Toàn tập V.I.Lê - Nin 11

Lêi tùa Lêi tùa 1 2

V« s¶n tÊt c¶ c¸c n−íc, ®oµn kÕt l¹i !

V.I. Lª-Nin

Toµn tËp

11

Lêi tùa Lêi tùa 5 6

V.I. Lª-Nin

Toµn tËp

tËp

11

Th¸ng B¶y - th¸ng M−êi 1905

Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia

Hµ Néi - 2005

Nh÷ng t¸c phÈm cña V.I. Lª-nin trong tËp nµy in theo b¶n dÞch

cña Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ - Néi

© Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, 1979

10102-762

Л

014(01)-79

901-79 0101020000

Lêi tùa Lêi tùa 7 8

Lêi nhµ xuÊt b¶n

Kh¼ng ®Þnh chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµ t

− t

−ëng Hå ChÝ

Minh lµ nÒn t¶ng t

− t

−ëng vµ kim chØ nam hµnh ®éng lµ vÊn

®Ò cã tÝnh nguyªn t¾c ®èi víi c¸ch m¹ng ViÖt Nam; lµ b

−íc

ph¸t triÓn vÒ nhËn thøc vµ t

− duy lý luËn cña §¶ng ta trong

c«ng cuéc ®æi míi, quyÕt t©m x©y dùng ®Êt n

−íc theo con

®

−êng x· héi chñ nghÜa.

Nh÷ng thµnh tùu mäi mÆt do c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n

−íc

mang l¹i trong nh÷ng n¨m qua thËt ®¸ng tr©n träng vµ khÝch

lÖ, ®ång thêi ®ßi hái toµn §¶ng, toµn d©n ph¶i tiÕp tôc nghiªn

cøu, ph¸t triÓn lý luËn c¸ch m¹ng khoa häc cña chñ nghÜa

M¸c - Lªnin ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò thùc tiÔn ®ang ®Æt ra

trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n

−íc trong

giai ®o¹n hiÖn nay.

Víi tinh thÇn ®ã, viÖc t×m hiÓu, nghiªn cøu cã hÖ thèng vµ

vËn dông s¸ng t¹o nh÷ng t

− t

−ëng, nh÷ng tinh hoa cña chñ

nghÜa M¸c - Lªnin lµ v« cïng quan träng vµ cÊp thiÕt ®èi víi

chóng ta hiÖn nay.

§¸p øng nhu cÇu häc tËp, nghiªn cøu lý luËn cña ®«ng ®¶o

b¹n ®äc, ®Æc biÖt lµ cña c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, c¸c

nhµ khoa häc, c¸c nhµ nghiªn cøu, gi¶ng viªn vµ sinh viªn c¸c

tr

−êng ®¹i häc, nh©n dÞp kû niÖm 135 n¨m ngµy sinh cña

Vla®imia IlÝch Lªnin (22-4-1870 - 22-4-2005), Nhµ xuÊt b¶n

ChÝnh trÞ quèc gia xuÊt b¶n Bé s¸ch quý V.I. Lªnin - Toµn tËp

gåm 55 tËp vµ hai tËp tra cøu.

Bé s¸ch V.I. Lªnin - Toµn tËp ra m¾t b¹n ®äc lÇn nµy ®

−îc xuÊt

b¶n theo ®óng nguyªn b¶n cña bé V.I. Lªnin - Toµn tËp, tiÕng ViÖt,

do Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ Néi, hîp t¸c víi Nhµ xuÊt b¶n TiÕn

bé, M¸t-xc¬-va, xuÊt b¶n vµo nh÷ng n¨m 70 - 80 thÕ kû XX.

* *

*

TËp 11 cña Bé s¸ch V.I. Lªnin - Toµn tËp bao gåm c¸c t¸c

phÈm cña V.I. Lªnin viÕt tõ th¸ng B¶y ®Õn ngµy 12 (25) th¸ng

M

−êi n¨m 1905.

§©y lµ thêi kú cuéc c¸ch m¹ng d©n chñ - t− s¶n ë Nga ®ang

ph¸t triÓn m¹nh mÏ. §¹i héi III §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi

Nga häp mïa xu©n 1905, ®¸nh dÊu mèc lín trong lÞch sö §¶ng

b«n-sª-vÝch; giai cÊp t− s¶n ngµy cµng tá râ b¶n chÊt ph¶n c¸ch

m¹ng, ®i ng

−îc l¹i lîi Ých cña d©n téc. Nh÷ng t¸c phÈm cña

Lªnin viÕt trong thêi kú nµy chØ râ sù cÇn thiÕt ph¶i thèng nhÊt

hµnh ®éng cña giai cÊp v« s¶n vµ Ng

−êi kh¼ng ®Þnh mét ®¶ng

v« s¶n kiÓu míi cïng s¸ch l

−îc ®óng ®¾n lµ yÕu tè tiªn quyÕt

cho sù thµnh c«ng cña c¸ch m¹ng. Nh÷ng t¸c phÈm viÕt trong

thêi kú nµy còng v¹ch trÇn b¶n chÊt ph¶n c¸ch m¹ng cña giai cÊp

t− s¶n vµ lËp tr

−êng c¬ héi cña nh÷ng ng

−êi men-sª-vÝch Nga.

Néi dung nh÷ng t¸c phÈm chÝnh trong tËp nµy ®

−îc ph©n

tÝch kh¸ toµn diÖn trong phÇn Lêi tùa in ë ®Çu s¸ch, do ViÖn

Nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lªnin (Liªn X«) viÕt cho lÇn xuÊt

b¶n b»ng tiÕng ViÖt.

PhÇn Phô lôc vµ c¸c B¶n chØ dÉn (víi nh÷ng sè trang t

−¬ng

øng cña phÇn néi dung trong tËp) ë cuèi s¸ch ®

−îc tr×nh bµy

hÕt søc khoa häc vµ chuÈn x¸c; ®©y lµ phÇn tra cøu rÊt bæ Ých,

gãp phÇn lµm s¸ng tá nhiÒu vÊn ®Ò trong néi dung t¸c phÈm,

gióp b¹n ®äc hiÓu s©u s¾c h¬n t

− t

−ëng cña V.I. Lªnin.

Chó thÝch cuèi trang b»ng dÊu (*) lµ cña V.I. Lªnin; Chó

thÝch b»ng ch÷ sè ArËp (1)) lµ cña ViÖn Nghiªn cøu chñ nghÜa

M¸c - Lªnin trùc thuéc Ban ChÊp hµnh Trung

−¬ng §¶ng

Céng s¶n Liªn X« (tr

−íc ®©y).

Hy väng Bé s¸ch sÏ lµ tµi liÖu nghiªn cøu vµ tham kh¶o bæ

Ých cho b¹n ®äc.

Th¸ng 6 n¨m 2005

Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia

Lêi tùa Lêi tùa 9 10

Lêi tùa

TËp 11 trong V.I. Lª-nin Toµn tËp, gåm nh÷ng t¸c

phÈm thuéc vÒ thêi kú tõ th¸ng B¶y ®Õn ngµy 12 (25) th¸ng

M

−êi 1905. ChiÕm vÞ trÝ trung t©m trong tËp nµy lµ cuèn "Hai

s¸ch l

−îc cña §¶ng d©n chñ - x· héi trong c¸ch m¹ng d©n

chñ", viÕt vµo th¸ng S¸u - th¸ng B¶y 1905.

§Æc ®iÓm cña thêi kú nµy lµ sù ph¸t triÓn h¬n n÷a

cña c¸ch m¹ng ë Nga - cuéc c¸ch m¹ng d©n chñ - t

− s¶n

®Çu tiªn trong thêi ®¹i chñ nghÜa ®Õ quèc. §¹i héi III

§¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, häp vµo mïa xu©n

1905, lµ mét c¸i mèc lín trong lÞch sö ®¶ng b«n-sª-vÝch.

Nh÷ng nghÞ quyÕt cña ®¹i héi, kÕ ho¹ch chiÕn l

−îc vµ ®

−êng

lèi s¸ch l

−îc do ®¹i héi ®Ò ra, lµ c

−¬ng lÜnh chiÕn ®Êu cña

®¶ng trong cuéc ®Êu tranh ®

−a c¸ch m¹ng d©n chñ ®Õn th¾ng

lîi. Sau ®¹i héi, nhiÖm vô ®Æt ra tr

−íc ®¶ng b«n-sª-vÝch lµ:

siÕt chÆt hµng ngò ®¶ng chung quanh nh÷ng nghÞ quyÕt ®·

®

−îc ®¹i héi th«ng qua, h

−íng c«ng t¸c cña tÊt c¶ c¸c tæ chøc

®¶ng vµo viÖc thùc hiÖn c¸c nghÞ quyÕt Êy, gi¶i thÝch nh÷ng

nghÞ quyÕt Êy trong quÇn chóng c«ng nh©n, triÖt ®Ó v¹ch trÇn

s¸ch l

−îc c¬ héi chñ nghÜa cña ph¸i men-sª-vÝch, mét s¸ch

l−îc ®

−a ®Õn thu hÑp c¸ch m¹ng, vµ trao quyÒn l·nh ®¹o c¸ch

m¹ng vµo tay giai cÊp t

− s¶n.

C¸c nghÞ quyÕt cña héi nghÞ ph¸i men-sª-vÝch häp ë

Gi¬-ne-v¬ cïng mét lóc víi §¹i héi III §¶ng c«ng nh©n

d©n chñ - x· héi Nga, ®· cho thÊy râ r»ng ®

−êng lèi s¸ch

l−îc cña hä hoµn toµn tr¸i ng

−îc víi ®

−êng lèi s¸ch l

−îc cña

nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch. B»ng hµnh ®éng cña m×nh, nh÷ng

ng

−êi men-sª-vÝch ®· ph¸ vì sù thèng nhÊt trong hµng ngò

giai cÊp c«ng nh©n, vµ ®©y lµ mèi nguy h¹i lín ®èi víi cuéc

®Êu tranh giµnh th¾ng lîi cho c¸ch m¹ng. §iÒu cÇn thiÕt lóc

®ã lµ ph¶i v¹ch trÇn ph¸i men-sª-vÝch, ph¶i thèng nhÊt ®

−îc

hµnh ®éng cña giai cÊp v« s¶n, b¶o ®¶m ®

−îc sù ñng hé cña

lùc l

−îng chiÕn ®Êu cña giai cÊp c«ng nh©n vµ tÊt c¶ nh÷ng

ng

−êi lao ®éng ®èi víi nh÷ng khÈu hiÖu s¸ch l

−îc cña nh÷ng

ng

−êi b«n-sª-vÝch.

Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn Êy, cuèn "Hai s¸ch l

−îc cña §¶ng

d©n chñ - x· héi trong c¸ch m¹ng d©n chñ" cña V.I. Lª-nin,

xuÊt b¶n vµo th¸ng B¶y 1905, cã ý nghÜa to lín. Trong cuèn

s¸ch nµy, Lª-nin ®· luËn chøng nh÷ng nghÞ quyÕt cña §¹i héi

III §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, chiÕn l

−îc vµ s¸ch

l−îc cña ®¶ng b«n-sª-vÝch. Ph¸t triÓn chñ nghÜa M¸c mét c¸ch

s¸ng t¹o, V.I. Lª-nin ®· nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò vÒ ®Æc ®iÓm

cña cuéc c¸ch m¹ng d©n chñ - t

− s¶n ë Nga diÔn ra trong thêi

®¹i chñ nghÜa ®Õ quèc, vÒ ®éng lùc vµ triÓn väng cña nã, vÒ

qu¸ tr×nh chuyÓn biÕn c¸ch m¹ng d©n chñ - t

− s¶n thµnh c¸ch

m¹ng x· héi chñ nghÜa vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn cña sù chuyÓn

biÕn Êy, vÒ vai trß l·nh ®¹o cña ®¶ng v« s¶n kiÓu míi, ®iÒu

kiÖn quyÕt ®Þnh ®

−a c¸ch m¹ng ®Õn th¾ng lîi. Lª-nin phª

ph¸n tØ mØ vµ toµn diÖn nh÷ng nghÞ quyÕt c¬ héi chñ nghÜa

cña héi nghÞ men-sª-vÝch ë Gi¬-ne-v¬, chØ râ r»ng ph¸i men￾sª-vÝch ®· xa rêi chñ nghÜa M¸c, ®· gi¶i quyÕt mét c¸ch gi¸o

®iÒu nh÷ng vÊn ®Ò quan träng nhÊt cña c¸ch m¹ng. §ång

thêi, Lª-nin còng v¹ch trÇn nh÷ng khuynh h

−íng c¶i l

−¬ng

chñ nghÜa cña nh÷ng thñ lÜnh Quèc tÕ II, nh÷ng kÎ ®· ñng hé

ph¸i men-sª-vÝch.

Lª-nin chØ ra r»ng nh÷ng khÈu hiÖu s¸ch l

−îc ®óng

®¾n cña ®¶ng v« s¶n lµ ®Æc biÖt quan träng cho viÖc l·nh

®¹o quÇn chóng. Lª-nin viÕt r»ng kh«ng cã g× nguy hiÓm

VII VIII

Lêi tùa Lêi tùa 11 12

h¬n lµ h¹ thÊp vai trß cña mét s¸ch l

−îc kiªn ®Þnh vÒ nguyªn

t¾c trong thêi kú c¸ch m¹ng, "

…viÖc th¶o ra nh÷ng nghÞ quyÕt

s¸ch l

−îc ®óng l¹i cã mét ý nghÜa träng ®¹i ®èi víi mét chÝnh

®¶ng muèn l·nh ®¹o giai cÊp v« s¶n theo tinh thÇn nh÷ng

nguyªn t¾c kiªn ®Þnh m¸c-xÝt, chø kh«ng ph¶i chØ cã ch¹y lÏo

®Ïo theo ®u«i c¸c sù biÕn" (xem tËp nµy, tr. 6). Nh÷ng ng

−êi

b«n-sª-vÝch ®· ®Ò ra ®

−îc mét s¸ch l

−îc ®óng ®¾n, ®· x¸c

®Þnh ®

−îc nhiÖm vô cña ®¶ng vµ cña giai cÊp c«ng nh©n

trong c¸ch m¹ng.

Trong cuèn "Hai s¸ch l

−îc cña §¶ng d©n chñ - x· héi trong

c¸ch m¹ng d©n chñ", Lª-nin ®· luËn chøng mét c¸ch toµn diÖn

t− t

−ëng nãi r»ng giai cÊp v« s¶n cã thÓ vµ ph¶i lµ l·nh tô, lµ

ng

−êi l·nh ®¹o c¸ch m¹ng d©n chñ - t

− s¶n ë Nga trong hoµn

c¶nh lÞch sö míi.

Ng

−êi gi¶i thÝch r»ng giai cÊp c«ng nh©n thiÕt tha mong

muèn sao cho nh÷ng c¶i t¹o d©n chñ - t

− s¶n ®

−îc tiÕn hµnh

kh«ng ph¶i b»ng con ®

−êng c¶i l

−¬ng, mµ b»ng con ®

−êng

c¸ch m¹ng; c¸ch m¹ng sÏ kiªn quyÕt lµm cho lùc l

−îng s¶n

xuÊt cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn, kh«ng cßn bÞ trãi buéc bëi c¸c tµn

tÝch cña chÕ ®é n«ng n«, sÏ tiªu diÖt chÕ ®é chiÕm h÷u ruéng

®Êt cña bän ®Þa chñ vµ lËt ®æ chÕ ®é chuyªn chÕ cña Nga

hoµng. C¸ch m¹ng d©n chñ - t

− s¶n cã lîi cho giai cÊp v« s¶n,

v× th¾ng lîi cña nã sÏ t¹o cho giai cÊp v« s¶n cã kh¶ n¨ng

giµnh ®

−îc c¸c quyÒn tù do d©n chñ, cñng cè c¸c tæ chøc cña

m×nh, cã ®

−îc kinh nghiÖm vµ thãi quen l·nh ®¹o quÇn chóng

lao ®éng vµ tiÕn hµnh cuéc ®Êu tranh giµnh chÝnh quyÒn. Lª￾nin viÕt: "Cuéc c¸ch m¹ng t

− s¶n cµng ®Çy ®ñ vµ kiªn quyÕt

bao nhiªu, cµng triÖt ®Ó bao nhiªu, th× cuéc ®Êu tranh cña giai

cÊp v« s¶n cho chñ nghÜa x· héi, chèng l¹i giai cÊp t

− s¶n sÏ

cµng ®

−îc b¶o ®¶m bÊy nhiªu" (xem tËp nµy, tr. 45).

C¸ch m¹ng d©n chñ - t

− s¶n ë Nga lµ mét cuéc c¸ch m¹ng

nh©n d©n. Nã ®· ph¸t ®éng ®

−îc quÇn chóng nh©n d©n,

nh÷ng tÇng líp x· héi thÊp nhÊt, bÞ ®Ì nÆng d

−íi ¸ch ¸p

bøc vµ bãc lét. Giai cÊp v« s¶n, víi t

− c¸ch lµ giai cÊp

tiªn tiÕn nhÊt vµ c¸ch m¹ng duy nhÊt triÖt ®Ó, ®· ®

−îc

toµn bé tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña lÞch sö chuÈn bÞ ®Ó ®øng

®Çu phong trµo d©n chñ chung ë trong n

−íc. §Æc ®iÓm

quan träng trong sù ph¸t triÓn cña giai cÊp v« s¶n Nga lµ

sù tËp trung cña giai cÊp Êy trong c¸c xÝ nghiÖp lín. T×nh

h×nh Êy gãp phÇn n©ng cao tÝnh tæ chøc, ý thøc gi¸c ngé

vµ tinh thÇn c¸ch m¹ng cña nã. Nã cã liªn hÖ víi quÇn

chóng nh©n d©n ®«ng ®¶o ë thµnh thÞ vµ n«ng th«n. Giai

cÊp c«ng nh©n lµ lùc l

−îng chÝnh trÞ to lín nhÊt trong

n

−íc.

Kh¸c víi c¸c cuéc c¸ch m¹ng t

− s¶n ë ph

−¬ng T©y, ë Anh,

Ph¸p, §øc, trong ®ã giai cÊp t

− s¶n gi÷ quyÒn l·nh ®¹o v× giai

cÊp v« s¶n lóc Êy cßn yÕu vµ ch

−a ph¶i lµ mét lùc l

−îng chÝnh

trÞ ®éc lËp, cuéc c¸ch m¹ng ë Nga ®· diÔn ra trong ®iÒu kiÖn

mét cuéc ®Êu tranh giai cÊp ph¸t triÓn gi÷a giai cÊp v« s¶n vµ

giai cÊp t

− s¶n. Phong trµo c«ng nh©n lµ nh©n tè quan träng

trong ®êi sèng ®Êt n

−íc. Giai cÊp v« s¶n Nga ®· tiÕn hµnh

nhiÒu cuéc chiÕn ®Êu th¾ng lîi chèng chÕ ®é chuyªn chÕ. Mét

t×nh h×nh hÕt søc quan träng lµ giai cÊp v« s¶n ®· cã chÝnh

®¶ng riªng cña m×nh, ®¶ng Êy ®· l·nh ®¹o cuéc ®Êu tranh cña

giai cÊp v« s¶n. Lª-nin viÕt: "§¶ng ta tiªn tiÕn h¬n tÊt c¶ c¸c

®¶ng kh¸c, nã cã mét c

−¬ng lÜnh chÝnh x¸c, ®

−îc tÊt c¶ mäi

ng

−êi chÊp nhËn" (xem tËp nµy, tr.7). Giai cÊp v« s¶n cã ®ñ

mäi kh¶ n¨ng ®Ó trë thµnh ng

−êi ®éc quyÒn l·nh ®¹o c¸ch

m¹ng. KÕt côc cña c¸ch m¹ng tuú thuéc ë chç giai cÊp v« s¶n

cã sÏ gi÷ vai trß ng

−êi l·nh ®¹o cuéc c¸ch m¹ng nh©n d©n

kh«ng, hay lµ nã sÏ gi÷ vai trß kÎ ®ång lâa víi giai cÊp t

− s¶n,

nh

− ph¸i men-sª-vÝch mong muèn.

Lª-nin chØ ra r»ng giai cÊp v« s¶n chØ cã thÓ lµ ng

−êi

chiÕn sÜ ®Êu tranh th¾ng lîi cho d©n chñ víi ®iÒu kiÖn giai

cÊp n«ng d©n h

−ëng øng cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng cña nã.

Lª-nin ®· nghiªn cøu vÊn ®Ò liªn minh gi÷a giai cÊp c«ng

IX X

Lêi tùa Lêi tùa 13 14

nh©n vµ n«ng d©n, trong ®ã giai cÊp c«ng nh©n gi÷ vai trß

l·nh ®¹o, coi ®ã lµ mét ®iÒu kiÖn nhÊt thiÕt ph¶i cã ®Ó c¸ch

m¹ng d©n chñ - t

− s¶n th¾ng lîi. Giai cÊp n«ng d©n bÞ thiÕu

ruéng ®Êt, mong muèn giµnh l¹i ®

−îc ruéng ®Êt cña bän ®Þa

chñ, thñ tiªu nh÷ng tµn tÝch cña chÕ ®é n«ng n« ë n«ng th«n.

NhiÖm vô Êy chØ cã thÓ thùc hiÖn b»ng con ®

−êng c¸ch m¹ng.

ChØ d

−íi sù l·nh ®¹o cña giai cÊp v« s¶n, giai cÊp c¸ch m¹ng

duy nhÊt triÖt ®Ó, th× n«ng d©n míi cã thÓ giµnh ®

−îc ruéng

®Êt cña bän ®Þa chñ, tho¸t khái ¸ch ¸p bøc cña chÕ ®é chuyªn

chÕ vµ cña bän ®Þa chñ. Tr¸i víi nh÷ng lêi qu¶ ®o¸n c¬ héi chñ

nghÜa cña ph¸i men-sª-vÝch vÒ tÝnh chÊt ph¶n ®éng cña n«ng

d©n, V.I. Lª-nin d¹y r»ng nh÷ng lîi Ých c¨n b¶n cña n«ng d©n

lµm cho hä trë thµnh ng

−êi kiªn quyÕt vµ hoµn toµn ñng hé

giai cÊp v« s¶n trong c¸ch m¹ng d©n chñ, "v× chØ cã mét cuéc

c¸ch m¹ng hoµn toµn th¾ng lîi míi cã thÓ ®em l¹i cho n«ng

d©n tÊt c¶ mäi c¸i vÒ ph

−¬ng diÖn c¶i c¸ch ruéng ®Êt, tÊt c¶

nh÷ng c¸i mµ n«ng d©n muèn cã, nh÷ng c¸i mµ hä h»ng m¬

−íc, nh÷ng c¸i thËt sù cÇn thiÕt cho hä" (xem tËp nµy, tr. 112).

Nh÷ng luËn ®iÓm do Lª-nin ®Ò ra vÒ b¸ quyÒn l·nh ®¹o cña

giai cÊp v« s¶n, vÒ liªn minh gi÷a giai cÊp c«ng nh©n

vµ n«ng d©n trong c¸ch m¹ng d©n chñ - t

− s¶n, ®· hoµn

toµn ®Ëp tan ®

−êng lèi s¸ch l

−îc cña ph¸i men-sª-vÝch lµ

ph¸i kh¼ng ®Þnh r»ng cuéc c¸ch m¹ng Êy chØ cã thÓ ®

−a l¹i

nh÷ng c¸i cã lîi cho giai cÊp t

− s¶n mµ th«i. Nh÷ng ng

−êi

men-sª-vÝch ph¶n ®èi b¸ quyÒn l·nh ®¹o cña giai cÊp v«

s¶n, phñ nhËn vai trß c¸ch m¹ng cña n«ng d©n vµ buéc giai

cÊp v« s¶n ph¶i coi giai cÊp t

− s¶n tù do chñ nghÜa lµ

b¹n ®ång minh. Hä cho r»ng ë Nga c¸ch m¹ng d©n chñ - t

−

s¶n còng ph¶i tiÕn hµnh d

−íi sù l·nh ®¹o cña giai cÊp t

−

s¶n nh

− ë c¸c n

−íc ph

−¬ng T©y tr

−íc kia. Lª-nin ®· kÞch

liÖt phª ph¸n nh÷ng luËn ®iÓm Êy cña nh÷ng ng

−êi men-sª￾vÝch, bãc trÇn tÝnh chÊt gi¸o ®iÒu cña hä, v¹ch râ lµ hä

kh«ng hiÓu r»ng ë Nga c¸ch m¹ng ®· diÔn ra trong nh÷ng

®iÒu kiÖn lÞch sö kh¸c vµ kh«ng thÓ gi¶i quyÕt theo lèi cò vÊn

®Ò ®éng lùc cña nã.

Lª-nin ®· v¹ch trÇn b¶n chÊt ph¶n c¸ch m¹ng cña giai cÊp

t− s¶n Nga. Ng

−êi ®· chØ ra r»ng do ®Þa vÞ giai cÊp cña nã,

giai cÊp t

− s¶n Nga kh«ng ®Æt ra, mµ còng kh«ng thÓ ®Æt ra

cho m×nh nhiÖm vô ®Êu tranh kiªn quyÕt chèng chÕ ®é Nga

hoµng. Giai cÊp ®ã cÇn ®Õn chÕ ®é chuyªn chÕ víi bé m¸y

quan liªu - c¶nh s¸t cña nã ®Ó trÊn ¸p tinh thÇn c¸ch m¹ng

®ang d©ng lªn cña giai cÊp v« s¶n vµ n«ng d©n. Nã sî r»ng

giai cÊp v« s¶n, sau khi giµnh ®

−îc nh÷ng c¶i t¹o d©n chñ råi,

sÏ lîi dông nh÷ng c¸i ®ã ®Ó tiÕp tôc ®Êu tranh cho chñ nghÜa

x· héi.

Lª-nin gi¶i thÝch r»ng giai cÊp t

− s¶n t×m c¸ch n¾m lÊy

quyÒn l·nh ®¹o c¸ch m¹ng vµo tay m×nh ®Ó kÕt thóc cuéc c¸ch

m¹ng ®ã b»ng sù c©u kÕt víi chÕ ®é Nga hoµng lµm h¹i cho

c«ng nh©n vµ n«ng d©n. Nã ®i víi nh©n d©n nh

−ng kh«ng

ph¶i víi t

− c¸ch lµ ng

−êi ®¹i biÓu cho lîi Ých cña nh©n d©n.

"Vèn sinh ra lµ con bu«n, hä thï ghÐt ®Êu tranh vµ c¸ch m¹ng,

nh

−ng hoµn c¶nh buéc hä ph¶i ®øng trªn miÕng ®Êt c¸ch

m¹ng, v× hä kh«ng cã mét chç ®øng nµo kh¸c" (xem tËp nµy,

tr. 149). S¸ch l

−îc cña nh÷ng ng

−êi men-sª-vÝch dµnh cho giai

cÊp t

− s¶n tù do chñ nghÜa vai trß b¸ quyÒn, ®ã lµ mét sù

ph¶n béi c¸ch m¹ng. Muèn cho giai cÊp v« s¶n thùc tÕ trë

thµnh l·nh tô, ng

−êi l·nh ®¹o c¸ch m¹ng th× cÇn ph¶i g¹t bá

vµ c« lËp giai cÊp t

− s¶n tù do chñ nghÜa.

Trong cuèn "Hai s¸ch l

−îc cña §¶ng d©n chñ - x· héi

trong c¸ch m¹ng d©n chñ", Lª-nin ®· nghiªn cøu tØ mØ vÊn

®Ò nh÷ng h×nh thøc vµ ph

−¬ng tiÖn ®Êu tranh cña nh÷ng

ng

−êi lao ®éng cho th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng. Lª-nin cho r»ng

khëi nghÜa vò trang th¾ng lîi lµ mét ph

−¬ng tiÖn quyÕt

®Þnh ®Ó lËt ®æ chÕ ®é chuyªn chÕ vµ giµnh chÕ ®é céng

hoµ d©n chñ. Lª-nin chØ ra r»ng c¸c giai cÊp ph¶n ®éng,

nh÷ng kÎ ®Çu tiªn th

−êng dïng ®Õn b¹o lùc, "®Æt l

−ìi lª

XI XII

Lêi tùa Lêi tùa 15 16

vµo ch

−¬ng tr×nh nghÞ sù", g©y ra néi chiÕn cho nh©n d©n, nh

−

chÝnh phñ Nga hoµng ®· lµm, sau khi ®i vµo con ®

−êng trÊn

¸p ®Ém m¸u, b¾n giÕt hµng lo¹t d©n lµnh. Sau ngµy 9 th¸ng

Giªng, b¶n th©n tiÕn tr×nh c¸c sù biÕn ®· ®Æt vÊn ®Ò cÇn ph¶i

khëi nghÜa vò trang. V× vËy, mét nhiÖm vô thùc tiÔn ®Æt ra

tr

−íc ®¶ng b«n-sª-vÝch lµ ph¶i vò trang c«ng nh©n, tæ chøc vµ

®oµn kÕt tÊt c¶ c¸c lùc l

−îng c¸ch m¹ng ®Ó khëi nghÜa.

Gi¶i thÝch nghÞ quyÕt cña §¹i héi III cña ®¶ng vÒ vÊn ®Ò

khëi nghÜa vò trang, Lª-nin chØ ra ý nghÜa to lín cña nh÷ng

khÈu hiÖu cã thÓ ph¸t ®éng quÇn chóng ®øng dËy ®Êu tranh

vò trang, nh÷ng khÈu hiÖu ph¸t huy tÝnh tÝch cùc vµ tÝnh chñ

®éng c¸ch m¹ng cña hä. Nh÷ng khÈu hiÖu Êy lµ: thùc hiÖn

ngay lËp tøc b»ng con ®

−êng c¸ch m¹ng chÕ ®é ngµy lµm

viÖc t¸m giê; lËp c¸c uû ban n«ng d©n c¸ch m¹ng ®Ó tiÕn

hµnh nh÷ng c¶i t¹o d©n chñ ë n«ng th«n, cho ®Õn c¶ tÞch thu

ruéng ®Êt cña ®Þa chñ; b·i c«ng chÝnh trÞ cña quÇn chóng; vò

trang c«ng nh©n vµ thµnh lËp qu©n ®éi c¸ch m¹ng. §ã lµ

nh÷ng ph

−¬ng tiÖn míi ®Ó ®éng viªn quÇn chóng lµm c¸ch

m¹ng, mµ c¸c ®¶ng m¸c-xÝt tr

−íc kia ch

−a biÕt ®Õn; nh÷ng

ph

−¬ng tiÖn Êy ®

−îc Lª-nin ®Ò ra c¨n cø vµo hoµn c¶nh lÞch

sö míi vµ cuéc ®Êu tranh ®ang triÓn khai cña quÇn chóng

nh©n d©n.

Lª-nin chØ ra r»ng nh÷ng ng

−êi men-sª-vÝch ®· ®øng

trªn lËp tr

−êng c¬ héi chñ nghÜa ®Ó xem xÐt vÊn ®Ò khëi

nghÜa vò trang. Hä kh«ng tÝnh ®Õn mét ®iÒu lµ hoµn c¶nh

trong n

−íc thay ®æi ®· ®Æt ra nh÷ng nhiÖm vô míi tr

−íc

giai cÊp c«ng nh©n, ®Ò ra khëi nghÜa vò trang nh

− mét

ph

−¬ng tiÖn duy nhÊt cã thÓ cã trong nh÷ng ®iÒu kiÖn Êy

®Ó lËt ®æ chÕ ®é chuyªn chÕ. Trong c¸c nghÞ quyÕt cña

Héi nghÞ Gi¬-ne-v¬, nh÷ng ng

−êi men-sª-vÝch kh«ng tr¶ lêi

c©u hái lµ thêi c¬ khëi nghÜa ®· ®Õn ch

−a; thay cho nh÷ng

nhiÖm vô thùc tiÔn tæ chøc khëi nghÜa ®Æt ra tr

−íc ®¶ng,

tr

−íc giai cÊp c«ng nh©n, hä ®· ®

−a ra lêi kªu gäi vò trang

giai cÊp v« s¶n b»ng "nhu cÇu cÊp b¸ch ph¶i tù vò trang".

Hä cho r»ng ®¶ng cña giai cÊp c«ng nh©n kh«ng nªn chuÈn

bÞ khëi nghÜa, v× ®iÒu ®ã cã thÓ lµm cho giai cÊp t

− s¶n

ho¶ng sî. Phª ph¸n chñ nghÜa theo ®u«i cña nh÷ng ng

−êi

men-sª-vÝch, Lª-nin chØ ra r»ng khi néi chiÕn ®· b¾t ®Çu næ ra

råi, mµ chØ giíi h¹n ë tuyªn truyÒn, kh«ng nªu ra khÈu hiÖu

trùc tiÕp lµ chuyÓn sang hµnh ®éng, th× nh

− thÕ lµ ph¶n béi

c¸ch m¹ng.

Lª-nin d¹y r»ng vÊn ®Ò chñ yÕu nhÊt cña bÊt cø cuéc c¸ch

m¹ng nµo lµ vÊn ®Ò chÝnh quyÒn nhµ n

−íc. ChÝnh quyÒn

trong tay giai cÊp nµo, - ®iÒu Êy quyÕt ®Þnh hÕt th¶y. Trong t¸c

phÈm "Hai s¸ch l

−îc cña §¶ng d©n chñ - x· héi trong c¸ch

m¹ng d©n chñ", Lª-nin chøng minh r»ng cuéc c¸ch m¹ng d©n

chñ - t

− s¶n th¾ng lîi, trong ®ã giai cÊp v« s¶n lµ ng

−êi n¾m

b¸ quyÒn l·nh ®¹o, kh«ng ®

−îc ®

−a ®Õn viÖc giai cÊp t

− s¶n

n¾m chÝnh quyÒn nh

− ®· x¶y ra trong c¸c cuéc c¸ch m¹ng t

−

s¶n tr

−íc kia, mµ ph¶i ®

−a ®Õn viÖc thiÕt lËp nÒn chuyªn

chÝnh d©n chñ - c¸ch m¹ng cña giai cÊp v« s¶n vµ n«ng d©n.

§ã lµ c¸ch gi¶i quyÕt míi ®èi víi vÊn ®Ò chÝnh quyÒn nhµ

n

−íc. Lª-nin gi¶i thÝch r»ng chuyªn chÝnh d©n chñ - c¸ch

m¹ng cña giai cÊp v« s¶n vµ n«ng d©n "còng x¸c ®Þnh râ

"nh÷ng nhµ kiÕn tróc" míi cña c¸i kiÕn tróc th

−îng tÇng míi

Êy cã thÓ vµ ph¶i dùa vµo nh÷ng giai cÊp nµo, còng x¸c ®Þnh

tÝnh chÊt cña c¸i kiÕn tróc th

−îng tÇng Êy (chuyªn chÝnh "d©n

chñ" kh¸c víi chuyªn chÝnh x· héi chñ nghÜa) vµ ph

−¬ng thøc

®Ó x©y dùng nã (chuyªn chÝnh, nghÜa lµ dïng b¹o lùc ®Ëp tan

sù ph¶n kh¸ng b»ng b¹o lùc, vò trang cho c¸c giai cÊp c¸ch

m¹ng trong nh©n d©n)" (xem tËp nµy, tr. 152-153).

Lª-nin nhÊn m¹nh r»ng th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng vµ viÖc

tiÕn hµnh nh÷ng c¶i t¹o d©n chñ cÇn thiÕt cho c«ng nh©n

vµ n«ng d©n sÏ lµm cho chÕ ®é Nga hoµng, bän ®Þa chñ

vµ giai cÊp t

− s¶n lín ph¶n kh¸ng ®iªn cuång. ChØ cã mét

nÒn chuyªn chÝnh dùa vµo nh©n d©n ®

−îc vò trang míi ®Ì

XIII XIV

Lêi tùa Lêi tùa 17 18

bÑp ®

−îc sù ph¶n kh¸ng Êy, míi tiÕn hµnh c¸ch m¹ng d©n

chñ ®Õn cïng, míi chuÈn bÞ ®

−îc c¬ së cho giai cÊp v« s¶n

®Êu tranh th¾ng lîi cho chñ nghÜa x· héi. Nh

−ng ®ã sÏ kh«ng

ph¶i lµ chuyªn chÝnh x· héi chñ nghÜa, mµ sÏ lµ chuyªn chÝnh

d©n chñ; kh«ng ®ông ®Õn nh÷ng c¬ së cña chñ nghÜa t

− b¶n,

nÒn chuyªn chÝnh d©n chñ ®ã cã thÓ tiÕn hµnh nh÷ng c¶i t¹o

d©n chñ ë thµnh thÞ vµ n«ng th«n. §¶ng cña giai cÊp v« s¶n

®øng ®Çu phong trµo, ph¶i ®Æt ra nhiÖm vô c¸ch m¹ng d©n

chñ tr

−íc toµn thÓ nh©n d©n mét c¸ch réng r·i h¬n, m¹nh b¹o

h¬n, chñ ®éng h¬n. Nã ph¶i hÕt søc c

−¬ng quyÕt nç lùc lµm

cho c¸ch m¹ng d©n chñ giµnh ®

−îc th¾ng lîi quyÕt ®Þnh. "Mµ

th¾ng lîi quyÕt ®Þnh Êy, - Lª-nin viÕt,- kh«ng ph¶i lµ c¸i g×

kh¸c h¬n lµ chuyªn chÝnh d©n chñ - c¸ch m¹ng cña giai cÊp v«

s¶n vµ n«ng d©n" (xem tËp nµy, tr. 96).

ChÝnh phñ c¸ch m¹ng l©m thêi sÏ ph¶i lµ c¬ quan chÝnh trÞ

cña chuyªn chÝnh d©n chñ - c¸ch m¹ng cña giai cÊp v« s¶n vµ

n«ng d©n. Gi¶i thÝch nghÞ quyÕt cña §¹i héi III cña ®¶ng vÒ

vÊn ®Ò chÝnh phñ c¸ch m¹ng l©m thêi, Lª-nin chØ ra r»ng

chÝnh phñ Êy ph¶i thùc hiÖn c

−¬ng lÜnh tèi thiÓu cña §¶ng

c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, trong ®ã quy ®Þnh nh÷ng c¶i

t¹o kinh tÕ vµ chÝnh trÞ tr

−íc m¾t: thiÕt lËp nÒn céng hoµ d©n

chñ, thi hµnh ngµy lµm t¸m giê, tÞch thu ruéng ®Êt cña bän

®Þa chñ. ViÖc thùc hiÖn nh÷ng c¶i t¹o Êy sÏ ®em l¹i kh¶ n¨ng

b¶o ®¶m lîi Ých cña nh©n d©n ®· ®øng lªn chèng chÕ ®é

chuyªn chÕ. §ång thêi nh÷ng c¶i t¹o Êy còng cÇn thiÕt cho

b

−íc ph¸t triÓn tiÕp tôc sau nµy, cho viÖc chuyÓn sang c¸ch

m¹ng x· héi chñ nghÜa.

Nh÷ng nhiÖm vô ®Æt ra tr

−íc chÝnh phñ c¸ch m¹ng l©m

thêi vµ tÝnh chÊt giai cÊp cña nã ®

−a ®Õn kÕt luËn r»ng

sù tham gia cña c¸c ®¹i biÓu §¶ng d©n chñ - x· héi vµo

chÝnh phñ ®ã ch¼ng nh÷ng lµ cã thÓ ®

−îc, mµ trong nh÷ng

®iÒu kiÖn thuËn lîi cßn lµ cÇn thiÕt. Sù tham gia Êy - nã

®¶m b¶o viÖc thi hµnh chÝnh s¸ch d©n chñ - x· héi - sÏ lµ

hµnh ®éng "tõ trªn xuèng". Lª-nin gäi ®ã lµ ph

−¬ng thøc ®Êu

tranh míi, hÇu nh

− ch

−a tõng thÊy tõ tr

−íc ®Õn nay. C¶ hµnh

®éng "tõ trªn xuèng", vµ c¶ søc Ðp tõ d

−íi lªn cña quÇn chóng

cã vò trang ®èi víi chÝnh phñ, sÏ b¶o ®¶m ®Êu tranh cã kÕt

qu¶ cho th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng d©n chñ.

Lª-nin phª ph¸n kÞch liÖt lËp tr

−êng cña nh÷ng ng

−êi men￾sª-vÝch ph¶n ®èi sù tham gia cña nh÷ng ng

−êi d©n chñ - x·

héi vµo chÝnh phñ c¸ch m¹ng l©m thêi. Do kh«ng ®Æt

ra cho m×nh nhiÖm vô thiÕt lËp nÒn chuyªn chÝnh cña c¸c

giai cÊp c¸ch m¹ng, cña c«ng nh©n vµ n«ng d©n sau khi lËt

®æ chÕ ®é chuyªn chÕ, nªn c¶ trong vÊn ®Ò nµy n÷a nh÷ng

ng

−êi men-sª-vÝch còng xuÊt ph¸t tõ lËp tr

−êng s¸ch l

−îc

chung cña hä lµ sau khi c¸ch m¹ng d©n chñ - t

− s¶n th¾ng lîi,

giai cÊp t

− s¶n ph¶i lªn cÇm quyÒn. Lª-nin chØ ra r»ng s¸ch

l−îc cña nh÷ng ng

−êi men-sª-vÝch, "xÐt vÒ ý nghÜa kh¸ch

quan cña nã, ®ang tiÕp tay cho ph¸i d©n chñ t− s¶n" (xem tËp

nµy, tr. 60).

Trong t¸c phÈm cña m×nh, Lª-nin nghiªn cøu lý luËn c¸ch

m¹ng d©n chñ - t

− s¶n chuyÓn biÕn thµnh c¸ch m¹ng x· héi

chñ nghÜa. V¹ch ra kÕ ho¹ch ®Êu tranh cho th¾ng lîi quyÕt

®Þnh cña c¸ch m¹ng d©n chñ - t

− s¶n, Lª-nin chØ râ lµ sau khi

thùc hiÖn nh÷ng c¶i t¹o d©n chñ, mét nhiÖm vô míi sÏ ®

−îc

®Æt ra tr

−íc giai cÊp v« s¶n: ®Êu tranh cho chñ nghÜa x· héi.

Lª-nin viÕt: "Giai cÊp v« s¶n ph¶i tiÕn hµnh c¸ch m¹ng

d©n chñ tíi cïng, b»ng c¸ch kÐo ®«ng ®¶o quÇn chóng n«ng

d©n theo m×nh, ®Ó b»ng søc m¹nh mµ ®Ì bÑp sù ph¶n

kh¸ng cña chÕ ®é chuyªn chÕ vµ lµm tª liÖt tÝnh kh«ng

kiªn ®Þnh cña giai cÊp t− s¶n. Giai cÊp v« s¶n ph¶i lµm c¸ch

m¹ng x· héi chñ nghÜa b»ng c¸ch kÐo ®«ng ®¶o nh÷ng phÇn

tö nöa v« s¶n trong nh©n d©n theo m×nh, ®Ó b»ng søc m¹nh

mµ ®Ëp tan sù ph¶n kh¸ng cña giai cÊp t− s¶n vµ lµm tª liÖt

tÝnh kh«ng kiªn ®Þnh cña n«ng d©n vµ cña giai cÊp tiÓu t−

s¶n" (xem tËp nµy, tr. 114).

XV XVI

Lêi tùa Lêi tùa 19 20

Lª-nin cho r»ng th¾ng lîi hoµn toµn cña c¸ch m¹ng d©n chñ

sÏ dän ®

−êng cho cuéc ®Êu tranh thËt sù cho chñ nghÜa x·

héi, sÏ ®em l¹i cho giai cÊp v« s¶n kh¶ n¨ng triÓn khai cuéc

®Êu tranh Êy nhanh chãng h¬n, réng h¬n, s©u h¬n vµ kiªn

quyÕt h¬n. Chuyªn chÝnh d©n chñ - c¸ch m¹ng cña giai cÊp v«

s¶n vµ n«ng d©n sÏ chuÈn bÞ c¬ së cho chuyªn chÝnh x· héi

chñ nghÜa cña giai cÊp v« s¶n. Lª-nin gi¶i thÝch r»ng chuyªn

chÝnh d©n chñ - c¸ch m¹ng cña giai cÊp v« s¶n vµ n«ng d©n cã

qu¸ khø vµ t

−¬ng lai. Qu¸ khø cña nã lµ cuéc ®Êu tranh chèng

chÕ ®é chuyªn chÕ, chÕ ®é n«ng n«, chÕ ®é qu©n chñ. T

−¬ng

lai cña nã lµ cuéc ®Êu tranh chèng chÕ ®é t

− h÷u, cuéc ®Êu

tranh cña c«ng nh©n lµm thuª chèng bän chñ, cuéc ®Êu tranh

cho chñ nghÜa x· héi.

Lª-nin coi c¸ch m¹ng d©n chñ - t

− s¶n vµ c¸ch m¹ng x· héi

chñ nghÜa lµ mét qu¸ tr×nh c¸ch m¹ng thèng nhÊt, nh

− hai

m¾t xÝch cña mét sîi d©y chuyÒn. Trong bµi "Th¸i ®é cña

§¶ng d©n chñ - x· héi ®èi víi phong trµo n«ng d©n" c«ng bè

th¸ng ChÝn 1905, khi ph¸t triÓn t

− t

−ëng Êy Lª-nin viÕt: "tõ

c¸ch m¹ng d©n chñ, chóng ta sÏ b¾t ®Çu chuyÓn ngay vµ chÝnh

lµ tuú theo lùc l

−îng cña chóng ta, lùc l

−îng cña giai cÊp v«

s¶n gi¸c ngé vµ cã tæ chøc, mµ chuyÓn ngay lªn c¸ch m¹ng x·

héi chñ nghÜa. Chóng ta chñ tr

−¬ng lµm c¸ch m¹ng kh«ng

ngõng. Chóng ta quyÕt kh«ng dõng l¹i nöa chõng" (xem tËp

nµy, tr.281). ViÖc chuyÓn tõ giai ®o¹n thø nhÊt cña c¸ch m¹ng

sang giai ®o¹n thø hai - Lª-nin chØ râ - sÏ tuú thuéc vµo møc

®é chuÈn bÞ vµ tr×nh ®é gi¸c ngé cña giai cÊp v« s¶n, vµo møc

®é giai cÊp v« s¶n ®oµn kÕt víi n«ng d©n nghÌo.

Khi khëi th¶o lý luËn thiªn tµi cña m×nh, Lª-nin dùa vµo t

−

t−ëng cña M¸c vÒ c¸ch m¹ng kh«ng ngõng, vÒ sù kÕt hîp

phong trµo c¸ch m¹ng cña n«ng d©n víi c¸ch m¹ng v« s¶n.

Ng

−êi ®· ph¸t triÓn h¬n n÷a t

− t

−ëng cña M¸c, t¹o ra mét lý

luËn c©n ®èi vÒ viÖc c¸ch m¹ng d©n chñ - t

− s¶n chuyÓn biÕn

thµnh c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa.

Lª-nin nghiªn cøu lý luËn c¸ch m¹ng d©n chñ - t

− s¶n

chuyÓn biÕn thµnh c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa, xuÊt ph¸t tõ

sù ph©n tÝch khoa häc c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ - x· héi ë Nga.

Sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t

− b¶n ë Nga ®ßi hái ph¶i thñ tiªu

v« sè tµn d

− cña quan hÖ phong kiÕn - n«ng n«. §iÒu ®ã lµm

n¶y sinh ra sù cÇn thiÕt ph¶i cã cuéc ®Êu tranh cña toµn d©n

chèng chÕ ®é chuyªn chÕ, t¹o ra tiÒn ®Ò cho c¸ch m¹ng d©n

chñ - t

− s¶n. §ång thêi sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t

− b¶n,

nhÊt lµ sù ph¸t triÓn cña nÒn c«ng nghiÖp lín, sù tËp trung vµ

tÝch tô cña c«ng nghiÖp lín, t×nh tr¹ng ngµy cµng gay g¾t h¬n

cña nh÷ng m©u thuÉn gi÷a lao ®éng vµ t

− b¶n, sù lín m¹nh

lªn cña giai cÊp c«ng nh©n, sù ph¸t triÓn réng r·i cña ®Êu

tranh giai cÊp, sù cã mÆt cña ®¶ng m¸c-xÝt c¸ch m¹ng ë Nga

®· t¹o ra mäi ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó c¸ch m¹ng d©n chñ - t

−

s¶n chuyÓn biÕn thµnh c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa.

Khi xem xÐt vÊn ®Ò s¾p xÕp lùc l

−îng giai cÊp trong

n

−íc trong thêi kú c¸ch m¹ng ®· b¾t ®Çu, Lª-nin chØ ra

r»ng mét nh©n d©n ®· vïng dËy chèng chÕ ®é chuyªn chÕ, -

nh©n d©n ®ã kh«ng thuÇn nhÊt. Nã gåm cã nh÷ng ng

−êi

së h÷u vµ c«ng nh©n lµm thuª, gåm mét sè Ýt ng

−êi giµu

cã vµ hµng chôc triÖu ng

−êi kh«ng cã cña vµ ng

−êi lao

®éng. Trong bµi "Chñ nghÜa x· héi vµ n«ng d©n", Lª-nin

viÕt r»ng ë Nga toµn bé néi dung cña c¸ch m¹ng kh«ng

ph¶i lµ hai lùc l

−îng ®Êu tranh víi nhau, mµ lµ hai cuéc

chiÕn tranh kh¸c nhau vµ kh¸c lo¹i: mét cuéc chiÕn tranh

trong lßng chÕ ®é chuyªn chÕ - n«ng n« hiÖn ®¹i, vµ mét

cuéc chiÕn tranh trong lßng chÕ ®é t

−¬ng lai ®ang n¶y sinh,

chÕ ®é d©n chñ - t

− s¶n. Lª-nin gi¶i thÝch r»ng bªn c¹nh

cuéc ®Êu tranh cña toµn d©n cho th¾ng lîi cña cuéc c¸ch

m¹ng d©n chñ, cßn cã cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp v« s¶n

®Ó x©y dùng x· héi x· héi chñ nghÜa. Cïng víi toµn thÓ

n«ng d©n, giai cÊp v« s¶n ®Êu tranh cho th¾ng lîi cña c¸ch

m¹ng d©n chñ - t

− s¶n, chèng chÕ ®é qu©n chñ, chèng bän

XVII XVIII

Lêi tùa Lêi tùa 21 22

®Þa chñ, chèng thÕ lùc trung cæ. Cïng víi n«ng d©n nghÌo,

cïng víi nh÷ng ng

−êi nöa v« s¶n, cïng víi tÊt c¶ nh÷ng

ng

−êi bÞ bãc lét, giai cÊp v« s¶n ®Êu tranh cho c¸ch m¹ng x·

héi chñ nghÜa, chèng chñ nghÜa t

− b¶n, kÓ c¶ chèng bän giµu

cã ë n«ng th«n vµ bän cu-l¾c. X¸c ®Þnh nhiÖm vô cña ®¶ng vµ

giai cÊp c«ng nh©n trong cuéc ®Êu tranh ®Ó lµm cho c¸ch

m¹ng d©n chñ chuyÓn biÕn thµnh c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa,

Lª-nin viÕt: "L·nh ®¹o toµn d©n, vµ ®Æc biÖt lµ l·nh ®¹o n«ng

d©n ®Ó giµnh lÊy tù do hoµn toµn, ®Ó thùc hiÖn mét cuéc c¸ch

m¹ng d©n chñ triÖt ®Ó, ®Ó thiÕt lËp chÕ ®é céng hoµ! L·nh ®¹o

tÊt c¶ nh÷ng ng

−êi lao ®éng vµ tÊt c¶ nh÷ng ng

−êi bÞ bãc lét

®Ó thùc hiÖn chñ nghÜa x· héi !" (xem tËp nµy, tr. 133). Lª-nin

chØ ra r»ng khÈu hiÖu Êy ph¶i ®

−îc qu¸n triÖt vµ quyÕt ®Þnh

trong viÖc gi¶i quyÕt mçi mét vÊn ®Ò s¸ch l

−îc, mçi mét biÖn

ph¸p thùc tiÔn cña ®¶ng trong thêi kú c¸ch m¹ng.

Lý luËn cña Lª-nin vÒ c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa ®· hoµn

toµn ®Ëp tan quan ®iÓm cña ph¸i d©n chñ - x· héi T©y ¢u vµ

nh÷ng ng

−êi men-sª-vÝch Nga lµ bän phñ nhËn kh¶ n¨ng

c¸ch m¹ng cña quÇn chóng v« s¶n vµ nöa v« s¶n ë thµnh thÞ

vµ n«ng th«n, cho r»ng trong c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa giai

cÊp v« s¶n ®Êu tranh ®¬n ®éc, kh«ng cã b¹n ®ång minh, r»ng

gi÷a c¸ch m¹ng d©n chñ vµ c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa nhÊt

®Þnh ph¶i cã mét sù gi¸n ®o¹n dµi vµ giai cÊp v« s¶n chØ cã

thÓ th¾ng lîi khi nã chiÕm ®a sè trong nh©n d©n trong n

−íc.

C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa ë Nga n¨m 1917 ®· chØ râ tÝnh

chÊt ph¶n ®éng cña tÊt c¶ nh÷ng luËn ®iÓm c¬ héi chñ nghÜa

Êy vµ hoµn toµn x¸c minh tÝnh chÊt ®óng ®¾n cña lý luËn cña

Lª-nin vÒ c¸ch m¹ng.

Trong t¸c phÈm cña m×nh "Hai s¸ch l

−îc cña §¶ng d©n chñ -

x· héi trong c¸ch m¹ng d©n chñ", Lª-nin ®· ph¸t triÓn häc

thuyÕt vÒ vai trß l·nh ®¹o cña ®¶ng v« s¶n trong cuéc ®Êu

tranh cho th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng d©n chñ vµ c¸ch m¹ng

x· héi chñ nghÜa. Gäi c¸ch m¹ng lµ ngµy héi cña nh÷ng ng

−êi

bÞ ¸p bøc vµ bÞ bãc lét, Lª-nin nhÊn m¹nh r»ng trong nh÷ng

thêi kú nh

− vËy nh©n d©n lµ ng

−êi tÝch cùc s¸ng t¹o ra nh÷ng

trËt tù x· héi míi vµ cã n¨ng lùc t¹o ra kú tÝch. §¶ng c¸ch

m¹ng ph¶i ®Ò ra nhiÖm vô cña m×nh mét c¸ch réng h¬n vµ

m¹nh b¹o h¬n, khÈu hiÖu cña ®¶ng Êy ph¶i "lu«n lu«n ®i

tr

−íc ®

−îc tÝnh chñ ®éng c¸ch m¹ng cña quÇn chóng, dïng

lµm ngän ®Ìn pha soi s¸ng ®

−êng ®i cho quÇn chóng, chØ râ

tÊt c¶ sù ®Ñp ®Ï vµ cao quý cña lý t

−ëng d©n chñ vµ x· héi

chñ nghÜa cña chóng ta, chØ râ con ®

−êng th¼ng nhÊt vµ ng¾n

nhÊt ®Ó ®i tíi th¾ng lîi hoµn toµn, tuyÖt ®èi, quyÕt ®Þnh" (xem

tËp nµy, tr. 131).

Lý luËn c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa, do Lª-nin nªu lªn n¨m

1905, bao gåm mét lo¹t luËn ®iÓm xuÊt ph¸t hÕt søc quan

träng ®Ó kÕt luËn vÒ kh¶ n¨ng chñ nghÜa x· héi th¾ng lîi

tr

−íc tiªn ë mét n

−íc t

− b¶n chñ nghÜa riªng rÏ - nh÷ng luËn

®iÓm vÒ b¸ quyÒn l·nh ®¹o cña giai cÊp v« s¶n trong c¸ch

m¹ng, vÒ liªn minh c«ng n«ng, vÒ vai trß l·nh ®¹o vµ chØ ®¹o

cña ®¶ng kiÓu míi, vÒ c¸ch m¹ng d©n chñ - t

− s¶n chuyÓn

biÕn thµnh c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa vµ nh÷ng biÖn ph¸p

cña sù chuyÓn biÕn ®ã. Lª-nin ®· rót ra kÕt luËn thiªn tµi Êy

n¨m 1915, dùa vµo quy luËt ph¸t triÓn kh«ng ®Òu vÒ kinh tÕ

vµ chÝnh trÞ cña chñ nghÜa t

− b¶n trong thêi ®¹i ®Õ quèc chñ

nghÜa, do Ng

−êi ph¸t hiÖn ra. Lª-nin ®· lµm phong phó thªm

chñ nghÜa M¸c b»ng lý luËn míi vÒ c¸ch m¹ng x· héi chñ

nghÜa, mét lý luËn cã ý nghÜa lÞch sö toµn thÕ giíi.

Cuèn "Hai s¸ch l

−îc cña §¶ng d©n chñ - x· héi trong

c¸ch m¹ng d©n chñ" cña Lª-nin lµ mét cèng hiÕn lín vµo

kho tµng chñ nghÜa M¸c. Trong ®ã, ph¸t triÓn s¸ng t¹o häc

thuyÕt cña M¸c vµ ¡ng-ghen cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn

lÞch sö míi cña thêi ®¹i chñ nghÜa ®Õ quèc, Lª-nin ®·

vò trang cho giai cÊp v« s¶n Nga vµ quèc tÕ mét vò khÝ

t− t

−ëng m¹nh mÏ trong cuéc ®Êu tranh cho th¾ng lîi cña

XIX XX

Lêi tùa Lêi tùa 23 24

c¸ch m¹ng. Søc m¹nh vµ søc sèng vÜ ®¹i cña nh÷ng t

− t

−ëng,

chiÕn l

−îc vµ s¸ch l

−îc cña ®¶ng b«n-sª-vÝch, do Lª-nin ph¸t

triÓn trong t¸c phÈm Êy, ®· ®

−îc kiÓm nghiÖm bëi kinh

nghiÖm ba cuéc c¸ch m¹ng ë Nga, bëi th¾ng lîi cña C¸ch

m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M

−êi vÜ ®¹i, mét cuéc c¸ch

m¹ng ®· lËt ®æ chÝnh quyÒn cña bän ®Þa chñ vµ bän t

− b¶n vµ

thiÕt lËp chuyªn chÝnh v« s¶n ë n

−íc chóng ta.

LÊy häc thuyÕt cña Lª-nin vÒ b¸ quyÒn l·nh ®¹o cña

giai cÊp v« s¶n trong c¸ch m¹ng, vÒ liªn minh c«ng n«ng,

vÒ c¸ch m¹ng d©n chñ - t

− s¶n chuyÓn biÕn thµnh c¸ch m¹ng

x· héi chñ nghÜa lµm kim chØ nam, ph¸t triÓn s¸ng t¹o vµ

vËn dông häc thuyÕt ®ã c¨n cø vµo nh÷ng ®Æc thï cña ®iÒu

kiÖn n

−íc m×nh, c¸c ®¶ng céng s¶n vµ c«ng nh©n c¸c n

−íc

x· héi chñ nghÜa ®· ®

−a giai cÊp c«ng nh©n vµ quÇn chóng

lao ®éng ®Õn th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa.

Nh÷ng t

− t

−ëng ®

−îc ph¸t triÓn trong cuèn "Hai s¸ch l

−îc

cña §¶ng d©n chñ - x· héi trong c¸ch m¹ng d©n chñ" cña

Lª-nin cã ý nghÜa thêi sù ®èi víi c¸c d©n téc trªn toµn thÕ

giíi trong cuéc ®Êu tranh cho d©n chñ vµ chñ nghÜa x· héi.

Trong bµi "C¸ch m¹ng d¹y chóng ta", tæng kÕt kinh nghiÖm

®Êu tranh tõ nh÷ng ngµy ®Çu cña c¸ch m¹ng ë Nga, Lª-nin

chØ ra r»ng c¸ch m¹ng Nga cung cÊp nh÷ng tµi liÖu chÝnh

trÞ v« cïng phong phó, nh÷ng tµi liÖu Êy x¸c nhËn sù ®óng

®¾n cña ®

−êng lèi s¸ch l

−îc do ®¶ng b«n-sª-vÝch ®Ò ra,

vµ chøng minh sù thÊt b¹i hoµn toµn cña s¸ch l

−îc cña

nh÷ng ng

−êi men-sª-vÝch. Sù ph¸t triÓn cña nh÷ng cuéc

b·i c«ng chÝnh trÞ vµ kinh tÕ ë trong n

−íc håi mïa hÌ vµ

®Çu mïa thu n¨m 1905, nh÷ng cuéc xung ®ét vò trang cña

c«ng d©n víi qu©n ®éi vµ c¶nh s¸t, phong trµo n«ng d©n

®ang triÓn khai chøng tá r»ng hµng triÖu c«ng nh©n vµ n«ng

d©n ®· vïng dËy ®Êu tranh chèng chÕ ®é chuyªn chÕ cña Nga

hoµng. Giai cÊp c«ng nh©n ®øng ®Çu phong trµo. Nh÷ng cuéc

b·i c«ng vµ biÓu t×nh quÇn chóng ngµy cµng më réng, bao

trïm ngµy cµng nhiÒu khu vùc. Th¸ng B¶y cã 15 000 c«ng

nh©n C«-xt¬-r«-ma b·i c«ng.

ë Pª-tÐc-bua, viÖc kû niÖm nöa

n¨m ngµy 9 th¸ng Giªng, ®· ®

−îc ®¸nh dÊu b»ng nhiÒu cuéc

b·i c«ng t¹i mét lo¹t xÝ nghiÖp lín. Th¸ng B¶y vµ th¸ng T¸m,

b·i c«ng vµ biÓu t×nh ®· x¶y ra ë Ni-gi¬-ni Nèp-g«-rèt, Ri-ga,

Bª-l«-xtèc, V¸c-sa-va, R«-xtèp, Kh¸c-cèp, N«-v«-rèt-xi-xc¬ vµ

nhiÒu thµnh phè kh¸c trong n

−íc. ChÝnh phñ Nga hoµng huy

®éng qu©n ®éi vµ c¶nh s¸t chèng l¹i c«ng nh©n b·i c«ng. Tõ

®¸m m¹t l

−u cña x· héi nã tuyÓn mé bän phØ Tr¨m ®en, tæ

chøc tµn s¸t, ®µn ¸p d©n lµnh, c«ng nh©n vµ trÝ thøc. Trong bµi

"Bän Tr¨m ®en vµ tæ chøc khëi nghÜa", lÊy mét lo¹t thµnh phè

lµm vÝ dô, Lª-nin chØ ra r»ng ®Ó ®¸p l¹i hµnh ®éng cña chÝnh

phñ g©y ra néi chiÕn cho nh©n d©n, giai cÊp c«ng nh©n ®·

®oµn kÕt lùc l

−îng cña m×nh, tæ chøc c¸c ®éi tù vÖ, chuÈn bÞ

vò khÝ. Giai cÊp c«ng nh©n tÝch luü kinh nghiÖm vµ chuÈn bÞ

khëi nghÜa vò trang. Lª-nin viÕt: ®©y lµ cuéc ®Êu tranh sinh

tö, mét mÊt mét cßn. §©y lµ cuéc ®Êu tranh gi÷a n

−íc Nga cò

cña n« lÖ, cña chÕ ®é n«ng n« vµ ¸p bøc víi n

−íc Nga míi, trÎ

tuæi cña quÇn chóng lao ®éng, nh÷ng ng

−êi ®ang v

−¬n tíi

¸nh s¸ng, tù do, v

−¬n tíi cuéc ®Êu tranh ®Ó hoµn toµn gi¶i

phãng khái mäi ¸ch ¸p bøc vµ bãc lét.

Sù ph¸t triÓn cña phong trµo c«ng nh©n c¸ch m¹ng ®· cã

¶nh h

−ëng lín ®Õn n«ng th«n. Trong thêi kú th¸ng B¶y - th¸ng

ChÝn 1905 ®· ghi l¹i 474 cuéc ®Êu tranh cña n«ng d©n. Phong

trµo b·i c«ng cña c«ng nh©n n«ng nghiÖp ®

−îc triÓn khai ë

miÒn Nam n

−íc Nga vµ ë vïng Pri-ban-tÝch. Phong trµo n«ng

d©n ph¸t triÓn vµ më réng ë Gru-di-a, mang tÝnh chÊt chÝnh

trÞ râ rÖt. §Ó ®µn ¸p phong trµo n«ng d©n, chÝnh phñ Nga

hoµng ph¸i vÒ n«ng th«n nh÷ng ®éi qu©n trõng ph¹t, nh÷ng

®éi qu©n nµy ®· trÊn ¸p n«ng d©n mét c¸ch tµn b¹o.

Trong khi thi hµnh chÝnh s¸ch trÊn ¸p, chÝnh phñ Nga

hoµng ®ång thêi m

−u m« dïng nh÷ng nh

−îng bé vµ høa

hÑn ®Ó ®¸nh l¹c h

−íng nh©n d©n khái cuéc ®Êu tranh c¸ch

XXI XXII

Lêi tùa Lêi tùa 25 26

m¹ng. Ngµy 6 (19) th¸ng T¸m 1905, mét b¶n tuyªn ng«n ra

®êi nãi vÒ viÖc triÖu tËp §u-ma nhµ n

−íc, gäi lµ §u-ma Bu-l

−-

ghin, theo tªn gäi cña tªn bé tr

−ëng Bu-l

−-ghin, t¸c gi¶ dù ¸n

thµnh lËp §u-ma. ChØ cã bän ®Þa chñ, bän t

− b¶n lín vµ n«ng

d©n giµu cã míi cã quyÒn bÇu cö vµo §u-ma Êy. §u-ma

kh«ng cã quyÒn lËp ph¸p, nã chØ cã thÓ trë thµnh c¬ quan t

−

vÊn bªn c¹nh Nga hoµng.

NhiÖm vô ®Æt ra tr

−íc ®¶ng b«n-sª-vÝch lµ ph¶i v¹ch ra

s¸ch l

−îc ®óng ®¾n ®èi víi §u-ma Bu-l

−-ghin. NhËn thÊy kÕ

ho¹ch triÖu tËp §u-ma ph¶n ®éng, do chÕ ®é Nga hoµng ®Ò

ra, kh«ng ®

−îc sù ñng hé nµo cña quÇn chóng lao ®éng, nhËn

thÊy trong n

−íc phong trµo b·i c«ng vµ phong trµo ruéng ®Êt

®· ph¸t triÓn réng r·i vµ khëi nghÜa vò trang ®· chÝn muåi,

nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch tuyªn bè tÈy chay §u-ma Bu-l

−-ghin.

Cßn nh÷ng ng

−êi men-sª-vÝch th× tr¸i l¹i, hä quyÕt ®Þnh tham

gia bÇu cö §u-ma chø kh«ng ph¸ cuéc bÇu cö ®ã. Nh

− vËy, c¶

trong vÊn ®Ò nµy còng ®· lé ra hai ®

−êng lèi s¸ch l

−îc kh¸c

nhau: ®

−êng lèi c¸ch m¹ng cña nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch, vµ

®

−êng lèi c¬ héi chñ nghÜa cña nh÷ng ng

−êi men-sª-vÝch.

Trong mét lo¹t bµi ®¨ng trong tËp nµy: "Giai cÊp v« s¶n

tiÕn hµnh ®Êu tranh, giai cÊp t

− s¶n luån vµo n¾m lÊy chÝnh

quyÒn", "TÈy chay §u-ma Bu-l

−-ghin vµ khëi nghÜa", "Sù

thèng nhÊt cña Nga hoµng víi nh©n d©n, vµ sù thèng nhÊt

cña nh©n d©n víi Nga hoµng", "Theo ®u«i giai cÊp t

− s¶n

qu©n chñ hay lµ ®øng ®Çu giai cÊp v« s¶n c¸ch m¹ng vµ

n«ng d©n?", "Ch¬i trß nghÞ tr

−êng", Lª-nin ®· v¹ch trÇn

thùc chÊt cña §u-ma Bu-l

−-ghin lµ sù ngôy t¹o th« b¹o nhÊt

quyÒn ®¹i diÖn cña nh©n d©n. Lª-nin chØ râ r»ng §u-ma

ch¾c ch¾n lµ mét sù nh

−îng bé ®èi víi c¸ch m¹ng, nh

−ng cã

sù nh

−îng bé Êy lµ ®Ó nh»m môc ®Ých ®µn ¸p c¸ch m¹ng vµ

kh«ng ®

−a ra hiÕn ph¸p. §ã lµ cña bè thÝ mµ chÝnh phñ

chuyªn chÕ Nga hoµng ban cho bän ®Þa chñ vµ bän t

− s¶n

lín. Lª-nin c¨m phÉn lªn ¸n vai trß ph¶n béi cña giai cÊp

t− s¶n, kÎ s½n sµng ví lÊy "mãn quµ" Êy cña tªn Nga hoµng

ho¶ng sî c¸ch m¹ng, c©u kÕt víi nã sau l

−ng nh©n d©n vµ

ph¶n béi c¸ch m¹ng.

Trong c¸c bµi cña m×nh, Lª-nin luËn chøng s¸ch l

−îc tÈy

chay tÝch cùc - do ®¶ng b«n-sª-vÝch ®

−a ra - ®èi víi §u-ma

Bu-l

−-ghin. Ng

−êi ®Ò ra tr

−íc c¸c tæ chøc ®¶ng nhiÖm kú triÓn

khai réng r·i viÖc cæ ®éng chÝnh trÞ trong quÇn chóng nh©n

d©n ®Ó gi¶i thÝch thùc chÊt cña §u-ma Bu-l

−-ghin lµ mét sù

nh¹o b¸ng nh©n d©n, ®Ó v¹ch trÇn c¬ së giai cÊp cña chÕ ®é

chuyªn chÕ Nga hoµng, v¹ch trÇn tÝnh chÊt kh«ng thÓ ®iÒu

hoµ ®

−îc gi÷a lîi Ých cña chÕ ®é ®ã vµ lîi Ých cña nh©n d©n.

Lª-nin ®Ò nghÞ tæ chøc c¸c cuéc häp ë kh¾p mäi n¬i, lîi dông

c¸c cuéc häp vËn ®éng bÇu cö, tæ chøc c¸c cuéc biÓu t×nh, b·i

c«ng. Lª-nin coi nh÷ng khÈu hiÖu sau ®©y lµ nh÷ng khÈu hiÖu

mµ ®¶ng ph¶i xo¸y vµo ®Ó tËp hîp quÇn chóng: khëi nghÜa vò

trang, thµnh lËp qu©n ®éi c¸ch m¹ng vµ lËp chÝnh phñ c¸ch

m¹ng l©m thêi. Ng

−êi chØ ra r»ng c¸c lùc l

−îng c«ng nh©n vµ

n«ng d©n ®ang ph¸t triÓn tù ph¸t ®Ó thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm

vô ®· ®Æt ra. "NhiÖm vô cña chóng ta lµ lµm sao cho tÊt c¶

nh÷ng con suèi nhá Êy hîp thµnh dßng th¸c m¹nh mÏ, lµm

sao cho ¸nh s¸ng cña c

−¬ng lÜnh c¸ch m¹ng tù gi¸c, trùc tiÕp,

râ rµng vµ chÝnh x¸c vÒ nhiÖm vô tr

−íc m¾t cña chóng ta sÏ

soi räi phong trµo tù ph¸t vµ nh©n lùc l

−îng cña nã lªn gÊp

béi" (xem tËp nµy, tr. 263).

Phª ph¸n lËp tr

−êng cña nh÷ng ng

−êi men-sª-vÝch,

nh÷ng ng

−êi ®· ph¶n ®èi viÖc tÈy chay §u-ma vµ chñ

tr

−¬ng thµnh lËp c¸c c¬ quan tù qu¶n c¸ch m¹ng, coi ®ã

lµ nhiÖm vô tr

−íc m¾t, Lª-nin chØ ra r»ng cÇn ph¶i v¹ch

trÇn kh«ng th

−¬ng tiÕc nh÷ng ¶o t

−ëng c¬ héi chñ nghÜa -

t− s¶n ®ã, nh÷ng ¶o t

−ëng cho r»ng cã thÓ thùc hiÖn chÕ

®é tù qu¶n mµ kh«ng cÇn lËt ®æ chÕ ®é chuyªn chÕ. ViÖc

tæ chøc c¬ quan tù qu¶n c¸ch m¹ng, Lª-nin viÕt, kh«ng ph¶i

lµ mµn ®Çu, mµ lµ mµn cuèi cña khëi nghÜa. ChØ sau khi

XXIII XXIV

Lêi tùa Lêi tùa 2

7 28

nhê khëi nghÜa th¾ng lîi mµ lËp ®

−îc chÝnh phñ c¸ch m¹ng

l©m thêi th× chÝnh phñ Êy míi cã thÓ b¾t tay tæ chøc c¬ quan

tù qu¶n c¸ch m¹ng. S¸ch l

−îc cña nh÷ng ng

−êi men-sª-vÝch

lµ cã lîi cho giai cÊp t

− s¶n tù do chñ nghÜa, gióp nã ®¸nh l¹c

h

−íng quÇn chóng khái cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng. Nh÷ng

ng

−êi men- sª-vÝch biÓu lé th¸i ®é cña hä ®èi víi §u-ma Bu￾l−-ghin trong c¸c nghÞ quyÕt cña Héi nghÞ s¸ng lËp ë miÒn

Nam cña n

−íc Nga häp ë Ki-Ðp vµo th¸ng T¸m 1905. Lª-nin ®·

®¸nh gi¸ c«ng viÖc cña héi nghÞ nµy trong c¸c bµi: "Héi nghÞ míi

cña ph¸i men-sª-vÝch" vµ "Ph¸t minh míi nhÊt trong s¸ch l

−îc

cña ph¸i "Tia löa" hay lµ trß hÒ bÇu cö, mét lý do míi kÝch

thÝch khëi nghÜa". Lª-nin viÕt r»ng nghÞ quyÕt cña héi nghÞ vÒ

§u-ma nhµ n

−íc sÏ m·i m·i lµ mét ký øc ®¸ng buån vÒ viÖc

tÇm th

−êng ho¸ nhiÖm vô cña §¶ng d©n chñ - x· héi.

S¸ch l

−îc b«n-sª-vÝch tÈy chay tÝch cùc §u-ma Bu-l

−-ghin

®· ®

−îc diÔn biÕn vÒ sau cña c¸c sù kiÖn lÞch sö chøng thùc lµ

®óng vµ s¸ch l

−îc Êy ®· thµnh c«ng rùc rì. §u-ma Bu-l

−-ghin

®· bÞ søc m¹nh cña c¸ch m¹ng quÐt s¹ch, c¸c cuéc bÇu cö vµo

§u-ma ®ã kh«ng tiÕn hµnh ®

−îc vµ chÝnh phñ ®· kh«ng thÓ

triÖu tËp nã. VÒ sau, khi ®¸nh gi¸ s¸ch l

−îc cña ®¶ng trong

thêi kú c¸ch m¹ng 1905 - 1907 vµ nãi ®Õn viÖc tÈy chay §u-ma

Bu-l

−-ghin, Lª-nin chØ ra r»ng ®ã lµ mét vÝ dô vÒ viÖc nh÷ng

ng

−êi b«n-sª-vÝch vËn dông thµnh c«ng vµ ®óng ®¾n s¸ch

l−îc tÈy chay.

Trong c¸c bµi: "Tõ phßng ngù ®Õn tÊn c«ng", "NhiÖm

vô cña c¸c ®éi chiÕn ®Êu cña ®¹o qu©n c¸ch m¹ng", trong

th

− "Göi

ñy ban chiÕn ®Êu trùc thuéc Ban chÊp hµnh ®¶ng

bé Xanh Pª-tÐc-bua", Lª-nin ®

−a ra nh÷ng chØ dÉn cô thÓ

vÒ viÖc thµnh lËp ë mçi thµnh phè c¸c ®éi chiÕn ®Êu cña

®¹o qu©n c¸ch m¹ng, vÒ viÖc vò trang c¸c ®éi Êy, vÒ viÖc

t×m c¸c ph

−¬ng tiÖn ®Ó thùc hiÖn môc ®Ých Êy. Lª-nin ®Æt

ra tr

−íc c¸c tæ chøc ®¶ng vµ quÇn chóng c«ng nh©n nhiÖm

vô nghiªn cøu nghiªm tóc c«ng viÖc qu©n sù, t×m hiÓu kü

thuËt qu©n sù hiÖn ®¹i, nghiªn cøu c¸c s¸ch b¸o nãi vÒ chiÕn

®Êu trªn ®

−êng phè. Lª-nin c¨n dÆn lµ c¸c ®éi chiÕn ®Êu ph¶i

b¾t ®Çu häc tËp ®iÒu ®ã trong thùc tÕ, khi ®Êu tranh chèng

c¶nh s¸t, chèng bän Tr¨m ®en do chÝnh phñ tæ chøc. Lª-nin

chØ ra r»ng trong cuéc ®Êu tranh ®ã sÏ xuÊt hiÖn hµng tr¨m

chiÕn sÜ cã kinh nghiÖm mµ ®Õn lóc cÇn thiÕt sÏ d¾t dÉn hµng

chôc v¹n ng

−êi ®i theo m×nh.

Nh÷ng bµi "Nh÷ng ngµy ®Ém m¸u ë M¸t-xc¬-va", "B·i

c«ng chÝnh trÞ vµ chiÕn ®Êu trªn ®

−êng phè ë M¸t-xc¬-va",

"Bµi häc cña c¸c sù biÕn ë M¸t-xc¬-va" lµ nh»m nãi vÒ

cuéc b·i c«ng chÝnh trÞ næ ra ngµy 19 th¸ng ChÝn (2 th¸ng

M

−êi) 1905 ë M¸t-xc¬-va. C«ng t¸c chÝnh trÞ - quÇn chóng

réng r·i, do ®¶ng b«n-sª-vÝch tiÕn hµnh, nh÷ng khÈu hiÖu do

®¶ng ®

−a ra nh©n s¸ch l

−îc tÈy chay tÝch cùc §u-ma Bu-l

−-

ghin, ngµy cµng ®oµn kÕt ®

−îc quÇn chóng vµ cã ý nghÜa

rÊt to lín trong sù ph¸t triÓn cña ®Êu tranh c¸ch m¹ng. §Ó

®

−îc r¶nh tay ®Êu tranh chèng c¸ch m¹ng, chÝnh phñ Nga

hoµng ®· véi v· kÕt thóc cuéc chiÕn tranh Nga - NhËt. Ngµy

23 th¸ng T¸m (5 th¸ng ChÝn), nã ®· ký víi NhËt mét b¶n hoµ

−íc nhôc nh· cho n

−íc Nga. Nh÷ng hËu qu¶ cña chiÕn tranh

®Ì nÆng lªn vai c«ng nh©n vµ n«ng d©n. TÊt c¶ nh÷ng c¸i ®ã

lµm cho quÇn chóng nh©n d©n cµng c¨m phÉn chÝnh phñ Nga

hoµng vµ lµm dÊy lªn mét lµn sãng míi cña phong trµo c¸ch

m¹ng. Cuéc b·i c«ng chÝnh trÞ ë M¸t-xc¬-va lµ trËn chiÕn ®Êu

më mµn cña giai cÊp v« s¶n ë trung t©m c«ng nghiÖp lín.

§¸nh gi¸ c¸c sù biÕn ë M¸t-xc¬-va, Lª-nin ®· so s¸nh c¸c sù

biÕn Êy víi tia chíp ®Çu tiªn cña mét c¬n d«ng chiÕu s¸ng

mét chiÕn tr

−êng míi. Lª-nin viÕt: "HiÖn giê, cuéc khëi nghÜa

®· lan tíi miÒn trung t©m n

−íc Nga, lan ®Õn tr¸i tim nh÷ng

miÒn "Nga chÝnh cèng" lµ nh÷ng n¬i mµ t×nh tr¹ng æn ®Þnh

x

−a nay vÉn lµm cho bän ph¶n ®éng thÊy vui mõng nhÊt"

(xem tËp nµy, tr. 391).

ë c¸ch xa n

−íc Nga, Lª-nin hµng ngµy ch¨m chó theo

XXV XXVI

Lêi tùa Lêi tùa 29 30

dâi diÔn biÕn cña cuéc b·i c«ng. Trªn c¬ së ph©n tÝch c¸c sù

biÕn ®· diÔn ra, Lª-nin kÕt luËn r»ng cuéc b·i c«ng ë M¸t-xc¬-

va ch

−a ph¶i lµ giai ®o¹n cao nhÊt cña phong trµo, ®ã chØ lµ

mét trong nh÷ng b

−íc ®Çu cña cuéc ®Êu tranh. Trong cuéc

b·i c«ng ®ã kh«ng cã nh÷ng cuéc chiÕn ®Êu cña c¸c ®éi qu©n

c¸ch m¹ng ®

−îc vò trang tõ tr

−íc vµ tèt, kh«ng cã c¸c ®¬n vÞ

binh lÝnh chuyÓn sang phÝa nh©n d©n. Lª-nin chØ ra r»ng ®ã

kh«ng ph¶i lµ mét trong nh÷ng trËn chiÕn ®Êu quyÕt ®Þnh kÕt

côc cña chiÕn tranh. §ång thêi Ng

−êi viÕt r»ng cuéc khëi

nghÜa ®ang ph¸t triÓn, cuéc ®Êu tranh ®ang më réng vµ ngµy

cµng gay g¾t thªm, qu©n ®éi nhÊt ®Þnh bÞ l«i cuèn vµo ®êi

sèng chÝnh trÞ, tiÕng gäi chiÕn ®Êu cña n

−íc Nga trÎ thËm chÝ

vang ®Õn tËn nh÷ng tr¹i lÝnh cÊm cè nhÊt, thøc tØnh nh÷ng

ng

−êi tèi t¨m nhÊt, l¹c hËu nhÊt, ®Çn ®én nhÊt. Cuéc b·i c«ng

chÝnh trÞ ë M¸t-xc¬-va lµ tr

−êng häc chÝnh trÞ quan träng ®èi

víi giai cÊp v« s¶n. Nã gi÷ vai trß to lín trong viÖc chuÈn bÞ

cuéc b·i c«ng chÝnh trÞ toµn Nga th¸ng M

−êi 1905.

Trong bµi "B·i c«ng chÝnh trÞ vµ chiÕn ®Êu trªn ®

−êng phè

ë M¸t-xc¬-va", ®¸nh gi¸ phong trµo c«ng nh©n trong thêi kú

®Çu cña c¸ch m¹ng, Lª-nin viÕt: "Phong trµo c«ng nh©n ®· in

dÊu Ên cña nã trªn toµn bé cuéc c¸ch m¹ng Nga. B¾t ®Çu b»ng

nh÷ng cuéc b·i c«ng lÎ tÎ, phong trµo ®ã ®· ph¸t triÓn nhanh

chãng, mét mÆt thµnh nh÷ng cuéc b·i c«ng cã tÝnh chÊt quÇn

chóng, mÆt kh¸c - thµnh nh÷ng cuéc biÓu t×nh trªn ®

−êng

phè. Tõ n¨m 1905, mét h×nh thøc cña phong trµo ®· hoµn toµn

h×nh thµnh - ®ã lµ b·i c«ng chÝnh trÞ, h×nh thøc ®ã tr

−íc m¾t

chóng ta ®ang biÕn thµnh khëi nghÜa" (xem tËp nµy, tr. 432).

VÒ sau, khi tæng kÕt kinh nghiÖm cña c¸ch m¹ng nh÷ng n¨m

1905 - 1907, Lª-nin ®· v¹ch ra ®Æc ®iÓm cña nã: tuy vÒ tÝnh

chÊt, nã lµ c¸ch m¹ng d©n chñ - t

− s¶n, nh

−ng vÒ ph

−¬ng tiÖn

®Êu tranh, nã lµ c¸ch m¹ng v« s¶n. Nã lµ c¸ch m¹ng v« s¶n

ch¼ng nh÷ng theo nghÜa giai cÊp v« s¶n lµ lùc l

−îng l·nh ®¹o,

lµ ®éi tiÒn phong cña phong trµo, mµ cßn v× chÝnh b·i c«ng lµ

ph

−¬ng tiÖn ®Êu tranh quÇn chóng, mét ph

−¬ng tiÖn ®Êu

tranh ®Æc thï cña giai cÊp v« s¶n, lµ ph

−¬ng tiÖn chñ yÕu ®Ó

kÝch ®éng quÇn chóng, gi¸o dôc chÝnh trÞ cho quÇn chóng.

Trong mét sè t¸c phÈm in trong tËp nµy - trong bµi "Bùc tøc

v× bÊt lùc", trong "Lêi tùa cuèn "C«ng nh©n nãi vÒ sù chia rÏ

trong ®¶ng", trong tiÓu luËn "VÒ vÊn ®Ò thèng nhÊt ®¶ng", Lª￾nin phª ph¸n lËp tr

−êng cña nh÷ng ng

−êi men-sª-vÝch t¹i Héi

nghÞ Gi¬-ne-v¬ vÒ vÊn ®Ò tæ chøc, Ng

−êi ph¸t triÓn nh÷ng

nguyªn t¾c tæ chøc cña ®¶ng b«n-sª-vÝch, chØ ra r»ng chØ cã

dùa trªn c¬ së nh÷ng nguyªn t¾c Êy míi cã thÓ thèng nhÊt víi

bé phËn ®· ly khai ®¶ng. VÒ viÖc chuÈn bÞ vµ ®Þnh ra nh÷ng

®iÒu kiÖn ®Ó hîp nhÊt víi bé phËn ®· ly khai ®¶ng, th× ®·

®

−îc ghi trong nghÞ quyÕt cña §¹i héi III §¶ng c«ng nh©n

d©n chñ - x· héi Nga. C«ng nh©n còng cã nhiÒu lÇn nªu lªn

vÊn ®Ò thèng nhÊt hai bé phËn cña ®¶ng. Lª-nin gi¶i thÝch râ

sù thèng nhÊt Êy cã thÓ thùc hiÖn ®

−îc theo nh÷ng ®iÒu kiÖn

nµo: "HoÆc lµ hîp nhÊt víi ®¶ng trªn c¬ së c¸c nghÞ quyÕt cña

§¹i héi III, hoÆc lµ tiÕn hµnh mét ®¹i héi thèng nhÊt" (xem tËp

nµy, tr. 380).

Nh÷ng t¸c phÈm ®

−îc ®

−a vµo tËp nµy ph¶n ¸nh niÒm

tin s©u s¾c cña Lª-nin vµo lùc l

−îng cña quÇn chóng nh©n

d©n, vµo th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng. Ng

−êi chØ ra r»ng giai

cÊp v« s¶n ®ang chuÈn bÞ ®Ó ®Êu tranh quyÕt liÖt chèng

chÕ ®é Nga hoµng, ®ang häc tËp, cñng cè, tr

−ëng thµnh.

Cø mçi cuéc chiÕn ®Êu míi nã l¹i trë nªn m¹nh h¬n vµ

kh«ng ngõng ®i tíi th¾ng lîi. V¹ch râ môc tiªu vµ nhiÖm vô

®Êu tranh cña giai cÊp c«ng nh©n vµ ®¶ng cña nã, Lª-nin

viÕt: "Chóng ta sÏ giµnh ®

−îc cho n

−íc Nga chÕ ®é céng

hoµ víi quyÒn tù do hoµn toµn cho tÊt c¶ c¸c d©n téc bÞ

¸p bøc, víi quyÒn tù do hoµn toµn cho n«ng d©n vµ c«ng

nh©n. Khi ®ã, chóng ta sÏ dïng tÊt c¶ nghÞ lùc c¸ch m¹ng

cña giai cÊp v« s¶n ®Ó ®Êu tranh réng r·i nhÊt vµ dòng c¶m

XXVII XXVIII