nghiên cứu trước………………………………………………29

2.5.1. Các nghiên cứu nước ngoài............................................................................ 30

2.5.2. Các nghiên cứu trong nước ............................................................................ 32

2.5.3. Kết luận .......................................................................................................... 35

2.5.4. Điểm khác biệt của luận văn so với các nghiên cứu trước ............................ 36

Kết luận Chương 2 ................................................................................................ 37

Chương 3:PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...................................................... 38

iii

3.1. Quy trình nghiên cứu ................................................................................. 38

3.2. Mô hình nghiên cứu và các biến nghiên cứu .................................................... 39

3.2.1.Mô hình nghiên cứu ........................................................................................ 39

3.2.2. Các biến nghiên cứu....................................................................................... 40

3.3. Giả thuyết nghiên cứu ...................................................................................... 43

3.4. Dữ liệu nghiên cứu ........................................................................................... 44

3.5. Các kiểm định ................................................................................................... 45

3.5.1.Kiểm định Wald .............................................................................................. 45

3.5.2. Kiểm định tính định dạng đúng của mô hình................................................. 45

3.5.3. Kiểm khả năng dự báo của mô hình............................................................... 46

Kết luận Chương 3 ................................................................................................ 46

CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU............................................................. 47

4.1. Thực trạng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng của doanh nghiệp nhỏ và vừa tại tỉnh

Bến Tre ..................................................................................................................... 47

4.1. 1. Số lượng doanh nghiệp nhỏ và vừa thực tế hoạt động tại tỉnh Bến Tre.......... 47

4.1.2. Số lượng doanh nghiệp nhỏ và vừa thành lập mới, tạm ngừng hoạt động, phá

sản, giải thể tại tỉnh Bến Tre .................................................................................... 49

4.1.3. Dư nợ tín dụng của doanh nghiệp nhỏ và vừa ............................................... 51

4.1.4. Số lượng doanh nghiệp nhỏ và vừa được tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng ...... 54

4.1.5. Tỷ lệ doanh nghiệp nhỏ và vừa được tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng ........ 55

4.2. Kết quả thống kê mô tả ..................................................................................... 55

4. 3. Kết quả mô hình hồi quy và các kết quả kiểm định ........................................ 57

4.3.1.Kết quả mô hình hồi quy................................................................................. 57

4.3.2. Các kiểm định ................................................................................................ 59

iv

4.3.2.1. Kiểm định Wald- Kiểm tra sự có mặt của biến không cần thiết................. 59

4.3.2.2. Kiểm định tính định dạng đúng của mô hình.............................................. 62

4.3.2.3. Kiểm định khả năng dự báo của mô hình ................................................... 63

4.3.3. Mô hình hồi quy sau khi loại bỏ các biến không cần thiết ............................ 65

4.4. Thảo luận kết quả .............................................................................................. 66

Kết luận chương 4 ................................................................................................. 68

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ........................................................ 69

5.1. Kết luận ............................................................................................................ 69

5.2. Kiến nghị đối với các ngân hàng thương mại trên địa bàn ............................... 70

5.3. Kiến nghị đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa............................................... 72

5.4. Kiến nghị đối với các cơ quan có thẩm quyền.................................................. 76

5.4.1. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam..................................................................... 76

5.4.2. Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa ....................................................... 76

5.4.3. Đối với tỉnh Bến Tre ...................................................................................... 77

5.5. Hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu tiếp theo ........................................... 77

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................ 78

PHỤ LỤC.............................................................................................................. 80