Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của ngân hàng thương mại cổ phần của Việt Nam: Khóa luận đại học chuyên ngành tài chính - ngân hàng / Lê Đức Duy ; Võ Thị Ngọc Hà người hướng dẫn khoa học

1

NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

-----------------------------------------------

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA

NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẨN TẠI VIỆT NAM

Mã số: 7340201

Sinh viên thực hiện: LÊ ĐỨC DUY

Lớp: HQ4_GE04

Khóa học: CLC04

MSSV: 030632160435

Giảng viên hƣớng dẫn: ThS. Võ Thị Ngọc Hà

Tp. Hồ Chí Minh, tháng 1 - 2020

2

NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

-----------------------------------------------

ĐỀ CƢƠNG KHÓA LUẬN

CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA

NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẨN TẠI VIỆT NAM

Mã số: 7340201

Sinh viên thực hiện: LÊ ĐỨC DUY

Lớp: HQ4_GE04

Khóa học: CLC04

MSSV: 030632160435

Giảng viên hƣớng dẫn: ThS. Võ Thị Ngọc Hà

Tp. Hồ Chí Minh, tháng 1 - 2020

i

TÓM TẮT

Khóa luận phân tích các nhân tố ảnh hƣởng đến hiệu quả hoạt động của 24

ngân hàng thƣơng mại thông qua báo cáo tài chính đƣợc công bố trong khoảng thời

gian từ 2007-2019. Nghiên cứu lựa chọn tỷ lệ sinh lời trên tài sản (ROA) và tỷ lệ

sinh lời trên vốn chủ sở hữu (ROE) làm biến phụ thuộc. Thông qua kết quả của mô

hình hồi quy đa biến thì mô hình tác động cố định (FEM) đƣợc kết luận là phù hợp

nhất. Các biến độc lập của mô hình gồm (1) Quy mô tài sản, (2) Tỷ lệ vốn chủ sở

hữu, (3) Tỷ lệ dự phòng rủi ro, (4) Tỷ lệ tổng chi phí hoạt động, (5) Đa dạng hóa

thu nhập, (6) Tăng trƣởng tín dụng, (7) Tăng trƣởng GDP, (8) CPI, (9) biến giả

Crisis. Kết quả kiểm định cho thấy không có hiện tƣợng tự tƣơng quan nhƣng tồn

tại vấn đề phƣơng sai thay đổi dù đã thực hiện các biện pháp khắc phục. Cũng từ

đó khóa luận nêu ra các hạn chế của mô hình FE và đƣa ra các hƣớng nghiên cứu

tiếp theo để cải thiện hiệu quả của mô hình.

Từ khóa: lợi nhuận ngân hàng, hiệu quả ngân hàng, FEM

ii

LỜI CAM ĐOAN

Khóa luận này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả nghiên cứu là trung

thực, trong đó không có các nội dung đã đƣợc công bố trƣớc đây hoặc các nội dung do

ngƣời khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn đƣợc dẫn nguồn đầy đủ trong khóa luận.

Ngƣời cam đoan

Lê Đức Duy

iii

LỜI CẢM ƠN

Lời cảm ơn đầu tiên tác giả xin gửi đến Cô Võ Thị Ngọc Hà - Giảng viên khoa Tài

chính Ngân hàng - Trƣờng Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh. Cô là ngƣời

trực tiếp hƣớng dẫn khóa luận của tôi trong suốt thời gian tôi làm khóa luận.

Đồng thời tôi xin gửi lời cảm ơn đến các anh, chị đáp viên đã yêu quý, dành thời gian

quý báu của mình để cho tôi những lời chia sẻ, những nhận định thực tế vô cùng quý

giá.

Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến gia đình, bạn bè, ... đã luôn động viên, giúp đỡ

trong quá trình làm khóa luận.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Ký tên

Lê Đức Duy

iv

MỤC LỤC

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ................................................................................ vii

DANH MỤC BẢNG BIỂU VÀ BIỂU ĐỒ .......................................................... viii

CHƢƠNG 1: GIỚI THIỆU.......................................................................................1

1.1. Tính cấp thiết và lý do chọn đề tài .............................................................1

1.2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................1

1.3. Câu hỏi nghiên cứu ....................................................................................1

1.4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu..............................................................2

1.5. Phƣơng pháp và nội dung nghiên cứu........................................................2

1.6. Đóng góp của đề tài....................................................................................3

1.7. Bố cục bài nghiên cứu................................................................................3

CHƢƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU ...............5

2.1. Cơ sở lý thuyết ...........................................................................................5

2.1.1. Ngân hàng thƣơng mại ........................................................................5

2.1.2. Quan niệm về hiệu quả hoạt động của ngân hàng...............................5

2.1.3. Các mô hình đánh giá hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thƣơng

mại 6

2.1.4. Lý thuyết về các nhân tố ảnh hƣởng đến lợi nhuận ngân hàng...........9

2.2. Tổng quan nghiên cứu trƣớc đây .............................................................16

2.2.1. Các nghiên cứu trong nƣớc ...............................................................16

2.2.2. Các nghiên cứu nƣớc ngoài...............................................................18

CHƢƠNG 3: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU....................................................21

3.1. Phƣơng pháp thu thập dữ liệu ..................................................................21

3.2. Mô hình nghiên cứu .................................................................................21

3.2.1. Mô hình nghiên cứu...........................................................................21

v

3.2.2. Mô tả biến và thang đo ......................................................................22

3.2.3. Giả thuyết nghiên cứu .......................................................................23

3.3. Phƣơng pháp xử lý số liệu........................................................................37

3.4. Lý thuyết mô hình ....................................................................................37

3.4.1. Pool Original Least Square (POLS)..................................................37

3.4.2. Random Effect Model (REM)...........................................................39

3.4.3. Fixed Effect Model (FEM)................................................................42

3.4.4. Ma trận trọng số ................................................................................43

3.4.5. Ma trận hiệp phƣơng sai....................................................................44

3.4.6. Kiểm định sự phù hợp của mô hình ..................................................45

CHƢƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN................................48

4.1. Thống kê biến và kết quả kiểm định ........................................................48

4.1.1. Thống kê biến....................................................................................48

4.1.2. Kiểm định mối quan hệ tƣơng quan của biến....................................50

4.1.3. Kiểm định đa cộng tuyến...................................................................50

4.2. Kết quả ƣớc lƣợng và kiểm định mô hình hồi quy ROE .........................51

4.2.1. Kết quả ƣớc lƣợng .............................................................................51

4.2.2. Lựa chọn mô hình..............................................................................52

4.2.3. Kiểm định vi phạm các giả định của mô hình...................................54

4.3. Kết quả ƣớc lƣợng và kiểm định mô hình hồi quy ROA.........................56

4.3.2 Lựa chọn mô hình ..................................................................................58

4.3.3 Kiểm định khuyết tật và mô hình khắc phục .........................................58

4.4 Thảo luận kết quả của mô hình .....................................................................60

5.1. Kết luận........................................................................................................63

5.2 Hạn chế của khóa luận ..................................................................................63

vi

5.3. Hƣớng nghiên cứu tiếp theo.........................................................................65

5.3.1. Cải thiện ƣớc lƣợng phƣơng sai............................................................65

5.3.2. Mô hình RE between-within.................................................................66

5.4. Đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thƣơng mại

Việt Nam ...............................................................................................................67

5.4.1. Đối với các nhà quản lý cấp cao của ngân hàng...................................67

5.4.2 Đối với các nhà quản lý, các nhà làm chính sách ..................................67

TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................x

PHỤ LỤC.............................................................................................................. xiii

SUMMARY...................................................................................................... xxviii

vii

vii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Từ viết tắt Nguyên nghĩa tiếng anh Nguyên nghĩa tiếng việt

BCTC Báo cáo tài chính

FEM Fixed Effect Model Mô hình tác động cố định

REM Random Effect Model Mô hình tác động ngẫu

nhiên

REBW Random Effect Between -

Within

Hiệu ứng ngẫu nhiên

trung bình và bên trong

H Hypothesis Giả thuyết

VIF Variance inflation factor Hệ số lạm phát phƣơng

sai

NHNN NHNN

NHTM Ngân hàng thƣơng mại

NHTMCP Ngân hàng thƣơng mại cổ

phần