Yếu tố ảnh hưởng đến cấu trúc vốn của công ty bất động sản niêm yết tại Việt Nam: Luận văn thạc sĩ kinh tế / Nguyễn Thanh Tùng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THANH TÙNG

YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN CẤU TRÚC VỐN CỦA CÔNG TY BẤT

ĐỘNG SẢN NIÊM YẾT TẠI VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

Mã số: 60.34.02.01

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS., TS. Lê Phan Thị Diệu Thảo

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2015

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi tên là: Nguyễn Thanh Tùng

Sinh ngày: 02 tháng 08 năm 1990

Quê quán: xã Chính Lý, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam

Hiện công tác tại: Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – Bộ phận Phê duyệt tín

dụng Trụ sở chính đặt tại TP. Hồ Chí Minh.

Là học viên Cao học khóa XV – Lớp 15A – Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí

Minh.

Cam đoan đề tài: “Yếu tố ảnh hưởng đến cấu trúc vốn của công ty bất động sản niêm

yết tại Việt Nam”

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

Người hướng dẫn khoa học: PGS., TS. Lê Phan Thị Diệu Thảo

Luận văn được thực hiện tại Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh.

Luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một trường đại

học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả nghiên cứu là

trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố trước đây hoặc các nội

dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn đầy đủ trong

luận văn.

Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan danh dự của tôi.

TP. Hồ Chí Minh, ngày 10 tháng 10 năm 2015

Tác giả

Nguyễn Thanh Tùng

ii

LỜI CẢM ƠN

Trước tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn đến các thầy cô Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ

Chí Minh đã trang bị cho tôi những nền tảng kiến thức cần thiết và giúp tôi rèn luyện

những khả năng tự nghiên cứu, tư duy trong suốt thời gian học tập tại trường.

Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến giảng viên hướng dẫn của mình là

PGS., TS. Lê Phan Thị Diệu Thảo đã nhiệt tình hướng dẫn, động viên tôi trong quá

trình thực hiện luận văn.

Ngoài ra, tôi cũng gửi lời cảm ơn sâu sắc đến gia đình, các bạn bè, anh chị đồng nghiệp

đã hỗ trợ, giúp đỡ và động viên tôi để tôi có thể hoàn thành luận văn này.

Tác giả

Nguyễn Thanh Tùng

iii

TÓM TẮT

Nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng ngành bất động sản tại Việt Nam cũng như cấu

trúc vốn của các công ty niêm yết trong ngành giai đoạn 2010-2014. Nhìn chung các

công ty này thực hiện chính sách vay nợ khá cao, phản ánh một cấu trúc tài chính

không bảo đảm tính tự chủ. Với đặc điểm của ngành chủ yếu là đầu tư dài hạn thì cơ

cấu tài trợ sử dụng phần lớn nợ ngắn hạn chưa thực sự phù hợp, ảnh hưởng đến khả

năng thanh toán. Bằng phương pháp nghiên cứu định lượng, sử dụng mô hình hồi quy

dữ liệu bảng, nghiên cứu đã xác định những yếu tố tác động đến cấu trúc vốn của các

công ty bất động sản niêm yết, đồng thời kiểm chứng xem tác động này có phù hợp với

các nghiên cứu trước đó hay không. Kết quả cho thấy, khả năng sinh lời, quy mô doanh

nghiệp, cấu trúc tài sản hữu hình, cơ hội tăng trưởng, tính thanh khoản và sở hữu nhà

nước có tác động đến cấu trúc vốn của các công ty này. Tuy nhiên, do đặc điểm nợ

ngắn hạn chiếm tỷ trọng lớn so với nợ dài hạn trong cơ cấu tổng nợ đã hạn chế phần

nào mức độ giải thích của các lý thuyết tài chính doanh nghiệp hiện đại về cấu trúc

vốn. Kết quả nghiên cứu là cơ sở để doanh nghiệp bất động sản có thể đưa ra quyết

định tài chính phù hợp để quản lý cấu trúc vốn của mình trong giai đoạn tiếp theo.

Từ khóa: cấu trúc vốn, bất động sản.

iv

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN................................................................................................................ ii

TÓM TẮT..................................................................................................................... iii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT...................................................................................... vii

DANH MỤC BẢNG BIỂU ........................................................................................ viii

DANH MỤC HÌNH VẼ ............................................................................................... ix

PHẦN MỞ ĐẦU............................................................................................................ x

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ CÁC NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM

VỀ YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN CẤU TRÚC VỐN CỦA DOANH NGHIỆP..... 1

1.1 Cấu trúc vốn của doanh nghiệp ............................................................................ 1

1.2 Lý thuyết về cấu trúc vốn ...................................................................................... 2

1.2.1 Lý thuyết truyền thống về cấu trúc vốn........................................................... 2

1.2.2 Lý thuyết cấu trúc vốn của Modigliani và Miller............................................ 3

1.2.3 Lý thuyết đánh đổi (Trade-off Theory) ........................................................... 7

1.2.4 Lý thuyết chi phí đại diện (Agency Costs Theory) ......................................... 9

1.2.5 Lý thuyết tín hiệu (Signalling Theory).......................................................... 11

1.2.6 Lý thuyết trật tự phân hạng (Pecking Order Theory).................................... 11

1.3 Các nghiên cứu thực nghiệm về yếu tố ảnh hƣởng đến cấu trúc vốn ............. 12

1.3.1 Nghiên cứu thực nghiệm trên thế giới........................................................... 12

1.3.2 Nghiên cứu thực nghiệm tại Việt Nam.......................................................... 15

1.4 Yếu tố ảnh hƣởng đến cấu trúc vốn của doanh nghiệp .................................... 16

1.4.1 Khả năng sinh lời........................................................................................... 17

1.4.2 Quy mô doanh nghiệp.................................................................................... 17

1.4.3 Cấu trúc tài sản hữu hình............................................................................... 18

v

1.4.4 Cơ hội tăng trưởng......................................................................................... 18

1.4.5 Rủi ro kinh doanh .......................................................................................... 19

1.4.6 Tính thanh khoản ........................................................................................... 19

1.4.7 Thuế ............................................................................................................... 20

1.4.8 Tấm chắn thuế phi nợ .................................................................................... 20

1.4.9 Cấu trúc sở hữu.............................................................................................. 20

1.4.10 Đặc điểm ngành ........................................................................................... 21

Kết luận Chƣơng 1 ...................................................................................................... 23

CHƢƠNG 2: PHÂN TÍCH CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN CẤU TRÚC VỐN

CỦA CÔNG TY BẤT ĐỘNG SẢN NIÊM YẾT TẠI VIỆT NAM......................... 24

2.1 Khái quát về thị trƣờng bất động sản Việt Nam................................................ 24

2.1.1 Giai đoạn 2003 – 2007................................................................................... 24

2.1.2 Giai đoạn 2008 – 2011................................................................................... 25

2.1.3 Giai đoạn 2012 – 2014................................................................................... 26

2.2 Thực trạng về cấu trúc vốn của các công ty bất động sản niêm yết tại Việt

Nam............................................................................................................................... 28

2.3 Phân tích các yếu tố ảnh hƣởng đến cấu trúc vốn của công ty bất động sản

niêm yết tại Việt Nam ................................................................................................. 32

2.3.1 Thiết kế nghiên cứu ....................................................................................... 32

2.3.2 Phương pháp nghiên cứu ............................................................................... 33

2.3.2.1 Giả thuyết nghiên cứu ........................................................................... 33

2.3.2.2 Nguồn dữ liệu và mẫu nghiên cứu ........................................................ 36

2.3.3 Mô hình nghiên cứu....................................................................................... 36

2.3.4 Phương pháp hồi quy..................................................................................... 38

2.3.5 Thống kê mô tả và ma trận tương quan giữa các biến .................................. 39

vi

2.3.6 Kết quả hồi quy.............................................................................................. 41

2.3.6.1 Kết quả hồi quy hệ số nợ (LEV)........................................................... 41

2.3.6.2 Kết quả hồi quy hệ số nợ ngắn hạn (SLEV) ......................................... 43

2.3.6.3 Kết quả hồi quy hệ số nợ (LEV)........................................................... 44

2.3.7 Kiểm định sự phù hợp của mô hình .............................................................. 45

2.3.8 Mô hình hồi quy sau khi khắc phục khuyết tật.............................................. 46

2.3.9 Phân tích các yếu tố tác động đến cấu trúc vốn............................................. 47

Kết luận Chƣơng 2 ...................................................................................................... 53

CHƢƠNG 3: MỘT SỐ GỢI Ý VỀ CẤU TRÚC VỐN CỦA CÔNG TY BẤT

ĐỘNG SẢN NIÊM YẾT TẠI VIỆT NAM ............................................................... 54

3.1 Với các doanh nghiệp bất động sản.................................................................... 54

3.1.1 Nâng cao trình độ quản trị tài chính doanh nghiệp ....................................... 54

3.1.2 Đa dạng hóa các kênh huy động vốn............................................................. 54

3.1.3 Ứng dụng các mô hình tài chính trên thế giới cho việc hoạch định cấu trúc

vốn của doanh nghiệp .............................................................................................. 55

3.2 Với Chính phủ ...................................................................................................... 56

3.2.1 Thiết lập kênh huy động vốn dài hạn cho thị trường bất động sản ............... 56

3.2.1.1 Phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp ....................................... 56

3.2.1.2 Hình thành quỹ tín thác đầu tư bất động sản ........................................ 57

3.2.2 Giảm tỷ lệ sở hữu nhà nước tại các doanh nghiệp bất động sản niêm yết ..... 58

Kết luận Chƣơng 3 ...................................................................................................... 59

KẾT LUẬN.................................................................................................................. 60

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

vii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

FEM : Fixed effect model – Mô hình hồi quy tác động cố định

NHNN : Ngân hàng Nhà nước

Pooled OLS : Pooled ordinary least squares – Hồi quy bình phương tối thiểu gộp

REIT : Real estate investment trust – Quỹ tín thác đầu tư bất động sản

REM : Random effect model – Mô hình hồi quy tác động ngẫu nhiên

TP.HCM : Thành phố Hồ Chí Minh

viii

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Trang

Bảng 1.1: Tóm tắt các yếu tố ảnh hưởng đến cấu trúc vốn của doanh nghiệp ............. 22

Bảng 2.1: Hệ số nợ của các công ty bất động sản niêm yết tại Việt Nam .................... 28

Bảng 2.2: Hệ số nợ của các ngành năm 2014 ............................................................... 30

Bảng 2.3: Các biến của mô hình, phương pháp xác định biến và giả thuyết đặt ra...... 37

Bảng 2.4: Thống kê mô tả dữ liệu................................................................................. 39

Bảng 2.5: Ma trận hệ số tương quan giữa các biến....................................................... 40

Bảng 2.6: Ước lượng mô hình hồi quy hệ số nợ (LEV) ............................................... 41

Bảng 2.7: Kiểm định F (LEV)....................................................................................... 41

Bảng 2.8: Kiểm định Hausman (LEV).......................................................................... 42

Bảng 2.9: Ước lượng mô hình hồi quy hệ số nợ ngắn hạn (SLEV).............................. 43

Bảng 2.10: Kiểm định F (SLEV) .................................................................................. 43

Bảng 2.11: Kiểm định Hausman (SLEV) ..................................................................... 44

Bảng 2.12: Ước lượng mô hình hồi quy hệ số nợ dài hạn (LLEV) .............................. 44

Bảng 2.13: Kiểm định F (LLEV).................................................................................. 45

Bảng 2.14: Kiểm định Hausman (LLEV) ..................................................................... 45

Bảng 2.15: Kết quả hồi quy mô hình FEM sau khi khắc phục khuyết tật .................... 46

Bảng 2.16: Tóm tắt kết quả nghiên cứu ........................................................................ 47