Toàn tập V.I.Lê - Nin 19

V« s¶n tÊt c¶ c¸c n − íc, ®oµn kÕt l¹i!

V. I. Lª-nin

Toµn tËp

V. I. Lª-nin

Toµn tËp

TËp

Th¸ng S¸u 1909 - th¸ng M−êi 1910

Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia

Hµ Néi - 2005

Nh÷ng t¸c phÈm cña V. I. Lª-nin trong tËp nµy in theo

b¶n dÞch cña Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ-néi

Л 792-80 0101020000

10102-097

014(01)-80

VII

Lêi nhµ xuÊt b¶n

Kh¼ng ®Þnh chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµ t− t−ëng Hå ChÝ

Minh lµ nÒn t¶ng t− t−ëng vµ kim chØ nam hµnh ®éng lµ vÊn ®Ò

cã tÝnh nguyªn t¾c ®èi víi c¸ch m¹ng ViÖt Nam; lµ b−íc ph¸t

triÓn vÒ nhËn thøc vµ t− duy lý luËn cña §¶ng ta trong c«ng

cuéc ®æi míi, quyÕt t©m x©y dùng ®Êt n−íc theo con ®−êng x·

héi chñ nghÜa.

Nh÷ng thµnh tùu mäi mÆt do c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n−íc

mang l¹i trong nh÷ng n¨m qua thËt ®¸ng tr©n träng vµ khÝch lÖ,

®ång thêi ®ßi hái toµn §¶ng, toµn d©n ta ph¶i tiÕp tôc nghiªn cøu,

ph¸t triÓn lý luËn c¸ch m¹ng khoa häc cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin

®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò thùc tiÔn ®ang ®Æt ra trong sù nghiÖp

c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n−íc giai ®o¹n hiÖn nay.

Víi tinh thÇn ®ã, viÖc t×m hiÓu, nghiªn cøu cã hÖ thèng vµ vËn

dông s¸ng t¹o nh÷ng t− t−ëng, nh÷ng tinh hoa cña chñ nghÜa M¸c -

Lªnin lµ v« cïng quan träng vµ cÊp thiÕt ®èi víi chóng ta hiÖn nay.

§¸p øng nhu cÇu häc tËp, nghiªn cøu lý luËn cña ®«ng ®¶o

b¹n ®äc, ®Æc biÖt lµ c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, c¸c nhµ khoa

häc, c¸c nhµ nghiªn cøu, gi¶ng viªn vµ sinh viªn c¸c tr−êng ®¹i

häc, nh©n dÞp kû niÖm 135 n¨m ngµy sinh cña Vla®imia IlÝch Lªnin

(22-4-1870 -- 22-4-2005), Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia xuÊt b¶n

Bé s¸ch quý V. I. Lªnin - Toµn tËp gåm 55 tËp vµ hai tËp tra cøu.

Bé s¸ch V. I. Lªnin - Toµn tËp ra m¾t b¹n ®äc lÇn nµy ®−îc

xuÊt b¶n theo ®óng nguyªn b¶n cña Bé V. I. Lªnin - Toµn tËp, tiÕng

ViÖt, do nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ Néi, hîp t¸c víi nhµ xuÊt b¶n

TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, xuÊt b¶n vµo nh÷ng n¨m 70 - 80 thÕ kû XX.

* *

TËp 19 cña Bé s¸ch V. I. Lªnin - Toµn tËp bao gåm c¸c t¸c phÈm ®−îc V.I. Lªnin viÕt trong kho¶ng thêi gian tõ th¸ng

S¸u 1909 ®Õn th¸ng M

−êi 1910. §©y lµ tËp cuèi cïng trong sè nh÷ng tËp gåm c¸c t¸c phÈm ®

−îc Lªnin viÕt vµo thêi kú thÕ

lùc ph¶n ®éng Xt«-l

−-pin thèng trÞ. Néi dung nh÷ng t¸c phÈm trong tËp nµy ®Òu thÊm nhuÇn

niÒm tin s©u s¾c vµo th¾ng lîi cña cuéc ®Êu tranh nh»m duy tr×

vµ cñng cè ®¶ng, Lªnin ®Æt niÒm tin nµy trªn c¬ së lµ nh÷ng

tÇng líp c«ng nh©n tiªn tiÕn ®· hÊp thô ®

−îc vµ thÊm nhuÇn

kinh nghiÖm cuéc c¸ch m¹ng Nga lÇn thø nhÊt, cho nªn hä ®·

trë nªn giµ dÆn h¬n, ®oµn kÕt h¬n vµ cã tæ chøc h¬n; cßn tõ

trong hµng ngò v« s¶n th× ®· xuÊt hiÖn nh÷ng ®iÒu ®¶m b¶o

ch¾c ch¾n cho nh÷ng th¾ng lîi t

−¬ng lai cña sù nghiÖp c¸ch

m¹ng lµ sù xuÊt hiÖn nh©n vËt c«ng nh©n c¸ch m¹ng kiÓu míi.

Trªn c¬ së tæng kÕt mét c¸ch khoa häc kinh nghiÖm cuéc c¸ch

m¹ng Nga lÇn thø nhÊt, Lªnin ®· rót ra nh÷ng kÕt luËn cã ý nghÜa

to lín ®èi viÖc l·nh ®¹o cã kÕt qu¶ tÊt c¶ c¸c h×nh thøc ®Êu tranh

c¸ch m¹ng cña giai cÊp c«ng nh©n. C¸c t¸c phÈm in trong tËp nµy

®· ph¶n ¸nh cuéc ®Êu tranh cña Lªnin chèng l¹i chñ nghÜa c¬ héi

vµ chñ nghÜa xÐt l¹i trong phong trµo c«ng nh©n quèc tÕ.

Néi dung chÝnh trong tËp nµy ®

−îc ph©n tÝch kh¸ toµn diÖn

trong phÇn Lêi tùa in ë ®Çu s¸ch, do ViÖn Nghiªn cøu chñ nghÜa

M¸c - Lªnin (Liªn X«) viÕt cho lÇn xuÊt b¶n b»ng tiÕng ViÖt.

PhÇn Phô lôc vµ c¸c B¶n chØ dÉn (víi nh÷ng sè trang t

−¬ng

øng cña phÇn néi dung trong tËp) ë cuèi s¸ch ®

−îc tr×nh bµy hÕt søc khoa häc vµ chuÈn x¸c; ®©y lµ phÇn tra cøu rÊt bæ Ých,

gãp phÇn lµm s¸ng tá nhiÒu vÊn ®Ò trong néi dung t¸c phÈm, gióp b¹n ®äc hiÓu s©u s¾c h¬n t

− t

−ëng cña V. I. Lªnin.

Chó thÝch cuèi trang b»ng dÊu (*) lµ cña V. I. Lªnin; Chó

thÝch b»ng ch÷ sè

¶rËp (1)) lµ cña ViÖn Nghiªn cøu chñ nghÜa

M¸c - Lªnin trùc thuéc Ban ChÊp hµnh Trung

−¬ng §¶ng Céng

s¶n Liªn X« (tr

−íc ®©y).

Hy väng Bé s¸ch sÏ lµ tµi liÖu nghiªn cøu vµ tham kh¶o bæ

Ých cho b¹n ®äc.

Th¸ng 11 - 2005

Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ Quèc gia

VII

Lêi tùa

TËp 19 trong V. I. Lª-nin Toµn tËp gåm nh÷ng t¸c phÈm viÕt

tõ th¸ng S¸u 1909 ®Õn th¸ng M

−êi 1910. §©y lµ tËp cuèi cïng

trong sè nh÷ng tËp gåm c¸c t¸c phÈm ®

−îc Lª-nin viÕt vµo thêi

kú thÕ lùc ph¶n ®éng Xt«-l

−-pin thèng trÞ.

Lª-nin coi thêi kú thÕ lùc ph¶n ®éng thèng trÞ nh

− lµ thêi

kú ë gi÷a hai cuéc c¸ch m¹ng, thêi kú qu¸ ®é gi÷a hai lµn

sãng c¸ch m¹ng. Thùc tÕ ®· hoµn toµn x¸c nhËn sù ®¸nh gi¸

®ã cña Lª-nin vÒ giai ®o¹n lÞch sö Êy vµ vÒ triÓn väng ph¸t

triÓn cña c¸ch m¹ng. Ngay tõ 1909, ng

−êi ta ®· thÊy biÓu

hiÖn nh÷ng dÊu hiÖu ®Çu tiªn vÒ sù ph¸ s¶n cña chÝnh s¸ch

Xt«-l

−-pin. Cuèi n¨m 1909, Lª-nin viÕt r»ng “t¹m thêi Xt«-l

−-

pin chØ lµm cho t×nh h×nh cò thªm rèi ren, gay g¾t h¬n, chø

kh«ng t¹o ra ®

−îc mét t×nh h×nh míi” (xem tËp nµy, tr. 180).

Mét n¨m sau, Ng

−êi chØ ra r»ng bÊt chÊp nh÷ng cè g¾ng cña

Xt«-l

−-pin vµ cña §u-ma ®Þa chñ muèn ng¨n c¶n b

−íc ph¸t

triÓn cña c¸c lùc l

−îng c¸ch m¹ng, mét cuéc khñng ho¶ng

c¸ch m¹ng míi vÉn chÝn muåi ë trong n

−íc. Cuéc ®Êu tranh

giai cÊp ë n«ng th«n ®· trë nªn gay g¾t. Phong trµo c«ng

nh©n l¹i b

−íc vµo cao trµo cïng víi sù h

−ng thÞnh ®· ®Õn

trong c«ng nghiÖp ®Ó thay cho thêi kú ®×nh trÖ trÇm träng

kÐo dµi ®Õn tËn n¨m 1909. Nh÷ng cuéc b·i c«ng næ ra håi

mïa hÌ 1910 ®· cho thÊy r»ng giai cÊp v« s¶n ®ang tËp hîp

lùc l

−îng vµ ®ang chuyÓn sang tÊn c«ng.

VIII Lêi tùa

NhiÖm vô quan träng nhÊt cña thêi kú nµy lµ cñng cè ®¶ng

m¸c-xÝt cña giai cÊp c«ng nh©n, chuÈn bÞ quÇn chóng cho mét

cao trµo c¸ch m¹ng míi. C¸c vÊn ®Ò duy tr× vµ t¨ng c

−êng

§¶ng d©n chñ - x· héi bÊt hîp ph¸p, më réng ¶nh h

−ëng cña

nã vµo quÇn chóng, chiÕm vÞ trÝ trung t©m trong c¸c t¸c phÈm

cña Lª-nin in trong tËp nµy.

Trong nh÷ng n¨m thÕ lùc ph¶n ®éng thèng trÞ, chÝnh phñ

Nga hoµng vµ giai cÊp t

− s¶n ph¶n c¸ch m¹ng ®· lµm tÊt c¶ ®Ó

tiªu diÖt ®¶ng c«ng nh©n c¸ch m¹ng mµ chóng c¨m thï, mét

®¶ng ®· lÊy ho¹t ®éng cña m×nh ®Ó chøng minh sù trung thµnh

víi nh÷ng di huÊn cña c¸ch m¹ng. Bän thñ tiªu ®· tiÕn hµnh

mét cuéc ®Êu tranh quyÕt liÖt chèng l¹i ®¶ng m¸c-xÝt c¸ch

m¹ng bÊt hîp ph¸p. Trong c¸c bµi “Nh÷ng phÇn tö thñ tiªu bÞ

v¹ch mÆt”, “Nh÷ng thñ ®o¹n cña ph¸i thñ tiªu vµ nh÷ng nhiÖm

vô ®¶ng cña nh÷ng ng

−êi B«n-sª-vÝch”, “B¸o “TiÕng nãi ng

−êi

d©n chñ - x· héi” vµ Tsª-rª-va-nin”, ““TiÕng nãi” cña ph¸i thñ

tiªu chèng ®¶ng”, “Bót ký cña mét nhµ chÝnh luËn”, Lª-nin ®·

nhËn ®Þnh chñ nghÜa thñ tiªu lµ mét hiÖn t

−îng x· héi s©u s¾c,

cã liªn quan kh¨ng khÝt ®Õn t

− t

−ëng ph¶n c¸ch m¹ng cña giai

cÊp t

− s¶n tù do chñ nghÜa vµ víi t×nh tr¹ng suy sôp trong giai

cÊp tiÓu t

− s¶n d©n chñ. Lª-nin v¹ch ra r»ng c¬ së t

− t

−ëng cña

chñ nghÜa thñ tiªu lµ quan ®iÓm men-sª-vÝch, c¬ héi chñ nghÜa,

−íc hÕt lµ sù phñ nhËn ®Þa vÞ b¸ quyÒn l·nh ®¹o cña giai cÊp

v« s¶n trong c¸ch m¹ng d©n chñ - t

− s¶n, phñ nhËn sù liªn

minh gi÷a giai cÊp v« s¶n víi n«ng d©n. NhËn ®Þnh tÝnh chÊt

®Æc thï cña bèi c¶nh thêi kú Êy, Lª-nin nãi r»ng ®èi chäi l¹i víi

®¶ng, ng

−êi ta thÊy nh

− thÓ h×nh thµnh nªn mét mÆt trËn thèng

nhÊt cña kÎ thï

― tõ Xt«-l

−-pin vµ bän tù do chñ nghÜa ph¶n

c¸ch m¹ng ®Õn bän thñ tiªu.

Mèi nguy c¬ to lín ®èi víi ®¶ng lµ chñ nghÜa thñ tiªu

“c¸nh t¶” ― chñ nghÜa triÖu håi vµ chñ nghÜa tèi hËu th

−,

mµ thø chñ nghÜa thñ tiªu “c¸nh t¶” nµy th× chØ kh¸c chñ

nghÜa thñ tiªu c¸nh h÷u bëi nh÷ng ph

−¬ng ph¸p ph¸ ho¹i

Lêi tùa IX

®¶ng vµ bëi sù ngôy trang chñ nghÜa thñ tiªu cña nã b»ng

nh÷ng c©u c¸ch m¹ng cùc ®oan. Ph¸i triÖu håi - tèi hËu th

−

kh«ng h¹n chÕ ë viÖc ®¶ kÝch s¸ch l

−îc cña nh÷ng ng

−êi b«nsª-vÝch; thñ lÜnh cña hä lµ A. B«-g®a-nèp ®· më cuéc tiÕn qu©n

vµo nh÷ng nguyªn lý triÕt häc vµ lý luËn cña chñ nghÜa M¸c,

−u toan thay thÕ chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng b»ng thø triÕt

häc duy t©m ph¶n ®éng

― chñ nghÜa Ma-kh¬, mét biÕn d¹ng

cña chñ nghÜa duy t©m chñ quan. Mét bé phËn nh÷ng ng

−êi

ñng hé nã bÞ l«i cuèn vµo thuyÕt t¹o thÇn, nh÷ng ng

−êi nµy coi

chñ nghÜa x· héi khoa häc nh

− mét thø t«n gi¸o míi. Chñ

nghÜa Ma-kh¬ vµ thuyÕt t¹o thÇn ®· t

−íc vò khÝ giai cÊp c«ng

nh©n vÒ mÆt tinh thÇn, lµm cho giai cÊp c«ng nh©n xa rêi nh÷ng

nhiÖm vô hµng ®Çu lµ chuÈn bÞ vµ tËp hîp lùc l

−îng ®Ó triÓn

khai cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng.

Lª-nin vµ nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch ®· tiÕn hµnh cuéc ®Êu

tranh trªn hai mÆt trËn: chèng bän thñ tiªu tõ phÝa h÷u lµ

nh÷ng kÎ ®Þch trùc tiÕp cña ®¶ng, vµ chèng bän thñ tiªu “tõ

phÝa t¶” lµ ph¸i triÖu håi vµ ph¸i tèi hËu th

−, “nh÷ng kÎ thï

giÊu mÆt” cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga. Mét cuéc

®Êu tranh kh«ng ®iÒu hoµ ®· diÔn ra nh»m chèng l¹i nh÷ng sù

xuyªn t¹c cña bän c¬ héi chñ nghÜa vµ bän xÐt l¹i ®èi víi chñ

nghÜa M¸c c¸ch m¹ng, còng nh

− chèng chñ nghÜa gi¸o ®iÒu vµ

chñ nghÜa bÌ ph¸i. Trong c¸c t¸c phÈm bµn vÒ cuéc ®Êu tranh

trong néi bé ®¶ng, Lª-nin nhÊn m¹nh r»ng cuéc ®Êu tranh trªn

hai mÆt trËn lµ quy luËt cña sù nghiÖp x©y dùng vµ cñng cè

®¶ng c«ng nh©n m¸c-xÝt, cña viÖc thùc hiÖn ®

−êng lèi c¸ch

m¹ng ®óng ®¾n.

Më ®Çu tËp nµy lµ c¸c tµi liÖu nãi vÒ Héi nghÞ ban biªn

tËp më réng cña b¸o “Ng

−êi v« s¶n” ®

−îc tiÕn hµnh håi

th¸ng S¸u 1909. C¸c tµi liÖu nµy ph¶n ¸nh rÊt râ cuéc ®Êu

tranh cña Lª-nin chèng chñ nghÜa thñ tiªu “c¸nh t¶” ë trong

®¶ng. XÐt vÒ néi dung th× c¸c bµi cã liªn quan chÆt chÏ víi

c¸c tµi liÖu Êy lµ c¸c bµi ®

−îc viÕt sau cuéc Héi nghÞ Êy:

X Lêi tùa

“Thñ tiªu chñ nghÜa thñ tiªu”, “Bµn vÒ ph¸i ñng hé chñ nghÜa

triÖu håi vµ thuyÕt t¹o thÇn”, “M¹n ®µm víi nh÷ng ng

−êi b«nsª-vÝch Pª-tÐc-bua” vµ nh÷ng bµi kh¸c. C¸c tµi liÖu vÒ Héi nghÞ

vµ c¸c bµi kÓ trªn v¹ch cho chóng ta thÊy râ tÝnh chÊt kh«ng thÓ

t−¬ng dung gi÷a chñ nghÜa triÖu håi vµ chñ nghÜa b«n-sª-vÝch,

chøng minh hïng hån vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i kiªn quyÕt ph©n

®Þnh ranh giíi gi÷a nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch víi bän triÖu håi

vµ bän tèi hËu th

−. Lª-nin v¹ch ra r»ng ph¸i triÖu håi bÊt ®ång

mét c¸ch c¨n b¶n víi nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch trªn tÊt c¶

nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ lý luËn, vÒ chiÕn l

−îc vµ s¸ch l

−îc, hä

xa rêi nh÷ng nguyªn lý c¸ch m¹ng cña chñ nghÜa M¸c, hä ng¶

vÒ chñ nghÜa v« chÝnh phñ vµ chñ nghÜa c«ng ®oµn, hä lµ

nh÷ng kÎ truyÒn dÉn ¶nh h

−ëng t

− s¶n ë trong ®¶ng vµ trong

giai cÊp c«ng nh©n.

Nh÷ng nghÞ quyÕt do Héi nghÞ th«ng qua

― Héi nghÞ

−îc tiÕn hµnh d

−íi sù chØ ®¹o trùc tiÕp cña Lª-nin

― ®Òu

thÊm nhuÇn t

− t

−ëng ®Êu tranh cho sù thèng nhÊt trong hµng

ngò nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch, nh»m cñng cè vµ duy tr× tæ

chøc ®¶ng bÊt hîp ph¸p trong ®iÒu kiÖn thÕ lùc ph¶n ®éng

thèng trÞ, v× chñ nghÜa M¸c c¸ch m¹ng. C¸c nghÞ quyÕt cña

Héi nghÞ l¹i mét lÇn n÷a chøng thùc sù ®¸nh gi¸ cña Lª-nin vÒ

chñ nghÜa triÖu håi nh

− lµ vÒ mét sù “biÕm häa tåi tÖ nhÊt” ®èi

víi chñ nghÜa b«n-sª-vÝch. C¸c nghÞ quyÕt Êy còng nhÊn m¹nh

r»ng chñ nghÜa tèi hËu th

− hoµn toµn kh«ng kh¸c g×, vÒ

−¬ng diÖn chÝnh trÞ, víi chñ nghÜa triÖu håi, vµ chñ nghÜa

tèi hËu th

− chØ lµm t¨ng thªm sù rèi r¾m vµ t×nh tr¹ng tung

t¸n do tÝnh chÊt che ®Ëy cña t

− t

−ëng thñ tiªu cña nã. Héi

nghÞ ban biªn tËp më réng cña b¸o “Ng

−êi v« s¶n” tuyªn bè

r»ng chñ nghÜa b«n-sª-vÝch kh«ng cã chót g× gièng chñ nghÜa

triÖu håi vµ chñ nghÜa tèi hËu th

−, vµ Héi nghÞ ®· kªu gäi

nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch h·y tiÕn hµnh mét cuéc ®Êu tranh

kiªn quyÕt nhÊt chèng c¸c khuynh h

−íng Êy, nh÷ng khuynh

−íng xa rêi chñ nghÜa M¸c c¸ch m¹ng.

Lêi tùa XI

Liªn quan chÆt chÏ víi vÊn ®Ò chñ nghÜa triÖu håi vµ chñ

nghÜa tèi hËu th

− lµ vÊn ®Ò nh÷ng nhiÖm vô cña nh÷ng ng

−êi

b«n-sª-vÝch ®èi víi ho¹t ®éng trong §u-ma. C¸c tµi liÖu cña

Héi nghÞ cho thÊy Lª-nin ®· coi träng nh

− thÕ nµo viÖc sö

dông tÊt c¶ nh÷ng kh¶ n¨ng hîp ph¸p ®Ó cñng cè mèi liªn hÖ

cña ®¶ng víi quÇn chóng. §ång thêi, nh÷ng tµi liÖu Êy cßn

v¹ch cho chóng ta thÊy sù kh¸c biÖt s©u s¾c nh

− thÕ nµo trong

c¸ch nh×n vÊn ®Ò nµy gi÷a nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch vµ mensª-vÝch. Trong dù th¶o nghÞ quyÕt vÒ th¸i ®é ®èi víi ho¹t

®éng trong §u-ma, Lª-nin ®· ph¸t triÓn c¸c luËn ®iÓm vÒ viÖc

sö dông, theo tinh thÇn c¸ch m¹ng §u-ma vµ cô thÓ ho¸ s¸ch

l−îc cña nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch trong §u-ma. Ng

−êi viÕt

r»ng cÇn ph¶i h

−íng nh÷ng nç lùc nh

− thÕ nµo ®Ó ®¶ng ®oµn

®Æt ho¹t ®éng cña m×nh d

−íi sù chi phèi cña lîi Ých cña toµn

bé phong trµo c«ng nh©n, ®Ó ®¶ng ®oµn lu«n lu«n g¾n bã víi

®¶ng vµ thùc hiÖn c¸c chØ thÞ cña c¸c ®¹i héi ®¶ng vµ cña c¸c

c¬ quan trung

−¬ng cña ®¶ng. Lª-nin v¹ch ra r»ng mét trong

nh÷ng nhiÖm vô quan träng nhÊt cña ®¶ng ®oµn lµ ph¶i gi¶i

thÝch mét c¸ch toµn diÖn cho quÇn chóng thÊy râ tÝnh chÊt thï

®Þch cña c¸c ®¶ng t

− s¶n, v¹ch trÇn chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ,

tÝnh chÊt ph¶n c¸ch m¹ng cña chñ nghÜa tù do vµ nh÷ng sù

dao ®éng cña ph¸i d©n chñ tiÓu t

− s¶n, gãp phÇn vµo viÖc

cñng cè khèi liªn minh cña giai cÊp v« s¶n vµ n«ng d©n c¸ch

m¹ng, b¶o vÖ

― tõ trªn diÔn ®µn §u-ma

― nh÷ng t

− t

−ëng

cña chñ nghÜa x· héi, gi

−¬ng cao ngän cê cña c¸ch m¹ng.

Nh÷ng luËn ®iÓm quan träng nhÊt trong dù th¶o cña Lª-nin

®· ®

−îc lÊy lµm c¬ së cho b¶n nghÞ quyÕt vÒ nhiÖm vô cña

nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch ®èi víi ho¹t ®éng trong §u-ma.

Héi nghÞ nµy ®· gi¸ng mét ®ßn kh«ng nh÷ng vµo c¸c

lËp tr

−êng s¸ch l

−îc cña ph¸i triÖu håi, mµ cßn phª ph¸n

gay g¾t c¸c quan ®iÓm triÕt häc cña ph¸i triÖu håi vµ ph¸i

tèi hËu th

−, nh÷ng quan ®iÓm ®· ®

−îc thÓ hiÖn ra ®Æc biÖt

râ rµng trong viÖc tuyªn truyÒn thuyÕt t¹o thÇn. Trong mét

XII Lêi tùa

b¶n nghÞ quyÕt riªng do Héi nghÞ th«ng qua cã nãi r»ng nh÷ng

−êi b«n-sª-vÝch coi thuyÕt t¹o thÇn nh

− mét trµo l

−u ®o¹n

tuyÖt víi nh÷ng nguyªn lý cña chñ nghÜa M¸c vµ g©y nªn mét

mèi tai h¹i to lín cho ho¹t ®éng c¸ch m¹ng cña §¶ng d©n chñ -

x· héi nh»m gi¸o dôc quÇn chóng c«ng nh©n. Héi nghÞ nµy cßn

ph¸t biÓu lËp tr

−êng nguyªn t¾c trªn c¸c vÊn ®Ò triÕt häc qua

b¶n nghÞ quyÕt “VÒ viÖc qu¶n lý C¬ quan ng«n luËn trung

−¬ng”, nghÞ quyÕt nµy ®· khuyªn nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch h·y

kiªn quyÕt b¶o vÖ chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng cña M¸c vµ

¡ng-ghen.

Héi nghÞ còng v¹ch trÇn nh÷ng hµnh ®éng hai mÆt cña ph¸i

triÖu håi - tèi hËu th

− nh»m chia rÏ nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch.

Trong nghÞ quyÕt, Héi nghÞ ®· chØ râ r»ng ph¸i triÖu håi khi tæ

chøc ra tr

−êng chèng l¹i ®¶ng ë Ca-pri th× hä ®· theo ®uæi

nh÷ng môc ®Ých riªng cña nhãm m×nh, vµ Héi nghÞ lªn ¸n

−êng nµy nh

− mét trung t©m míi cña mét ph¸i ®· t¸ch khái

hµng ngò nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch. Theo quyÕt ®Þnh cña Héi

nghÞ, A. B«-g®a-nèp ®· bÞ khai trõ ra khái hµng ngò nh÷ng

−êi b«n-sª-vÝch v× kh«ng chÞu phôc tïng c¸c quyÕt ®Þnh cña

Héi nghÞ vµ lµ thñ lÜnh vµ kÎ cæ vò cña ph¸i triÖu håi, ph¸i tèi

hËu th

− vµ ph¸i t¹o thÇn, còng nh

− v× ®· ®i vµo con ®

−êng xÐt

l¹i chñ nghÜa M¸c.

Trong cuéc th¶o luËn vÊn ®Ò nh÷ng nhiÖm vô cña nh÷ng ng−êi

b«n-sª-vÝch ë trong ®¶ng, Lª-nin ®· nhÊn m¹nh sù cÇn thiÕt cña

khèi liªn minh gi÷a nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch víi nh÷ng ng

−êi

men-sª-vÝch ñng hé ®¶ng, víi ph¸i Plª-kha-nèp, ®Ó b¶o vÖ chñ

nghÜa M¸c, ®Ó ®Êu tranh chèng kÎ thï chung lµ bän thñ tiªu ®ñ lo¹i.

Lª-nin chØ râ r»ng viÖc thu hót vµo sù nghiÖp x©y dùng ®¶ng “tÊt c¶

nh÷ng phÇn tö cã thÓ lµm ®

−îc viÖc ®ã” lµ nhiÖm vô quan träng cña

nh÷ng ng

−êi b«n-sª vÝch, nh÷ng ng

−êi kiªn quyÕt vµ triÖt ®Ó b¶o vÖ

tÝnh ®¶ng, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc duy tr× vµ cñng cè §¶ng c«ng

nh©n d©n chñ - x· héi Nga. Lª-nin nhÊn m¹nh r»ng sù tho¶ thuËn

víi ph¸i Plª-kha-nèp vÒ viÖc cïng nhau ®Êu tranh chèng chñ

Lêi tùa XIII

nghÜa thñ tiªu ph¶i ®

−îc thùc hiÖn trªn mét c¬ së cã tÝnh

nguyªn t¾c chÆt chÏ, “kh«ng cã mét sù tho¶ hiÖp nµo vÒ t

−

t−ëng, kh«ng cã mét hµnh ®éng nµo xo¸ nhoµ nh÷ng sù bÊt

®ång vÒ s¸ch l

−îc vµ nh÷ng sù bÊt ®ång kh¸c trong ph¹m vi

−êng lèi ®¶ng” (tr. 191). Héi nghÞ ®· chÊp nhËn ®Ò nghÞ cña

Lª-nin vµ tá ý t¸n thµnh xÝch gÇn l¹i víi nh÷ng ng

−êi men-sªvÝch ñng hé ®¶ng.

Nh÷ng nghÞ quyÕt cña Héi nghÞ ban biªn tËp më réng cña

b¸o “Ng

−êi v« s¶n” cã mét ý nghÜa to lín ®èi víi toµn ®¶ng.

Nh÷ng nghÞ quyÕt Êy ®· ®

−îc c¸c ®¶ng bé ®Þa ph

−¬ng ë

trong n

−íc Nga t¸n thµnh vµ ®

−îc hä chÊp nhËn nh

− nh÷ng

chØ thÞ cho ho¹t ®éng cña hä. Lª-nin chØ ra r»ng Héi nghÞ ®·

x¸c nhËn ®

−êng lèi chÝnh trÞ mµ ®¶ng b«n-sª-vÝch ®· v¹ch ra

trong nh÷ng n¨m thÕ lùc ph¶n ®éng thèng trÞ. Cuéc ®Êu

tranh t

− t

−ëng, diÔn ra trong Héi nghÞ chung quanh nh÷ng

vÊn ®Ò bøc thiÕt nhÊt cña ®¶ng, ®· ®ãng vai trß to lín trong

viÖc gi¸o dôc chÝnh trÞ cho c¸c c¸n bé ®¶ng, ®· gãp phÇn vµo

viÖc ®oµn kÕt chung quanh ph¸i b«n-sª-vÝch nh÷ng phÇn tö

thËt sù ñng hé ®¶ng.

VÒ sau, khi bµn ®Õn nh÷ng bµi häc cña cuéc ®Êu tranh cña

nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch nh»m cñng cè ®¶ng trong nh÷ng n¨m

thÕ lùc ph¶n ®éng thèng trÞ, Lª-nin ®· viÕt nh

− sau: “Trong tÊt

c¶ c¸c ®¶ng c¸ch m¹ng b¹i trËn hay c¸c ®¶ng ®èi lËp b¹i trËn th×

nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch lµ nh÷ng ng

−êi ®· rót lui cã trËt tù

h¬n c¶, “®éi qu©n” cña hä Ýt bÞ thiÖt h¹i h¬n, cèt c¸n cña hä Ýt bÞ

tæn thÊt h¬n, sù ph©n liÖt trong hµng ngò hä Ýt s©u s¾c h¬n vµ Ýt

bÞ l©m vµo t×nh tr¹ng kh«ng cøu v·n ®

−îc, hä Ýt bÞ mÊt tinh thÇn

h¬n, vµ hä cã rÊt nhiÒu kh¶ n¨ng trë l¹i ho¹t ®éng trªn quy m«

lín nhÊt, ®óng nhÊt vµ c

−¬ng quyÕt nhÊt. Vµ nh÷ng ng

−êi b«nsª-vÝch, së dÜ ®¹t tíi kÕt qu¶ ®ã, chÝnh chØ v× hä ®· th¼ng tay

v¹ch mÆt vµ tèng cæ bän c¸ch m¹ng ®Çu l

−ìi lµ bän kh«ng

muèn hiÓu r»ng ph¶i rót lui, r»ng ph¶i biÕt c¸ch rót lui, r»ng

tuyÖt ®èi ph¶i häc tËp c¸ch ho¹t ®éng hîp ph¸p trong nh÷ng

XIV Lêi tùa

nghÞ viÖn ph¶n ®éng nhÊt, trong c¸c tæ chøc c«ng ®oµn, c¸c hîp

t¸c x· vµ c¸c héi b¶o hiÓm ph¶n ®éng nhÊt, vµ trong nh÷ng tæ

chøc kh¸c t

−¬ng tù” (Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn

bé, M¸t-xc¬-va, t. 41, tr. 12 - 13).

TÊt c¶ nh÷ng t¸c phÈm trong tËp nµy ®Òu thÊm nhuÇn niÒm

tin s©u s¾c vµo th¾ng lîi cña cuéc ®Êu tranh nh»m duy tr× vµ

cñng cè ®¶ng. Lª-nin ®Æt niÒm tin nµy trªn c¬ së lµ nh÷ng tÇng

líp c«ng nh©n tiªn tiÕn ®· hÊp thô ®

−îc vµ thÊm nhuÇn kinh

nghiÖm cuéc c¸ch m¹ng Nga lÇn thø nhÊt, cho nªn hä ®· trë

nªn giµ dÆn h¬n, ®oµn kÕt h¬n vµ cã tæ chøc h¬n; cßn tõ trong

hµng ngò v« s¶n th× ®· xuÊt hiÖn nh÷ng c¸n bé míi ®øng ®Çu

c¸c tæ chøc ®¶ng. Lª-nin cho r»ng ®iÒu ®¶m b¶o ch¾c ch¾n cho

nh÷ng th¾ng lîi t

−¬ng lai cña sù nghiÖp c¸ch m¹ng lµ sù xuÊt

hiÖn nh©n vËt c«ng nh©n c¸ch m¹ng kiÓu míi, “®éc lËp tiÕn

hµnh mäi c«ng viÖc cña ®¶ng, … cã thÓ ®oµn kÕt, liªn hîp, tæ

chøc quÇn chóng v« s¶n víi mét sè l

−îng ®«ng gÊp hµng chôc

lÇn, hµng tr¨m lÇn so víi tr

−íc ®©y” (tr. 528).

Bµi “TiÕn tíi thèng nhÊt” bµn vÒ nh÷ng vÊn ®Ò ®Êu tranh

b¶o vÖ ®¶ng, ®oµn kÕt tÊt c¶ c¸c lùc l

−îng trong ®¶ng, trong

bµi nµy, Lª-nin viÕt r»ng ¸ch thèng trÞ cña thÕ lùc ph¶n ®éng

vµ t×nh tr¹ng nh÷ng t

− t

−ëng ph¶n c¸ch m¹ng hoµnh hµnh,

còng nh

− sù cÇn thiÕt ph¶i b¶o vÖ chñ nghÜa M¸c,

― chñ

nghÜa x· héi duy nhÊt khoa häc,

― ®ã lµ nguyªn nh©n khiÕn

cho nh÷ng c«ng nh©n gi¸c ngé h

−íng vµo viÖc cñng cè sù

thèng nhÊt cña ®¶ng. T×nh tr¹ng ph©n t¸n vµ thñ c«ng ngù trÞ

trong c¸c tæ chøc ®¶ng ë ®Þa ph

−¬ng trong n

−íc Nga ®· chØ

cho c«ng nh©n thÊy r»ng kh«ng thÓ ®Èy c«ng t¸c thùc tiÔn lªn

−îc nÕu kh«ng ®oµn kÕt ®

−îc c¸c lùc l

−îng, nÕu kh«ng lËp

ra mét trung t©m l·nh ®¹o.

Lª-nin nhÊn m¹nh r»ng chØ cã thÓ tËp hîp c¸c lùc l

−îng

cña ®¶ng l¹i trªn c¬ së liªn minh gi÷a ph¸i b«n-sª-vÝch víi

nh÷ng ng

−êi men-sª-vÝch ñng hé ®¶ng, víi ®iÒu kiÖn duy

tr× ph¸i b«n-sª-vÝch vµ kiªn quyÕt ®Êu tranh chèng bän thñ

Lêi tùa XV

tiªu vµ bän triÖu håi. Chèng l¹i ®

−êng lèi nµy cña Lª-nin cã

nhãm ®iÒu hoµ, nhãm nµy ®ßi gi¶i t¸n ph¸i b«n-sª-vÝch vµ

®ßi hîp nhÊt ph¸i b«n-sª-vÝch víi tÊt c¶ c¸c ph¸i vµ nhãm

cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, trong ®ã cã

nh÷ng phÇn tö men-sª-vÝch thuéc ph¸i “TiÕng nãi” (ph¸i thñ

tiªu), ph¸i triÖu håi vµ ph¸i T¬-rèt-xki. Lª-nin kiªn quyÕt b¸c

bá nh÷ng ®Ò nghÞ nµy vµ v¹ch ra r»ng ph¸i ®iÒu hßa ®· tiÕp

tay cho kÎ thï cña ®¶ng, c©u kÕt víi T¬-rèt-xki lµ kÎ nÊp

−íi chiªu bµi “kh«ng bÌ ph¸i” ®Ó ®ßi thùc hiÖn mét sù

thèng nhÊt v« nguyªn t¾c tÊt c¶ c¸c ph¸i, bÊt kÓ quan ®iÓm

vµ chÝnh kiÕn cña hä nh

− thÕ nµo. Trong mét sè bµi, Lª-nin

nhËn xÐt T¬-rèt-xki nh

− mét kÎ biÖn hé cña ph¸i thñ tiªu vµ

ph¸i triÖu håi, v¹ch trÇn th¸i ®é hai mÆt vµ tÝnh v« nguyªn

t¾c cña T¬-rèt-xki. Lª-nin viÕt: “T¬-rèt-xki h«m nay th× ®¸nh

c¾p trong hµnh lý t

− t

−ëng cña ph¸i nµy, ngµy mai l¹i ®¸nh

c¾p trong hµnh lý t

− t

−ëng cña ph¸i kia, vµ v× vËy «ng ta tù

coi m×nh lµ ®øng trªn c¶ hai ph¸i” (tr. 485). Lª-nin chØ ra r»ng

chñ nghÜa ph¸i gi÷a cña T¬-rèt-xki lµ mèi ho¹ ®Æc biÖt nguy

hiÓm trong ®¶ng, v× chñ nghÜa nµy ®

−îc che ®Ëy b»ng nh÷ng

c©u nãi su«ng tùa hå chèng bÌ ph¸i.

Th¸ng Giªng 1910, ë Pa-ri ®· häp héi nghÞ toµn thÓ Ban

chÊp hµnh trung

−¬ng §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga,

mµ ng

−êi ta quen gäi lµ “Héi nghÞ toµn thÓ thèng nhÊt”.

Tham gia héi nghÞ toµn thÓ nµy cã ®¹i biÓu cña tÊt c¶ c¸c

ph¸i vµ c¸c nhãm. T¹i héi nghÞ nµy, ®a sè ®¹i biÓu lµ ng

−êi

thuéc ph¸i ®iÒu hßa. T¹i héi nghÞ toµn thÓ nµy, Lª-nin ®· tiÕn

hµnh mét cuéc ®Êu tranh bÒn bØ chèng bän c¬ héi chñ nghÜa

vµ chèng ph¸i ®iÒu hßa, kiªn tr× lªn ¸n mét c¸ch kiªn quyÕt

chñ nghÜa thñ tiªu vµ chñ nghÜa triÖu håi, thùc hiÖn ®

−êng

lèi xÝch gÇn nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch l¹i víi ph¸i men-sªvÝch ñng hé ®¶ng.

Trong c¸c bµi “TiÕn tíi thèng nhÊt”, “Bót ký cña mét

nhµ chÝnh luËn” vµ nh÷ng bµi kh¸c, Lª-nin ®· nhËn ®Þnh vÒ

XVI Lêi tùa

ho¹t ®éng vµ c¸c quyÕt ®Þnh cña héi nghÞ toµn thÓ nµy. Ng

−êi

viÕt r»ng héi nghÞ toµn thÓ ®· døt kho¸t x¸c ®Þnh ®

−êng lèi

s¸ch l

−îc cña ®¶ng trong thêi kú thÕ lùc ph¶n ®éng thèng trÞ,

sau khi ®· quyÕt ®Þnh lµ chñ nghÜa thñ tiªu vµ chñ nghÜa triÖu

håi lµ biÓu hiÖn cña ¶nh h

−ëng cña giai cÊp t

− s¶n vµo giai cÊp

v« s¶n. §ång thêi Lª-nin ®· lªn ¸n gay g¾t nh÷ng quyÕt ®Þnh

sai lÇm cã tÝnh chÊt ®iÒu hßa chñ nghÜa cña Héi nghÞ toµn thÓ

th¸ng Giªng vµ chØ râ r»ng nh÷ng quyÕt ®Þnh Êy ®· ®

−a ®Õn

mét t¸c h¹i to lín cho ®¶ng.

Sau héi nghÞ toµn thÓ nµy, nh÷ng phÇn tö men-sª-vÝch

thuéc ph¸i “TiÕng nãi”, ph¸i “TiÕn lªn” vµ ph¸i T¬-rèt-xki ®·

phª ph¸n nh÷ng nghÞ quyÕt nµo cña héi nghÞ ®ã ®· lªn ¸n chñ

nghÜa thñ tiªu vµ chñ nghÜa triÖu håi còng nh

− nh»m kh«i phôc

l¹i sù thèng nhÊt cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga,

bän chóng ®· kh«ng chÞu phôc tïng nh÷ng nghÞ quyÕt Êy. Bän

chóng ®· ph¸ ho¹i viÖc tæ chøc ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan trung

−¬ng cña ®¶ng vµ ph¸ ho¹i c«ng t¸c cña c¸c tæ chøc ®¶ng ë ®Þa

−¬ng.

Cuéc ®Êu tranh kh«ng ®iÒu hoµ vµ triÖt ®Ó cña Lª-nin

chèng ph¸i thñ tiªu vµ ph¸i triÖu håi ®· ®¶m b¶o cho nh÷ng

−êi b«n-sª-vÝch thu ®

−îc th¾ng lîi hoµn toµn.

Lª-nin d¹y r»ng nh÷ng lîi Ých tèi cao cña sù nghiÖp gi¶i

phãng nh©n d©n lao ®éng ®ßi hái ph¶i cã sù ®¸nh gi¸ râ rµng

vµ rµnh m¹ch vÒ lùc l

−îng giai cÊp, tuyÖt ®èi lo¹i trõ mäi hµnh

®éng lµm suy yÕu hoÆc xo¸ nhoµ tÝnh ®¶ng. Lª-nin viÕt r»ng

chóng ta b¶o vÖ tÝnh ®¶ng, vÒ mÆt nguyªn t¾c, v× lîi Ých cña

quÇn chóng réng r·i, ®Ó lµm cho hä tho¸t khái mäi lo¹i ¶nh

−ëng cña giai cÊp t

− s¶n; v× vËy “cÇn ph¶i ra søc phÊn ®Êu vµ

theo dâi mét c¸ch chÆt chÏ nhÊt ®Ó tÝnh ®¶ng kh«ng ph¶i chØ thÓ

hiÖn ë lêi nãi mµ lµ ë viÖc lµm” (tr. 140).

Trong nh÷ng n¨m Êy, Lª-nin vÉn tiÕp tôc chó ý nhiÒu

®Õn viÖc tæng kÕt kinh nghiÖm cña cuéc c¸ch m¹ng Nga lÇn

Lêi tùa XVII

thø nhÊt, viÕt nh÷ng bµi nghiªn cøu s©u s¾c vÒ vÊn ®Ò nµy:

“Nh÷ng bµi häc cña c¸ch m¹ng”, “ý nghÜa lÞch sö cña cuéc

®Êu tranh néi bé ®¶ng ë Nga”, “§Êu tranh cho c¸i g×?”, “VÒ

thèng kª c¸c cuéc b·i c«ng ë Nga”. Lª-nin kªu gäi nh÷ng

−êi b«n-sª-vÝch h·y häc tËp kinh nghiÖm cña c¸ch m¹ng vµ

h·y d¹y cho quÇn chóng biÕt tiÕn hµnh ®Êu tranh c¸ch m¹ng

®Õn th¾ng lîi. Ng

−êi nªu bËt ba bµi häc chñ yÕu cña cuéc c¸ch

m¹ng 1905 - 1907, trong ®ã bµi häc ®Çu tiªn vµ c¬ b¶n lµ bµi

häc vÒ sù thõa nhËn ý nghÜa quyÕt ®Þnh cña cuéc ®Êu tranh

c¸ch m¹ng cña quÇn chóng ®èi víi vËn mÖnh cña ®Êt n

−íc;

bµi häc th

− hai lµ: nÕu chØ lµm lung lay vµ h¹n chÕ chÝnh

quyÒn Nga hoµng th× ch

−a ®ñ, cÇn ph¶i tiªu diÖt chÝnh quyÒn

Êy; sau hÕt lµ bµi häc thø ba: c¸ch m¹ng ®· v¹ch ra mét c¸ch

râ rµng ®Ó chóng ta thÊy c¸c giai cÊp kh¸c nhau trong x· héi

®· hµnh ®éng nh

− thÕ nµo.

Giai cÊp c«ng nh©n Nga ®· chøng minh r»ng chØ cã giai cÊp

Êy lµ giai cÊp duy nhÊt triÖt ®Ó c¸ch m¹ng, lµ ng

−êi l·nh ®¹o

duy nhÊt cña quÇn chóng nh©n d©n trong cuéc ®Êu tranh v× tù

do. N«ng d©n ®· thÓ hiÖn n¨ng lùc tiÕn hµnh mét cuéc ®Êu

tranh c¸ch m¹ng cã tÝnh chÊt quÇn chóng do giai cÊp v« s¶n ®·

më ®Çu. Lª-nin cho r»ng sù vÜ ®¹i cña cuéc c¸ch m¹ng Nga lÇn

thø nhÊt lµ ë chç giai cÊp c«ng nh©n, b»ng kinh nghiÖm, ®· chØ

râ kh¶ n¨ng cña quÇn chóng d©n chñ giµnh chÝnh quyÒn, kh¶

n¨ng thiÕt lËp chÕ ®é céng hoµ ë Nga; ®· chØ râ “®iÒu ®ã ®−îc

lµm nh− thÕ nµo”. Lª-nin nhÊn m¹nh r»ng viÖc thµnh lËp c¸c

X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n vµ binh sÜ vµ viÖc thµnh lËp c¸c uû

ban n«ng d©n lµ b

−íc ®Çu cña viÖc giai cÊp v« s¶n liªn minh víi

n«ng d©n ®Ó giµnh chÝnh quyÒn (tr. 278).

Giai cÊp t

− s¶n ®· chøng minh th¸i ®é thï ®Þch ®èi víi

giai cÊp v« s¶n vµ n«ng d©n, th¸i ®é bî ®ì cña nã tr

−íc

chÕ ®é chuyªn chÕ vµ sù ph¶n béi hoµn toµn cña nã ®èi víi

sù nghiÖp d©n chñ, sù nghiÖp ®Êu tranh gi¶i phãng. Giai cÊp

t− s¶n Nga kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn ®· ng¶ vÒ phÝa bän ®Þa

XVIII Lêi tùa

chñ, ng¶ vÒ phÝa Nga hoµng. V¹ch trÇn lËp tr

−êng ®Çy m©u

thuÉn cña giai cÊp t

− b¶n trong c¸ch m¹ng t

− s¶n, Lª-nin ®·

viÕt nh

− sau: “Giai cÊp ®ã sî c¸ch m¹ng h¬n lµ sî thÕ lùc ph¶n

®éng, sî sù th¾ng lîi cña nh©n d©n h¬n lµ sî viÖc duy tr× chÕ ®é

Nga hoµng, sî viÖc tÞch thu ruéng ®Êt cña ®Þa chñ h¬n lµ sî sù

b¶o tån chÝnh quyÒn cña bän chñ n«” (tr. 276).

Trong nh÷ng n¨m thÕ lùc ph¶n ®éng thèng trÞ, sù liªn minh

chÆt chÏ gi÷a chÕ ®é Nga hoµng víi giai cÊp t

− s¶n tù do chñ

nghÜa ®· h×nh thµnh hoµn toµn. Trong mét sè bµi in trong tËp

nµy: “ChuyÕn ®i th¨m ch©u ¢u cña Nga hoµng vµ chuyÕn ®i

th¨m n

−íc Anh cña mét sè ®¹i biÓu §u-ma Tr¨m ®en”, “§Ønh

tét cïng cña chñ nghÜa tù do Nga” vµ trong nh÷ng bµi kh¸c,

Lª-nin v¹ch trÇn chñ nghÜa d©n chñ gi¶ hiÖu cña giai cÊp t

− s¶n

tù do chñ nghÜa vµ b¶n chÊt ph¶n c¸ch m¹ng cña giai cÊp Êy,

v¹ch trÇn ®¶ng chñ yÕu cña giai cÊp t

− s¶n Nga, §¶ng d©n chñ -

lËp hiÕn, lµ ®¶ng ®· tuyªn bè

― qua lêi l·nh tô cña hä lµ Mi-liu-cèp

― r»ng “phe ®èi lËp ë Nga” lµ “phe ®èi lËp ®øng vÒ phÝa

§øc vua”, nghÜa lµ tªn ®Çy tí trung thµnh cña chÕ ®é chuyªn

chÕ Nga hoµng.

Trong bµi “Bµn vÒ tËp “Nh÷ng c¸i mèc”” nh»m chèng hÖ t−

t−ëng ph¶n ®éng cña giai cÊp t− s¶n tù do chñ nghÜa, Lª-nin v¹ch

râ r»ng chñ nghÜa tù do cña giai cÊp t− s¶n Nga ®· hoµn toµn

®o¹n tuyÖt víi phong trµo gi¶i phãng, víi tÊt c¶ nh÷ng nhiÖm vô

c¬ b¶n vµ víi nh÷ng truyÒn thèng c¨n b¶n cña phong trµo ®ã.

V¨n tËp “Nh÷ng c¸i mèc” cña bän d©n chñ - lËp hiÕn, theo sù

®Þnh nghÜa cña Lª-nin, lµ “bé b¸ch khoa toµn th− vÒ sù ph¶n béi

mang tÝnh chÊt tù do chñ nghÜa”, lµ “c¶ mét dßng n

−íc bÈn thØu

ph¶n ®éng ®

−îc h¾t lªn nÒn d©n chñ”. Trong v¨n tËp cã tÝnh chÊt

c−¬ng lÜnh nµy, giai cÊp t− s¶n tù do chñ nghÜa ®· tuyªn chiÕn

―

mét c¸ch th¼ng th¾n, tr¬ trÏn

― víi nh÷ng c¬ së t− t−ëng cña

phong trµo d©n chñ Nga vµ quèc tÕ, ®· c«ng khai tuyªn bè ñng

hé chÝnh quyÒn Nga hoµng. Ho¶ng sî tr

−íc phong trµo c¸ch

m¹ng, giai cÊp t− s¶n tù do chñ nghÜa ®· ®o¹n tuyÖt víi nh÷ng xu

Lêi tùa XIX

−íng d©n chñ s¬ ®¼ng nhÊt vµ ®· døt kho¸t quay sang b¶o vÖ

nh÷ng thiÕt chÕ ph¶n ®éng nh»m chèng l¹i nh©n d©n.

Lª-nin ®· v¹ch trÇn sù xuyªn t¹c ®èi víi lÞch sö cuéc c¸ch

m¹ng Nga lÇn thø nhÊt, trong c¸c bµi viÕt cña M¸c-tèp vµ T¬-

rèt-xki ®¨ng trong t¹p chÝ “Die Neue Zeit” cña nh÷ng ng

−êi

d©n chñ - x· héi §øc. Nh÷ng bµi nµy ®· h¹ thÊp vai trß cña

c«ng nh©n vµ n«ng d©n, ®· thæi phång vai trß cña giai cÊp t

−

s¶n, ®· xuyªn t¹c thùc chÊt cña cuéc tranh luËn vµ nh÷ng sù

bÊt ®ång gi÷a ph¸i b«n-sª-vÝch vµ ph¸i men-sª-vÝch. Lª-nin ®·

b¸c bá nh÷ng luËn ®iÖu bÞa ®Æt gi¶ dèi cña bän c¬ héi chñ

nghÜa cho r»ng tuång nh

− cuéc ®Êu tranh gi÷a ph¸i b«n-sªvÝch vµ ph¸i men-sª-vÝch lµ cuéc ®Êu tranh gi÷a nh÷ng ng

−êi

trÝ thøc m¸c-xÝt nh»m giµnh ¶nh h

−ëng trong “giai cÊp v« s¶n

−a tr

−ëng thµnh vÒ chÝnh trÞ”, vµ Ng

−êi chØ ra r»ng gèc rÔ

sù bÊt ®ång gi÷a nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch víi ph¸i men-sªvÝch lµ ë “néi dung kinh tÕ cña c¸ch m¹ng Nga”. Néi dung

s¸ch l

−îc cña ph¸i b«n-sª-vÝch trong cuéc c¸ch m¹ng 1905 -

1907 lµ ®Êu tranh ®Ó thiÕt lËp nÒn chuyªn chÝnh c¸ch m¹ng

cña giai cÊp v« s¶n vµ n«ng d©n, mét nÒn chuyªn chÝnh cã thÓ

quÐt s¹ch mäi tµn d

− cña chÕ ®é n«ng n« vµ ®¶m b¶o ®

−îc

mét sù ph¸t triÓn nhanh nhÊt cho lùc l

−îng s¶n xuÊt trong

−íc. Cßn bän men-sª-vÝch th× chèng l¹i nÒn chuyªn chÝnh

d©n chñ - c¸ch m¹ng cña giai cÊp v« s¶n vµ n«ng d©n, chóng

kh¼ng ®Þnh r»ng tuång nh

− nÒn chuyªn chÝnh Êy m©u thuÉn

víi toµn bé qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ.

Lª-nin ®· chøng minh tÝnh chÊt hoµn toµn v« c¨n cø vµ

dèi tr¸ cña nh÷ng lêi kh¼ng ®Þnh cña T¬-rèt-xki vµ M¸ctèp nãi vÒ sù l¹c hËu vµ ch

−a tr

−ëng thµnh cña giai cÊp v«

s¶n Nga. Trªn thùc tÕ th× giai cÊp c«ng nh©n “®· giµnh ®

−îc

cho m×nh vai trß ng−êi n¾m b¸ quyÒn l·nh ®¹o trong cuéc

®Êu tranh cho tù do, cho d©n chñ, coi ®ã lµ ®iÒu kiÖn ®Ó

®Êu tranh cho chñ nghÜa x· héi. Nã ®· lµm cho tÊt c¶ c¸c

giai cÊp bÞ ¸p bøc, bÞ bãc lét ë n

−íc Nga biÕt tiÕn hµnh cuéc

XX Lêi tùa

®Êu tranh c¸ch m¹ng cã tÝnh chÊt quÇn chóng, mét cuéc ®Êu

tranh mµ kh«ng cã th× bÊt kú ë n¬i nµo trªn thÕ giíi còng ®Òu

kh«ng thÓ ®¹t ®

−îc mét c¸i g× ®¸ng kÓ trong sù tiÕn bé cña

nh©n lo¹i” (tr. 480 - 481). Víi lßng kiªu h·nh vÒ giai cÊp v« s¶n

Nga, Lª-nin nªu lªn r»ng c¸c d©n téc kh¸c trªn thÕ giíi ph¶i

mÊt hµng chôc n¨m míi thùc hiÖn ®

−îc ®iÒu ®ã.

NhËn ®Þnh vÒ ý nghÜa cña cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng cña

giai cÊp v« s¶n Nga, trong c¸c bµi “Nga hoµng chèng l¹i nh©n

d©n PhÇn-lan” vµ “Cuéc tiÕn qu©n vµo PhÇn-lan”, Lª-nin ®·

nhÊn m¹nh r»ng chÝnh c¸ch m¹ng Nga ®· buéc chÕ ®é chuyªn

chÕ ph¶i níi láng nh÷ng ngãn tay siÕt trªn cæ nh©n d©n PhÇnlan, t¹o ®iÒu kiÖn cho n

−íc nhá bÐ Êy më réng c¸c quyÒn d©n

chñ cña m×nh. Trong c¸c bµi Êy, Lª-nin ®· v¹ch trÇn nh÷ng

−u ®å s«-vanh cña chÕ ®é Nga hoµng vµ cña giai cÊp t

− s¶n

Nga, Ng

−êi chØ ra r»ng nh©n d©n PhÇn-lan kh«ng nªn tr«ng

chê chóng mang l¹i sù gi¶i phãng cho m×nh. Ng

−êi nh×n thÊy

−íc r»ng “sÏ ®Õn ngµy giai cÊp v« s¶n Nga ®øng lªn

… ®Ó

giµnh lÊy tù do cho PhÇn-lan”. Nh÷ng lêi ®ã ®

−îc ph¸t biÓu

vµo n¨m 1910, vµ ®Õn th¸ng Ch¹p 1917, sau khi cuéc C¸ch

m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M

−êi vÜ ®¹i th¾ng lîi, Lª-nin ®·

trao cho ®¹i diÖn chÝnh phñ PhÇn-lan mét v¨n kiÖn thõa nhËn

nÒn ®éc lËp cña PhÇn-lan.

Tæng kÕt cuéc c¸ch m¹ng 1905 - 1907, trong bµi viÕt “VÒ thèng

kª c¸c cuéc b·i c«ng ë Nga”, Lª-nin ®· viÕt r»ng trong suèt ba n¨m

cña cuéc c¸ch m¹ng Nga lÇn thø nhÊt, mçi th¸ng b»ng mét n¨m;

r»ng trong ba n¨m ®ã, phong trµo c«ng nh©n ®· ®i ®

−îc mét

chÆng ®

−êng mµ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn b×nh th

−êng ph¶i mÊt ®Õn

30 n¨m míi ®i ®

−îc nh

− vËy. Quy m« to lín cña cuéc ®Êu tranh

c¸ch m¹ng nh÷ng n¨m 1905 - 1907 ®· ®

−îc ph¶n ¸nh râ rµng

vµ hiÓn nhiªn qua phong trµo b·i c«ng. Trong nh÷ng n¨m Êy

―

Lª-nin chØ râ

― nh÷ng cuéc b·i c«ng ë Nga lµ mét hiÖn t−îng ch

−a

tõng thÊy trªn thÕ giíi. Trong nh÷ng n¨m c¸ch m¹ng, xÐt vÒ sè

Lêi tùa XXI

l−îng ng

−êi b·i c«ng th× n

−íc Nga v

−ît tÊt c¶ c¸c n

−íc t

− b¶n

chñ nghÜa trªn thÕ giíi.

Nh÷ng con sè thèng kª vÒ c¸c cuéc b·i c«ng ®· ph¶n ¸nh

rÊt râ nh÷ng giai ®o¹n ph¸t triÓn c¬ b¶n cña cuéc c¸ch m¹ng

Nga lÇn thø nhÊt, chØ cho chóng ta thÊy ®éng lùc chÝnh cña

cuéc c¸ch m¹ng ®ã; tÊt c¶ c¸c cao trµo m¹nh mÏ cña c¸ch

m¹ng ®Òu g¾n liÒn víi cao trµo b·i c«ng chÝnh trÞ vµ kinh tÕ

thÊt b¹i chñ nghÜa cña bän tù do vµ cña bän thñ tiªu cho r»ng

tuång nh

− giai cÊp v« s¶n ®· ®¸nh gi¸ qu¸ cao lùc l

−îng cña

m×nh trong nh÷ng n¨m c¸ch m¹ng, Ng

−êi chøng minh mét

c¸ch kh«ng thÓ b¸c bá ®

®¸nh gi¸ hÕt lùc l

−îng cña m×nh, kh«ng sö dông mét c¸ch ®Çy

®ñ lùc l

−îng cña m×nh. Nh÷ng sè liÖu vÒ phong trµo b·i c«ng

ë c¸c khu vùc trong n

khu vùc kh¸c nhau ®· tham gia kh«ng gièng nhau trong c¸c

cuéc b·i c«ng. Xem xÐt toµn bé c¸c sè liÖu vÒ phong trµo b·i

c«ng trong nh÷ng n¨m c¸ch m¹ng, Lª-nin ®i ®Õn kÕt luËn lµ

®Òu m¹nh mÏ vµ kiªn c

−êng nh

− ë c¸c khu vùc Pª-tÐc-bua vµ

V¸c-sa-va th× tæng sè ng

−êi tham gia b·i c«ng cã thÓ ®· nhiÒu

gÊp ®«i vµ do ®ã søc m¹nh cña ®ßn gi¸ng vµo chÕ ®é chuyªn

chÕ cã thÓ ®· m¹nh thªm.

Nh÷ng ý kiÕn cña Lª-nin vÒ mèi t

−¬ng quan gi÷a b·i

c«ng kinh tÕ vµ b·i c«ng chÝnh trÞ cã mét ý nghÜa quan träng.

liªn hÖ chÆt chÏ gi÷a b·i c«ng kinh tÕ vµ b·i c«ng chÝnh trÞ.

Kinh nghiÖm cuéc c¸ch m¹ng 1905 - 1907 ®· cho thÊy r»ng

nÕu kh«ng cã sù g¾n bã chÆt chÏ gi÷a b·i c«ng kinh tÕ vµ b·i

c«ng chÝnh trÞ th× kh«ng thÓ cã ®

−îc mét phong trµo thËt

sù réng r·i vµ thËt sù cã tÝnh chÊt quÇn chóng; nÕu b·i c«ng

kinh tÕ ®ãng mét vai trß thèng so¸i trong giai ®o¹n ®Çu

cña phong trµo vµ trong qu¸ tr×nh thu hót nh÷ng tÇng líp

XXII Lêi tùa

chÝnh trÞ lµm thøc tØnh nh÷ng tÇng líp l¹c hËu, lµm cho phong

−a phong trµo lªn giai ®o¹n

cao h¬n. §¸nh gi¸ nh÷ng thµnh qu¶ cña h×nh thøc ®Êu tranh

b·i c«ng, Lª-nin ®· c¨n cø vµo hµng lo¹t sè liÖu mµ ph¸t hiÖn

th× cuéc ®Êu tranh cña hä cµng th¾ng lîi bÊy nhiªu; søc m¹nh

tèi ®a cña phong trµo còng lµ th¾ng lîi tèi ®a cña giai cÊp

c«ng nh©n.

− vËy lµ trªn c¬ së tæng kÕt mét c¸ch khoa häc kinh

nghiÖm cuéc c¸ch m¹ng Nga lÇn thø nhÊt, Lª-nin ®· rót ra

nh÷ng kÕt luËn cã ý nghÜa to lín ®èi víi viÖc l·nh ®¹o cã kÕt

qu¶ tÊt c¶ c¸c h×nh thøc ®Êu tranh c¸ch m¹ng cña giai cÊp c«ng

nh©n.

C¸c t¸c phÈm in trong tËp nµy ®· ph¶n ¸nh cuéc ®Êu tranh

cña Lª-nin chèng l¹i chñ nghÜa c¬ héi vµ chñ nghÜa xÐt l¹i trong

Lª-nin v¹ch mÆt bän thñ lÜnh c¶i l

−¬ng chñ nghÜa cña Quèc

chóng ®· s½n sµng ®¨ng trªn c¸c c¬ quan ng«n luËn cña m×nh

nh÷ng bµi vu khèng nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch. V× ®ång t×nh víi

bän men-sª-vÝch, c¸c biªn tËp viªn t¹p chÝ cña nh÷ng ng

−êi d©n

chñ - x· héi §øc ”Die Neue Zeit” lµ Cau-xky vµ Vuèc-m¬ ®·

cho ®¨ng c¸c bµi cña M¸c-tèp vµ T¬-rèt-xki, trong khi ®ã l¹i tõ

chèi kh«ng ®¨ng bµi cña Lª-nin “ý nghÜa lÞch sö cña cuéc ®Êu

tranh néi bé ®¶ng ë Nga”, mét bµi b¸o ®· v¹ch trÇn nh÷ng

dung xuyªn t¹c cña T¬-rèt-xki ®¨ng

― vµo ngµy khai m¹c §¹i

héi VIII cña Quèc tÕ II ë C«-pen-ha-g¬

― trªn b¸o “Vorwärts”,

c¬ quan ng«n luËn trung

−¬ng cña nh÷ng ng

chñ - x· héi Nga t¹i ®¹i héi ®· göi lêi ph¶n kh¸ng ®Õn Ban

Lêi tùa XXIII

qu¸t vÒ nh÷ng bµi thï ®Þch chèng nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch,

−êi d©n

Nga víi Quèc tÕ” (tr. 459 - 462).

Tõ th¸ng M

−êi 1905, sau khi trë thµnh uû viªn Côc quèc tÕ

x· héi chñ nghÜa (c¬ quan chÊp hµnh - th«ng tin th

−êng trùc

cña Quèc tÕ II), Lª-nin ®· tÝch cùc tham gia c¸c phiªn häp cña

Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa vµ tõ §¹i héi VII cña Quèc tÕ II ë

Stót-ga, Ng

−êi lµ ®¹i biÓu ®i dù tÊt c¶ c¸c ®¹i héi x· héi chñ

nghÜa quèc tÕ. Nh÷ng bµi ph¸t biÓu cña Lª-nin t¹i c¸c phiªn häp

cña Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa vµ t¹i c¸c ®¹i héi, nh÷ng dù

th¶o nghÞ quyÕt do Ng

−êi th¶o ra, nh÷ng ®iÓm söa ®æi vµ bæ

sung cña Ng

−êi cho c¸c nghÞ quyÕt, ®Òu lµ mÉu mùc vÒ cuéc

®Êu tranh triÖt ®Ó chèng chñ nghÜa c¬ héi vµ chñ nghÜa xÐt l¹i,

b¶o vÖ c¸c nguyªn t¾c cña chñ nghÜa M¸c c¸ch m¹ng.

Trong bµi diÔn v¨n ®äc t¹i phiªn häp cña Côc quèc tÕ x·

héi chñ nghÜa ngµy 7 th¸ng M

−êi mét 1909,

― trong lÇn

xuÊt b¶n nµy, bµi nµy ®

−îc in theo b¶n ghi ®Çy ®ñ h¬n vµ

®· ®

−îc ®¨ng trªn tê b¸o cña nh÷ng ng

c¸nh t¶ §øc “Leipziger Volkszeitung” ― còng nh

− trong

bµi “Kho¸ häp lÇn thø m

−êi mét cña Côc quèc tÕ x· héi chñ

nghÜa”, Lª-nin ®· ñng hé nh÷ng ng

−êi m¸c-xÝt Hµ-lan,

“ph¸i diÔn ®µn” lµ ph¸i ®¹i biÓu cho c¸nh t¶ trong phong

gia thµnh lËp §¶ng céng s¶n Hµ-lan). Qua viÖc lµm s¸ng tá

qu¸ tr×nh th¶o luËn vÊn ®Ò chñ yÕu trong ch

−¬ng tr×nh nghÞ

sù cña khãa häp cña Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa

― vÊn ®Ò

―, Lª-nin ®· v¹ch trÇn chñ

nghÜa ®iÒu hoµ cña nh÷ng ng

−êi l·nh ®¹o Quèc tÕ II vµ th¸i

®é cña hä lµ thùc tÕ ñng hé bän c¬ héi chñ nghÜa Hµ-lan ®·

ph¶n béi chñ nghÜa M¸c trong nh÷ng vÊn ®Ò cã tÝnh chÊt

nguyªn t¾c. Lª-nin ®· lªn ¸n gay g¾t Ban chÊp hµnh Côc

XXIV Lêi tùa

quèc tÕ x· héi chñ nghÜa v× nã ®· buéc téi nh÷ng ng

−êi M¸c-xÝt

Hµ-lan lµ chia rÏ vµ ®· b¸c bá ®¬n cña c¸nh t¶ Hµ-lan xin gia

nhËp Quèc tÕ.

Trong thêi gian häp §¹i héi C«-pen-ha-g¬ (1910), Lª-nin ®·

tiÕn hµnh mét cuéc héi nghÞ víi nh÷ng ng

−êi x· héi chñ nghÜa

c¸nh t¶ trong Quèc tÕ II ®Ó tæ chøc vµ ®oµn kÕt c¸c phÇn tö c¸ch

T¹i ®¹i héi C«-pen-ha-g¬, Lª-nin ®· tham gia tiÓu ban hîp

t¸c x·

― mét trong nh÷ng tiÓu ban c¬ b¶n cña ®¹i héi. Cuéc

®Êu tranh gay g¾t gi÷a nh÷ng ý kiÕn kh¸c nhau t¹i ®¹i héi vÒ

vÊn ®Ò hîp t¸c x· ®· ph¬i bµy thùc chÊt c¶i l

−¬ng chñ nghÜa

chñ nghÜa t

− b¶n ph¸t triÓn mét c¸ch hoµ b×nh thµnh chñ nghÜa

x· héi b»ng con ®

−êng ph¸t triÓn hîp t¸c x·. Lª-nin b¸c bá

nh÷ng luËn ®iÖu Êy vµ nhÊn m¹nh r»ng nh÷ng c¶i thiÖn cã tÝnh

chÊt bé phËn ®¹t ®

−îc trong khu«n khæ chñ nghÜa t

− b¶n “bÞ

h¹n chÕ trong nh÷ng giíi h¹n rÊt nhá hÑp, khi nh÷ng t

− liÖu

s¶n xuÊt vµ trao ®æi cßn n»m trong tay cña mét giai cÊp

― mµ

chñ nghÜa x· héi cÇn ph¶i t

−íc ®o¹t, coi ®ã lµ môc tiªu chñ yÕu

cña m×nh” (tr. 403). Ng

−êi v¹ch trÇn thùc chÊt cña khÈu hiÖu c¶i

l−¬ng cña bän c¬ héi chñ nghÜa vÒ “x· héi ho¸” c¸c t

− liÖu s¶n

xuÊt vµ trao ®æi, vµ chØ râ r»ng, víi khÈu hiÖu Êy, cã thÓ hiÓu

bÊt kú nh÷ng biÖn ph¸p nµo cã tÝnh chÊt bé phËn vµ nh÷ng c¶i

c¸ch nµo cã tÝnh chÊt bé phËn trong khu«n khæ chñ nghÜa t

−

®Êu tranh giai cÊp cña giai cÊp v« s¶n, Lª-nin, trong dù th¶o

nghÞ quyÕt vÒ hîp t¸c x·, ®· nªu lªn vai trß to lín cña c¸c hîp

t¸c x· Êy trong ®Êu tranh kinh tÕ vµ ®Êu tranh chÝnh trÞ cña giai

cÊp v« s¶n, vµ Ng

t¸c x· v« s¶n, h·y cñng cè nh÷ng mèi liªn hÖ gi÷a c¸c hîp t¸c

Lêi tùa XXV

Trong bµi “VÊn ®Ò hîp t¸c x· t¹i §¹i héi x· héi chñ nghÜa

quèc tÕ ë C«-pen-ha-g¬”, Lª-nin ®· b¸c bá c¸c quan ®iÓm cña

bän c¶i l

−¬ng chñ nghÜa Ph¸p vÉn xem hîp t¸c x· nh

− lµ yÕu tè

“c¶i t¹o x· héi” ®èi víi x· héi t

− b¶n chñ nghÜa vµ vÉn tuyªn

truyÒn tÝnh chÊt trung lËp cña c¸c hîp t¸c x·; Lª-nin còng phª

ph¸n gay g¾t bän c¬ héi chñ nghÜa §øc ®· ®

−a ra luËn ®iÓm

“kh¾c phôc chñ nghÜa t

− b¶n” thay cho luËn ®iÓm cã tÝnh chÊt

c−¬ng lÜnh vÒ viÖc t

−íc ®o¹t bän t

− b¶n. Tæng kÕt cuéc th¶o

luËn t¹i §¹i héi vÒ vÊn ®Ò hîp t¸c x·, Lª-nin nªu lªn r»ng b¶n

nghÞ quyÕt ®· ®

−îc nhÊt trÝ th«ng qua, tuy cã nh÷ng thiÕu sãt,

−ng ®· x¸c ®Þnh mét c¸ch ®óng ®¾n, trªn nh÷ng nÐt c¬ b¶n,

c¸c nhiÖm vô cña hîp t¸c x· v« s¶n.

Nh÷ng lêi ph¸t biÓu cña Lª-nin vÒ vÊn ®Ò hîp t¸c x· vÉn

cßn mang mét ý nghÜa nãng hæi trong cuéc ®Êu tranh cña c¸c

−¬ng chñ

nghÜa vµ bän xÐt l¹i hiÖn ®¹i, bän nµy theo sau bän t¸n d

−¬ng

chñ nghÜa t

− b¶n

― ®ang l¾p ®i l¾p l¹i vÒ sù “chuyÓn biÕn”

dÇn dÇn cña chñ nghÜa t

− b¶n thµnh chñ nghÜa x· héi, vÒ kh¶

n¨ng thùc hiÖn nh÷ng c¶i c¸ch x· héi c¨n b¶n trong khu«n

khæ x· héi t

− s¶n.

T¸c phÈm “ChÕ ®é t

− b¶n chñ nghÜa trong nÒn n«ng nghiÖp

hiÖn ®¹i” cña Lª-nin cã mét ý nghÜa quan träng ®èi víi cuéc

®Êu tranh cña nh÷ng ng

−êi m¸c-xÝt chèng c¸c lý luËn c¶i

l−¬ng - t

− s¶n vµ chèng chñ nghÜa xÐt l¹i trong vÊn ®Ò ruéng

®Êt. Trªn c¬ së nh÷ng sè liÖu thèng kª n«ng nghiÖp ë §øc n¨m

1907, Lª-nin ®

−a ra nh÷ng ý kiÕn tæng kÕt quan träng vÒ qu¸

®iÒu kiÖn chñ nghÜa t

− b¶n, v¹ch trÇn luËn ®iÖu cña bän b¶o vÖ

giai cÊp t

− s¶n vµ bän xÐt l¹i xuyªn t¹c thùc tÕ.

Lª-nin viÕt: tr

−íc hÕt lµ nh÷ng quan hÖ gi÷a chñ vµ

®Æc tr

−ng cña chÕ ®é t

− b¶n chñ nghÜa trong n«ng nghiÖp.

XXVI Lêi tùa

Tuy vËy, c¸c nhµ thèng kª t− s¶n l¹i t×m c¸ch bá qua hoÆc lµm lu

mê nh÷ng quan hÖ Êy, xuyªn t¹c nh÷ng tµi liÖu hÕt søc phong

− vËy

lµ khoa thèng kª kinh tÕ - x· héi

― mét trong nh÷ng c«ng cô

m¹nh mÏ nhÊt ®Ó nhËn thøc x· héi

― ®· biÕn thµnh mét ®iÒu

qu¸i dÞ, thµnh thèng kª v× thèng kª, thµnh mét trß ch¬i” (tr. 432).

1907, Lª-nin lµm hiÖn râ bøc tranh d

trong nÒn n«ng nghiÖp §øc: ë bªn d

−íi kim tù th¸p lµ mét khèi

to lín nh÷ng “doanh nghiÖp v« s¶n”, tøc lµ nh÷ng n«ng hé

nghÌo nhÊt; ë bªn trªn lµ mét thiÓu sè kh«ng ®¸ng kÓ nh÷ng

doanh nghiÖp t

− b¶n chñ nghÜa n¾m gi÷ h¬n mét nöa toµn bé

diÖn tÝch ruéng ®Êt vµ toµn bé diÖn tÝch canh t¸c, lµm viÖc trong

v« s¶n”, Lª-nin cho thÊy mèi liªn hÖ gi÷a chñ nghÜa t

− b¶n vµ

chÕ ®é n«ng n« vµ sù g¾n bã ruét thÞt cña chñ nghÜa t

− b¶n vµ

chÕ ®é n«ng n«, bëi v× nh÷ng “doanh nghiÖp” lo¹i ®ã lµ tµn d

−

trùc tiÕp cña chÕ ®é n«ng n« trong chÕ ®é t

− b¶n. §«ng ®¶o sè

“chñ” hÕt søc nghÌo chØ së h÷u nh÷ng kho¶nh ruéng bÐ nhá,

kh«ng thÓ dùa vµo nh÷ng kho¶nh ruéng ®ã mµ sèng ®

−îc, hä

−êi thÊt nghiÖp.

Lª-nin viÕt: “Chñ nghÜa t

− b¶n cÇn nh÷ng ng

−êi gäi lµ nh÷ng

−êi chñ “tÝ hon”, “tiÓu n«ng” Êy ®Ó lu«n lu«n cã trong tay

®«ng ®¶o nh÷ng bµn tay lao ®éng rÎ tiÒn mµ kh«ng ph¶i chi phÝ

g× c¶” (tr. 430).

Nh÷ng hé tiÓu n«ng lµ tÇng líp ë gi÷a c¸c doanh nghiÖp t

−

tÝch nh÷ng sè liÖu cña khoa thèng kª t

− s¶n, Lª-nin chøng

minh r»ng, trong nh÷ng ®iÒu kiÖn chñ nghÜa t

− b¶n, nh÷ng

doanh nghiÖp nhá nµy kh«ng tr¸nh khái bÞ ph¸ s¶n, nh÷ng

doanh nghiÖp Êy kh«ng thÓ c¹nh tranh víi nh÷ng xÝ nghiÖp

Lêi tùa XXVII

t− b¶n chñ nghÜa lín, v× kh«ng cã kh¶ n¨ng sö dông nh÷ng

c«ng cô c¶i tiÕn vµ m¸y mãc. Trong doanh nghiÖp nhá, t×nh

tr¹ng phung phÝ lao ®éng ®i ®«i víi t×nh tr¹ng tóng bÊn

nghiªm träng, khiÕn cho ng

®Ó sèng cho qua ngµy ®o¹n th¸ng. Quy luËt chung cña qu¸

tr×nh ph¸t triÓn cña nÒn n«ng nghiÖp t

− b¶n chñ nghÜa lµ: chñ

nghÜa t

canh t¸c Êy lªn b»ng con ®

−êng nµo kh¸c h¬n lµ lµm ph¸ s¶n vµ

lo¹i trõ nh÷ng ng

−êi s¶n xuÊt nhá.

Tuy tõ khèi l

−îng ®«ng ®¶o tiÓu n«ng chØ cã mét thiÓu sè

nhá bÐ “trë nªn ng

−êi”, trë thµnh nh÷ng nhµ t

− b¶n, nh

−ng

nh÷ng ng

− b¶n chñ

nghÜa. “Nh÷ng nhµ kinh tÕ häc t

− s¶n (vµ theo sau hä lµ bän

−êi m¸c-xÝt

th× gi¶i thÝch cho tiÓu n«ng hiÓu r»ng hä kh«ng cã mét lèi

cÊp Êy ®Ó cïng nhau tiÕn hµnh ®Êu tranh chèng chÕ ®é cò, v×

chñ nghÜa x· héi.

* *

TËp nµy in 14 v¨n kiÖn cña Héi nghÞ ban biªn tËp më réng

cña b¸o “Ng

−êi v« s¶n”, nh÷ng v¨n kiÖn nµy ®

−îc in lÇn ®Çu

trong Toµn tËp V.I. Lª-nin. §ã lµ nh÷ng lêi ph¸t biÓu cña Lª-nin

trong cuéc th¶o luËn nghÞ quyÕt vÒ viÖc tuyªn truyÒn cho mét ®¹i

héi b«n-sª-vÝch hoÆc mét héi nghÞ b«n-sª-vÝch riªng biÖt kh«ng

ph¶i cña ®¶ng; nh÷ng lêi ph¸t biÓu trong cuéc th¶o luËn nh÷ng

vÊn ®Ò vÒ chñ nghÜa triÖu håi vµ chñ nghÜa tèi hËu th

−, vÒ tr

−êng

®¶ng ë Ca-pri, vÒ sù thèng nhÊt cña ph¸i; lêi ph¸t biÓu thø nhÊt

trong cuéc th¶o luËn vÊn ®Ò vÒ nh÷ng nhiÖm vô cña ph¸i b«n-sªvÝch ®èi víi ho¹t ®éng trong §u-ma; nh÷ng ý kiÕn ph¸t biÓu

Thư viện tri thức trực tuyến

Toàn tập V.I.Lê - Nin 19

Nội dung xem thử

Mô tả chi tiết

Tài liệu tương tự (6)

Toàn tập V.I.Lê - Nin 3

Toàn tập V.I.Lê - Nin 17

Toàn tập V.I.Lê - Nin 11

Toàn tập V.I.Lê - Nin 6

Toàn tập V.I.Lê - Nin 9

Toàn tập V.I.Lê - Nin 8