Vận dụng phương pháp mô hình hóa nhằm phát triển năng lực toán hóa học tình huống thực tế cho sinh viên ngành giáo dục tiểu học thông qua một số bài toán tập hợp

VỆN Dpi PHIM PỊIÍP MU HlNH RÚA NHẰM PHÁT 1RIÍN

HÌHG n t N HỌt MỈA AỊH HIÉE ỊIỤẸ lỉ CHO SINH nlH

NGÀNH giáodục• • • • • i l 1ỊG THÕNG OUA HOI st IÀI TOAN lỊP IỌP

TS. TRẦN VIỆT CƯỞNG* - ThS. NGUYỀN THỊ TRÚC MINH“

V

ận dụng Toán học vào thực tế lả một trong

những yêu cầu quan trọnạ trong mục tiêu giáo

dục mon Toán ở các câp học. Việc thương

xuyên vận dụng Toán học vảo thực tế sẽ giúp học

sinh nhìn thấy những khia cạnh toán học ở các tinh

huống thường gặp trong cuộc sổng bằng tư duy toán

học, giúp học sinh kết nối Toán học nhả trưởng với

thế giới thực, chĩ ra khả năng áp dụng các ỷ tường

loản, giúp việc học toán của học sinh trơ nên ý nghĩa

hơn. Do vậy, chúng tôi nhận thấy, sinh viên (SV)

ngành Giáo dục tiểu học cần được bồi dưỡng năng

lực toán học hóa các bải toán thực tể, đểkhi ra trưởng,

s v cỏ thể vận dụng phương pháp mô hỉnh hóa

(MHH) vảo dạy toán tieu học, giúp học sinh tiểu học

học toan dễ dang hơn, tạo động cơ vả niềm say mô

học toán cho các em.

1. Phương pháp MHH

Theo (1; tr 41), lác giẫ cho rằng: “Năng lục toán

học hóa tình huống thục tiễn là tổng hợp cua 3 thành

tố: năng lực thu nhận thông tin toán học từ tình huôhg

thụt: tiến, năng lực chuyên đổi thông tin giữa thực tiên

và toán học, nảng lực thìểt lập mô hình toán học của

tinh huống thực tiễn". Chúng tôi thấy rằng, phát triển

năng lực toán học hóa tỉnh huống thực tê chính lả

phát triển năng lực giải quyết những vấn để thực tế

bằng công cụ toán học, công việc nảy đòi hỏi phải

thực hiện theo một trinh tự nhất đinh. Đỏ lả một quy

trinh lặp gồm nhiểu bước, bắt đầu bằng một tinh huống

thực tẽ va kết thúc lả một phương án giải quyết thành

công hay quyết định thực hiện lại quy trinh để đạt kết

quả tốt hớn. Sơ đổ dưới đây được mô phỏng theo quy

trinh MHH của stillman vả Galbraith (2; tr 143-162).

C jTình huống \ thực tể )

Hình 1. Quy trình MHH mô phỏng theo Stillman và Galbraiỉh

Để giải quyết một nhiệm vụ MHH, lần lượt thực

hiện theo các bước sau:

Bưởc 1: Hiổu tình huống được cho, đưa vào các

điều kiện và giả thiết phù hợp đ ể tạo ra một mô hình

thực tếcủa tĩnh huống. Bươc này đòi hỏi ngưởi thực

hiện M H H phẳi hiểu vấn để (cỏ thể lả vấn để 'mỏ hoặc

có độ phức tạp khác nhau), lập các giả thiết, đưa vảo

các đieu kiện hoặc đơn gian hoa vấn dể dể tạo ra một

mô hình thực tế của tinh huống.

B ước 2: Xây dựng mô hình toán biểu diễn trung

thực cho mô hình thực tế. Người thực hiện M H H phai

xác định được lĩnh vực toán phủ hợp với vấn để, xác

định được các khái niệm toán học có liên quan, các

biển sổ, biểu diễn chúng lại theo ngôn ngữ toán học,

sau dó chuyên vấn để đặt ra thảnh bải toán toán học.

Bước 3: Lầm việc trong môi trướng toán học để

dạt được kếi quà toán, sửdụng các công cụ vả phương

pháp toán học thích hợp đểgiẳi bải toán, bao gổm ca

sự hỗ trợ của công nghệ thông tin (dùng công nghệ

thông tin để phân tích dữ liệu, thực hiện những tính

toán phức tạp vả đưa ra đáp sổ của bài toán).

Bước 4: Thểhiện kết quả trong ngữ cảnh thực tế.

ở giai đoạn nảy, người thực hiện M HH phẵi hiểu được

lởi giải của bải toán đổi với tỉnh huống thực tể, giái thích

được các kết quẳ ỏ các giai đoạn của bải toán toán

học đối với tinh huống thực tế.

Bước 5: Xem xét tính hợp n, thỏa đáng của kết quả

thực tế hay quyết định thực hiện lại quy trình lân 2.

Phân tích vả kiếm định lại kết quả thu được, xác định

được mức độ phù hợp của mo hình và kết quả tính

loán với vấn để thực tế. Trưởng hợp mô hình và kết

quả không phù hợp với thực tế cẩn xem xét lại các giả

thiết, tim hiêu các hạn chêcủa mô hình toán học cũng

như lài giải cùa bài toán, xem lại các công cụ vả phượng

pháp toán học đã sử dụng, đối chiếu thực tế để cải tiến

mồhlnh đã xây dựng.

* Trưởng Đại học sư phạm - Đại bọc Thải Nguyỉn

* * Trường éại bọc Đông

T h b c h í G i á o d u c s ổ D Ắ C R IỂ T 117