Trách nhiệm của Ủy ban nhân dân tỉnh trong việc thực hiện các biện pháp bảo đảm tái hòa nhập cộng đồng cho người chấp hành xong án phạt tù

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP HỒ CHÍ MINH

LÊ ĐỒNG KHỞI

TRÁCH NHIỆM CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH TRONG VIỆC

THỰC HIỆN CÁC BIỆN PHÁP BẢO ĐẢM TÁI HÒA NHẬP

CỘNG ĐỒNG CHO NGƢỜI CHẤP HÀNH XONG ÁN PHẠT TÙ

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2016

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH

LÊ ĐỒNG KHỞI

TRÁCH NHIỆM CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH TRONG VIỆC

THỰC HIỆN CÁC BIỆN PHÁP BẢO ĐẢM TÁI HÒA NHẬP

CỘNG ĐỒNG CHO NGƢỜI CHẤP HÀNH XONG ÁN PHẠT TÙ

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Chuyên ngành: Luật Hiến Pháp và Luật hành chính.

Mã số: 60380102

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS - TS. Nguyễn Cửu Việt.

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2016

LỜI CAM ĐOAN

Tác giả luận văn xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng

tôi dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS Nguyễn Cửu Việt, các kết quả

nghiên cứu có tính độc lập riêng, không sao chép, các số liệu và nguồn trích

dẫn trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, minh bạch.

TP. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2016

Tác giả luận văn

Lê Đồng Khởi

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU............................................................................................. 1

CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ TRÁCH NHIỆM

CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH TRONG VIỆC THỰC HIỆN CÁC

BIỆN PHÁP BẢO ĐẢM TÁI HÒA NHẬP CỘNG ĐỒNG CHO NGƢỜI

CHẤP HÀNH XONG ÁN PHẠT TÙ........................................................... 7

1.1. Khái niệm ngƣời chấp hành xong án phạt tù và các biện pháp

bảo đảm tái hoà nhập cộng đồng cho ngƣời chấp hành xong án phạt tù. 7

1.1.1. Khái niệm người chấp hành xong án phạt tù .............................. 7

1.1.2. Khái niệm tái hòa nhập cộng đồng cho người chấp hành xong án

phạt tù............................................................................................................... 8

1.1.3. Các biện pháp bảo đảm tái hoà nhập cộng đồng cho người chấp

hành xong án phạt tù và ý nghĩa của chúng ................................................... 14

1.1.4. Ý nghĩa của các biện pháp bảo đảm tái hòa nhập cộng đồng cho

người chấp hành xong án phạt tù ................................................................... 17

1.2. Khái niệm và nội dung trách nhiệm của Ủy ban nhân dân tỉnh

trong việc thực hiện các biện pháp bảo đảm tái hòa nhập cộng đồng cho

ngƣời chấp hành xong án phạt tù............................................................... 20

1.2.1. Khái niệm trách nhiệm của Ủy ban nhân dân tỉnh trong việc thực

hiện các biện pháp bảo đảm tái hòa nhập cộng đồng cho người chấp hành

xong án phạt tù............................................................................................... 20

1.2.2. Nội dung trách nhiệm của Ủy ban nhân dân tỉnh trong việc thực

hiện các biện pháp bảo đảm tái hòa nhập cộng đồng cho người chấp hành

xong án phạt tù................................................................................................ 21

1.3. Quá trình phát triển của các quy định pháp luật về các biện

pháp bảo đảm tái hòa nhập cộng đồng cho ngƣời chấp hành xong án phạt

tù ..........................................................................................................................24

1.3.1. Giai đoạn từ năm 1945 đến năm 1988 ....................................... 24

1.3.2. Giai đoạn từ năm 1988 đến năm 2002 ....................................... 26

1.3.3. Giai đoạn từ năm 2002 đến 2015 ............................................... 27

1.3.4. Nhận xét chung ........................................................................ 28

1.4. Kinh nghiệm của một số nƣớc về tái hòa nhập cộng đồng cho

ngƣời chấp hành xong án phạt tù................................................................ 28

1.4.1. Tái hòa nhập cộng đồng đối với người chấp hành xong án phạt

tù tại Mỹ .......................................................................................................... 28

1.4.2. Tái hòa nhập cộng đồng đối với người chấp hành xong án phạt

tù tại Malaysia................................................................................................. 31

1.4.3. Tái hòa nhập cộng đồng đối với những người chấp hành xong án

phạt tù tại Nhật Bản ........................................................................................ 31

1.4.4. Nhận xét chung .......................................................................... 33

Kết luận chƣơng 1............................................................................... 35

CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG TRÁCH NHIỆM CỦA ỦY BAN NHÂN

DÂN TỈNH TRONG VIỆC THỰC HIỆN CÁC BIỆN PHÁP BẢO ĐẢM

TÁI HÒA NHẬP CỘNG ĐỒNG CHO NGƢỜI CHẤP HÀNH XONG

ÁN PHẠT TÙ VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN ........................................ 36

2.1. Khái quát về tình hình ngƣời chấp hành xong án phạt tù từ

năm 2002 đến 2015 ........................................................................................ 36

2.1.1. Tình hình người chấp hành xong án phạt tù trên cả nước và một

số tỉnh .............................................................................................................. 36

2.1.2. Tình hình người chấp hành xong án phạt tù trên địa bàn tỉnh

Vĩnh Long ........................................................................................................ 38

2.2. Thực trạng thực hiện trách nhiệm của Ủy ban nhân dân tỉnh

trong việc thực hiện các biện pháp bảo đảm tái hòa nhập cộng đồng cho

ngƣời chấp hành xong án phạt tù và giải pháp hoàn thiện....................... 39

2.2.1. Thực trạng xây dựng chương trình, kế hoạch và phân công thực

hiện các biện pháp bảo đảm tái hòa nhập cộng đồng cho người chấp hành

xong án phạt tù và giải pháp hoàn thiện......................................................... 39

2.2.2. Thực trạng chỉ đạo Ủy ban nhân dân cấp huyện hướng dẫn, kiểm

tra, đôn đốc việc tiếp nhận, quản lý, giáo dục, giúp đỡ người chấp hành xong

án phạt tù về cư trú ở địa phương và giải pháp hoàn thiện............................ 42

2.2.3. Thực trạng thành lập các quỹ xã hội, quỹ từ thiện do các cơ

quan, tổ chức, doanh nghiệp, đơn vị, cá nhân tài trợ để hỗ trợ, giúp đỡ người

chấp hành xong án phạt tù học nghề, tổ chức sản xuất, tìm kiếm việc làm, ổn

định cuộc sống và giải pháp hoàn thiện ......................................................... 48

2.2.4. Thực trạng chỉ đạo công tác thông tin, tuyên truyền, phổ biến

đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và giới thiệu mô

hình, điển hình tiên tiến, người tốt, việc tốt trong việc thực hiện các biện pháp

bảo đảm tái hòa nhập cộng đồng cho người chấp hành xong án phạt tù và

giải pháp hoàn thiện........................................................................................ 53

2.2.5. Thực trạng bố trí ngân sách theo quy định của Luật Ngân sách

nhà nước để thực hiện công tác quản lý, giáo dục, giúp đỡ người chấp hành

xong án phạt tù tái hoà nhập cộng đồng và giải pháp hoàn thiện ................. 59

2.3. Các giải pháp chung .................................................................... 60

2.3.1. Ban hành Luật tái hoà nhập cộng đồng ..................................... 60

2.3.2. Ban hành và thực hiện các chính sách, kế hoạch, biện pháp

hướng dẫn, ưu tiên các doanh nghiệp trong việc tuyển dụng lao động, tập

trung giải quyết tốt vấn đề việc làm giúp đỡ người chấp hành xong án phạt tù

tái hòa nhập cộng đồng trên địa bàn tỉnh....................................................... 61

2.3.3. Tăng cường công tác phối hợp, chỉ đạo các ngành, các cấp, Mặt

trận, đoàn thể quần chúng vận động gia đình và xã hội tạo điều kiện thuận lợi

cho người chấp hành xong hình phạt tù tái hoà nhập cộng đồng .................. 62

2.3.4. Ban hành Đề án tái hòa nhập cộng đồng ................................... 65

Kết luận chƣơng 2............................................................................... 66

PHẦN KẾT LUẬN ............................................................................. 68

1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Công tác quản lý, giáo dục, giúp đỡ những người lầm lỡ để họ sớm

hòa nhập cộng đồng, trở thành người có ích cho xã hội là chính sách lớn của

Đảng, pháp luật của Nhà nước. Đó cũng là sự kế thừa truyền thống nhân đạo

của chế độ ta, đồng thời, cũng là trách nhiệm của xã hội. Mặt khác, thực

hiện tốt tái hoà nhập cộng đồng sẽ góp phần quan trọng để ổn định an ninh

chính trị, trật tự an toàn xã hội. Như Chỉ thị số 53/CT-TW ngày 21/3/2000

của Ban chấp hành Trung ương Đảng về một số công việc cấp bách của các

cơ quan tư pháp cần thực hiện trong năm 2000 đã chỉ ra: “Cần thực hiện có

hiệu quả các biện pháp quản lý, giúp đỡ những phạm nhân được tha tù,

nhằm tiếp tục giáo dục họ trở thành những người lương thiện, hòa nhập với

cuộc sống cộng đồng, có ích cho gia đình và xã hội, hạn chế tối đa tình trạng

tái phạm. Cần kết hợp và phát huy vai trò, trách nhiệm của gia đình phạm

nhân, của các cấp chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể quần

chúng, các tổ chức đảng và cộng đồng dân cư trong việc nhận giúp đỡ, quản

lý, giáo dục, tạo điều kiện tìm việc làm cho những người mãn hạn tù hoặc

được hưởng đặc xá tha tù trở về”1

.

Thực hiện chủ trương đó của Đảng, các cấp ủy Đảng, các cấp chính

quyền địa phương đã xây dựng, chỉ đạo thực hiện nhiều biện pháp tích cực

để đưa công tác quản lý, giáo dục, giúp đỡ những người được tha tù, trở về

tái hòa nhập cộng đồng dần đi vào nề nếp. Tuy nhiên, thực tế hiện nay có

không ít người chấp hành xong án phạt tù trở về cộng đồng không chịu rèn

luyện, cải tạo nên tái phạm tội, có trường hợp khác đối tượng xấu lôi kéo, lợi

dụng thực hiện các hành vi phạm tội làm ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự

tại địa phương nơi họ cư trú hoặc những nơi khác, có trường hợp phạm tội

nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng phải truy cứu trách nhiệm hình sự.

1 Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam (2000), Chỉ thị số 53/CT-TW ngày 21/3/2000 về một

số công việc cấp bách của các cơ quan tư pháp cần thực hiện trong năm 2000.