Vốn xã hội và tiếp cận tín dụng ngân hàng của doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam giai đoạn 2011 - 2015

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

CHUNG THỊ DIỄM

VỐN XÃ HỘI VÀ TIẾP CẬN TÍN DỤNG NGÂN

HÀNG CỦA DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ Ở

VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2011-2015

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ HỌC

TP. Hồ Chí Minh, năm 2019

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

CHUNG THỊ DIỄM

VỐN XÃ HỘI VÀ TIẾP CẬN TÍN DỤNG NGÂN

HÀNG CỦA DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ Ở

VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2011-2015

Chuyên ngành : Kinh tế học

Mã số chuyên ngành : 60 03 01 01

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ HỌC

Người hướng dẫn khoa học:

TS HÀ MINH TRÍ

TP. Hồ Chí Minh, năm 2019

i

Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Chung Thị Diễm

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan rằng luận văn “Vốn xã hội và tiếp cận tín dụng Ngân hàng của doanh

nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam giai đoạn 2011-2015” là bài nghiên cứu của chính tôi.

Ngoại trừ những tài liệu tham khảo được trích dẫn trong luận văn này, tôi cam đoan

rằng toàn phần hay những phần nhỏ của luận văn này chưa từng được công bố hoặc được

sử đụng để nhận bằng cấp ở những nơi khác.

Không có sản phẩm, nghiên cứu nào của người khác được sử dụng trong luận văn

này mà không được trích dẫn đúng quy định.

Luận văn này chưa bao giờ được nộp để nhận bất kỳ bằng cấp nào tại các trường

đại học hoặc cơ sở đào tạo khác.

Thành phố Hồ Chí Minh, năm 2019

Người thực hiện

Chung Thị Diễm

ii

Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Chung Thị Diễm

LỜI CÁM ƠN

Xin chân thành cảm ơn Ban Giám Hiệu, quý Thầy, Cô của khoa đào tạo Sau đại

học của Trường Đại Học Mở Thành phố Hồ Chí Minh đã cung cấp môi trường học tập

và rèn luyện, truyền đạt những thông tin và kiến thức quan trọng về ngành Kinh tế học

Đặc biệt xin bày tỏ lòng cảm ơn chân thành nhất đến người hướng dẫn khoa học

của tôi TS. Hà Minh Trí đã nhiệt tình hướng dẫn và chỉ bảo tôi trong suốt quá trình thực

hiện và hoàn tất luận văn này.

Cuối cùng, Tôi xin cảm ơn tất cả những người thân trong gia đình, bạn bè, đồng

nghiệp và thành viên lớp ME016A đã cổ vũ, động viên và tận tình hỗ trợ, góp ý kiến

trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu.

Trân trọng!

Thành phố Hồ Chí Minh, năm 2019

Học viên

Chung Thị Diễm

iii

Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Chung Thị Diễm

TÓM TẮT

Đề tài nghiên cứu “Vốn xã hội và tiếp cận tín dụng Ngân hàng của doanh nghiệp

vừa và nhỏ ở Việt Nam giai đoạn 2011-1015” được thực hiện nhầm xác định, đánh giá

tác động của vốn xã hội lên tiếp cận tín dụng chính thức của doanh nghiệp. Trên cơ sở

đó, đưa ra kết luận và khuyến nghị thích hợp để giúp doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt

Nam tiếp cận được nguồn tín dụng chính thức ổn định và tốt hơn, đảm bảo doanh nghiệp

vừa và nhỏ ở Việt Nam có môi trường và điều kiện phát triển bền vững.

Trên cơ sở tham khảo các lý thuyết và kết quả nghiên cứu trước về vốn xã hội và

tín dụng của doanh nghiệp vừa và nhỏ, tác giả để xuất mô hình lý thuyết về các yếu tố

tác động đến tiếp cận tín dụng chính thức bao gồm ba nhóm cơ bản: Nhóm vốn xã hội

(tham gia hiệp hội doanh nghiệp, mạng lưới kinh doanh, mạng lưới chính thức, tham gia

đảng cộng sản), nhóm đặc điểm chủ doanh nghiệp và doanh nghiệp (tuổi chủ doanh

nghiệp, dân tộc, giới tính, trình độ giáo dục, xuất khẩu, quy mô, lợi nhuận, lịch sử tín

dụng, tuổi doanh nghiệp, doanh nghiệp chính thức), nhóm đặc điểm khoản vay (giá trị

khoản vay, lãi suất, tài sản thế chấp).

Nguồn dữ liệu được thu thập từ Viện nghiên cứu kinh tế phát triển của Đại học

Liên hợp quốc (UNU-WIDER) dựa trên cuộc khảo sát doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt

Nam qua 3 năm 2011,2013 và 2015. Mẫu nghiên cứu bao gồm tổng số doanh nghiệp lần

lượt là 1862, 1817 và 1836 trong năm 2011, 2013 và 2015 sau khi chọn lọc từ những

đối tượng doanh nghiệp phù hợp trong vấn đề nghiên cứu.

Kết quả từ chạy mô hình hồi quy Binary Logistic với biến phụ thuộc là tín dụng

cho thấy yếu tố vốn xã hội là mạng lưới chính thức và tham gia đảng cộng sản có tác

động làm tăng khả năng tiếp cận tín dụng chính thức của doanh nghiệp vừa và nhỏ, một

phát hiện mới của bài nghiên cứu là mạng lưới kinh doanh thì có tác động tiêu cực khả

năng tiếp cận tín dụng chính thức của doanh nghiệp ở ngân hàng. Các yếu tố khác như

iv

Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Chung Thị Diễm

trình độ học vấn của chủ doanh nghiệp, dân tộc, doanh nghiệp chính thức, tuổi chủ doanh

nghiệp, xuất khẩu, lợi nhuận kinh doanh, quy mô, tuổi của doanh nghiệp, lãi suất, tài sản

thế chấp, giá trị khoản vay cũng tìm thấy bằng chứng ảnh hưởng tới sự tiếp cận tín dụng

của doanh nghiệp.

v

Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Chung Thị Diễm

SUMMARY

The research project "Social capital and access to credit of small and medium￾sized banks in Vietnam in the period of 2011-1015" was made to misidentify and assess

the impact of social capital on credit access. official business. On that basis, making

appropriate conclusions and recommendations to help SMEs in Vietnam to access

official credit sources more stable and better, ensuring that SMEs in Vietnam have good

school and sustainable development conditions.

Based on the previous theories and results of research on social capital and credit

of small and medium enterprises, the author proposed the theoretical model of the factors

affecting access to formal credit. There are three basic groups: Social capital group

(joining business associations, business networks, formal networks, joining the

Communist Party), Characteristics of business owners and businesses (age of business

owners, ethnicity, gender, education level, export, size, profit, credit history, business

age, formal enterprise), loan characteristics group (loan value, interest rate, account

collateral).

Data sources were collected from the United Nations University's Institute of

Development Economics (UNU-WIDER) based on a survey of small and medium

enterprises in Vietnam over 3 years 2011, 2013 and 2015. including the total number of

businesses, 1862, 1817 and 1,836, respectively in 2011, 2013 and 2015 after selecting

from suitable business subjects in the study.

The result of running a logistic regression model with a dependent variable is

credit shows that the factor of social capital, which is the formal network and

participation of the communist party, has an impact on increasing access to formal credit

of enterprises. Small and medium enterprises, a new finding of the study is that business

networks have a negative impact on the enterprises' ability to access formal credit in

vi

Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Chung Thị Diễm

banks. Other factors such as educational attainment of the business owner, ethnic group,

official enterprise, age of owner, export, business profits, size, age of the enterprise,

interest rate, collateral., the value of the loan also finds evidence that influences business

access to credit.

vii

Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Chung Thị Diễm

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN............................................................................................................................... i

LỜI CÁM ƠN ................................................................................................................................... ii

TÓM TẮT.........................................................................................................................................iii

SUMMARY....................................................................................................................................... v

MỤC LỤC........................................................................................................................................vii

DANH MỤC HÌNH VÀ ĐỒ THỊ ......................................................................................................x

DANH MỤC BẢNG..........................................................................................................................xi

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT...........................................................................................................xii

CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN ............................................................................................................. 1

1.1.Đặt vấn đề và lý do nghiên cứu ............................................................................................... 1

1.2. Mục tiêu nghiên cứu............................................................................................................... 3

1.3. Câu hỏi nghiên cứu................................................................................................................. 3

1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.......................................................................................... 3

1.4.1. Đối tượng nghiên cứu ...................................................................................................... 3

1.4.2. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................................... 3

1.5. Phương pháp nghiên cứu. ...................................................................................................... 4

1.6. Ý nghĩa của đề tài................................................................................................................... 4

1.7. Kết cấu của đề tài ................................................................................................................... 5

CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT.................................................................................................. 6

2.1. Lý thuyết về vốn xã hội .......................................................................................................... 6

2.1.1. Định nghĩa về vốn xã hội ................................................................................................. 6

2.1.2. Bản chất của vốn xã hội................................................................................................... 8

2.1.3. Đo lường vốn xã hội......................................................................................................... 9

2.2. Tiếp cận tín dụng chính thức ................................................................................................. 9

2.2.1. Phân biệt tổ chức tín dụng............................................................................................... 9

2.2.2. Bản chất của tín dụng chính thức................................................................................. 10

2.2.3. Vai trò của tín dụng ....................................................................................................... 10

2.3. Doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam ................................................................................ 11