Toàn tập V.I.Lê - Nin 10

V. I. LÊ – NIN

TOÀN TẬP

10

NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA

HÀ NỘI - 2005

V

V« s¶n tÊt c¶ c¸c n−íc, ®oµn kÕt l¹i!

v.i. lª-nin

toµn tËp

10

v.i. lª-nin

Toµn tËp

10

Th¸ng Ba - th¸ng S¸u 1905

Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ Quèc gia

Hµ Néi - 2005

Nh÷ng t¸c phÈm cña V. I. Lª-nin trong tËp nµy in theo

b¶n dÞch cña Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ-néi

© Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, 1979

10102 − 499

Л

013(01) 79

900 _ 79 0101020000

Nh÷ng t¸c phÈm cña V. I. Lª-nin trong tËp nµy in theo

b¶n dÞch cña Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ-néi

© Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, 1979

10102

− 499

Л

013(01) 79

900 _ 79 0101020000

9

Lêi nhµ xuÊt b¶n

Kh¼ng ®Þnh chñ nghÜa M¸c - Lª-nin vµ t

− t

−ëng Hå ChÝ

Minh lµ nÒn t¶ng t

− t

−ëng vµ kim chØ nam hµnh ®éng lµ

vÊn ®Ò cã tÝnh nguyªn t¾c ®èi víi c¸ch m¹ng ViÖt Nam; lµ

b

−íc ph¸t triÓn vÒ nhËn thøc vµ t

− duy lý luËn cña §¶ng

ta trong c«ng cuéc ®æi míi, quyÕt t©m x©y dùng ®Êt n

−íc

theo con ®

−êng x· héi chñ nghÜa.

Nh÷ng thµnh tùu mäi mÆt do c«ng cuéc ®æi míi ®Êt

n

−íc mang l¹i trong nh÷ng n¨m qua thËt ®¸ng tr©n träng

vµ khÝch lÖ, ®ång thêi ®ßi hái toµn §¶ng, toµn d©n ph¶i

tiÕp tôc nghiªn cøu, ph¸t triÓn lý luËn c¸ch m¹ng khoa häc

cña chñ nghÜa M¸c - Lª-nin ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò

thùc tiÔn ®ang ®Æt ra trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa,

hiÖn ®¹i hãa ®Êt n

−íc trong giai ®o¹n hiÖn nay.

Víi tinh thÇn ®ã, viÖc t×m hiÓu, nghiªn cøu cã hÖ thèng

vµ vËn dông s¸ng t¹o nh÷ng t

− t

−ëng, nh÷ng tinh hoa cña

chñ nghÜa M¸c - Lª-nin lµ v« cïng quan träng vµ cÊp thiÕt

®èi víi chóng ta hiÖn nay.

§¸p øng nhu cÇu häc tËp, nghiªn cøu lý luËn cña ®«ng

®¶o b¹n ®äc, ®Æc biÖt lµ cña c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh

s¸ch, c¸c nhµ khoa häc, c¸c nhµ nghiªn cøu, gi¶ng viªn vµ

sinh viªn c¸c tr

−êng ®¹i häc, nh©n dÞp kû niÖm 135 n¨m

ngµy sinh cña Vla®imia IlÝch Lª-nin (22-4-1870 - 22-4-

2005), Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia xuÊt b¶n Bé s¸ch

quý V. I. Lª-nin - Toµn tËp gåm 55 tËp vµ 2 tËp Tra cøu.

Bé s¸ch V. I. Lª-nin - Toµn tËp ra m¾t b¹n ®äc lÇn nµy

10 Lêi tùa

®

−îc xuÊt b¶n theo ®óng nguyªn b¶n cña Bé V. I. Lª-nin -

Toµn tËp, tiÕng ViÖt do Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ Néi, hîp

t¸c víi Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸txc¬va, xuÊt b¶n vµo

nh÷ng n¨m 70-80 thÕ kû XX.

* *

*

TËp 10 cña Bé s¸ch V. I. Lª-nin - Toµn tËp bao gåm

nh÷ng t¸c phÈm viÕt trong thêi gian tõ th¸ng Ba ®Õn

th¸ng S¸u 1905 trong ®iÒu kiÖn cuéc khñng ho¶ng c¸ch

m¹ng míi ®ang t¨ng lªn. §¹i bé phËn nh÷ng t¸c phÈm nµy

®· ®

−îc in trªn b¸o "Sù thËt" vµ t¹p chÝ "Gi¸o dôc".

Néi dung nh÷ng t¸c phÈm chÝnh trong tËp nµy ®

−îc

ph©n tÝch kh¸ toµn diÖn trong phÇn Lêi tùa in ë ®Çu s¸ch,

do ViÖn Nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin (Liªn X«) viÕt

cho lÇn xuÊt b¶n b»ng tiÕng ViÖt.

PhÇn Phô lôc vµ c¸c B¶n chØ dÉn (víi nh÷ng sè trang

t−¬ng øng cña phÇn néi dung trong tËp) ë cuèi s¸ch ®

−îc

tr×nh bµy hÕt søc khoa häc vµ chuÈn x¸c; ®©y lµ phÇn tra

cøu rÊt bæ Ých, gãp phÇn lµm s¸ng tá nhiÒu vÊn ®Ò trong

néi dung t¸c phÈm, gióp b¹n ®äc hiÓu s©u s¾c h¬n t

−

t−ëng cña V. I. Lª-nin.

Chó thÝch cuèi trang b»ng dÊu (*) lµ cña V. I. Lª-nin;

Chó thÝch b»ng ch÷ sè ArËp (1)) lµ cña ViÖn Nghiªn cøu

chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban ChÊp hµnh Trung

−¬ng §¶ng céng s¶n Liªn X« (tr

−íc ®©y).

Ch¾c ch¾n TËp 10 nãi riªng vµ Bé s¸ch V. I. Lª-nin -

Toµn tËp nãi chung sÏ lµ tµi liÖu nghiªn cøu vµ tham kh¶o

quý b¸u, cÇn thiÕt cho b¹n ®äc.

Th¸ng 8 n¨m 2005

Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia

VII

Lêi tùa

TËp nµy gåm nh÷ng t¸c phÈm do V. I. Lª-nin viÕt vµo th¸ng

Ba - th¸ng S¸u 1905, trong ®iÒu kiÖn c¸ch m¹ng d©n chñ - t

− s¶n

ë Nga tiÕp tôc lín m¹nh.

Cuéc c¸ch m¹ng nh©n d©n vÜ ®¹i ®Æt ra cho §¶ng d©n chñ -

x· héi Nga

− nh

− Lª-nin ®· viÕt

− "nh÷ng ®ßi hái mµ lÞch sö

ch

−a tõng bao giê vµ ch

−a tõng ë n¬i nµo l¹i ®Ò ra nh

− vËy cho

mét ®¶ng c«ng nh©n trong thêi ®¹i c¸ch m¹ng d©n chñ" (tËp

nµy, tr. 246). NhiÖm vô ®Ò ra cho ®¶ng lµ l·nh ®¹o giai cÊp c«ng

nh©n vÒ mÆt chÝnh trÞ trong thêi kú c¸ch m¹ng, lËp ra khèi liªn

minh cña giai cÊp v« s¶n vµ n«ng d©n, ®oµn kÕt tÊt c¶ c¸c lùc

l−îng c¸ch m¹ng nh»m ®Êu tranh chèng l¹i chÕ ®é chuyªn chÕ,

tæ chøc khëi nghÜa vò trang cña toµn d©n.

ViÖc gi¶i quyÕt nh÷ng nhiÖm vô Êy gÆp ph¶i nh÷ng khã

kh¨n rÊt lín. §¶ng tr¶i qua cuéc khñng ho¶ng do nh÷ng

hµnh ®éng chèng ®¶ng vµ chia rÏ cña bän men-sª-vÝch g©y

ra. Chóng ph¸ ho¹i nghÞ quyÕt cña §¹i héi II §¶ng c«ng

nh©n d©n chñ - x· héi Nga; sau khi chiÕm c¸c c¬ quan

trung

−¬ng cña ®¶ng, chóng tiÕn hµnh ®Êu tranh ¸c liÖt

chèng l¹i nh÷ng ®¶ng viªn b«n-sª-vÝch, ph¸ rèi c«ng t¸c

cña c¸c tæ chøc ®¶ng, ph¸ vì sù thèng nhÊt hµnh ®éng cña

giai cÊp c«ng nh©n; trªn c¸c trang b¸o "Tia löa" cña bän

men-sª-vÝch chóng mÆc søc tuyªn truyÒn chñ nghÜa c¬ héi

trong c¸c vÊn ®Ò tæ chøc vµ s¸ch l

−îc. Nh

− Lª-nin ®· chØ râ,

ba vÊn ®Ò chñ yÕu mµ ®¶ng ph¶i gi¶i quyÕt trong thêi kú

nµy lµ: ®

−a ®¶ng ra khái cuéc khñng ho¶ng, xem xÐt l¹i c¸c

VIII Lêi tùa

h×nh thøc tæ chøc c«ng t¸c ®¶ng v× c¸c ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng cña

®¶ng ®· thay ®æi, vµ v¹ch ra ®

−êng lèi s¸ch l

−îc cña ®¶ng

trong c¸ch m¹ng.

Lª-nin coi viÖc triÖu tËp §¹i héi III §¶ng c«ng nh©n d©n chñ -

x· héi Nga lµ mét lèi tho¸t khái cuéc khñng ho¶ng. Ng

−êi cho

r»ng chØ cã ®¹i héi míi cã thÓ chÊm døt ho¹t ®éng ph¸ rèi cña

bän men-sª-vÝch, siÕt chÆt hµng ngò ®¶ng, ®Þnh ra chiÕn l

−îc vµ

s¸ch l

−îc cña ®¶ng. Lª-nin ®· cè g¾ng ®Ó triÖu tËp ®

−îc §¹i héi

III hÕt søc nhanh chãng. Ng

−êi xóc tiÕn c«ng t¸c chuÈn bÞ, nhÊt lµ

vµo th¸ng Ba vµ ®Çu th¸ng T

− 1905; Ng

−êi viÕt bµi cho tê "TiÕn

lªn" vµ t¹i Gi¬-ne-v¬ ®· ph¸t biÓu vÒ c¸c vÊn ®Ò chuÈn bÞ ®¹i héi ®¶ng, chuÈn bÞ c¸c dù th¶o nghÞ quyÕt cña ®¹i héi, göi th

− vÒ

n

−íc Nga cho c¸c ban chÊp hµnh ®¶ng bé bµn viÖc ®Ò cö c¸c ®¹i biÓu tham dù ®¹i héi. Theo ®Ò nghÞ cña Ng

−êi, tÊt c¶ c¸c ban

chÊp hµnh

− c¶ cña nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch lÉn cña nh÷ng

ng

−êi men-sª-vÝch ®Òu ®

−îc mêi tham dù ®¹i héi; nh

−ng ph¸i

men-sª-vÝch ®· tõ chèi kh«ng tham gia §¹i héi III §¶ng c«ng

nh©n d©n chñ - x· héi Nga vµ ®· häp héi nghÞ ®¹i biÓu cña hä t¹i

Gi¬-ne-v¬. Hai ®¹i héi

− hai ®¶ng,

− Lª-nin ®¸nh gi¸ t×nh h×nh lóc

®ã nh

− vËy. §Ò nghÞ triÖu tËp ®¹i héi do Lª-nin ®

−a ra ®· ®

−îc

c¸c ®¶ng bé ®Þa ph

−¬ng nhiÖt liÖt ñng hé. Cã 21 trong sè 28 ban

chÊp hµnh t¸n thµnh ®¹i héi. C¸c ®¶ng bé chñ yÕu

− cña Pª-tÐc￾bua, M¸t-xc¬-va, Tu-la, U-ran, Tve, C¸p-ca-d¬, v.v.

− ®· ñng hé

nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch.

§¹i héi III §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga ®·

tiÕn hµnh ë Lu©n-®«n tõ 12 ®Õn 27 th¸ng T

− (tõ 25 th¸ng

T

− ®Õn 10 th¸ng N¨m) 1905. Tham gia ®¹i héi cã 38 ®¹i biÓu; 24 ®¹i biÓu cã quyÒn biÓu quyÕt, thay mÆt cho 21 ban

chÊp hµnh. TÊt c¶ c¸c tæ chøc lín cña ®¶ng ®Òu cã ®¹i

diÖn. T¹i phiªn häp ®Çu tiªn cña ®¹i héi, Lª-nin ®

−îc bÇu

lµm chñ tÞch ®¹i héi vµ Ng

−êi ®· l·nh ®¹o toµn bé c«ng t¸c

cña ®¹i héi. C¸c b¶n dù th¶o c¸c nghÞ quyÕt chñ yÕu ®

−îc

in trong tËp nµy lµ do Ng

−êi viÕt. Ng

−êi ®äc c¸c b¸o c¸o vÒ

vÊn ®Ò §¶ng d©n chñ - x· héi tham gia chÝnh phñ c¸ch

m¹ng l©m thêi, vµ nghÞ quyÕt vÒ sù ñng hé phong trµo n«ng

Lêi tùa IX

d©n; ®äc c¸c diÔn v¨n vÒ khëi nghÜa vò trang, vÒ th¸i ®é ®èi víi

s¸ch l

−îc cña chÝnh phñ ngay tr

−íc c¸ch m¹ng, vÒ quan hÖ gi÷a

c«ng nh©n vµ trÝ thøc trong c¸c tæ chøc cña §¶ng d©n chñ - x·

héi, vÒ ®iÒu lÖ ®¶ng, vÒ b¶n b¸o c¸o cña Ban chÊp hµnh trung

−¬ng vµ nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c. Trong tËp nµy in 70 v¨n kiÖn liªn

quan ®Õn ®¹i héi, trong ®ã cã 43 v¨n kiÖn ®

−îc in lÇn ®Çu trong

Toµn tËp cña V. I. Lª-nin.

C¸c nghÞ quyÕt cña ®¹i héi do Lª-nin viÕt, nh÷ng lêi ph¸t

biÓu cña Ng

−êi t¹i ®¹i héi còng nh

− c¸c t¸c phÈm kh¸c in trong

tËp nµy chøng tá râ rµng lµ V. I. Lª-nin cã mét th¸i ®é s¸ng t¹o

®èi víi häc thuyÕt cña chñ nghÜa M¸c, Ng

−êi ®· tiÕp tôc ph¸t

triÓn h¬n n÷a vµ lµm phong phó thªm lý luËn c¸ch m¹ng b»ng

nh÷ng kÕt luËn vµ luËn ®iÓm míi. Trong c¸c nghÞ quyÕt cña

m×nh, ®¹i héi hoµn toµn ®øng trªn lËp tr

−êng cña Lª-nin trong

vÊn ®Ò ®Æc ®iÓm, ®éng lùc vµ triÓn väng cña cuéc c¸ch m¹ng

Nga lÇn thø nhÊt víi tÝnh c¸ch lµ cuéc c¸ch m¹ng d©n chñ - t

−

s¶n trong thêi ®¹i chñ nghÜa ®Õ quèc.

Trªn c¬ së ph©n tÝch s©u s¾c c¸c quy luËt ph¸t triÓn x· héi,

sù ph©n bè c¸c lùc l

−îng giai cÊp, cã xÐt ®Õn kinh nghiÖm

phong trµo c¸ch m¹ng ë Nga vµ c¸c n

−íc kh¸c, Lª-nin ®· th¶o

ra kÕ ho¹ch chiÕn l

−îc cña ®¶ng trong c¸ch m¹ng. KÕ ho¹ch

nµy, ®

−îc §¹i héi III §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga

th«ng qua, lµ nh»m lµm cho giai cÊp v« s¶n, trong ®iÒu kiÖn liªn

minh víi n«ng d©n vµ c« lËp ®

−îc giai cÊp t

− s¶n, ®Êu tranh

cho th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng d©n chñ - t

− s¶n,

− ®Êu tranh

nh»m lËt ®æ chÕ ®é chuyªn chÕ vµ thiÕt lËp chÕ ®é céng hßa d©n

chñ, thñ tiªu tÊt c¶ c¸c tµn d

− cña chÕ ®é n«ng n«. NÒn t¶ng cña

kÕ ho¹ch chiÕn l

−îc cña nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch lµ t

− t

−ëng

cña Lª-nin vÒ b¸ quyÒn l·nh ®¹o cña giai cÊp v« s¶n trong cuéc

c¸ch m¹ng d©n chñ; t

− t

−ëng Êy ®

−îc thÓ hiÖn trong kÕt luËn

cho r»ng "giai cÊp v« s¶n, do ®Þa vÞ cña nã, lµ giai cÊp tiªn tiÕn

nhÊt vµ duy nhÊt triÖt ®Ó c¸ch m¹ng, do ®ã cã nhiÖm vô gi÷ vai

trß l·nh ®¹o trong phong trµo c¸ch m¹ng d©n chñ chung ë Nga"

(tr. 137).

X Lêi tùa

§

−êng lèi cña ®¶ng b«n-sª-vÝch chñ tr

−¬ng thùc hiÖn sù liªn

minh gi÷a giai cÊp c«ng nh©n víi n«ng d©n, coi ®ã lµ ®iÒu kiÖn

quan träng nhÊt ®èi víi th¾ng lîi cña cuéc c¸ch m¹ng, ®· ®

−îc

thÓ hiÖn cô thÓ trong nghÞ quyÕt vÒ th¸i ®é ®èi víi phong trµo

n«ng d©n do Lª-nin th¶o. Trong nghÞ quyÕt ®· nãi r»ng §¶ng

c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga ®Æt cho m×nh nhiÖm vô lµ ph¶i

ñng hé mét c¸ch kiªn quyÕt nhÊt tÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p c¸ch m¹ng

cña n«ng d©n, kÓ c¶ viÖc tÞch thu ruéng ®Êt cña ®Þa chñ, ruéng

®Êt c«ng, ruéng ®Êt cña nhµ chung, cña tu viÖn vµ ruéng ®Êt

hoµng téc. LËp tr

−êng cña ®¶ng ®èi víi phong trµo n«ng d©n

®

−îc luËn chøng trong c¸c bµi luËn v¨n cña Lª-nin: "M¸c bµn vÒ

phong trµo "chia ®Òu ruéng ®Êt" ë Mü" vµ "C

−¬ng lÜnh ruéng ®Êt

cña ph¸i tù do", còng nh

− trong b¸o c¸o vÒ vÊn ®Ò nµy t¹i ®¹i

héi. Trong b¸o c¸o t¹i ®¹i héi, Lª-nin ®· chØ ra r»ng luËn ®iÓm

ñng hé mäi biÖn ph¸p c¸ch m¹ng cña n«ng d©n kÓ c¶ viÖc tÞch

thu ruéng ®Êt cña ®Þa chñ, lµ sù cô thÓ hãa vµ ph¸t triÓn

− trªn c¬

së kinh nghiÖm cña phong trµo c¸ch m¹ng vµ tÝnh ®Õn c¸c yªu

cÇu cña n«ng d©n

− c

−¬ng lÜnh ruéng ®Êt cña ®¶ng ®· ®

−îc

th«ng qua t¹i §¹i héi II §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga.

§¹i héi III §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga

− theo ®Ò nghÞ

cña Lª-nin

− ®· kªu gäi thµnh lËp c¸c ñy ban n«ng d©n c¸ch

m¹ng nh»m thùc hiÖn tÊt c¶ c¸c cuéc c¶i t¹o d©n chñ - c¸ch m¹ng,

vµ nªu lªn sù cÇn thiÕt ph¶i cã mét tæ chøc ®éc lËp cña giai cÊp

v« s¶n n«ng th«n, ph¶i lµm cho hä ®oµn kÕt víi giai cÊp v« s¶n

thµnh thÞ d

−íi ngän cê cña §¶ng d©n chñ - x· héi vµ ®

−a c¸c ®¹i

biÓu cña hä vµo c¸c ñy ban n«ng d©n.

Lª-nin d¹y r»ng b¸ quyÒn l·nh ®¹o cña giai cÊp v« s¶n trong

c¸ch m¹ng vµ viÖc thiÕt lËp khèi liªn minh gi÷a giai cÊp c«ng

nh©n víi n«ng d©n ®ßi hái ph¶i t¸ch giai cÊp t

− s¶n tù do khái

quÇn chóng, lµm cho n«ng d©n tho¸t khái ¶nh h

−ëng vÒ chÝnh trÞ

vµ t

− t−ëng cña nã. C¨n cø vµo chØ thÞ cña Lª-nin, §¹i héi III cña

®¶ng th«ng qua nghÞ quyÕt vÒ th¸i ®é ®èi víi giai cÊp t

− s¶n tù

do, trong ®ã ®¹i héi thõa nhËn sù cÇn thiÕt ph¶i v¹ch trÇn tÝnh

chÊt ph¶n c¸ch m¹ng cña nã, ®ång thêi kh«ng tõ bá viÖc lîi

Lêi tùa XI

dông mét sè hµnh ®éng cña giai cÊp t

− s¶n tù do chèng l¹i chÕ

®é Nga hoµng.

ChiÓu theo kÕ ho¹ch chiÕn l

−îc, Lª-nin th¶o ra ®

−êng lèi s¸ch

l−îc cña ®¶ng; ®

−êng lèi nµy còng ®

−îc ®¹i héi t¸n thµnh. §¹i

héi ®Ò ra nhiÖm vô tæ chøc khëi nghÜa vò trang, xem ®Êy lµ

nhiÖm vô chÝnh vµ cÊp b¸ch cña ®¶ng vµ cña giai cÊp c«ng nh©n.

Trong nghÞ quyÕt cña ®¹i héi cã nªu lªn r»ng ph¶i gi¶i thÝch cho giai cÊp v« s¶n hiÓu râ ch¼ng nh÷ng mÆt chÝnh trÞ, mµ c¶ mÆt tæ

chøc - thùc tiÔn cña cuéc khëi nghÜa, vai trß c¸c cuéc b·i c«ng

chÝnh trÞ quÇn chóng vµo thêi gian ®Çu vµ ngay trong tiÕn tr×nh

khëi nghÜa, ph¶i dïng nh÷ng biÖn ph¸p tÝch cùc ®Ó vò trang cho

giai cÊp v« s¶n, ph¶i th¶o ra mét kÕ ho¹ch khëi nghÜa vò trang vµ

trùc tiÕp l·nh ®¹o nã. Ph¸t biÓu t¹i ®¹i héi vÒ vÊn ®Ò nµy, Lª-nin

nhÊn m¹nh r»ng cÇn ph¶i chó ý ®Õn nh÷ng nhiÖm vô thùc tiÔn

trong viÖc chuÈn bÞ khëi nghÜa vµ tæng kÕt kinh nghiÖm ®Êu

tranh vò trang hiÖn cã.

Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n trong ®

−êng lèi s¸ch l

−îc

cña ®¶ng b«n-sª-vÝch, ®

−îc ®Ò cËp ®Õn trong c¸c t¸c phÈm in

trong tËp nµy, lµ vÊn ®Ò chÝnh phñ c¸ch m¹ng l©m thêi vµ viÖc

§¶ng d©n chñ - x· héi tham gia chÝnh phñ Êy. Bµn vÒ vÊn ®Ò

nµy cã c¸c bµi luËn v¨n cña Lª-nin "§¶ng d©n chñ - x· héi vµ

chÝnh phñ c¸ch m¹ng l©m thêi", "NÒn chuyªn chÝnh d©n chñ

c¸ch m¹ng cña giai cÊp v« s¶n vµ n«ng d©n", c¸c dù th¶o nghÞ

quyÕt vµ b¸o c¸o cña Lª-nin vÒ vÊn ®Ò nµy t¹i §¹i héi III cña

®¶ng, vµ c¸c bµi cña Ng

−êi viÕt sau ®¹i héi "Bµn vÒ chÝnh phñ

c¸ch m¹ng l©m thêi" vµ "Bøc tranh vÒ chÝnh phñ c¸ch m¹ng l©m

thêi". C¸c tµi liÖu chuÈn bÞ cho c¸c bµi b¸o vµ tham luËn ®ã t¹i

®¹i héi ®

−îc c«ng bè trong tËp nµy cho ta thÊy râ Lª-nin ®·

nghiªn cøu c¸c khÝa c¹nh lÞch sö, lý luËn vµ chÝnh trÞ cña vÊn ®Ò

chÝnh phñ c¸ch m¹ng l©m thêi s©u s¾c nh

− thÕ nµo.

Lª-nin xuÊt ph¸t tõ lËp tr

−êng cña chñ nghÜa M¸c s¸ng t¹o

mµ ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò chÝnh quyÒn nhµ n

−íc, chÝnh quyÒn nµy

ph¶i xuÊt hiÖn do kÕt qu¶ th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng d©n chñ - t

−

s¶n ë Nga. Tr¸i víi bän men-sª-vÝch, lµ bän kh¼ng ®Þnh r»ng

XII Lêi tùa

kÕt qu¶ cña cuéc c¸ch m¹ng d©n chñ - t

− s¶n ph¶i lµ chuyÓn

chÝnh quyÒn vµo tay giai cÊp t

− s¶n, Lª-nin chØ ra r»ng kÕt qu¶

cña viÖc lËt ®æ chÕ ®é Nga hoµng ph¶i lµ thiÕt lËp nÒn chuyªn

chÝnh d©n chñ - c¸ch m¹ng cña giai cÊp v« s¶n vµ n«ng d©n, mµ

c¬ quan chÝnh trÞ cña nã sÏ lµ chÝnh phñ c¸ch m¹ng l©m thêi.

ChØ víi ®iÒu kiÖn nh

− vËy míi cã thÓ b¶o ®¶m ®

−îc cho c¸ch

m¹ng th¾ng lîi hoµn toµn vµ tiÕp tôc ph¸t triÓn h¬n n÷a. NhiÖm

vô cña chÝnh phñ c¸ch m¹ng l©m thêi lµ trÊn ¸p sù ph¶n kh¸ng

cña bän ph¶n c¸ch m¹ng, l·nh ®¹o toµn bé sinh ho¹t cña ®Êt

n

−íc tr

−íc khi cã quèc héi lËp hiÕn lµ quèc héi do chÝnh phñ ®ã

triÖu tËp, thùc hiÖn c

−¬ng lÜnh tèi thiÓu cña §¶ng c«ng nh©n

d©n chñ - x· héi Nga, chuÈn bÞ ®iÒu kiÖn ®Ó chuyÓn sang c¸ch

m¹ng x· héi chñ nghÜa.

Lª-nin coi viÖc c¸c ®¹i biÓu §¶ng d©n chñ - x· héi tham gia

chÝnh phñ c¸ch m¹ng l©m thêi cïng víi ph¸i d©n chñ c¸ch m¹ng ch¼ng nh÷ng lµ cã thÓ, mµ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cßn lµ

cÇn thiÕt n÷a. Lª-nin kÞch liÖt phª ph¸n bän men-sª-vÝch lµ bän

cè b¸m lÊy quan ®iÓm ®èi lËp, buéc téi nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch

lµ theo chñ nghÜa Min-l¬-r¨ng, chóng kh¼ng ®Þnh r»ng nh÷ng

ng

−êi d©n chñ - x· héi sÏ r¬i vµo t×nh tr¹ng sai lÇm nÕu tham gia

mét chÝnh phñ cã sø mÖnh gi¶i quyÕt nh÷ng nhiÖm vô d©n chñ -

t− s¶n. Lª-nin v¹ch ra r»ng Min-l¬-r¨ng tham gia chÝnh phñ t

−

s¶n ph¶n ®éng vµ ñng hé chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ chèng l¹i giai

cÊp c«ng nh©n, cßn §¶ng d©n chñ - x· héi tham gia chÝnh phñ

d©n chñ - c¸ch m¹ng lµ nh»m b¶o ®¶m cho cuéc ®Êu tranh kiªn

quyÕt chèng bän ph¶n c¸ch m¹ng, b¶o ®¶m cho viÖc b¶o vÖ

nh÷ng lîi Ých ®éc lËp cña giai cÊp c«ng nh©n vµ cho sù tiÕp tôc

ph¸t triÓn h¬n n÷a cuéc c¸ch m¹ng. VÒ lËp tr

−êng cña bän men￾sª-vÝch, Lª-nin viÕt: "®ã kh«ng ph¶i lµ quan ®iÓm cña ®éi tiÒn

phong cña giai cÊp v« s¶n, mµ lµ cña nh÷ng kÎ theo ®u«i nã, ®ã

kh«ng ph¶i lµ nh÷ng nhµ l·nh ®¹o chÝnh trÞ mµ lµ nh÷ng kÎ hiÕu

biÖn chÝnh trÞ, kh«ng ph¶i lµ nh÷ng nhµ c¸ch m¹ng mµ lµ mét

bän phi-li-xtanh" (tr. 35).

C¨n cø vµo nh÷ng ý kiÕn ph¸t biÓu cña M¸c vµ ¡ng-ghen,

Lêi tùa XIII

Lª-nin ®· luËn chøng nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó nh÷ng ng

−êi d©n chñ -

x· héi cã thÓ tham gia chÝnh phñ: thø nhÊt, ph¶i cã sù kiÓm so¸t

nghiªm ngÆt cña ®¶ng ®èi víi nh÷ng ®¹i diÖn ®

−îc ®¶ng ñy

quyÒn vµ ph¶i kiªn quyÕt gi÷ v÷ng tÝnh ®éc lËp cña §¶ng d©n

chñ - x· héi; thø hai, kh«ng mét phót nµo ®

−îc l¬ lµ môc tiªu

c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa. Muèn vËy th× sù t¸c ®éng ®Õn

chÝnh phñ tõ trªn xuèng

− th«ng qua nh÷ng ®¹i diÖn ®

−îc ñy

quyÒn cña §¶ng d©n chñ - x· héi

− ph¶i kÕt hîp víi ¸p lùc tõ

d

−íi lªn cña quÇn chóng nh©n d©n ®èi víi chÝnh phñ. ChÝnh

phñ c¸ch m¹ng ph¶i dùa vµo "c¸c tÇng líp d

−íi trong nh©n

d©n, dùa vµo quÇn chóng c«ng nh©n vµ n«ng d©n; kh«ng lµm

®iÒu nµy, th× chÝnh phñ sÏ kh«ng thÓ tån t¹i ®

−îc; kh«ng cã sù

chñ ®éng c¸ch m¹ng cña nh©n d©n th× chÝnh phñ chØ lµ con sè

kh«ng, tÖ h¬n con sè kh«ng" (tr. 381).

Nh÷ng luËn ®iÓm cña Lª-nin vÒ chÝnh phñ c¸ch m¹ng l©m

thêi vµ vÒ viÖc §¶ng d©n chñ - x· héi tham gia chÝnh phñ Êy lµ

mét kÕt luËn míi trong viÖc ph¸t triÓn lý luËn c¸ch m¹ng vµ

lµm phong phó thªm kho tµng s¸ch l

−îc cña chñ nghÜa M¸c.

Nh÷ng luËn ®iÓm Êy cã ý nghÜa vÒ mÆt nguyªn t¾c vµ lµ nh÷ng

chØ thÞ cã tÝnh chÊt chØ ®¹o ®èi víi c¸c ®¶ng céng s¶n vµ c«ng

nh©n ®ang ®Êu tranh chèng l¹i c¸c thÕ lùc ph¶n ®éng, v× d©n

chñ vµ ®éc lËp d©n téc cña nh©n d©n.

Nh÷ng nghÞ quyÕt cña §¹i héi III §¶ng c«ng nh©n d©n chñ -

x· héi Nga, do Lª-nin th¶o ra, lµ nh»m b¶o ®¶m cho c¸ch m¹ng

d©n chñ - t

− s¶n ë Nga ®

−îc th¾ng lîi hoµn toµn vµ lµm cho nã

ph¸t triÓn thµnh c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa. Lª-nin v¹ch ra

r»ng viÖc giai cÊp v« s¶n thùc hiÖn vai trß l·nh ®¹o trong c¸ch

m¹ng d©n chñ sÏ b¶o ®¶m cho nã cã nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi

nhÊt ®Ó ®Êu tranh cho chñ nghÜa x· héi, r»ng "cuéc c¸ch m¹ng

d©n chñ chØ lµ giai ®o¹n ®Çu tiªn trªn con ®

−êng hoµn toµn gi¶i

phãng lao ®éng khái mäi sù bãc lét, trªn con ®

−êng ®i tíi môc

tiªu x· héi chñ nghÜa vÜ ®¹i" (tr. 383).

Nh÷ng t

− t

−ëng vÒ b¸ quyÒn l·nh ®¹o cña giai cÊp v« s¶n,

vÒ nÒn chuyªn chÝnh d©n chñ - c¸ch m¹ng cña giai cÊp v« s¶n

XIV Lêi tùa

vµ n«ng d©n, vÒ c¸ch m¹ng d©n chñ - t− s¶n chuyÓn biÕn thµnh

c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa, ®

−îc Lª-nin ph¸t triÓn toµn diÖn vµ

luËn chøng trong cuèn s¸ch cña Ng

−êi "Hai s¸ch l

−îc cña §¶ng

d©n chñ - x· héi trong c¸ch m¹ng d©n chñ" in trong tËp sau.

ViÖc ®¹i héi th«ng qua ®iÒu lÖ míi cña ®¶ng vµ c¸c nghÞ

quyÕt cña ®¹i héi vÒ c¸c vÊn ®Ò x©y dùng ®¶ng cã ý nghÜa v«

cïng lín lao. Nh÷ng nghÞ quyÕt Êy xuÊt ph¸t tõ chç cho r»ng

"giai cÊp v« s¶n chØ cã thÓ gi÷ ®

−îc" vai trß ng

−êi l·nh ®¹o trong

c¸ch m¹ng "nÕu nã ®oµn kÕt l¹i thµnh mét lùc l

−îng chÝnh trÞ

thèng nhÊt vµ ®éc lËp d

−íi ngän cê cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ -

x· héi, lµ ®¶ng l·nh ®¹o cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp v« s¶n

kh«ng nh÷ng vÒ mÆt t− t−ëng mµ c¶ vÒ thùc tiÔn n÷a" (tr. 137).

§¹i héi ®· th«ng qua tiÕt thø nhÊt trong ®iÒu lÖ ®¶ng theo c¸ch

diÔn ®¹t cña Lª-nin, b¸c bá c¸ch diÔn ®¹t cña M¸c-tèp; ®iÒu nµy

cã ý nghÜa hÕt søc lín trong cuéc ®Êu tranh sau nµy nh»m cñng

cè ®¶ng kiÓu míi. §¹i héi ®· lËp ra c¬ quan trung

−¬ng l·nh ®¹o

duy nhÊt cña ®¶ng

− Ban chÊp hµnh trung

−¬ng

− thay thÕ cho

hai c¬ quan trung

−¬ng (Ban chÊp hµnh trung

−¬ng vµ C¬ quan

ng«n luËn trung

−¬ng). QuyÒn h¹n cña Ban chÊp hµnh trung

−¬ng vµ c¸c ban chÊp hµnh ®Þa ph

−¬ng ®· ®

−îc ph©n ®Þnh chÝnh

x¸c h¬n. T¹i ®¹i héi Lª-nin ®· kiªn tr× ®ßi ph¶i hÕt søc cñng cè

mèi liªn hÖ cña ®¶ng víi quÇn chóng giai cÊp c«ng nh©n. Ng

−êi

l−u ý ®Õn sù cÇn thiÕt ph¶i ®

−a nh÷ng c«ng nh©n d©n chñ - x·

héi vµo c¸c ban chÊp hµnh ®Þa ph

−¬ng cña ®¶ng vµ vµo c¬ quan

trung

−¬ng cña toµn ®¶ng.

§¹i héi lªn ¸n nh÷ng quan ®iÓm men-sª-vÝch, c¬ héi chñ

nghÜa vÒ c¸c vÊn ®Ò tæ chøc vµ s¸ch l

−îc. §ång thêi, tÝnh ®Õn sù

cÇn thiÕt ph¶i thèng nhÊt c¸c lùc l

−îng cña giai cÊp v« s¶n

trong c¸ch m¹ng, ®¹i héi thõa nhËn lµ cã thÓ cho c¸c ®¶ng viªn,

nhÊt lµ c¸c c«ng nh©n, tr

−íc ®©y ®· theo ph¸i men-sª-vÝch, ®

−îc

tham gia c«ng t¸c cña c¸c tæ chøc ®¶ng víi ®iÒu kiÖn lµ hä ph¶i

phôc tïng c¸c nghÞ quyÕt cña ®¹i héi, phôc tïng ®iÒu lÖ vµ kû

luËt cña ®¶ng. Theo ®Ò nghÞ cña Lª-nin, ®¹i héi ®· giao cho Ban

Lêi tùa XV

chÊp hµnh trung

−¬ng gi¶i t¸n nh÷ng tæ chøc men-sª-vÝch nµo

kh«ng chÞu phôc tïng c¸c nghÞ quyÕt cña §¹i héi III cña ®¶ng.

§¹i héi III §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, nh

− Lª-nin

®· v¹ch râ, ®· më ra mét thêi kú míi trong lÞch sö phong trµo

d©n chñ - x· héi Nga. §ã lµ ®¹i héi b«n-sª-vÝch ®Çu tiªn. Trong

c¸c nghÞ quyÕt cña ®¹i héi ®· thÓ hiÖn nh÷ng nguyªn t¾c s¸ch

l−îc vµ tæ chøc cña Lª-nin. §¹i héi ®· chÊm døt ®

−îc cuéc

khñng ho¶ng trong ®¶ng, ®· th«ng qua ®iÒu lÖ míi cña ®¶ng,

®· ®Þnh ra chiÕn l

−îc vµ s¸ch l

−îc cña ®¶ng trong c¸ch m¹ng

d©n chñ.

Trong c¸c t¸c phÈm viÕt sau ®¹i héi, ®

−îc in trong tËp nµy,

−

"Th«ng c¸o vÒ §¹i héi III §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi

Nga", c¸c bµi luËn v¨n "§¹i héi III", "B

−íc lïi thø ba", còng nh

−

trong c¸c b¸o c¸o vµ thuyÕt tr×nh ®äc ë Gi¬-ne-v¬ vµ Pa-ri,

− Lª￾nin nªu lªn ý nghÜa cña §¹i héi III §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x·

héi Nga, gi¶i thÝch c¸c nghÞ quyÕt cña ®¹i héi vµ phª ph¸n c¸c

nghÞ quyÕt c¬ héi chñ nghÜa cña héi nghÞ nh÷ng ng

−êi men-sª￾vÝch.

§¹i héi III, ®¹i héi b«n-sª-vÝch cña ®¶ng vµ héi nghÞ cña

nh÷ng ng

−êi men-sª-vÝch ®· th¶o luËn cïng nh÷ng vÊn ®Ò nh

−

nhau, nh

−ng nh÷ng nghÞ quyÕt ®· ®

−îc th«ng qua vÒ c¸c vÊn

®Ò ®ã l¹i kh¸c nhau vÒ nguyªn t¾c. Nh÷ng ng

−êi men-sª-vÝch

theo ®u«i giai cÊp t

− s¶n tù do. Chóng phñ nhËn b¸ quyÒn l·nh

®¹o cña giai cÊp v« s¶n vµ vai trß l·nh ®¹o cña ®¶ng v« s¶n

trong c¸ch m¹ng d©n chñ - t

− s¶n, b¸c bá tÝnh tÊt yÕu vµ kh¶

n¨ng liªn minh gi÷a giai cÊp c«ng nh©n víi n«ng d©n, chóng

chèng l¹i viÖc tæ chøc khëi nghÜa vò trang vµ viÖc §¶ng d©n

chñ - x· héi tham gia chÝnh phñ c¸ch m¹ng l©m thêi. §

−êng lèi

cña nh÷ng ng

−êi men-sª-vÝch nh»m ®

−a c¸ch m¹ng ®Õn thÊt

b¹i, b¾t lîi Ých cña giai cÊp v« s¶n phôc tïng lîi Ých cña giai cÊp

t− s¶n, nªn ®

−êng lèi Êy thùc tÕ lµ ph¶n béi sù nghiÖp cña giai

cÊp c«ng nh©n; "chñ nghÜa theo ®u«i" cña ph¸i "Tia löa" míi

−

Lª-nin viÕt

− chØ lµ sù tiÕp tay cho giai cÊp t

− s¶n. Lª-nin ®¸nh

gi¸ c¸c nghÞ quyÕt cña héi nghÞ nh÷ng ng

−êi men-sª-vÝch lµ ®·

XVI Lêi tùa

"thËt sù n©ng vÊn ®Ò ph¸ ho¹i tæ chøc lªn thµnh nguyªn t¾c" vµ

gäi héi nghÞ ®ã lµ "b

−íc lïi thø ba".

Lª-nin coi viÖc giíi thiÖu cho c¸c c«ng nh©n T©y ¢u biÕt

®

−êng lèi chÝnh trÞ cña nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch vµ nh÷ng nghÞ

quyÕt cña §¹i héi III §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga cã

mét tÇm quan träng to lín; Ng

−êi tæ chøc ph¸t hµnh "Th«ng

c¸o" vÒ ®¹i héi vµ cho in c¸c nghÞ quyÕt quan träng nhÊt cña ®¹i

héi b»ng tiÕng §øc vµ tiÕng Ph¸p. C¸c thñ lÜnh c¬ héi chñ nghÜa

cña §¶ng d©n chñ - x· héi §øc vµ cña Quèc tÕ II ®øng ®Çu lµ

Cau-xky ®· chèng l¹i c¸c nghÞ quyÕt cña §¹i héi III §¶ng c«ng

nh©n d©n chñ - x· héi Nga vµ chèng l¹i viÖc c«ng bè c¸c nghÞ

quyÕt Êy trªn b¸o chÝ x· héi chñ nghÜa T©y ¢u. Cau-xky ®·

xuyªn t¹c t×nh h×nh trong §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi

Nga, bao che cho bän men-sª-vÝch vµ t×m mäi c¸ch b«i nhä

c«ng t¸c cña §¹i héi III. Trong th

− cña ban biªn tËp C¬ quan

ng«n luËn trung

−¬ng cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi

Nga

− b¸o "Ng

−êi v« s¶n"

− göi ban biªn tËp "Leipziger Volks￾zeitung" do Lª-nin viÕt, ®· tá râ sù ph¶n ®èi kiªn quyÕt c¸c

hµnh ®éng trªn ®©y cña Cau-xky, ph¶n ®èi m

−u toan ®Þnh bÞt

tiÕng nãi cña nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch trªn b¸o chÝ d©n chñ - x·

héi §øc.

Sau ®¹i héi, Lª-nin tiÕp tôc gi¶i thÝch vµ luËn chøng kÕ

ho¹ch chiÕn l

−îc vµ ®

−êng lèi s¸ch l

−îc cña ®¶ng b«n-sª-vÝch

trong c¸ch m¹ng. Trong c¸c bµi "§Êu tranh c¸ch m¹ng vµ hµnh

®éng m«i giíi cña ph¸i tù do", "Nh÷ng nhiÖm vô d©n chñ cña

giai cÊp v« s¶n c¸ch m¹ng", "Nh÷ng b

−íc ph¶n béi ®Çu tiªn cña

giai cÊp t

− s¶n", "Cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp v« s¶n vµ hµnh

®éng t«i tí cña giai cÊp t− s¶n" vµ trong c¸c bµi kh¸c, nh©n t×nh

h×nh chÝnh trÞ cô thÓ vµ nh÷ng nhiÖm vô cña ®¶ng, Lª-nin ®·

ph¸t triÓn luËn ®iÓm vÒ b¸ quyÒn l·nh ®¹o cña giai cÊp v« s¶n, vÒ

sù tÊt yÕu ph¶i c« lËp giai cÊp t− s¶n tù do. Ng

−êi kªu gäi h·y lîi

dông tõng hµnh ®éng cña ph¸i tù do ®Ó v¹ch cho nh©n d©n thÊy

râ bé mÆt thËt cña chñ nghÜa tù do t− s¶n mµ ngay tõ ®Çu cuéc

c¸ch m¹ng ®· ®i theo con ®

−êng tháa hiÖp víi chÕ ®é Nga hoµng;

Lêi tùa XVII

Ng

−êi v¹ch trÇn tÝnh chÊt ph¶n c¸ch m¹ng cña giai cÊp t

− s¶n

tù do Nga, sù c©u kÕt cña nã víi Nga hoµng sau l

−ng nh©n d©n

vµ lµm h¹i nh©n d©n.

Lª-nin ®· bãc trÇn mÆt n¹ "chÕ ®é d©n chñ" gi¶ hiÖu cña §¶ng

d©n chñ - lËp hiÕn, v¹ch râ b¶n chÊt chÝnh trÞ - giai cÊp cña nã.

Ng

−êi viÕt: "Ng

−êi ta ph¸t minh ra c¸i tªn "§¶ng d©n chñ - lËp

hiÕn" ®Ó che giÊu tÝnh chÊt qu©n chñ cña ®¶ng. ThËt vËy, ai mµ ch¼ng biÕt r»ng toµn bé ®¶ng nµy, c¶ bé phËn lµm chñ ®¶ng Êy,

tøc lµ ph¸i héi ®ång ®Þa ph

−¬ng, lÉn "Héi liªn hiÖp gi¶i phãng",

®Òu t¸n thµnh chÕ ®é qu©n chñ?" (tr. 290). Lª-nin ®· tõng nãi

r»ng trong lóc cuéc ®Êu tranh gi÷a chÕ ®é chuyªn chÕ vµ nh©n

d©n trë nªn gay g¾t th× giai cÊp t

− s¶n tù do ®· khÐo len lái: mét

mÆt nã vuèt ve nh©n d©n c¸ch m¹ng (lõa phØnh nh©n d©n b»ng

"chÕ ®é d©n chñ"), ®ßi chÕ ®é chuyªn chÕ nh

−îng bé; nh

−ng mÆt

kh¸c l¹i dùa vµo chÕ ®é chuyªn chÕ vµ chèng l¹i "tÝnh cùc ®oan"

cña nh©n d©n c¸ch m¹ng.

Lª-nin nhÊn m¹nh r»ng nh©n d©n lao ®éng kh«ng ®

−îc chê

®îi giai cÊp t

− s¶n tù do c¶i thiÖn t×nh c¶nh cña m×nh. Ng

−êi

viÕt: "VËn mÖnh cña c¸ch m¹ng Nga hiÖn nay tïy thuéc vµo giai

cÊp v« s¶n. ChØ cã giai cÊp v« s¶n míi chÊm døt ®

−îc sù bu«n

b¸n ®ã. ChØ cã giai cÊp ®ã, b»ng nh÷ng cè g¾ng anh dòng míi,

míi thøc tØnh ®

−îc quÇn chóng, míi chia rÏ ®

−îc qu©n ®éi

®

−¬ng dao ®éng, míi tranh thñ ®

−îc n«ng d©n vÒ phÝa m×nh,

vµ víi vò khÝ trong tay giµnh lÊy tù do cho toµn thÓ nh©n d©n,

®Ì bÑp kh«ng th

−¬ng tiÕc nh÷ng kÎ thï cña tù do vµ g¹t bá bän

t− s¶n vô lîi vµ ng¶ nghiªng ®ang khua chiªng gâ mâ vÒ tù do"

(tr. 339).

Lª-nin ®· d¹y ®¶ng r»ng ph¶i lîi dông mäi h×nh thøc ®Êu

tranh vµ tæ chøc ®Ó gi¸o dôc chÝnh trÞ vµ thu hót nh÷ng c«ng

nh©n ch

−a t×m thÊy vÞ trÝ cña m×nh trong c¸ch m¹ng, gi¶i thÝch

cho hä thÊy râ quan ®iÓm d©n chñ - x· héi, chøng minh sù cÇn

thiÕt ph¶i cã mét tæ chøc ®¶ng ®éc lËp cña giai cÊp v« s¶n. Lª-nin

®· dµnh bµi luËn v¨n "Mét liªn minh c«ng nh©n c¸ch m¹ng míi"

cho vÊn ®Ò nµy. Lª-nin chØ thÞ lµ ph¶i cã th¸i ®é hÕt søc thËn

XVIII Lêi tùa

träng, mÒm dÎo vµ cã t×nh ®ång chÝ ®èi víi nh÷ng c«ng nh©n

nµo hoµn toµn ®ång t×nh víi cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp v« s¶n

nh

−ng v× thiÕu thÕ giíi quan d©n chñ - x· héi, v× nh÷ng thiªn

kiÕn chèng l¹i chñ nghÜa M¸c, v× tµn d

− cña nh÷ng quan ®iÓm

cæ hñ nµy kh¸c mµ hä cßn xa rêi chóng ta. Khi nªu ra r»ng

kh«ng ®

−îc bá r¬i nh÷ng c«ng nh©n kh«ng cïng t

− t

−ëng nh

−

thÕ, Lª-nin ®

−a ra luËn ®iÓm hÕt søc quan träng vÒ cuéc ®Êu

tranh nh»m thèng nhÊt giai cÊp c«ng nh©n. Ng

−êi viÕt: "Chóng

ta ph¶i nhí r»ng søc m¹nh cña §¶ng d©n chñ - x· héi chØ cã

thÓ ë trong sù thèng nhÊt cña quÇn chóng v« s¶n réng r·i, vµ

sù thèng nhÊt ®ã, do ®iÒu kiÖn ph©n t¸n, chia rÏ, lµm cho ngu

muéi d

−íi chÕ ®é t

− b¶n chñ nghÜa, kh«ng thÓ thùc hiÖn ngay

tøc kh¾c ®

−îc, mµ chØ cã qua sù cè g¾ng bÒn bØ vµ sù kiªn

nhÉn lín lao míi ®¹t ®

−îc" (tr. 324). Lª-nin ®Ò ra cho nh÷ng

ng

−êi b«n-sª-vÝch nhiÖm vô lµ ph¶i häc c¸ch ph¸t huy t¸c

dông l·nh ®¹o cña ®¶ng m¸c-xÝt c¸ch m¹ng ®èi víi tÊt c¶

quÇn chóng v« s¶n.

C¨n cø vµo nghÞ quyÕt cña §¹i héi III §¶ng c«ng nh©n d©n

chñ - x· héi Nga, ®¶ng b«n-sª-vÝch ®· më réng c«ng t¸c chÝnh

trÞ vµ tæ chøc to lín trong quÇn chóng v« s¶n, tËp trung chó ý chñ yÕu vµo viÖc chuÈn bÞ vÒ chÝnh trÞ vµ nhÊt lµ vÒ tæ chøc vµ

kü thuËt cña khëi nghÜa vò trang toµn d©n. Trªn b¸o chÝ b«n-sª￾vÝch vµ trong c¸c tæ chøc ®¶ng ®· th¶o luËn réng r·i c¸c vÊn ®Ò

qu©n sù. Theo s¸ng kiÕn cña Lª-nin, trªn b¸o "Ng

−êi v« s¶n"

b¾t ®Çu cho ®¨ng mét c¸ch cã hÖ thèng c¸c bµi vµ tµi liÖu vÒ c¸c

vÊn ®Ò ®Êu tranh vò trang cña giai cÊp v« s¶n. Lª-nin ®ßi hái

c¸c ®¶ng viªn ph¶i kiªn tr× häc tËp c«ng t¸c qu©n sù. Ng

−êi ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tÝch cùc ®Ó tæ chøc mua vµ chuyÓn vò khÝ

vÒ Nga.

Trªn c¸c truyÒn ®¬n "Ngµy 1 th¸ng N¨m (ra tr

−íc khi häp

®¹i héi) vµ "Ba hiÕn ph¸p hay lµ ba chÕ ®é nhµ n

−íc", b»ng h×nh thøc diÔn ®¹t ®¬n gi¶n vµ dÔ hiÓu ®èi víi quÇn chóng, Lª-nin

gi¶i thÝch râ nh÷ng nhiÖm vô cña giai cÊp v« s¶n vµ n«ng d©n

trong c¸ch m¹ng, kªu gäi ®Êu tranh lËt ®æ chÕ ®é chuyªn chÕ,

lËp nªn chÕ ®é céng hßa d©n chñ.

Lêi tùa XIX

Mïa xu©n vµ mïa hÌ 1905, c¸c biÕn cè c¸ch m¹ng lan réng

kh¾p n

−íc ®· chøng minh sù ®óng ®¾n cña c¸c nghÞ quyÕt cña

§¹i héi III §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga. Do t¸c dông

cña c«ng t¸c cæ ®éng vµ tuyªn truyÒn cña nh÷ng ng

−êi b«n-sª￾vÝch mµ cuéc ®Êu tranh ®×nh c«ng cña c«ng nh©n ngµy cµng cã

tÝnh chÊt tÊn c«ng h¬n vµ ®Æc biÖt lµ cã tÝnh tæ chøc cao. Gay g¾t

nhÊt lµ c¸c cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng diÔn ra t¹i c¸c trung t©m

c«ng nghiÖp lín nh

− I-va-n«-v« - V«-d¬-nª-xen-xc¬, ¤-®Ðt-xa,

Lèt-d¬, Kh¸c-cèp, £-ca-tª-ri-n«-xl¸p, Ni-gi¬-ni Nèp-g«-rèt.

ë I￾va-n«-v« - V«-d¬-nª-xen-xc¬, cuéc b·i c«ng b¾t ®Çu vµo th¸ng

N¨m vµ kÐo dµi 72 ngµy. L·nh ®¹o cuéc ®Êu tranh cña nh÷ng

ng

−êi thî dÖt nµy lµ Ban chÊp hµnh miÒn B¾c cña §¶ng c«ng

nh©n d©n chñ - x· héi Nga do nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch lËp ra vµ

nhãm I-va-n«-v« - V«-d¬-nª-xen-xc¬ cña Ban chÊp hµnh Êy. §Ó

l·nh ®¹o cuéc b·i c«ng, mét X«-viÕt cña nh÷ng c«ng nh©n ®

−îc

ñy quyÒn (c¸c ®¹i biÓu) ®· ®

−îc bÇu ra; trong tiÕn tr×nh c¸c cuéc

®Êu tranh c¸ch m¹ng, X«-viÕt Êy ®· biÕn thµnh mét trong nh÷ng

X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n ®Çu tiªn, mµ theo ®Þnh nghÜa cña Lª￾nin, ®Êy lµ nh÷ng c¬ quan khëi nghÜa vµ nh÷ng mÇm mèng cña

chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng míi.

Cuéc b·i c«ng chÝnh trÞ quÇn chóng ë Lèt-d¬ ®· ph¸t triÓn

thµnh cuéc khëi nghÜa vò trang. Trong ba ngµy, trªn c¸c ®

−êng

phè ®· diÔn ra nh÷ng cuéc chiÕn ®Êu thùc sù cña c«ng nh©n víi

qu©n ®éi Nga hoµng. Lª-nin viÕt r»ng c«ng nh©n Lèt-d¬ ®· cho ta

thÊy "kh«ng nh÷ng mét tÊm g

−¬ng míi vÒ sù nhiÖt t×nh vµ tinh

thÇn anh hïng c¸ch m¹ng, mµ cßn cho ta thÊy c¶ nh÷ng h×nh thøc

®Êu tranh cao nhÊt" (tr. 347). §Ó biÓu thÞ sù ph¶n ®èi viÖc b¾n giÕt

nh÷ng c«ng nh©n ë Lèt-d¬, c«ng nh©n V¸c-sa-va tuyªn bè tæng b·i

c«ng. Nh÷ng cuéc b·i c«ng ®· lan réng kh¾p thµnh phè Ti-phlÝt,

Ba-cu, Ba-tum vµ c¸c thµnh phè kh¸c.

B»ng cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng vµ nh÷ng hµnh ®éng

tÊn c«ng cña m×nh, giai cÊp v« s¶n ®· nªu g

−¬ng cho n«ng

d©n. Phong trµo n«ng d©n ®· ph¸t triÓn ë c¸c tØnh ¤-ri-«n,

Cuèc-xc¬ vµ V«-r«-ne-gi¬, t¹i P«-v«n-gi-e, Pri-ban-tÝch, ë

XX Lêi tùa

Ba-lan, U-cra-i-na, Gru-di-a. ChÊp hµnh nghÞ quyÕt cña §¹i héi

III cña ®¶ng, nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch ®· t¨ng c

−êng c«ng t¸c ë

n«ng th«n.

Cao trµo c¸ch m¹ng trong n

−íc ®· lan sang c¶ qu©n ®éi Nga

hoµng, giai ®o¹n khëi nghÜa vò trang b¾t ®Çu. Næi dËy ®Çu tiªn

lµ thñy thñ trªn thiÕt gi¸p h¹m "C«ng t

−íc P«-tem-kin Ta-vri￾tse-xki". Theo s¸ng kiÕn cña Lª-nin, Ban chÊp hµnh trung

−¬ng

®· ph¸i M. I. Va-xi-li-Ðp - I-u-gin ®Õn ¤-®Ðt-xa ®Ó liªn l¹c víi tæ

chøc d©n chñ - x· héi ®· l·nh ®¹o cuéc khëi nghÜa ë H¹m ®éi

H¾c-h¶i vµ trªn thiÕt gi¸p h¹m. V. I. Lª-nin ®· trao cho Va-xi-li￾Ðp - I-u-gin nhiÖm vô thuyÕt phôc c¸c thñy thñ hµnh ®éng kiªn

quyÕt vµ mau lÑ, chiÕm thµnh phè, vò trang cho c«ng nh©n,

tranh thñ sù ñng hé tÝch cùc cña n«ng d©n vµ chiÕm h¹m ®éi

cßn l¹i. Va-xi-li-Ðp - I-u-gin kh«ng thùc hiÖn ®

−îc nhiÖm vô Êy,

v× khi ®ång chÝ ®ã ®Õn ¤-®Ðt-xa th× tµu "P«-tem-kin" ®· rêi

c¶ng. Thñy thñ trªn tµu "P«-tem-kin" ®· kh«ng thÓ ph¸t ®éng

®

−îc cuéc khëi nghÜa trªn toµn h¹m ®éi vµ phèi hîp c¸c hµnh

®éng cña m×nh víi c«ng nh©n ¤-®Ðt-xa. Ban chÊp hµnh b«n-sª￾vÝch thµnh phè bÞ suy yÕu v× nh÷ng vô b¾t bí tr

−íc ®©y, ®·

hµnh ®éng thiÕu qu¶ quyÕt, cßn ph¸i men-sª-vÝch th× thËm chÝ

kh«ng cã ý ®Þnh tæ chøc c«ng nh©n ¤-®Ðt-xa ñng hé cuéc khëi

nghÜa trªn h¹m ®éi.

Cuéc khëi nghÜa cña tµu "P«-tem-kin" lµm chÝnh phñ Nga

hoµng khiÕp sî ®Õn møc ph¶i cÇu cøu c¸c c

−êng quèc ch©u ¢u

gióp ®ì ®Ó ®µn ¸p c¸ch m¹ng. Trong bµi: "Nga hoµng t×m sù

che chë cña vua Thæ-nhÜ-kú chèng l¹i nh©n d©n Nga", Lª-nin ®·

gäi lêi cÇu cøu cña chÝnh phñ Nga hoµng göi c¸c chÝnh phñ Ru￾ma-ni vµ Thæ-nhÜ-kú xin "gióp ®ì c¶nh s¸t ®Ó chèng l¹i c¸c thñy

thñ khëi nghÜa" lµ ®Ønh cao cña sù nhôc nh· cña chÕ ®é Nga

hoµng. Thay mÆt Ban chÊp hµnh trung

−¬ng §¶ng c«ng nh©n

d©n chñ - x· héi Nga, Lª-nin ®· viÕt mét bøc th

−

− ®¨ng trong

tËp nµy

− cho Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa, ®Ò nghÞ ra lêi hiÖu

triÖu göi c«ng nh©n tÊt c¶ c¸c n

−íc kªu gäi kh«ng ®Ó c¸ch m¹ng

ë Nga bÞ ®µn ¸p.

Lêi tùa XXI

Cuéc khëi nghÜa trªn thiÕt gi¸p h¹m "P«-tem-kin" ®· g©y ra

mét Ên t

−îng rÊt lín c¶ ë n

−íc Nga lÉn trªn thÕ giíi. Tuy cuéc

khëi nghÜa kh«ng thµnh c«ng, Lª-nin cho r»ng nã vÉn cã mét

ý nghÜa rÊt lín. Nh©n nh÷ng sù kiÖn nµy, Ng

−êi viÕt mét bµi

luËn v¨n rÊt quan träng "Qu©n ®éi c¸ch m¹ng vµ chÝnh phñ

c¸ch m¹ng".

Lª-nin chØ râ r»ng cuéc khëi nghÜa ë ¤-®Ðt-xa vµ viÖc mét bé

phËn qu©n ®éi

− thiÕt gi¸p h¹m "P«-tem-kin"

− chuyÓn sang phÝa

c¸ch m¹ng ®¸nh dÊu b

−íc tiÕn míi, rÊt lín trong sù ph¸t triÓn cña

phong trµo c¸ch m¹ng chèng l¹i chÕ ®é chuyªn chÕ. LÇn ®Çu tiªn

trong lÞch sö, mét bé phËn lín lùc l

−îng qu©n sù cña chÕ ®é Nga

hoµng, c¶ mét chiÕc thiÕt gi¸p h¹m, c«ng khai ®øng vÒ phÝa khëi

nghÜa. Lª-nin viÕt r»ng chóng ta chøng kiÕn mét sù viÖc träng ®¹i:

ý ®å thµnh lËp h¹t nh©n qu©n ®éi c¸ch m¹ng.

Ph¸t triÓn häc thuyÕt m¸c-xÝt vÒ c¸ch m¹ng, Lª-nin dùa trªn c¬

së tæng kÕt kinh nghiÖm phong trµo c¸ch m¹ng ë Nga, ®· rót ra

kÕt luËn hÕt søc quan träng lµ muèn cho c¸ch m¹ng th¾ng lîi, nhÊt

thiÕt ph¶i thµnh lËp qu©n ®éi c¸ch m¹ng. Ph¶i cã qu©n ®éi c¸ch

m¹ng ®Ó ®Êu tranh b»ng qu©n sù vµ ®Ó l·nh ®¹o quÇn chóng nh©n

d©n vÒ mÆt qu©n sù chèng l¹i lùc l

−îng qu©n sù cña chÕ ®é

chuyªn chÕ vµ cña c¸c n

−íc t− b¶n chñ nghÜa gióp ®ì chÕ ®é Êy.

Nh

−ng qu©n ®éi c¸ch m¹ng ch¼ng nh÷ng cÇn thiÕt ®Ó lËt ®æ chÝnh

quyÒn cò, chÕ ®é chuyªn chÕ, mµ cßn cÇn thiÕt nh

− lµ chç dùa cña

chÝnh quyÒn míi

− chÝnh phñ c¸ch m¹ng.

Lª-nin kªu gäi c¸c ®¶ng viªn b«n-sª-vÝch h·y hÕt søc ñng hé

ý ®å thµnh lËp qu©n ®éi c¸ch m¹ng, gi¶i thÝch cho quÇn chóng

réng r·i nhÊt cña giai cÊp v« s¶n vµ n«ng d©n thÊy râ ý nghÜa

cña qu©n ®éi c¸ch m¹ng trong sù nghiÖp ®Êu tranh giµnh tù do,

gióp c¸c ®¬n vÞ trong qu©n ®éi nµy thèng nhÊt l¹i lùc l

−îng ®Ó

®Ì bÑp chÕ ®é chuyªn chÕ.

Lª-nin viÕt r»ng cuéc chiÕn tranh chèng l¹i bän ¸p bøc vµ

bãc lét nh©n d©n lµ cuéc chiÕn tranh chÝnh nghÜa, chÝnh ®¸ng

cña nh©n d©n lao ®éng trong x· héi t

− b¶n chñ nghÜa. "Giai cÊp

v« s¶n ë Nga ®· b¾t ®Çu tiÕn hµnh cuéc chiÕn tranh gi¶i phãng

XXII Lêi tùa

vÜ ®¹i ®ã, vµ nã sÏ tiÕp tôc ®

−îc cuéc chiÕn tranh ®ã b»ng c¸ch tù

thµnh lËp ra nh÷ng ®éi qu©n c¸ch m¹ng, cñng cè nh÷ng ®¬n vÞ

binh lÝnh hay thñy thñ ®· ch¹y sang hµng ngò chóng ta, l«i cuèn

n«ng d©n, båi d

−ìng cho nh÷ng c«ng d©n Nga míi, ®ang ®

−îc

h×nh thµnh vµ t«i luyÖn trong khãi löa cña cuéc néi chiÕn, tinh

thÇn anh hïng vµ nhiÖt t×nh cña nh÷ng chiÕn sÜ ®Êu tranh cho tù

do vµ h¹nh phóc cña toµn thÓ loµi ng

−êi" (tr. 380).

Trong c¸c bµi luËn v¨n cña m×nh, Lª-nin nhiÒu lÇn nhÊn

m¹nh r»ng viÖc lËt ®æ chÕ ®é chuyªn chÕ Nga hoµng sÏ lµm

nhÑ bít cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp v« s¶n tÊt c¶ c¸c n

−íc

chèng chñ nghÜa t

− b¶n, r»ng cuéc c¸ch m¹ng ë Nga lµ giai

®o¹n më ®Çu, b¸o hiÖu cña cuéc c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa ë

ph

−¬ng T©y.

Trong phÇn "C¸c tµi liÖu chuÈn bÞ" cã 24 v¨n kiÖn

− c¸c ®Ò

c−¬ng, c¸c ý kiÕn chuÈn bÞ vµ ph¸c th¶o c¸c bµi luËn v¨n vµ c¸c bµi ph¸t biÓu cña Lª-nin. Ngoµi bµi "§Ò c

−¬ng truyÒn ®¬n ngµy

1 th¸ng N¨m", c¸c v¨n kiÖn nµy lÇn ®Çu tiªn ®

−îc ®

−a vµo Toµn

tËp cña V. I. Lª-nin. PhÇn lín nh÷ng v¨n kiÖn Êy liªn quan ®Õn

c¸c tµi liÖu cña §¹i héi III §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi

Nga, nhÊt lµ ®Õn vÊn ®Ò chÝnh phñ c¸ch m¹ng l©m thêi.

§¸ng chó ý lµ ®Ò c

−¬ng b¶n b¸o c¸o vÒ §¹i héi III §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, c¸c ý kiÕn chuÈn bÞ "Tãm t¾t

vÒ sù ph©n liÖt trong ®¶ng" trong ®ã ®· nªu râ c¸c giai ®o¹n

chñ yÕu cña cuéc ®Êu tranh trong néi bé ®¶ng, kÓ tõ n¨m 1900

®Õn hÕt §¹i héi III. KÕt thóc tËp nµy lµ "Dù th¶o truyÒn ®¬n";

trong dù th¶o truyÒn ®¬n nµy Lª-nin tr×nh bµy c¸c khÈu hiÖu vµ

môc tiªu cña chÝnh phñ c¸ch m¹ng, mµ nh

− Ng

−êi nhÊn m¹nh,

®Êy lµ c¬ së cña "h×nh thøc qu¶n lý cña nh©n d©n".

ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin

trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng

§¶ng céng s¶n Liªn-x«

1

§¶ng d©n chñ - x· héi vµ

chÝnh phñ c¸ch m¹ng l©m thêi 1

§¨ng ngµy 5 vµ 12 th¸ng T−

(23 vµ 30 th¸ng Ba) 1905,

trªn b¸o "TiÕn lªn", sè 13 vµ 14

Theo ®óng b¶n ®¨ng trªn b¸o,

cã ®èi chiÕu víi b¶n th¶o

3

I

ChØ míi n¨m n¨m tr

−íc ®©y, nhiÒu ®¹i biÓu d©n chñ - x· héi cßn cho r»ng khÈu hiÖu: "§¶ ®¶o chÕ ®é chuyªn chÕ!" lµ ®Ò ra qu¸ sím vµ kh«ng thÓ hiÓu næi ®èi víi quÇn chóng c«ng nh©n. Nh÷ng ®¹i biÓu Êy ®

−îc liÖt mét c¸ch chÝnh ®¸ng vµo lo¹i

nh÷ng ng

−êi c¬ héi chñ nghÜa. Ng

−êi ta ®· tõng gi¶i thÝch ®i gi¶i thÝch l¹i cho hä hiÓu râ r»ng hä ®ang tôt l¹i sau phong trµo, r»ng hä kh«ng hiÓu nh÷ng nhiÖm vô cña ®¶ng víi t

− c¸ch lµ

®éi tiªn phong cña giai cÊp, ng

−êi l·nh ®¹o vµ tæ chøc cña giai

cÊp, ng

−êi ®¹i biÓu cña toµn bé phong trµo vµ cña nh÷ng môc ®Ých c¨n b¶n vµ chñ yÕu cña nã. Nh÷ng môc ®Ých nµy cã thÓ

t¹m thêi bÞ c«ng viÖc b×nh th

−êng hµng ngµy che lÊp ®i, nh

−ng

kh«ng bao giê ®

−îc mÊt ý nghÜa lµ ng«i sao dÉn ®

−êng cña giai

cÊp v« s¶n ®ang ®Êu tranh.

Giê ®©y ®· ®Õn lóc ngän löa c¸ch m¹ng lan trµn kh¾p

trong n

−íc, ®· ®Õn lóc nh÷ng ng

−êi hoµi nghi nhÊt còng

ph¶i tin t

−ëng r»ng chÕ ®é chuyªn chÕ sÏ kh«ng tr¸nh khái bÞ lËt ®æ trong t

−¬ng lai gÇn ®©y. ThÕ nh

−ng §¶ng d©n chñ -

x· héi, h×nh nh

− do sù trí trªu nµo ®ã cña lÞch sö, l¹i ph¶i

mét lÇn n÷a ®èi phã víi nh÷ng m

−u toan ph¶n ®éng vµ c¬

héi chñ nghÜa ®Þnh kÐo lïi phong trµo l¹i, h¹ thÊp nh÷ng nhiÖm vô cña phong trµo xuèng, vµ lµm lu mê nh÷ng khÈu

hiÖu cña phong trµo. Cuéc luËn chiÕn víi nh÷ng kÎ m

−u toan

®ã trë thµnh nhiÖm vô tr

−íc m¾t vµ (tr¸i víi ý kiÕn cña mét

sè rÊt ®«ng ng

−êi kh«ng

−a nh÷ng cuéc luËn chiÕn trong néi

bé ®¶ng) cã mét ý nghÜa thùc tiÔn rÊt lín lao. V× chóng ta