Toàn tập V.I.Lê - Nin 9

V« s¶n tÊt c¶ c¸c n − íc, ®oµn kÕt l¹i!

V.I.Lª-nin

Toµn tËp

9

V.I.Lª-nin

Toµn tËp

9

Th¸ng B¶y 1904 - th¸ng Ba 1905

Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia

Hµ Néi - 2005

Nh÷ng t¸c phÈm cña V. I. Lª-nin trong tËp nµy in theo

b¶n dÞch cña Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ-néi

© Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, 1979

10102

– 096

Л ________________ 899

– 79 0101020000

014 (01)

– 79

Lêi nhµ xuÊt b¶n

Kh¼ng ®Þnh chñ nghÜa M¸c - Lª-nin vµ t− t−ëng Hå ChÝ Minh

lµ nÒn t¶ng t

− t

−ëng vµ kim chØ nam hµnh ®éng lµ vÊn ®Ò cã

tÝnh nguyªn t¾c ®èi víi c¸ch m¹ng ViÖt Nam; lµ b

−íc ph¸t

triÓn vÒ nhËn thøc vµ t

− duy lý luËn cña §¶ng ta trong c«ng

cuéc ®æi míi, quyÕt t©m x©y dùng ®Êt n

−íc theo con ®

−êng

x· héi chñ nghÜa.

Nh÷ng thµnh tùu mäi mÆt do c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n

−íc

mang l¹i trong nh÷ng n¨m qua thËt ®¸ng tr©n träng vµ khÝch

lÖ, ®ång thêi ®ßi hái toµn §¶ng, toµn d©n ph¶i tiÕp tôc

nghiªn cøu, ph¸t triÓn lý luËn c¸ch m¹ng khoa häc cña chñ

nghÜa M¸c - Lª-nin ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò thùc tiÔn ®ang

®Æt ra trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n

−íc

trong giai ®o¹n hiÖn nay.

Víi tinh thÇn ®ã, viÖc t×m hiÓu, nghiªn cøu cã hÖ thèng vµ

vËn dông s¸ng t¹o nh÷ng t

− t

−ëng, nh÷ng tinh hoa cña chñ

nghÜa M¸c - Lª-nin lµ v« cïng quan träng vµ cÊp thiÕt ®èi víi

chóng ta hiÖn nay.

§¸p øng nhu cÇu häc tËp, nghiªn cøu lý luËn cña ®«ng ®¶o

b¹n ®äc, ®Æc biÖt lµ cña c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, c¸c

nhµ khoa häc, c¸c nhµ nghiªn cøu, gi¶ng viªn vµ sinh viªn c¸c

tr

−êng ®¹i häc, nh©n dÞp kû niÖm 135 n¨m ngµy sinh cña Vla-

®i-mia I-lÝch Lª-nin (22-4-1870 – 22-4-2005), Nhµ xuÊt b¶n

ChÝnh trÞ quèc gia xuÊt b¶n Bé s¸ch quý V.I.Lª-nin - Toµn tËp

gåm 55 tËp vµ 2 tËp Tra cøu.

Bé s¸ch V.I.Lª-nin - Toµn tËp ra m¾t b¹n ®äc lÇn nµy ®

−îc

xuÊt b¶n theo ®óng nguyªn b¶n cña bé V.I.Lª-nin - Toµn tËp,

VI

tiÕng ViÖt, do Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ Néi, hîp t¸c víi Nhµ

xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, xuÊt b¶n vµo nh÷ng n¨m 70 - 80

thÕ kû XX.

* *

*

TËp 9 cña Bé s¸ch V.I.Lª-nin - Toµn tËp gåm nh÷ng t¸c

phÈm ®

−îc Lª-nin viÕt trong thêi gian tõ th¸ng B¶y 1904 ®Õn

th¸ng Ba 1905. Nh÷ng t¸c phÈm in trong tËp nµy ®· ph¶n ¸nh

cuéc ®Êu tranh kh«ng khoan nh

−îng cña ph¸i b«n-sª-vÝch,

®øng ®Çu lµ V.I. Lª-nin, víi ph¸i men-sª-vÝch nh»m cñng cè

®¶ng m¸c-xÝt c¸ch m¹ng cña giai cÊp c«ng nh©n, ®ång thêi nãi

lªn vai trß tiªn phong cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi

Nga vµ ¶nh h

−ëng cña nã ®èi víi tiÕn tr×nh cña cuéc c¸ch

m¹ng ë Nga.

Néi dung nh÷ng t¸c phÈm chÝnh trong tËp nµy ®

−îc ph©n

tÝch kh¸ toµn diÖn trong phÇn Lêi tùa in ë ®Çu s¸ch, do ViÖn

Nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin (Liªn X«), viÕt cho lÇn

xuÊt b¶n b»ng tiÕng ViÖt.

PhÇn Phô lôc vµ c¸c B¶n chØ dÉn (víi nh÷ng sè trang t

−¬ng

øng cña phÇn néi dung trong tËp) ë cuèi s¸ch ®

−îc tr×nh bµy

hÕt søc khoa häc vµ chuÈn x¸c; ®©y lµ phÇn tra cøu rÊt bæ Ých,

gãp phÇn lµm s¸ng tá nhiÒu vÊn ®Ò trong néi dung t¸c phÈm,

gióp b¹n ®äc hiÓu s©u s¾c h¬n t

− t

−ëng cña V.I.Lª-nin.

Chó thÝch cuèi trang b»ng dÊu (*) lµ cña V.I.Lª-nin; Chó

thÝch b»ng ch÷ sè A-rËp (1)) lµ cña ViÖn Nghiªn cøu chñ nghÜa

M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban ChÊp hµnh Trung

−¬ng §¶ng

céng s¶n Liªn X« (tr

−íc ®©y).

Hy väng Bé s¸ch sÏ lµ tµi liÖu nghiªn cøu vµ tham kh¶o bæ

Ých cho b¹n ®äc.

Th¸ng 3 n¨m 2005

Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia

VII

lêi tùa

TËp 9 trong V. I. Lª-nin toµn tËp gåm nh÷ng t¸c phÈm

viÕt vµo th¸ng B¶y 1904

– th¸ng Ba 1905. §ã lµ thêi kú

chÝn muåi vµ më ®Çu cuéc C¸ch m¹ng d©n chñ - t

− s¶n Nga

lÇn thø nhÊt mµ trong cuéc c¸ch m¹ng Êy, giai cÊp c«ng

nh©n Nga

– mét giai cÊp do toµn bé qu¸ tr×nh ph¸t triÓn x·

héi ®· trë thµnh ®éi tiªn phong cña phong trµo c«ng nh©n

quèc tÕ

– lµ lùc l

−îng quyÕt ®Þnh trong cuéc c¸ch m¹ng, lµ

ng

−êi n¾m b¸ quyÒn l·nh ®¹o cuéc c¸ch m¹ng Êy.

§ång thêi ®©y còng lµ thêi kú cã cuéc ®Êu tranh gay

g¾t trong néi bé ®¶ng, gi÷a ph¸i b«n-sª-vÝch vµ ph¸i men￾sª-vÝch,

– cuéc ®Êu tranh cña nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch nh»m

tho¸t khái cuéc khñng ho¶ng trong ®¶ng

– mét cuéc khñng

ho¶ng do ho¹t ®éng ph¸ ho¹i tæ chøc cña bän men-sª-vÝch

g©y ra

– vµ nh»m triÖu tËp §¹i héi III cña ®¶ng.

Nh÷ng t¸c phÈm in trong tËp nµy ®· dùng l¹i bøc tranh

vÒ cuéc ®Êu tranh anh dòng cña ph¸i b«n-sª-vÝch, ®øng

®Çu lµ V. I. Lª-nin, nh»m cñng cè ®¶ng m¸c-xÝt c¸ch m¹ng

cña giai cÊp c«ng nh©n, nh»m thùc hiÖn chiÕn l

−îc vµ s¸ch

l−îc c¸ch m¹ng cña chñ nghÜa b«n-sª-vÝch, vµ còng nãi lªn

vai trß cña ®¶ng vµ ¶nh h

−ëng cña nã ®èi víi tiÕn tr×nh cña

cuéc c¸ch m¹ng ë Nga.

* *

*

VIII Lêi tùa

Håi ®Çu thÕ kû XX, chñ nghÜa t

− b¶n ®· b

−íc vµo giai

®o¹n ph¸t triÓn cao nhÊt vµ cuèi cïng cña nã lµ chñ nghÜa ®Õ

quèc.

ë Nga, chñ nghÜa t

− b¶n ®éc quyÒn ®· quÖn chÆt víi

nh÷ng tµn d

− hÕt søc m¹nh mÏ cña chÕ ®é n«ng n«, trong sè

nh÷ng tµn d

− Êy th× nh÷ng tµn d

− chñ yÕu lµ chÕ ®é chuyªn

chÕ Nga hoµng vµ chÕ ®é ®Þa chñ chiÕm h÷u ruéng ®Êt. Sù lÖ

thuéc cña n

−íc Nga vµo t

− b¶n n

−íc ngoµi ngµy cµng t¨ng,

mµ t

− b¶n n

−íc ngoµi th× l¹i chiÕm ®

−îc nh÷ng vÞ trÝ then

chèt trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp quan träng nhÊt. Giai

cÊp v« s¶n Nga bÞ chñ nghÜa t

− b¶n bãc lét v« cïng tµn

b¹o. BÞ bän ®Þa chñ vµ bän cu-l¾c thèng trÞ, giai cÊp n«ng

d©n th

−êng xuyªn r¬i vµo c¶nh tóng bÊn, ®ãi khæ vµ bÞ ph¸

s¶n. Cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ x¶y ra vµo nh÷ng n¨m 1900 -

1903 vµ cuéc chiÕn tranh Nga - NhËt næ ra håi th¸ng Giªng

1904 l¹i cµng lµm cho t×nh c¶nh cña quÇn chóng lao ®éng bÞ

c¬ cùc h¬n n÷a. §Õn thêi kú Êy ®Êt n

−íc ®· trë thµnh

®iÓm nót tËp trung tÊt c¶ c¸c m©u thuÉn cña chñ nghÜa ®Õ

quèc, vµ trong n

−íc ®· cã nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ vµ chÝnh

trÞ chøng tá mét c¸ch râ rµng r»ng cuéc bïng næ c¸ch m¹ng

®· tíi gÇn. Vµo ®Çu thÕ kû XX trong n

−íc ®· diÔn ra mét

lµn sãng b·i c«ng vµ biÓu t×nh hÕt søc to lín. N¨m 1900 cuéc

biÓu t×nh ngµy 1 th¸ng N¨m ë Kh¸c-cèp ®· thu hót ®Õn 10

ngh×n c«ng nh©n tham gia. N¨m 1901 cuéc b·i c«ng cña

c«ng nh©n nhµ m¸y ¤-bu-khèp ®· biÕn thµnh mét cuéc khëi

nghÜa vò trang. Th¸ng Ba 1902 ®· x¶y ra nh÷ng cuéc b·i c«ng

lín vµ nh÷ng cuéc biÓu t×nh lín cña c«ng nh©n Ba-tum, ®Õn

th¸ng M

−êi mét th× x¶y ra cuéc b·i c«ng næi tiÕng ë R«-xtèp.

Mïa hÌ 1903 cuéc tæng b·i c«ng ë miÒn Nam n

−íc Nga ®·

lan ®Õn C¸p-ca-d¬, U-cra-i-na vµ Cr

−m. Tõ th¸ng M

−êi

mét 1904 nh÷ng cuéc biÓu t×nh chèng chiÕn tranh ®· næ ra.

Nh÷ng cuéc biÓu t×nh nh

− thÕ ®· ®

−îc tæ chøc ë Ba-tum,

Xa-ra-tèp, Ki-Ðp, Ri-ga vµ ë c¸c thµnh phè kh¸c. Th¸ng

Ch¹p 1904 ®· næ ra mét cuéc b·i c«ng rÊt lín cña c«ng

Lêi tùa IX

nh©n Ba-cu, cã h¬n 50 ngh×n ng

−êi tham gia vµ cuéc b·i

c«ng nµy ®· kÕt thóc b»ng th¾ng lîi cña c«ng nh©n. Nh÷ng

cuéc b·i c«ng vµ biÓu t×nh nµy cho thÊy sù tr

−ëng thµnh

vÒ ý thøc chÝnh trÞ cña giai cÊp c«ng nh©n, ý thøc tæ chøc

vµ sù ®oµn kÕt cña giai cÊp Êy. NhËn ®Þnh vÒ c¸c cuéc ®Êu

tranh cña giai cÊp c«ng nh©n, Lª-nin ®· viÕt: "LÇn ®Çu tiªn

giai cÊp v« s¶n tù ®èi lËp m×nh, víi t

− c¸ch lµ mét giai

cÊp, víi tÊt c¶ c¸c giai cÊp kh¸c vµ víi chÝnh phñ Nga

hoµng" (tËp nµy, tr. 311).

Do ¶nh h

−ëng nh÷ng cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng cña

giai cÊp c«ng nh©n, ë mét sè tØnh ®· næ ra nh÷ng cuéc ®Êu

tranh cã tÝnh chÊt quÇn chóng cña n«ng d©n. HÇu nh

−

ë tÊt c¶ c¸c n¬i trong n

−íc Nga c¸c viªn tØnh tr

−ëng ®Òu

b¸o tin vÒ Côc c¶nh s¸t r»ng n«ng d©n ®ang "c

−íp ph¸

hÕt th¶y" c¸c dinh thù cña ®Þa chñ, còng nh

− ®èt ph¸ rõng

vµ c¸c trang tr¹i. Nh÷ng cuéc næi dËy cña n«ng d©n ®· diÔn

ra ë c¸c tØnh Cuèc-xc¬, ¤-ri-«n, TsÐc-ni-gèp, Xa-ra-tèp vµ

ë nh÷ng tØnh kh¸c, cßn ë C¸p-ca-d¬, ë Ba-lan vµ ë c¸c

n¬i thuéc vïng Pri-ban-tÝch th× nh÷ng cuéc næi dËy Êy ®·

mang tÝnh chÊt ®Æc biÖt quÇn chóng. C¸c d©n téc bÞ ¸p bøc

®· ®øng lªn ®Êu tranh chèng chÝnh phñ Nga hoµng, chèng

¸ch ¸p bøc phong kiÕn, ¸ch thèng trÞ giai cÊp vµ thèng trÞ

d©n téc. Nh÷ng cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng cña giai cÊp

c«ng nh©n vµ n«ng d©n, sù lín m¹nh cña phong trµo gi¶i

phãng d©n téc ë c¸c vïng ngo¹i vi n

−íc Nga chøng tá

r»ng cuéc khñng ho¶ng c¸ch m¹ng s©u s¾c trong n

−íc ®ang

chÝn muåi. V. I. Lª-nin viÕt: "Cã c¶m gi¸c lµ chóng ta ®ang

ë vµo ®ªm tr

−íc cña mét cuéc chiÕn ®Êu trªn c¸c chiÕn

lòy..." (tr. 311).

Cao trµo ®ang lín m¹nh cña cuéc c¸ch m¹ng nh©n d©n

®ßi hái ®¶ng v« s¶n ph¶i thùc hiÖn mét sù l·nh ®¹o chÝnh

trÞ ®óng ®¾n vµ kiªn quyÕt ®èi víi cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng

cña quÇn chóng nh©n d©n lao ®éng. Muèn cho c¸ch m¹ng

thu ®

−îc th¾ng lîi th× nh©n tè cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh lµ sù

X Lêi tùa

cñng cè ®¶ng, sù ®oµn kÕt vµ sù nhÊt trÝ trong hµng ngò

®¶ng, lµ s¸ch l

−îc c¸ch m¹ng triÖt ®Ó cña ®¶ng.

Sau §¹i héi II cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga,

®¶ng ®· tr¶i qua mét cuéc khñng ho¶ng s©u s¾c mµ nguyªn

nh©n cña nã

– nh

− Lª-nin ®· chØ râ

– lµ viÖc "ph¸i thiÓu

sè t¹i §¹i héi II ngoan cè kh«ng chÞu phôc tïng ph¸i ®a

sè cña ®¹i héi" (Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn

bé, M¸t-xc¬-va, t. 10, tr. 239). Nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch

®· phÊn ®Êu lµm cho c¸c tæ chøc ®¶ng ho¹t ®éng trªn c¬

së c

−¬ng lÜnh m¸c-xÝt c¸ch m¹ng ®· ®

−îc §¹i héi II phª

chuÈn, vµ triÖt ®Ó thùc hiÖn c¸c nghÞ quyÕt cña ®¹i héi.

Cßn ph¸i men-sª-vÝch th× ph¸ ho¹i c¸c nghÞ quyÕt cña §¹i

héi II, kÐo ®¶ng trë l¹i chç t¸i diÔn t×nh tr¹ng t¶n m¹n vÒ

mÆt tæ chøc, t×nh tr¹ng ho¹t ®éng kiÓu nhãm tæ vµ thñ

c«ng, ph¸ ho¹i kû luËt ®¶ng. Sau khi th©u tãm vµo tay m×nh

c¸c c¬ quan trung

−¬ng cña ®¶ng (C¬ quan ng«n luËn

trung

−¬ng, Ban chÊp hµnh trung

−¬ng vµ Héi ®ång ®¶ng)

nhê sù gióp ®ì cña nh÷ng phÇn tö ®iÒu hßa lµ uû viªn

trong Ban chÊp hµnh trung

−¬ng: N«-xcèp, Cra-xin vµ Gan￾pª-rin, bän men-sª-vÝch ®· t

−íc cña Lª-nin quyÒn lµm

®¹i diÖn cña Ban chÊp hµnh trung

−¬ng ë n

−íc ngoµi, cÊm

in nh÷ng t¸c phÈm cña Lª-nin, còng nh

− cÊm truyÒn b¸

c¸c tµi liÖu do Lª-nin viÕt nÕu ch

−a ®

−îc sù ®ång ý cña

héi ®ång Ban chÊp hµnh trung

−¬ng. Chóng ®· vu c¸o Lª￾nin vµ nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch, bµi xÝch nh÷ng nghÞ quyÕt

§¹i héi II cña ®¶ng, chóng giÊu kÝn nh÷ng nghÞ quyÕt ph¶n

kh¸ng cña c¸c tæ chøc ®¶ng ®Þa ph

−¬ng chèng l¹i nh÷ng

hµnh ®éng cña bän men-sª-vÝch, chóng ®· gi¶i t¸n nh÷ng

tæ chøc ®¶ng nµo t¸n thµnh triÖu tËp §¹i héi III cña ®¶ng

vµ ñng hé ph¸i b«n-sª-vÝch. TÊt c¶ nh÷ng viÖc lµm ®ã cho

thÊy r»ng trong c¸c vÊn ®Ò tæ chøc ph¸i men-sª-vÝch ®·

quay vÒ phÝa chñ nghÜa c¬ héi, ®· ph¸ ho¹i ho¹t ®éng cña

®¶ng vµ sù thèng nhÊt trong hµng ngò ®¶ng.

Do nh÷ng hµnh ®éng chèng ®¶ng cña bän men-sª-vÝch

Lêi tùa XI

nªn ®¶ng bÞ ph©n liÖt thµnh hai ph¸i. Lª-nin viÕt: "Nh

− vËy,

thùc tÕ lµ cã hai §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga.

Mét ®¶ng víi c¬ quan ng«n luËn lµ b¸o "Tia löa", b¸o nµy

"chÝnh thøc" ®

−îc gäi lµ C¬ quan ng«n luËn trung

−¬ng

cña ®¶ng, víi Ban chÊp hµnh trung

−¬ng vµ bèn ban chÊp

hµnh ®¶ng bé ë Nga trong sè hai m−¬i ban chÊp hµnh...

Cßn mét ®¶ng kh¸c th× cã c¬ quan ng«n luËn lµ b¸o "TiÕn

lªn", cã "Th

−êng vô c¸c ban chÊp hµnh cña ph¸i ®a sè ë

trong n

−íc", cã m

−êi bèn ban chÊp hµnh ®¶ng bé ë trong

n

−íc..." (tËp nµy, tr. 291 - 292).

Trong cuéc ®Êu tranh cña m×nh chèng nh÷ng ng

−êi

b«n-sª-vÝch, bän men-sª-vÝch ®· dùa vµo sù ñng hé cña

c¸c thñ lÜnh Quèc tÕ II, nh÷ng ng

−êi ®· c©u kÕt víi nhau

®Ó chèng l¹i Lª-nin vµ chèng l¹i nh÷ng nguyªn t¾c tæ chøc

cña chñ nghÜa b«n-sª-vÝch, v× r»ng cuéc ®Êu tranh cña Lª￾nin chèng chñ nghÜa c¬ héi cña bän men-sª-vÝch còng ®ång

thêi lµ cuéc ®Êu tranh chèng nh÷ng nguyªn t¾c tæ chøc

cña c¸c ®¶ng thuéc Quèc tÕ II. ThËm chÝ bµ R«-da Lóc￾x¨m-bua, ng

−êi thuéc c¸nh t¶ trong Quèc tÕ II, còng kh«ng

hiÓu næi ý nghÜa cña cuéc ®Êu tranh do V. I. Lª-nin tiÕn

hµnh ®èi víi mét ®¶ng v« s¶n, ®Ó b¶o vÖ nh÷ng nguyªn

t¾c tæ chøc cøng r¾n vµ b¶o vÖ kû luËt ®¶ng, cho nªn bµ ®·

viÕt mét bµi chèng Lª-nin, ®¨ng trªn t¹p chÝ "Die Neue

Zeit" cña §¶ng d©n chñ - x· héi §øc. Bµi nµy ®· ®

−îc bän

men-sª-vÝch dÞch ra tiÕng Nga d

−íi nhan ®Ò "Nh÷ng vÊn

®Ò tæ chøc cña §¶ng d©n chñ - x· héi Nga" vµ ®· ®

−îc

®¨ng trªn tê "Tia löa", sè 69. Lª-nin ®· tr¶ lêi bµi nµy

trong t¸c phÈm "Mét b

−íc tiÕn, hai b

−íc lïi. N. Lª-nin tr¶

lêi R«-da Lóc-x¨m-bua". T¸c phÈm nµy ®· ®

−îc göi cho

Cau-xky, nh

−ng Cau-xky ®· tõ chèi viÖc ®¨ng bµi nµy trªn

tê "Die Neue Zeit".

Trong thêi kú khã kh¨n Êy cña ®¶ng, V. I. Lª-nin tuy ë

n

−íc ngoµi, nh

−ng vÉn tiÕp tôc l·nh ®¹o c¸c ban chÊp

hµnh b«n-sª-vÝch ®Þa ph

−¬ng ë trong n

−íc. Hµng th¸ng cã

XII Lêi tùa

®Õn 300 bøc th

− do ®Ých th©n Lª-nin göi cho c¸c tæ chøc

®¶ng vµ cho nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch bµn ®Õn nh÷ng vÊn

®Ò hÕt søc kh¸c nhau vÒ cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng cña giai

cÊp v« s¶n, vÒ viÖc tæ chøc c«ng t¸c ®¶ng, vÒ c¸ch tho¸t ra

khái cuéc khñng ho¶ng ®· kÐo dµi cña ®¶ng. Trong nh÷ng

bøc th

− phóc ®¸p, Lª-nin nhËn ®

−îc nh÷ng tµi liÖu vÒ t×nh

h×nh trong ®¶ng vµ cã thªm ®

−îc nguån søc m¹nh ®Ó tiÕp

tôc ®Êu tranh. Nh÷ng th

− tõ trao ®æi cña Lª-nin víi c¸n

bé ®¶ng ë trong n

−íc ®Òu qu¸n triÖt tinh thÇn ®Êu tranh

kh«ng khoan nh

−îng chèng bän c¬ héi chñ nghÜa, nh»m

b¶o vÖ ®¶ng, b¶o vÖ sù nhÊt trÝ cña ®¶ng trªn c¬ së nguyªn

t¾c.

ChiÕm vÞ trÝ trung t©m trong tËp nµy lµ nh÷ng t¸c phÈm

vµ nh÷ng v¨n kiÖn do Lª-nin viÕt nh»m chèng l¹i nh÷ng hµnh

®éng chia rÏ, ph¸ ho¹i tæ chøc cña bän men-sª-vÝch. Trong

nh÷ng t¸c phÈm nh

− "Chóng ta muèn ®¹t ®

−îc c¸i g×?",

"Göi toµn ®¶ng", "Th

− göi Glª-bèp (V. A. N«-xcèp)", "Th

− göi

c¸c ®ång chÝ (VÒ viÖc xuÊt b¶n tê b¸o cña ph¸i ®a sè trong

®¶ng)", "B¶n tuyªn bè vµ nh÷ng v¨n kiÖn vÒ viÖc c¬ quan

trung

−¬ng ®o¹n tuyÖt víi ®¶ng", "§· ®Õn lóc kÕt thóc",

"Tãm t¾t vµi nÐt vÒ sù ph©n liÖt trong §¶ng c«ng nh©n d©n

chñ - x· héi Nga", "Dù th¶o c¸c nghÞ quyÕt cña ®¹i héi", "B

−íc

®Çu", "Nh÷ng sù x¶o tr¸ cña bän B«-na-p¸c-t¬", "B

−íc thø

hai" vµ trong c¸c t¸c phÈm kh¸c, ta thÊy râ cuéc ®Êu tranh

kh«ng khoan nh

−îng cña Lª-nin chèng bän men-sª-vÝch,

nh»m triÖu tËp §¹i héi III cña ®¶ng, coi ®ã lµ lèi tho¸t duy

nhÊt khái cuéc khñng ho¶ng trong ®¶ng. Trong c¸c t¸c

phÈm nµy Lª-nin ®· v¹ch râ nh÷ng nguyªn nh©n c¬ b¶n

dÉn ®Õn cuéc khñng ho¶ng trong ®¶ng, v¹ch trÇn nh÷ng

hµnh ®éng ph¸ ho¹i tæ chøc cña bän men-sª-vÝch vµ bän

®iÒu hßa chñ nghÜa, vµ Ng

−êi kªu gäi ®¶ng ®Êu tranh cho

tÝnh ®¶ng th¾ng chñ nghÜa nhãm tæ.

Trong bµi "§· ®Õn lóc kÕt thóc", khi nãi ®Õn lÞch sö cuéc

khñng ho¶ng trong ®¶ng, Lª-nin ®· nªu ra bèn giai ®o¹n

Lêi tùa XIII

ph¸t triÓn cña cuéc khñng ho¶ng ®ã. C¸c t¸c phÈm in

trong tËp nµy ph¶n ¸nh giai ®o¹n ba vµ giai ®o¹n bèn trong

qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña cuéc khñng ho¶ng trong ®¶ng. NhËn

®Þnh vÒ thêi kú nµy trong lÞch sö ®¶ng ta, Lª-nin viÕt:

"... sù khñng ho¶ng cña ®¶ng ë Nga ®· ph¸t triÓn ®Õn møc

®é hÇu nh

− toµn bé c«ng t¸c cña ®¶ng ®· bÞ ngõng l¹i.

T×nh h×nh trong c¸c ban chÊp hµnh bÞ rèi ren ®Õn møc

tét cïng. HÇu nh

− kh«ng cã mét vÊn ®Ò nµo vÒ s¸ch l

−îc

hay vÒ tæ chøc mµ l¹i kh«ng g©y ra nh÷ng sù bÊt ®ång hÕt

søc gay g¾t gi÷a c¸c ph¸i ë ®Þa ph

−¬ng... C¶ Héi ®ång

®¶ng, c¶ C¬ quan ng«n luËn trung

−¬ng lÉn Ban chÊp hµnh

trung

−¬ng ®Òu kh«ng cã uy tÝn cÇn thiÕt ®èi víi ®a sè c¸n

bé ®¶ng; ®©u ®©u còng n¶y sinh ra nh÷ng tæ chøc song

song, lµm c¶n trë c«ng t¸c cña nhau vµ lµm mÊt uy tÝn cña

®¶ng ®èi víi giai cÊp v« s¶n" (Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ

xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t.10, tr. 86). §©y lµ giai ®o¹n

ba cña cuéc khñng ho¶ng, giai ®o¹n nghiªm träng nhÊt

trong ®êi sèng cña ®¶ng.

Giai ®o¹n bèn cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cuéc khñng ho¶ng

trong ®¶ng diÔn ra håi mïa thu 1904, khi mµ c¸n bé ®¶ng ë

n

−íc Nga ®· ®oµn kÕt l¹i ®Ó chèng tr¶ bän ph¸ ho¹i tæ chøc, khi

mµ nh÷ng ng

−êi ñng hé ph¸i ®a sè vµ c¸c ban chÊp hµnh ph¸i

®a sè b¾t ®Çu triÖu tËp c¸c héi nghÞ cña m×nh.

Nöa ®Çu th¸ng T¸m 1904 theo s¸ng kiÕn vµ d

−íi sù

l·nh ®¹o cña Lª-nin, ë Thôy-sÜ ®· cã héi nghÞ cña 22 ®¶ng

viªn b«n-sª-vÝch. Héi nghÞ nµy ®· th¶o luËn vÊn ®Ò

nguyªn nh©n cña cuéc khñng ho¶ng trong ®¶ng víi nh÷ng

biÖn ph¸p tho¸t ra khái cuéc khñng ho¶ng ®ã. Héi nghÞ

nµy ®· th«ng qua lêi kªu gäi "Göi toµn ®¶ng", do Lª-nin

viÕt, trong ®ã kªu gäi c¸c tæ chøc ®¶ng ®Êu tranh nh»m

triÖu tËp ngay §¹i héi III cña ®¶ng, coi ®ã lµ lèi tho¸t duy

nhÊt ®Ó tho¸t khái cuéc khñng ho¶ng.

Lêi kªu gäi cña Lª-nin chøa ®ùng mét niÒm tin hÕt

søc s©u s¾c vµo søc m¹nh cña ®¶ng vµ cña giai cÊp c«ng

XIV Lêi tùa

nh©n. Trong lêi kªu gäi ®ã, Lª-nin viÕt nh

− sau: "§¶ng

chóng ta ®ang ra ®êi!

– chóng ta tuyªn bè nh

− thÕ, v×

chóng ta thÊy r»ng nh÷ng c«ng nh©n tiªn tiÕn ®ang ngµy

cµng gi¸c ngé chÝnh trÞ h¬n, v× chóng ta thÊy c¸c ban chÊp

hµnh ®ang tÝch cùc tham gia vµo sinh ho¹t cña toµn ®¶ng.

§¶ng chóng ta ®ang ra ®êi, nh÷ng lùc l

−îng trÎ cña chóng

ta ®ang t¨ng lªn gÊp béi, hä cã kh¶ n¨ng thay thÕ vµ håi

sinh cho nh÷ng nhãm t¸c gia cò ®· mÊt lßng tin cña ®¶ng;

ë n

−íc ta ngµy cµng cã nhiÒu ng

−êi c¸ch m¹ng quý träng

ph

−¬ng ch©m kiªn ®Þnh cña sinh ho¹t ®¶ng h¬n bÊt cø

nhãm l·nh tô nµo tr

−íc ®©y. §¶ng chóng ta ®ang ra ®êi,

vµ kh«ng mét m¸nh khãe vµ kh«ng mét sù tr× ho·n nµo l¹i

ng¨n c¶n ®

−îc lêi ph¸n xÐt kiªn quyÕt vµ cuèi cïng cña

nã. Chóng ta rót tõ trong nh÷ng lùc l

−îng ®ã cña ®¶ng ta

lßng tin vµo sù tÊt th¾ng" (tËp nµy, tr. 26). Lêi kªu gäi nµy

®· trë thµnh c

−¬ng lÜnh chiÕn ®Êu cña nh÷ng ng

−êi b«n￾sª-vÝch trong cuéc ®Êu tranh cho sù nhÊt trÝ trong ®¶ng.

§

−îc vò trang b»ng c

−¬ng lÜnh hµnh ®éng lª-nin-nÝt,

c¸c ban chÊp hµnh ®Þa ph

−¬ng ®· triÓn khai cuéc ®Êu

tranh tÝch cùc nh»m triÖu tËp ®¹i héi. Vµo kho¶ng thêi

gian th¸ng ChÝn

– th¸ng Ch¹p 1904 ®· cã ba cuéc héi nghÞ

tØnh cña c¸c ban chÊp hµnh thuéc ph¸i ®a sè. Nh÷ng héi

nghÞ nµy t¸n thµnh triÖu tËp §¹i héi III cña ®¶ng: Héi nghÞ

miÒn Nam, C¸p-ca-d¬ vµ miÒn B¾c. C¸c héi nghÞ nµy ®·

t¸n thµnh lêi kªu gäi cña 22 ®¶ng viªn b«n-sª-vÝch vµ ®·

bÇu ra Th

−êng vô c¸c ban chÊp hµnh cña ph¸i ®a sè, ®©y

thùc chÊt lµ Ban chÊp hµnh trung

−¬ng cña ®¶ng b«n-sª-vÝch,

c¬ quan nµy ®¶m nhiÖm c«ng viÖc tæ chøc §¹i héi III cña

®¶ng. Trong dù th¶o th«ng b¸o vÒ viÖc thµnh lËp Th

−êng vô

c¸c ban chÊp hµnh cña ph¸i ®a sè, Lª-nin ®· tuyªn bè: "KhÈu

hiÖu cña chóng t«i lµ ®Êu tranh cho tÝnh ®¶ng, chèng l¹i t×nh

tr¹ng tæ nhãm, ®Êu tranh cho ph

−¬ng ch©m c¸ch m¹ng kiªn

®Þnh, chèng l¹i ®

−êng lèi quanh co, t×nh tr¹ng m¬ hå vµ

xu h

−íng quay vÒ víi nhãm "Sù nghiÖp c«ng nh©n", ®Êu

Lêi tùa XV

tranh cho tæ chøc vµ kû luËt cña giai cÊp v« s¶n, chèng l¹i

nh÷ng phÇn tö ph¸ ho¹i tæ chøc" (tr. 86).

§Ó giµnh th¾ng lîi cho cuéc ®Êu tranh nh»m triÖu tËp

®¹i héi vµ ®Ó phôc vô viÖc chuÈn bÞ cho ®¹i héi trªn lÜnh

vùc t

− t

−ëng, nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch cÇn cã mét c¬

quan Ên lo¸t cña m×nh. D

−íi sù l·nh ®¹o cña V.I. Lª-nin,

tê "TiÕn lªn" ®· ®

−îc thµnh lËp. Sè ®Çu tiªn cña tê b¸o nµy

ra ngµy 4 th¸ng Giªng 1905 (lÞch míi). Ban biªn tËp cña tê

b¸o nµy gåm cã V.I. Lª-nin, V. V. V«-rèp-xki, A. V. Lu-na￾ts¸c-xki vµ M. X. ¤n-min-xki. Trong c¸c bµi viÕt vµ c¸c

tiÓu luËn ®¨ng trªn b¸o "TiÕn lªn" (cã h¬n 60 bµi nh

− vËy)

Lª-nin ®· v¹ch ra ®

−êng lèi s¸ch l

−îc cña nh÷ng ng

−êi

b«n-sª-vÝch: vÒ vÊn ®Ò khëi nghÜa vò trang, vÒ chÝnh phñ

c¸ch m¹ng l©m thêi vµ vÒ chuyªn chÝnh d©n chñ - c¸ch

m¹ng cña giai cÊp v« s¶n vµ n«ng d©n, vÒ th¸i ®é cña

§¶ng d©n chñ - x· héi ®èi víi phong trµo n«ng d©n, ®èi

víi giai cÊp t

− s¶n tù do chñ nghÜa, vµ ®èi víi cuéc chiÕn

tranh Nga - NhËt. §

−êng lèi s¸ch l

−îc cña b¸o "TiÕn lªn"

®· trë thµnh ®

−êng lèi s¸ch l

−îc cña §¹i héi III cña ®¶ng.

C¬ së c¸c nghÞ quyÕt cña ®¹i héi nµy lµ c¸c quan ®iÓm ®·

®

−îc Lª-nin tr×nh bµy vµ luËn chøng trªn c¸c trang b¸o

nµy. Trong mét nghÞ quyÕt riªng, §¹i héi III cña ®¶ng ®·

nªu lªn vai trß xuÊt s¾c cña b¸o "TiÕn lªn" trong cuéc ®Êu

tranh chèng chñ nghÜa men-sª-vÝch, nh»m kh«i phôc tÝnh

®¶ng trong c¸ch ®Æt vµ gi¶i thÝch nh÷ng vÊn ®Ò s¸ch l

−îc

do phong trµo c¸ch m¹ng ®Ò ra, vµ ®¹i héi ®· tuyªn d

−¬ng

ban biªn tËp tê b¸o nµy.

Theo ®Ò nghÞ cña Lª-nin, c¸c uû viªn trong Th

−êng vô

c¸c ban chÊp hµnh cña ph¸i ®a sè b¾t ®Çu th

−êng xuyªn

®i xuèng c¸c ban chÊp hµnh vµ c¸c nhãm ë ®Þa ph

−¬ng,

vµ tiÕn hµnh ®Êu tranh kiªn quyÕt chèng bän men-sª-vÝch

vµ bän ®iÒu hßa, nh»m triÖu tËp §¹i héi III cña ®¶ng. TuyÖt

®¹i bé phËn c¸c ban chÊp hµnh ®Þa ph

−¬ng ®Òu t¸n thµnh

Th

−êng vô c¸c ban chÊp hµnh cña ph¸i ®a sè. Th¸ng Ba

XVI Lêi tùa

1905, trong sè 28 ban chÊp hµnh th× cã 21 ban chÊp hµnh

®· t¸n thµnh triÖu tËp ®¹i héi ®¶ng. C¸c khu c«ng nghiÖp

lín vµ c¸c trung t©m chñ chèt: Pª-tÐc-bua, M¸t-xc¬-va, Ri-ga,

Ba-cu, £-ca-tª-ri-n«-xl¸p, ¤-®Ðt-xa, vïng má §«-ne-xt¬,

Khu c«ng nghiÖp trung t©m, U-ran ®· ñng hé nh÷ng ng

−êi

b«n-sª-vÝch. C¸c c¸n bé chñ chèt trong hµng ngò c¸c nhµ

c¸ch m¹ng chuyªn nghiÖp ®· hoµn toµn ñng hé Lª-nin. §¶ng

®· ®oµn kÕt xung quanh Lª-nin, vÞ l·nh tô cña m×nh.

§Õn nöa cuèi n¨m 1904, do ho¶ng sî tr

−íc t×nh thÕ

c¸ch m¹ng trong n

−íc, chÝnh phñ Nga hoµng ®· t×m c¸ch

dïng nh÷ng nh

−îng bé nhá ®Ó l«i kÐo vÒ phÝa m×nh giai

cÊp t

− s¶n tù do chñ nghÜa. Nh÷ng nh

−îng bé nµy lµm

cho ho¹t ®éng cña c¸c nh©n vËt héi ®ång ®Þa ph

−¬ng s«i

næi. Trong c¸c tiÖc tïng vµ ®¹i héi, bän nµy ®· ®äc nh÷ng

bµi diÔn v¨n vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i xÝch gÇn c¸c ®¹i biÓu

cña giai cÊp t

− s¶n víi chÝnh quyÒn, vÒ sù cÇn thiÕt cña

c¸c quyÒn tù do chÝnh trÞ vµ cña hiÕn ph¸p, vµ hä tr«ng

chê nh÷ng ®iÒu ®ã "ë ngai vµng ban xuèng". Do chÞu ¶nh

h

−ëng cña phong trµo nµy bän men-sª-vÝch ®· ®

−a ra kÕ

ho¹ch ñng hé "chiÕn dÞch vËn ®éng cña héi ®ång ®Þa ph

−¬ng"

do bän theo chñ nghÜa tù do ph¸t ®éng. Trong bøc th

−

riªng göi c¸c tæ chøc ®¶ng, hä ®Ò nghÞ kh«ng ®

−a ra nh÷ng

yªu s¸ch cña m×nh cho chÝnh phñ mµ thóc giai cÊp t

− s¶n

thay mÆt nh©n d©n ®

−a ra nh÷ng yªu s¸ch d©n chñ. Lª-nin

vµ nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch ®· triÓn khai cuéc ®Êu tranh

kh«ng khoan nh

−îng chèng l¹i s¸ch l

−îc c¬ héi chñ nghÜa

vµ theo ®u«i cña bän men-sª-vÝch. Trong cuèn "Cuéc vËn

®éng cña ph¸i héi ®ång ®Þa ph

−¬ng vµ kÕ ho¹ch cña b¸o

"Tia löa"", Lª-nin ®· v¹ch trÇn s¸ch l

−îc tháa hiÖp cña ph¸i

men-sª-vÝch vµ v¹ch râ r»ng trong cuéc ®Êu tranh chèng

chÝnh phñ Nga hoµng mµ ®Æt hy väng vµo giai cÊp t

− s¶n

tù do chñ nghÜa th× cã nghÜa lµ ch¹y theo ®u«i phong trµo

cña giai cÊp t

− s¶n. Lª-nin v¹ch râ r»ng giai cÊp v« s¶n

ph¶i l·nh ®¹o phong trµo vµ chuÈn bÞ cuéc khëi nghÜa vò

Lêi tùa XVII

trang. "NhiÖm vô cña giai cÊp c«ng nh©n lµ më réng vµ

cñng cè tæ chøc cña m×nh, t¨ng c

−êng gÊp béi c«ng t¸c cæ

®éng trong quÇn chóng, ®ång thêi lîi dông mét sù dao ®éng

cña chÝnh phñ, tuyªn truyÒn chñ tr

−¬ng khëi nghÜa, gi¶i

thÝch sù cÇn thiÕt ph¶i khëi nghÜa..." (tr. 120). Nh÷ng ng

−êi

b«n-sª-vÝch kªu gäi c«ng nh©n kh«ng ph¶i ®Õn dù nh÷ng

buæi tiÖc tïng cña ph¸i tù do chñ nghÜa, mµ lµ xuèng ®

−êng,

tham gia c¸c cuéc biÓu t×nh chèng chÕ ®é chuyªn chÕ, l·nh

®¹o tÊt c¶ c¸c lùc l

−îng c¸ch m¹ng ®ang ®Êu tranh.

C¸c bµi "ChÕ ®é chuyªn chÕ vµ giai cÊp v« s¶n", "H¶i

c¶ng L÷-thuËn thÊt thñ", "T

− b¶n ch©u ¢u vµ chÕ ®é chuyªn

chÕ", in trong tËp nµy, ®· ph©n tÝch s©u s¾c sù ph¸ s¶n vÒ

qu©n sù vµ cuéc khñng ho¶ng chÝnh trÞ cña chÕ ®é chuyªn

chÕ, nhÊn m¹nh tÝnh tÊt yÕu cña cuéc c¸ch m¹ng ®ang ®Õn

gÇn ë Nga. Khi më cuéc chiÕn tranh, chÝnh phñ chuyªn

chÕ hy väng sÏ giµnh th¾ng lîi dÔ dµng ®èi víi NhËt, v×

cho r»ng th¾ng lîi nµy sÏ më ra nh÷ng thÞ tr

−êng tiªu thô

míi vµ n©ng cao uy tÝn cña chÝnh phñ chuyªn chÕ Nga

hoµng, gióp nã ®Ì bÑp phong trµo c¸ch m¹ng ë trong n

−íc.

Song nh÷ng tÝnh to¸n cña chÝnh phñ Nga hoµng ®· kh«ng

thùc hiÖn ®

−îc. Sù thÊt b¹i cña qu©n ®éi Nga hoµng lµm

gay g¾t thªm tÊt c¶ nh÷ng m©u thuÉn trong ®êi sèng x· héi

ë Nga vµ ®· ®Èy nhanh c¸ch m¹ng lªn. §èi víi cuéc chiÕn

tranh Êy, trong tÊt c¶ c¸c chÝnh ®¶ng chØ cã ®¶ng b«n-sª-vÝch

®· gi÷ mét ®

−êng lèi c¸ch m¹ng ®óng ®¾n, ph¶n ¸nh nh÷ng

lîi Ých giai cÊp cña giai cÊp v« s¶n vµ cña tÊt c¶ nh©n d©n

lao ®éng. Nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch ®· v¹ch trÇn tÝnh chÊt

ph¶n d©n, ®Õ quèc chñ nghÜa cña cuéc chiÕn tranh vµ ®Ò ra

khÈu hiÖu chñ tr

−¬ng lµm cho chÝnh phñ Nga hoµng thÊt

b¹i. Trong khi bän men-sª-vÝch ®

−a ra khÈu hiÖu "hßa b×nh

bÊt kú thÕ nµo", kh«ng g¾n khÈu hiÖu nµy víi cuéc ®Êu

tranh c¸ch m¹ng chèng chÕ ®é chuyªn chÕ, th× nh÷ng ng

−êi

b«n-sª-vÝch kªu gäi ®Êu tranh chèng chiÕn tranh vµ chèng

chÝnh phñ Nga hoµng, vµ hä ®· chøng minh r»ng sù thÊt

XVIII Lêi tùa

b¹i cña chÝnh phñ Nga hoµng trong chiÕn tranh sÏ lµm cho

c¸c lùc l

−îng c¸ch m¹ng trong n

−íc cã ®iÒu kiÖn ph¸t

triÓn, sÏ ®Èy nhanh qu¸ tr×nh lËt ®æ chÕ ®é chuyªn chÕ vµ

më ®

−êng ®i tíi c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa.

Sù nghiÖp tù do cña n

−íc Nga vµ cña cuéc ®Êu tranh

cña giai cÊp v« s¶n Nga (vµ cña toµn thÕ giíi) ®Ó giµnh chñ

nghÜa x· héi, l¹i tïy thuéc rÊt nhiÒu vµo nh÷ng thÊt b¹i

qu©n sù cña chÕ ®é chuyªn chÕ... Kh«ng ph¶i nh©n d©n Nga,

mµ lµ chÝnh phñ chuyªn chÕ Nga hoµng ®· më cuéc chiÕn

tranh thùc d©n Êy, mét cuéc chiÕn tranh ®· biÕn thµnh cuéc

chiÕn tranh gi÷a thÕ giíi t

− s¶n cò vµ thÕ giíi t

− s¶n míi.

Kh«ng ph¶i nh©n d©n Nga, mµ lµ chÝnh phñ chuyªn chÕ

®· ®i ®Õn thÊt b¹i nhôc nh· Êy. Nh©n d©n Nga ®· ®

−îc

lîi trong viÖc chÝnh phñ chuyªn chÕ bÞ thÊt b¹i. ViÖc h¶i

c¶ng L÷-thuËn ®Çu hµng lµ sù më ®Çu cña viÖc chÝnh phñ

Nga hoµng ®Çu hµng"

– ®ã lµ nh÷ng lêi Lª-nin viÕt trong

bµi "H¶i c¶ng L÷-thuËn thÊt thñ" (tr. 194, 194 - 195).

Lª-nin coi thÊt b¹i quyÕt ®Þnh cña chÝnh phñ chuyªn chÕ

trong cuéc chiÕn tranh Nga - NhËt nh

− mét dÊu hiÖu nãi

lªn sù sôp ®æ cña toµn bé hÖ thèng chÝnh trÞ cña chÝnh phñ

Nga hoµng. ChiÕn tranh ®· ph¬i bµy tÊt c¶ sù thèi n¸t cña

chÕ ®é chuyªn chÕ, cho thÊy râ tÝnh chÊt kh«ng thÓ t

−¬ng

dung cña nã víi nh÷ng nhu cÇu ph¸t triÓn x· héi tiÕn bé,

víi nh÷ng lîi Ých cña nh©n d©n.

Sù tiªn ®o¸n khoa häc cña Lª-nin vÒ mét cuéc c¸ch m¹ng

®ang ®Õn gÇn, ®· trë thµnh sù thËt. Ngµy 9 th¸ng Giªng

1905 ë Pª-tÐc-bua ®· diÔn ra c¸c sù kiÖn ®Ém m¸u. ViÖc

b¾n giÕt nh÷ng c«ng nh©n kh«ng vò trang tuÇn hµnh ®Õn

Cung ®iÖn mïa §«ng ®Ó ®

−a b¶n thØnh cÇu lªn nhµ vua,

®· lµm s«i sôc quÇn chóng lao ®éng toµn n

−íc Nga. Nh÷ng

sù kiÖn ngµy 9 th¸ng Giªng ®· ®

−îc Lª-nin ®¸nh gi¸ nh

−

sù më ®Çu cña c¸ch m¹ng, nh

− mét b

−íc ngoÆt trong lÞch

sö n

−íc Nga, nh

− b

−íc chuyÓn sang néi chiÕn c«ng khai,

trùc tiÕp khëi nghÜa chèng chÝnh phñ Nga hoµng. ChÝnh

Lêi tùa XIX

phñ Nga hoµng hy väng dïng biÖn ph¸p khñng bè ®Ém m¸u

®Ó däa dÉm quÇn chóng c«ng n«ng vµ chÆn ®øng ®µ ph¸t

triÓn cña phong trµo c¸ch m¹ng trong n

−íc. Nh

−ng thùc

ra chÝnh phñ Nga hoµng chØ giÕt chÕt ë nh©n d©n niÒm tin

t−ëng ng©y th¬ vµo nhµ vua vµ thøc tØnh thËm chÝ nh÷ng

tÇng líp c«ng nh©n l¹c hËu nhÊt ®Êu tranh c¸ch m¹ng.

Lª-nin viÕt: "Trong cã mét ngµy mµ c«ng t¸c gi¸o dôc c¸ch

m¹ng cho giai cÊp v« s¶n ®· tiÕn mét b

−íc dµi mµ trong

nh÷ng n¨m th¸ng cña cuéc sèng u ¸m, tÎ ng¾t vµ t¨m tèi

kh«ng thÓ nµo cã ®

−îc" (tr. 251).

Giai cÊp c«ng nh©n ®· lÊy nh÷ng cuéc b·i c«ng chÝnh

trÞ ®Ó tr¶ lêi nh÷ng hµnh ®éng khñng bè cña chÝnh phñ

Nga hoµng. Trong khi ë Pª-tÐc-bua vÉn xÈy ra nh÷ng vô xung

®ét vò trang gi÷a c«ng nh©n vµ qu©n ®éi, th× ë M¸t-xc¬-va,

giai cÊp v« s¶n ®· më cuéc tæng b·i c«ng. Ngµy 13 th¸ng

Giªng 1905 c«ng nh©n Ri-ga ®· tiÕn hµnh b·i c«ng vµ xuèng

®

−êng biÓu t×nh chÝnh trÞ. Ngµy 14 th¸ng Giªng ®· næ ra

cuéc tæng b·i c«ng ë V¸c-sa-va, ®Õn ngµy 18 th¸ng Giªng

®· næ ra cuéc tæng b·i c«ng ë Ti-phlÝt, më ra thêi kú nh÷ng

cuéc b·i c«ng chÝnh trÞ c¸c thµnh phè ë Da-c¸p-ca-d¬.

Trong th¸ng Giªng

– th¸ng Ba 1905 ®· cã ®Õn 810 ngh×n

c«ng nh©n, chØ tÝnh riªng cña ngµnh c«ng nghiÖp, tham gia

b·i c«ng, nghÜa lµ hai lÇn nhiÒu h¬n c¶ suèt chôc n¨m tr

−íc

®ã. Trong bµi "B

−íc ®Çu cña cuéc c¸ch m¹ng ë Nga", Lª-nin

viÕt: "Giai cÊp v« s¶n toµn thÕ giíi hiÖn nay ®ang nãng

lßng sèt ruét nh×n vµo giai cÊp v« s¶n toµn n

−íc Nga. ViÖc

lËt ®æ chÕ ®é Nga hoµng ë Nga mµ giai cÊp c«ng nh©n cña

chóng ta ®· më ®Çu mét c¸ch anh dòng, sÏ lµ b

−íc ngoÆt

trong lÞch sö cña tÊt c¶ c¸c n

−íc, nã sÏ lµm dÔ dµng cho

sù nghiÖp cña toµn thÓ c«ng nh©n cña tÊt c¶ c¸c d©n téc,

ë tÊt c¶ c¸c quèc gia, ë kh¾p gãc bÓ ch©n trêi trªn qu¶

®Êt (tr. 254).

Cuéc c¸ch m¹ng võa b¾t ®Çu ®· lay ®éng tÊt c¶ c¸c giai

cÊp trong x· héi. ChÝnh ®¶ng nµo còng v¹ch ra mét s¸ch

XX Lêi tùa

l−îc cña m×nh trong c¸ch m¹ng nh»m ®¸p øng lîi Ých cña

giai cÊp m×nh. §¶ng d©n chñ - x· héi còng ph¶i v¹ch ra

s¸ch l

−îc cña m×nh.

Mét phÇn kh¸ nhiÒu t¸c phÈm cña Lª-nin in trong tËp

nµy, ®· ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò luËn chøng vµ ph¸t triÓn chiÕn

l−îc c¸ch m¹ng vµ s¸ch l

−îc c¸ch m¹ng cña ®¶ng b«n-sª-vÝch,

vÊn ®Ò v¹ch trÇn vµ phª ph¸n s¸ch l

−îc c¬ héi chñ nghÜa

cña bän men-sª-vÝch. Thuéc vµo sè ®ã cã c¸c t¸c phÈm

nh

− "Cuéc vËn ®éng cña ph¸i héi ®ång ®Þa ph

−¬ng vµ kÕ

ho¹ch cña b¸o "Tia löa"", "VÒ nh÷ng cuéc biÓu t×nh cña

nh÷ng ng

−êi v« s¶n ®

−îc tæ chøc tèt vµ vÒ nh÷ng bµn

luËn tåi cña mét sè nhµ trÝ thøc", c¸c bµi "Hai s¸ch l

−îc",

"Chóng ta cã cÇn ph¶i tæ chøc cuéc c¸ch m¹ng kh«ng?",

"VÒ sù liªn hiÖp chiÕn ®Êu ®Ó tiÕn hµnh khëi nghÜa", "NhiÖm

vô míi vµ lùc l

−îng míi", "Giai cÊp v« s¶n vµ ph¸i d©n

chñ t

− s¶n", "Giai cÊp v« s¶n vµ n«ng d©n" vµ nh÷ng bµi

kh¸c.

Nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch ®· gi÷ v÷ng ®

−êng lèi ph¸t

triÓn cuéc c¸ch m¹ng nh©n d©n vµ chñ tr

−¬ng giµnh th¾ng

lîi cho cuéc c¸ch m¹ng ®ã th«ng qua khëi nghÜa vò trang.

Nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch cho r»ng c¸ch m¹ng chØ cã thÓ

chiÕn th¾ng víi ®iÒu kiÖn lµ b¸ quyÒn l·nh ®¹o ph¶i thuéc

vÒ tay giai cÊp v« s¶n do ®¶ng m¸c-xÝt c¸ch m¹ng l·nh ®¹o,

trong ®iÒu kiÖn giai cÊp c«ng nh©n liªn minh chÆt chÏ víi

n«ng d©n. Bän men-sª-vÝch ®· phñ nhËn b¸ quyÒn l·nh ®¹o

cña giai cÊp v« s¶n vµ phñ nhËn liªn minh c«ng n«ng. Chóng

coi giai cÊp t

− s¶n tù do chñ nghÜa lµ giai cÊp n¾m b¸ quyÒn

l·nh ®¹o, phñ nhËn sù cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc khëi nghÜa vò

trang vµ thùc chÊt lµ ®· thay thÕ c¸ch m¹ng b»ng c¶i c¸ch,

®ãng vai trß tay sai cho giai cÊp t

− s¶n trong phong trµo

c«ng nh©n. §

−êng lèi cña bän men-sª-vÝch dÉn ®Õn chç

thñ tiªu c¸ch m¹ng. Nh

− vËy lµ trªn thùc tÕ cã hai ®

−êng

lèi s¸ch l

−îc trong cuéc c¸ch m¹ng ®· næ ra ë Nga. Ngµy 1

(14) th¸ng Hai 1905, trong bµi "Hai s¸ch l

−îc", Lª-nin ®·

Lêi tùa XXI

viÕt nh

− sau: "S¸ch l

−îc theo ®u«i vµ s¸ch l

−îc d©n chñ -

x· héi c¸ch m¹ng cµng béc lé bÊy nhiªu tÝnh chÊt hoµn

toµn ®èi nghÞch nhau..." (tr. 326).

Trong sè nh÷ng t¸c phÈm cña V.I. Lª-nin in trong tËp

nµy, bµi "NhiÖm vô míi vµ lùc l

−îng míi" chiÕm mét vÞ

trÝ ®Æc biÖt quan träng; bµi nµy lÇn ®Çu tiªn tr×nh bµy khÈu

hiÖu chiÕn l

−îc c¬ b¶n cña ®¶ng b«n-sª-vÝch trong cuéc

c¸ch m¹ng d©n chñ - t

− s¶n nh÷ng n¨m 1905 - 1907, ®ã lµ

khÈu hiÖu "chuyªn chÝnh d©n chñ c¸ch m¹ng cña giai cÊp

v« s¶n vµ n«ng d©n" (tr. 368). Trong bµi nµy, Lª-nin kÞch

liÖt phª ph¸n t

− t

−ëng cøng nh¾c cña nh÷ng tæ chøc nµo

cña ®¶ng cßn cè b¸m vµo nh÷ng h×nh thøc ho¹t ®éng cò

rÝch, vµ Ng

−êi kªu gäi c¸c tæ chøc ®¶ng h·y ®Ò b¹t nh÷ng

c¸n bé míi, trÎ, mµ ë hä sù n¨ng næ vµ nhiÖt t×nh cã thÓ

bï cho sù thiÕu kinh nghiÖm. Lª-nin viÕt: "Thêi ®¹i c¸ch

m¹ng ®èi víi §¶ng d©n chñ - x· héi còng gièng thêi chiÕn

®èi víi qu©n ®éi. Ph¶i më réng hµng ngò c¸n bé cña ®éi

qu©n chóng ta, ph¶i chuyÓn ®éi qu©n Êy tõ chç lµ nh÷ng

®éi qu©n hßa b×nh thµnh nh÷ng ®éi qu©n chiÕn ®Êu, ph¶i

huy ®éng lùc l

−îng dù tr÷ vµ hËu bÞ, cÇn kªu gäi nh÷ng

ng

−êi võa nhËn ®

−îc giÊy phÐp nghØ ng¬i h·y ®øng d

−íi

l¸ qu©n kú, h·y tæ chøc nh÷ng binh ®oµn phô trî míi, c¸c

®¬n vÞ vµ c¸c bé phËn phôc vô. Kh«ng ®

−îc quªn r»ng

trong chiÕn tranh kh«ng tr¸nh khái vµ cÇn ph¶i bæ sung

®éi ngò cña m×nh b»ng nh÷ng t©n binh Ýt ®

−îc huÊn

luyÖn, rÊt nhiÒu khi ph¶i thay thÕ sÜ quan b»ng nh÷ng

binh sÜ b×nh th

−êng, xóc tiÕn vµ ®¬n gi¶n hãa viÖc ®Ò b¹t

binh sÜ thµnh sÜ quan" (tr. 377).

Trong bµi nµy Lª-nin nªu lªn kÕ ho¹ch c¶i tæ ®¶ng

trong t×nh h×nh phong trµo c¸ch m¹ng trong n

−íc ®ang

d©ng cao; phong trµo nµy ®Ò ra tr

−íc ®¶ng sù cÇn thiÕt

ph¶i ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p s¸ch l

−îc míi cho cuéc

®Êu tranh, ph¶i thÓ hiÖn nhiÒu h¬n n÷a sù linh ho¹t, t×m

ra nh÷ng h×nh thøc tæ chøc míi. Lª-nin ®ßi hái ë c¸c

XXII Lêi tùa

tæ chøc ®¶ng ph¶i cñng cè, duy tr× vµ më réng ho¹t ®éng

bÝ mËt, ho¹t ®éng bÊt hîp ph¸p, ®ång thêi sö dông mäi tæ

chøc hîp ph¸p vµ mäi h×nh thøc ho¹t ®éng hîp ph¸p.

Trong ®Ò c

−¬ng chØnh lý bµi "VÊn ®Ò nãng hæi", Lª-nin

v¹ch râ r»ng "vai trß cña ®¶ng víi t

− c¸ch ®éi tiªn phong

cña giai cÊp, ng

−êi gi¸o dôc vµ nhµ tæ chøc, cã mét ý

nghÜa rÊt quan träng".

Lª-nin nhÊn m¹nh vai trß xuÊt s¾c cña ®¶ng m¸c-xÝt vµ

®· ng¨n ngõa nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch ®õng cã nh÷ng sù

liªn minh v« nguyªn t¾c, nh÷ng sù liªn minh cã tÝnh chÊt

"®iÒu hßa" víi bän men-sª-vÝch. Lª-nin rÊt lo l¾ng theo dâi

sù biÓu hiÖn nh÷ng dao ®éng cã tÝnh chÊt ®iÒu hßa chñ

nghÜa ë mét sè ban chÊp hµnh thuéc ph¸i ®a sè trong qu¸

tr×nh chuÈn bÞ §¹i héi III. Trong th

− göi A. A. B«-g®a-nèp

vµ X. I. Gu-xÐp, Lª-nin viÕt: "Chóng t«i cã "nghe thÊy" mét

sè ng

−êi ngoµi nãi ®Õn mét sù liªn minh g× ®ã cña Ban

chÊp hµnh ®¶ng bé Xanh Pª-tÐc-bua thuéc ph¸i ®a sè víi

nhãm men-sª-vÝch, nh

−ng ch

−a nghe thÊy mét ng

−êi nµo

cña chóng ta nãi vÒ sù viÖc nµy. Chóng t«i kh«ng d¸m tin

r»ng nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch l¹i cã thÓ lµm mét viÖc tù

s¸t vµ ngu ngèc nh

− vËy... Ch¾c lµ nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch

Êy l¹i mét lÇn n÷a muèn bÞ ng

−êi kh¸c lõa m×nh. Søc

m¹nh duy nhÊt cña chóng ta lµ ë sù th¼ng th¾n c«ng khai,

sù ®oµn kÕt vµ nghÞ lùc tiÕn c«ng. H×nh nh

− ng

−êi ta ®·

mÒm yÕu ®i v× "c¸ch m¹ng" th× ph¶i!! Trong lóc tÝnh tæ

chøc lµ ®iÒu mét tr¨m lÇn cÇn thiÕt h¬n th× hä l¹i b¸n m×nh

cho bän ph¸ ho¹i tæ chøc" (tr. 302 - 303).

Lª-nin coi §¹i héi III cña ®¶ng ®ang ®

−îc triÖu tËp lóc ®ã lµ ®¹i héi cña ®¶ng b«n-sª-vÝch, mét ®¹i héi th¼ng tay

®Êu tranh chèng chñ nghÜa c¬ héi vµ chñ nghÜa ®iÒu hßa.

Lª-nin ®· ®Ò ra cho nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch nhiÖm vô

lµ ph¶i ®oµn kÕt "... b»ng mét tæ chøc thËt sù v÷ng nh

−

s¾t thÐp, tÊt c¶ nh÷ng ng

−êi nµo muèn chiÕn ®Êu, vµ víi

mét ®¶ng nhá bÐ nh

−ng v÷ng m¹nh nh

− vËy, chóng ta sÏ

Lêi tùa XXIII

®¹p ®æ con qu¸i vËt xèp mÒm cña nh÷ng phÇn tö « hîp

thuéc ph¸i "Tia löa" míi..." (tr. 304). Trong c¸c ®Ò c

−¬ng

vµ c¸c dù th¶o nghÞ quyÕt cña §¹i héi III cña ®¶ng, V.I.

Lª-nin ®· v¹ch ra ®

−êng lèi c¬ b¶n vµ ch

−¬ng tr×nh lµm

viÖc cña ®¹i héi, ®Ò ra lËp tr

−êng nguyªn t¾c cña ®¶ng vÒ

nh÷ng vÊn ®Ò quan träng nhÊt trong chiÕn l

−îc vµ s¸ch

l−îc cña ®¶ng trong cuéc c¸ch m¹ng d©n chñ - t

− s¶n ®·

b¾t ®Çu næ ra ë Nga. Nãi ®Õn nhiÖm vô cña ®¹i héi, V.I.

Lª-nin viÕt r»ng "®¹i héi ph¶i ®¬n gi¶n, ng¾n gän, vµ Ýt

ng

−êi tham dù. §©y lµ mét ®¹i héi ®Ó tæ chøc chiÕn ®Êu"

(tr. 305).

Trong thêi kú c¸ch m¹ng, Lª-nin ®· ®Æc biÖt chó ý ®Õn

lÞch sö C«ng x· Pa-ri. Ngµy 5 (18) th¸ng Ba 1905 Lª-nin

®· ®äc ë Gi¬-ne-v¬ mét b¶n b¸o c¸o vÒ C«ng x· Pa-ri cho

c¸c nh©n vËt l

−u vong chÝnh trÞ ng

−êi Nga nghe; tiÕc thay,

b¶n b¸o c¸o nµy kh«ng t×m thÊy, mµ chØ gi÷ l¹i ®

−îc ®Ò

c−¬ng nãi chuyÖn vÒ C«ng x·. Tæng kÕt kinh nghiÖm cña

C«ng x· Pa-ri, Lª-nin ®Æc biÖt nhÊn m¹nh nh÷ng biÖn

ph¸p chÝnh trÞ vµ kinh tÕ cña C«ng x·. NhÊn m¹nh tÝnh

chÊt quèc tÕ cña C«ng x· vµ ý nghÜa lÞch sö toµn thÕ

giíi cña C«ng x·, Lª-nin viÕt: "Trong phong trµo hiÖn nay,

tÊt c¶ chóng ta ®Òu dùa vµo kinh nghiÖm cña C«ng x·"

(tr. 414).

* *

*

TËp nµy lÇn ®Çu tiªn in "Dù th¶o nghÞ quyÕt cña nhãm

Gi¬-ne-v¬ thuéc ph¸i ®a sè", trong ®ã Lª-nin ®· v¹ch

trÇn chÝnh s¸ch kiÓu B«-na-p¸c-t¬ cña bän men-sª-vÝch vµ

kªu gäi toµn thÓ ®¶ng viªn tÝch cùc vËn ®éng triÖu tËp §¹i

héi III.

Trong phÇn "C¸c tµi liÖu chuÈn bÞ" cã in 12 tµi liÖu cña

Lª-nin, lÇn ®Çu tiªn ®

−îc in trong Toµn tËp. Nh÷ng tµi liÖu

nµy lµ c¸c ®Ò c

−¬ng, luËn c

−¬ng vµ c¸c tiÓu luËn. Nh÷ng

tµi liÖu nµy dÉn ®éc gi¶ vµo kho tµng s¸ng t¹o cña Lª-nin,

XXIV Lêi tùa

chØ râ cho ®éc gi¶ thÊy Lª-nin ®· cÈn thËn nh− thÕ nµo khi

viÕt c¸c t¸c phÈm cña m×nh, cho thÊy c¸ch thøc vµ ph−¬ng

ph¸p lµm viÖc cña Ng−êi. Trong phÇn "C¸c tµi liÖu chuÈn

bÞ" ®Æc biÖt ®¸ng chó ý lµ 4 tµi liÖu chuÈn bÞ ®Ó viÕt t¸c

phÈm "NhiÖm vô míi vµ lùc l−îng míi".

TÊt c¶ c¸c t¸c phÈm vµ tµi liÖu trong tËp nµy ®Òu ®−îc

s¾p xÕp theo thø tù thêi gian, trõ tµi liÖu "Bæ sung bµi "KÕ

ho¹ch t¸c chiÕn ë Pª-tÐc-bua"" ®−îc gép lu«n vµo chÝnh bµi

b¸o "KÕ ho¹ch t¸c chiÕn ë Pª-tÐc-bua".

ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin

trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng

§¶ng céng s¶n Liªn-x«

1

chóng ta muèn ®¹t ®−îc c¸i g×? 1

(Göi toµn §¶ng)

ViÕt vµo cuèi th¸ng B¶y 1904

In lÇn ®Çu n¨m 1923 trong

N. Lª-nin (V. U-li-a-nèp)

Toµn tËp, t. V

Theo ®óng b¶n th¶o

2 3

Míi ®©y cã mét cuéc häp riªng cña 19 ®¶ng viªn §¶ng

c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga (trong ®ã cã nh÷ng ®¹i

biÓu dù §¹i héi II, nh÷ng uû viªn cña c¸c ban chÊp hµnh

vµ cña c¸c tæ chøc ®¶ng vµ nh÷ng ng

−êi c¸ch m¹ng

ngoµi ®¶ng). Cuéc héi nghÞ ®ã cña nh÷ng ng

−êi cïng chÝ

h

−íng ®øng trªn quan ®iÓm ph¸i ®a sè cña §¹i héi II

cña ®¶ng, ®· th¶o luËn vÊn ®Ò khñng ho¶ng trong ®¶ng

ta vµ nh÷ng biÖn ph¸p kh¾c phôc cuéc khñng ho¶ng ®ã.

Héi nghÞ ®· quyÕt ®Þnh göi ®Õn tÊt c¶ nh÷ng ng

−êi d©n

chñ - x· héi Nga lêi kªu gäi sau ®©y:

C¸c ®ång chÝ! Cuéc khñng ho¶ng trÇm träng cña ®¶ng

®ang kÐo dµi v« tËn. T×nh tr¹ng rèi lo¹n ngµy cµng ph¸t

triÓn, g©y thªm nhiÒu cuéc xung ®ét míi, k×m h·m c«ng

t¸c tÝch cùc vÒ mäi mÆt vµ víi møc ®é hÕt søc nghiªm

träng, ngµy cµng t¸ch mèi liªn hÖ gi÷a ®¶ng vµ C¬ quan

ng«n luËn trung

−¬ng cña ®¶ng, c¬ quan nµy ®· hoµn

toµn biÕn thµnh c¬ quan cña mét nhãm ng

−êi, chñ yÕu lµ

cña nhãm ng

−êi sèng ë n

−íc ngoµi. Bíi mãc nh÷ng sù bÊt

®ång ý kiÕn, moi l¹i nh÷ng vÊn ®Ò cò rÝch ®· ®

−îc gi¶i

quyÕt tõ l©u vµ ®· thuéc vÒ qu¸ khø, ve v·n bän c¬ héi

chñ nghÜa ngoan cè, hÕt søc lÉn lén trong lý lÏ, tr¾ng trîn

coi th

−êng ®¹i héi ®¶ng, coi th

−êng nh÷ng cuéc th¶o luËn

vµ nh÷ng nghÞ quyÕt cña ®¹i héi, chÕ giÔu tæ chøc vµ

kû luËt cña ®¶ng, chÕ giÔu ®a sè nh÷ng ng

−êi c¸ch