Tiềm năng, thực trạng và giải pháp phát triển du lịch sinh thái tại làng trà nhiêu (xã duy vinh, huyện duy xuyên, tỉnh quảng nam).

Ọ N N

Ọ SƢ P M

K OA LỊ SỬ

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Tiềm năng, thực trạng và giải pháp phát triển du lịch

sinh thái tại làng Trà Nhiêu (xã Duy Vinh, huyện Duy

Xuyên, tỉnh Quảng Nam)

Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Cẩm Tú

Người hướng dẫn : Lưu Trang

Đà Nẵng, tháng 5/ 2013

1

M L

P ẦN MỞ ẦU...................................................................................................................... 1

1. Lí do chọn đề tài................................................................................................................... 1

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề.................................................................................................. 3

3. Mục đích nghiên cứu........................................................................................................... 4

4. ối tƣợng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu................................................................ 4

5. Nguồn tƣ liệu và phƣơng pháp nghiên cứu..................................................................... 5

5.1. Nguồn tư liệu ...................................................................................................5

5.2. Phương pháp nghiên cứu................................................................................5

5.2.1. Phương pháp thu thập, xử lí số liệu...........................................................5

5.2.2. Phương pháp thực địa ...............................................................................5

5.2.3. Phương pháp điều tra và phỏng vấn .........................................................5

6. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn của đề tài........................................................... 6

6.1. Ý nghĩa khoa học .............................................................................................6

6.2. Ý nghĩa thực tiễn..............................................................................................6

7. ấu tạo của đề tài................................................................................................................. 6

P ẦN NỘ DUN .................................................................................................................. 7

ƢƠN 1: Ơ SỞ LÝ LUẬN V T Ự T ỄN VỀ DU LỊ S N T Á ........ 7

1.1. Một số khái niệm liên quan đến du lịch sinh thái........................................................ 7

1.2. ác đặc trƣng cơ bản của du lịch sinh thái................................................................10

1.3. ác nguyên tắc cơ bản của hoạt động du lịch sinh thái...........................................12

1.4. Thực tiễn phát triển du lịch sinh thái..........................................................................14

1.4.1. Tình hình phát triển du lịch sinh thái ở một số nước trên thế giới..........14

1.4.2. Tình hình phát triển du lịch sinh thái ở Việt Nam ...................................14

ƢƠN 2 : T ỀM NĂN , T Ự TR N P ÁT TR ỂN DU LỊ S N

T Á T L N TR N ÊU (XÃ DUY V N , UYỆN DUY XUYÊN,

TỈN QUẢN NAM)..........................................................................................................18

2.1. Tổng quan về huyện Duy Xuyên..................................................................................18

2.2. Vài nét khái quát về vùng đất, con ngƣời Duy Vinh và làng Trà Nhiêu..........22

2.3. Tiềm năng phát triển du lịch sinh thái tại làng Trà Nhiêu ( Duy Vinh, huyện

Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam).............................................................................................26

2.3.1. Tiềm năng về tài nguyên tự nhiên .............................................................26

2.3.2. Các nguồn tài nguyên khác........................................................................34

2.4. Thực trạng phát triển du lịch sinh thái tại làng Trà Nhiêu ( Duy Vinh, huyện

Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam).............................................................................................38

2.4.1 ự tham gia c a ch nh qu ền ịa phương trong ho t ộng u lịch .........38

2.4.2. nh h nh khai thác các tour – tu ến u lịch sinh thái t i l ng r

Nhiêu.....................................................................................................................40

2.4.3. Thực tr ng về thị trường khách v oanh thu..........................................41

2.4.4. Cơ sở h tầng, cơ sở vật chất – kỹ thuật phục vụ du lịch .........................42

2.4.5. Sự tham gia c a cộng ồng ịa phương trong ho t ộng du lịch............45

2.4.6. hực tr ng về nguồn lao ộng phục vụ u lịch t i ịa phương...............47

2.4.7. Các tác ộng c a ho t ộng du lịch sinh thái ối với kinh tế văn h a –

hội v m i trường ịa phương ........................................................................48

2.4.7 ác đ ng đ n inh t đị phương .........................................................48

2.4.7 ác đ ng đ n v n h – h i.............................................................49

ác đ ng đ n i trư ng......................................................................50

2.4.8. ánh giá chung việc phát triển u lịch sinh thái t i l ng r hiêu......50

2.4.8.1. Những mặt đạt được .............................................................................50

2.4.8.2. Hạn ch và những nguyên nhân ...........................................................51

ƢƠN 3 : ỊN ƢỚN V Ả P ÁP P ÁT TR ỂN DU LỊ S N

T Á T L N TR N ÊU (XÃ DUY V N , UYỆN DUY XUYÊN,

TỈN QUẢN NAM)..........................................................................................................54

3.1. ịnh hƣớng phát triển chung của du lịch huyện Duy Xuyên.................................54

3.2. ịnh hƣớng phát triển du lịch sinh thái tại làng Trà Nhiêu (x Duy Vinh, huyện

Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam).............................................................................................56

3.2.1. Qu ho ch chi tiết khu vực phát triển u lịch sinh thái t i l ng r

Nhiêu.....................................................................................................................56

3.2.2. chức kinh oanh ịch vụ u lịch t i ịa phương.................................61

3.2.3. Qu ịnh cụ thể về trách nhiệm v qu ền h n c a các oanh nghiệp u

lịch v các hộ gia nh kinh oanh ịch vụ u lịch t i l ng r hiêu ............64

3.2.4. Phát triển a ng các s n ph m u lịch ..................................................64

3.2.5. ịnh hướng khai thác u lịch sinh thái ựa v o cộng ồng....................66

3.2.6. ng cao chất lư ng ịch vụ phục vụ u lịch sinh thái...........................67

3.3. iải pháp phát triển du lịch sinh thái tại làng Trà Nhiêu ( Duy Vinh, huyện

Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam).............................................................................................68

3.3.1. o n thiện v n ng cấp cơ sở h tầng cơ sở vật chất kỹ thuật ...............68

3.3.2. Các gi i pháp về cơ chế chính sách...........................................................69

3.3.3. ăng cường qu n l h nước về u lịch t i ịa phương........................69

3.3.4. ựng s n ph m c trưng cho các l ng nghề....................................70

3.3.5. Gi i pháp m b o l i ích du lịch sẽ giữ l i cho cộng ồng ....................71

3.3.6. o t o phát triển nguồn nh n lực phục vụ u lịch................................72

3.3.7. y m nh tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức về b o vệ môi

trường....................................................................................................................72

3.3.8. C ng tác tu ên tru ền qu ng á tiềm năng v l i thế du lịch sinh thái t i

làng Trà Nhiêu......................................................................................................74

KẾT LUẬN.............................................................................................................................75

T L ỆU T AM K ẢO...................................................................................................77

P L

1

PHẦN MỞ ẦU

1. Lí do chọn đề tài

Ngày nay cùng với sự phát triển kinh tế trên thế giới, du lịch đã trở thành

một nhu c u h n thể thiếu tron đời sốn văn hóa – xã hội của con n ười. Du lịch

không những là một ngành kinh tế góp ph n nân cao đời sống vật chất mà còn giúp

con n ười có điều kiện iao lưu văn hóa iữa các quốc gia, vùng miền. Chính vì vậy

ngày nay du lịch đã nằm trong chiến lược phát triển của rất nhiều quốc gia, trở thành

nền kinh tế quan trọn có đón óp lớn trong sự phát triển của các nước. Hòa mình

cùng với xu thế đó, thì du lịch sinh thái đã và đan phát triển mạnh mẽ trên toàn c u

và trở thành mối quan tâm lớn của nhiều quốc gia trong chiến lược phát triển du

lịch.

Ngày nay, khi nền công nghiệp bùng nổ éo theo m i trường bị ô nhiễm nặng

nề thì du lịch sinh thái có n h a v c n to lớn đối với con n ười và ngày càng thu

hút được sự quan tâm rộng rãi của các t ng lớp trong xã hội, đặc biệt là với những

n ười có nhu c u tham quan du lịch và n h n ơi. N oài n h a óp ph n bảo tồn

tự nhiên, bảo vệ đa dạng sinh học và văn hóa cộn đồng, sự phát triển của du lịch

sinh thái đã và đan man lại nguồn lợi kinh tế to lớn, tạo cơ hội tăn thêm việc làm

và thu nhập cho quốc ia cũn như cộn đồn cư dân địa phươn , nhất là n ười dân

ở vùng sâu, vùng xa, vùng có tự nhiên và cảnh quan hấp dẫn. Ngoài ra, du lịch sinh

thái còn góp ph n vào việc nâng cao dân trí và sức khỏe cộn đồng và các hoạt động

giáo dục môi trường, văn hóa lịch sử và n h n ơi, giải trí. Chính vì vậy mà đối với

nhiều nước, bên cạnh lợi ích về kinh tế thì du lịch sinh thái được xem như một giải

pháp hữu hiệu để bảo vệ m i trường sinh thái.

Quảng Nam được biết đến như “Một điểm đến với hai di sản”, tron những

năm qua, du lịch tỉnh Quản Nam đã có bước tăn trưởn há trên cơ sở phát huy

giá trị của hai di sản văn hóa thế giới phố cổ Hội An và hu di tích thánh địa Mỹ

Sơn. C n với sự bảo tồn của những giá trị văn hóa iến trúc, Quản Nam còn lưu

giữ cho mình một nền tản văn hóa phi vật thể đồ sộ. Cuộc sốn thường nhật của

n ười dân địa phươn với những phong tục tập quán, sinh hoạt tín n ưỡng, nghệ

thuật dân gian, lễ hội văn hóa đan được bảo tồn và phát huy. Các cảnh quan thiên

2

nhiên thơ mộng, các làng nghề truyền thốn , các món ăn đặc sản...làm cho Quảng

Nam ngày càng trở thành điểm đến hấp dẫn của du khách thập phươn .Với những

tiềm năn và thế mạnh đó, chính quyền tỉnh Quản Nam đã xác định du lịch là một

ngành kinh tế trọng yếu, giữ vai trò quan trọn tron cơ cấu nội bộ ngành.

Tron nhữn năm n đây, n ành du lịch uản Nam đã đạt được nhữn kết

quả lớn. Tron năm 2012, tổn lượn hách tham quan và lưu trú trên địa bàn tỉnh

đạt được 2.818.313 lượt, tăn 10,4 so với năm 2011.

Tuy nhiên, hiện nay ngành du lịch Quảng Nam chỉ mới tập trung vào khai thác

loại hình du lịch văn hóa với những sản phẩm du lịch văn hóa đặc thù, các hoạt

độn hướng dẫn tham quan di sản, làng nghề, thưởng thức nghệ thuật cổ truyền...

Điều này khiến cho các sản phẩm du lịch trở nên n hèo nàn, chưa phát triển tươn

xứng với tiềm năn và thế mạnh vốn có cũn như chưa đáp ứn được nhu c u du

lịch ngày càng cao của du hách. Đặc biệt, chưa hai thác hết tiềm năn về tài

nguyên du lịch tự nhiên, nhất là tiềm năn về sinh thái của khu dự trữ sinh quyển Cù

Lao Chàm, vùng rừng ngập mặn Cửa Đại, vùng dừa nước Cẩm Thanh, các làng quê

có cảnh quan sinh thái hấp dẫn, tron đó phải kể đến làng quê Trà Nhiêu...

Làng Trà Nhiêu thuộc xã Duy Vinh, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam là

v n đất có lịch sử hình thành và phát triển lâu đời, một h n ian yên bình, thơ

mộng còn giữ n uyên nét đặc trưn của làng quê Việt Nam. Du khách có thể đến

Trà Nhiêu từ Mỹ Sơn bằn đường bộ theo trục 610 từ n ã ba Nam Phước về hướng

Đ n hoảng 10km và từ Hội An bằn đường thủy xuôi theo dòng sông Thu Bồn

khoảng 3km về hướn Đ n Nam .

Với diện tích mặt nước bao la, trải dài, làng Trà Nhiêu có phong cảnh thiên

nhiên hữu tình thơ mộng, với những nếp sinh hoạt cộn đồn man đặc trưn của

làn quê s n nước và nhiều ngành nghề đa dạn như: Trồng trọt, chăn nu i, đánh

bắt thủy hải sản, nghề chằm lá dừa nước... Đặc biệt là nghề dệt chiếu cói truyền

thống. Tại làng hiện vẫn còn miếu thờ uan C n , đình làn , bãi chợ..., các nghề

thủ công truyền thốn như dệt chiếu, chằm lá dừa nước, đan lưới, đánh bắt hải sản...,

các món ăn dân dã như mỳ Quản , bánh đập, bánh bèo..., và đặc biệt hơn là sự hồn

hậu, chất phác, mộc mạc của nhữn n ười dân đã hi dấu bề dày lịch sử văn hóa của

v n đất này luôn hấp dẫn du khách...

3

Rõ ràng, Trà Nhiêu sở hữu nhiều tiềm năn để phát triển du lịch sinh thái.Việc

khai thác các yếu tố kể trên để đưa vào phát triển du lịch đã được ngành du lịch tỉnh

Quảng Nam triển khai trong thời gian qua.Tuy nhiên, việc khai thác trên chưa thật

đồng bộ và vẫn chưa tươn xứng với tiềm năn hiện có. Do đó, việc đẩy mạnh

n hiên cứu, tìm hiểu và khai thác triệt để các tiềm năn đó để hình thành nên các

sản phẩm du lịch mới, góp ph n làm đa dạng các sản phẩm du lịch là điều hết sức

c n thiết hiện nay. Chính vì vậy mà t i đã chọn đề tài “ iềm năng thực tr ng và

gi i pháp phát triển du lịch sinh thái t i làng Trà Nhiêu (xã Duy Vinh, huyện

Duy Xuyên, tỉnh Qu ng am)” để làm hóa luận tốt n hiệp của mình. Đề tài được

thực hiện sẽ cung cấp cơ sở cho việc tìm hiểu, đánh iá tiềm năn cũn như thực

trạng phát triển du lịch sinh thái tại làng Trà Nhiêu (xã Duy Vinh, huyện Duy

Xuyên, tỉnh uản Nam). Trên cơ sở đó, đề xuất các giải pháp cho ngành du lịch

tỉnh Quảng Nam nhằm khai thác một cách có hiệu quả những tiềm năn về tài

nguyên du lịch sinh thái, góp ph n mang lại sự đa dạng cho sản phẩm du lịch cũn

như đáp ứng nhu c u ngày càn cao của du hách.

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề

Trên thế giới, du lịch sinh thái ra đời từ rất sớm với tốc độ phát triển nhanh

chóng. Song song với đó là những hiểu biết về du lịch sinh thái đã được cải thiện.

Cùng với sự phát triển của mình, trong một thời gian dài du lịch sinh thái là một chủ

đề nóng của các hội thảo về chiến lược, chính sách bảo tồn và phát triển các vùng

sinh thái quan trọng của các quốc gia trên thế giới. Đã có nhiều nhà hoa học danh

tiếng nghiên cứu về l nh vực này, tiêu biểu có thể kể đến công trình nghiên cứu “Du

lịch sinh thái bền vững cân bằng các mục tiêu kinh t môi trư ng và xã h i trong

khuôn khổ đạo đức” của tác giả Pamela A.Wight. Ngoài ra còn có Honey, một học

giả hác cũn n hiên cứu bước đ u về du lịch sinh thái và nhiều học iả hác.

Ở Việt Nam, mặc dù du lịch sinh thái được xem là một loại hình du lịch đặc

thù, có tiềm năn , được ưu tiên phát triển trong chiến lược phát triển du lịch Việt

Nam hi bước sang thế kỷ XXI, son cho đến nay, đây vẫn còn là một l nh vực

thiếu những hiểu biết về lý luận và cơ sở thực tiễn. Do đó, không có nhiều công

trình nghiên cứu về l nh vực này. Hiện nay chỉ mới có một số các công trình nghiên

cứu mang tính chất sơ lược ,chưa chuyên sâu như tuyển tập báo cáo hội thảo “Du

4

lịch sinh thái và phát triển du lịch bền vững ở Việt N ”, Nguyễn Quyết Thắng với

“Quy hoạch du lịch sinh thái dựa vào c ng đồng”…Như vậy có thể thấy, trên thế

giới, du lịch sinh thái không còn là một loại hình du lịch mới mẻ, tuy nhiên, ở Việt

Nam thì đây là một loại hình du lịch mới được chú ý trong nhữn năm n đây.

Làng Trà Nhiêu (xã Duy Vinh, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam) có nhiều tiềm

năn để phát triển du lịch sinh thái và hiện nay, du loại hình du lịch sinh thái cũn

đã được đưa vào hai thác và phát triển. Việc xây dựng sản phẩm du lịch này tuy

mới tron iai đoạn hình thành nhưn nó đã được xem là một nhân tố mới trong

phát triển du lịch ở làng quê Trà Nhiêu (xã Duy Vinh, huyện Duy Xuyên, tỉnh

Quảng Nam). Tuy nhiên, hiện nay vẫn chưa có nhiều công trình nghiên cứu về vấn

đề này. Việc nghiên cứu chỉ mới bắt đ u ở những bài viết của một số tác giả đăn

trên các phươn tiện th n tin đại chún như “Về Trà Nhiêu khám phá và trải

nghiệ ” đăn trên báo C n an Đà Nẵng, bài viết “Diện mạo mới củ rà Nhiêu”

của tác giả Hoàn Anh đăn trên báo Kinh tế nông thôn hay bài viết “Khắc khoải

rà Nhiêu” đăn trên Báo Quản Nam…Ngoài ra còn có các bài viết đề cập đến du

lịch sinh thái ở Trà Nhiêu như “Sản phẩm du lịch mới – rà nhiêu Ecotour”…

Trong những bài viết trên có đề cập sơ lược về du lịch sinh thái tại làng Trà Nhiêu

nhưn vẫn chưa được đề cập một cách cụ thể, cho nên c n có những quá trình

nghiên cứu và định hướn để khai thác tốt các tiềm năn du lịch này, góp ph n tạo

nên sự đa dạng cho sản phẩm du lịch của tỉnh Quảng Nam.

3. Mục đích nghiên cứu

- Đề tài tìm hiểu các tiềm năn hiện có để phát triển du lịch sinh thái tại làn

Trà Nhiêu xã Duy Vinh, huyện Duy Xuyên, tỉnh uản Nam), trên cơ sở đó đánh

giá thực trạn hai thác cũn như phát triển du lịch sinh thái tại làng Trà Nhiêu (xã

Duy Vinh, huyện Duy Xuyên, tỉnh uản Nam).

- Đề xuất nhữn định hướng và giải pháp phát triển cho loại hình du lịch này.

4. ối tƣợng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các tiềm năn để phát triển du lịch sinh thái

tại làng Trà Nhiêu (xã Duy Vinh, huyện Duy Xuyên, tỉnh uảng Nam).

+ Về mặt nội dung: Tìm hiểu các tiềm năn về tự nhiên, nhân văn để có thể

phát triển du lịch sinh thái. Trên cơ sở tiềm năn và thực trạn , đề ra nhữn định