Tiềm năng, thực trạng và định hướng khai thác tài nguyên du lịch tỉnh long an theo hướng phát triển bền vững

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH

-------------------------

NGUYỄN VĂN THỨC

TIỀM NĂNG, THỰC TRẠNG VÀ ĐỊNH

HƯỚNG KHAI THÁC TÀI NGUYÊN DU

LỊCH TỈNH LONG AN THEO HƯỚNG

PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐỊA LÝ HỌC

Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2011

NGUYỄN VĂN THỨC

TIỀM NĂNG, THỰC TRẠNG VÀ ĐỊNH

HƯỚNG KHAI THÁC TÀI NGUYÊN DU LỊCH

TỈNH LONG AN THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN

BỀN VỮNG

Chuyên ngành: Địa lí học (trừ Địa lí tự nhiên)

Mã số: 60 31 95

LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐỊA LÝ HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

TS. TRẦN VĂN THÔNG

Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2011

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH

-------------------------

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong

luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác.

Tp Hồ Chí Minh, ngày…04….tháng…10….năm 2011

Tác giả luận văn

Nguyễn Văn Thức

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn thạc sỹ, đầu tiên em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến:

Ban giám hiệu nhà trường Đại học sư phạm thành phố Hồ Chí Minh, quý thầy cô trong

khoa Địa lý đã tạo cho em một môi trường học tập tốt nhất, với sự dạy dỗ tận tình của quý

thầy cô đã bổ sung cho em nguồn kiến thức quý báo và cần thiết nhất cho tương lai của em sau

này.

Đặc biệt, em xin kính lời cảm ơn và biết ơn sâu sắc đến TS. Trần Văn Thông đã tận tình

chỉ dạy cho em, sửa chữa những sai sót, động viên và cho em những lời khuyên quý báu.

Trong quá trình học tập và thực hiện luận văn tốt nghiệp em đã gặp nhiều khó khăn

trong việc thu thập tư liệu, thông tin thực tế. Qua đây em xin gửi lời cảm ơn đến Ban giám đốc

Sở Văn hóa – Thể Thao – Du Lịch tỉnh Long An, các chú và anh, chị trong phòng Quản lý du

lịch đã tận tình giúp đỡ tạo điều kiện thuận lợi và cung cấp một số tài liệu cần thiết cho luận

văn của em.

Ngoài ra, em xin gửi lời cảm ơn đến cô, chú, anh, chị thuộc các ban ngành tỉnh Long

An đã giúp đỡ và cung cấp cho em các tài liệu cần thiết để thực hiện luận văn một cách tốt

nhất.

Xin nhận nơi đây lòng biết ơn chân thành và sâu sắc nhất!

Tp Hồ Chí Minh, ngày…04….tháng…10….năm 2011

Học viên thực hiện

Nguyễn Văn Thức

MỤC LỤC

1TLỜI CAM ĐOAN1T .........................................................................................................3

1TLỜI CẢM ƠN1T...............................................................................................................4

1TMỤC LỤC1T ....................................................................................................................1

1TDANH SÁCH CÁC TỪ VIẾT TẮT1T ............................................................................6

1TPHẦN MỞ ĐẦU1T...........................................................................................................7

1T1. Tính cấp thiết đề tài1T .....................................................................................................................7

1T2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài1T ......................................................................................................8

1T3. Phạm vi nghiên cứu1T .....................................................................................................................8

1T4. Lịch sử nghiên cứu1T ......................................................................................................................8

1T5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu1T............................................................................8

1T6. Cấu trúc của đề tài1T .....................................................................................................................11

1TCấu trúc luận văn bao gồm 3 phần: phần mở đầu, phần nội dung và phần kết luận. Phần nội

dung của luận văn gồm có 3 chương:1T ...................................................................................11

1TChương 1: Cơ sở lí luận. 1T ......................................................................................................11

1TChương 2: Tiềm năng, hiện trạng khai thác tài nguyên du lịch tỉnh Long An. 1T .......................11

1TChương 3: Định hướng và giải pháp khai thác tài nguyên du lịch tỉnh Long An theo hướng

phát triển bền vững.1T.............................................................................................................11

1TCHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN1T .................................................................................12

1T.1. Khái niệm về du lịch1T ..............................................................................................................12

1T1.2. Khái niệm về tài nguyên du lịch1T .............................................................................................12

1T1.2.1 Tài nguyên du lịch tự nhiên (TNDLTN)1T ...........................................................................13

1T1.2.1.1 Khái niệm1T.................................................................................................................13

1T1.2.1.2. Các loại tài nguyên du lịch tự nhiên1T .........................................................................13

1T1.2.2. Tài nguyên du lịch nhân văn1T ...........................................................................................14

1T1.2.2.1 Khái niệm1T.................................................................................................................14

1T.2.2.2. Các loại tài nguyên du lịch nhân văn1T........................................................................14

1T1.3. Phương pháp đánh giá tài nguyên du lịch1T................................................................................15

1T1.3.1. Tài nguyên du lịch tự nhiên1T .............................................................................................15

1T.3.1.1. Phương pháp đánh giá1T .............................................................................................15

1T1.3.1.2. Các chỉ tiêu đánh giá1T ...............................................................................................16

1T1.3.2. Tài nguyên du lịch nhân văn1T ...........................................................................................17

1T1.3.2.1.Các chỉ tiêu đánh giá mức độ tập trung di tích theo lãnh thổ:1T ....................................17

1T1.3.2.2. Các chỉ tiêu thể hiện chất lượng di tích:1T ...................................................................17

1T1.4. Các loại hình du lịch1T...............................................................................................................18

1T1.4.1. Du lịch sinh thái (Ecotourism)1T.........................................................................................18

1T1.4.1.1. Khái niệm về tài nguyên du lịch sinh thái1T ................................................................18

1T1.4.1.3. Các đặc trưng du lịch sinh thái1T .................................................................................20

1T1.4.1.4. Các nguyên tắc phát triển du lịch sinh thái1T ...............................................................22

1T1.4.2. Du lịch văn hóa1T ...............................................................................................................23

1T1.4.3. Du lịch MICE ( du lịch công vụ )1T ....................................................................................23

1T1.5. Sản phẩm du lịch1T ....................................................................................................................24

1T.5.1. Khái niệm sản phẩm du lịch1T ............................................................................................24

1T1.5.2. Cơ cấu sản phẩm du lịch1T .................................................................................................25

1T1.5.2.1. Những thành phần tạo lực hút 1T ..................................................................................25

1T1.5.2.2. Cơ sở du lịch1T ...........................................................................................................25

1T1.5.2.3. Dịch vụ du lịch1T ........................................................................................................25

1T1.5.2.4. Đặc tính của sản phẩm du lịch1T .................................................................................25

1T1.6. Các nguyên tắc quy hoạch điểm và tuyến du lịch1T ....................................................................27

1T1.6.1. Các nguyên tắc quy hoạch điểm du lịch.1T..........................................................................27

1T1.6.1.1. Nguyên tắc thị trường1T ..............................................................................................27

1T1.6.1.2. Nguyên tắc hiêu quả và lợi ích1T .................................................................................27

1T1.6.1.3. Nguyên tắc sắc thái đặc biệt 1T.....................................................................................27

1T1.6.1.4. Nguyên tắc bảo vệ1T ...................................................................................................27

1T1.6.2. Các nguyên tắc quy hoạch tuyến du lịch1T..........................................................................27

1T1.6.2.1. Cân đối giữa thời gian di chuyển và thời gian tham quan1T .........................................27

1T1.6.2.2. Nội dung của tuyến du lịch phải phong phú, đa dạng và mang tính đặc thù1T ..............28

1T1.6.2.3. Giá cả của tour du lịch phải phù hợp với chất lượng dịch vụ du lịch1T.........................28

1T1.6.2.4. Đảm bảo cho du khách có thời gian phục hồi sức khỏe1T ............................................28

1T1.6.2.5. Tuyến tham quan du lịch phải kết hợp với mua sắm1T.................................................28

1T1.7. Phát triển du lịch bền vững1T .....................................................................................................28

1T1.7.1. Khái niệm phát triển du lịch bền vững1T.............................................................................28

1T1.7.2. Các nguyên tắc phát triển du lịch bền vững1T .....................................................................28

1T1.7.3. Các tiêu chuẩn phát triển bền vững1T..................................................................................31

1T1.7.3.1. Quản lý hiệu quả và bền vững1T..................................................................................31

1T1.7.3.2. Gia tăng lợi ích kinh tế xã hội và giảm thiểu tác động tiêu cực đến cộng đồng địa

phương1T.................................................................................................................................31

1T1.7.3.3. Gia tăng lợi ích đối với các di sản văn hóa và giảm nhẹ các tác động tiêu cực1T ..........32

1T1.7.3.4. Gia tăng lợi ích môi trường và giảm nhẹ tác động tiêu cực1T.......................................32

1TCHƯƠNG 2: TIỀM NĂNG, HIỆN TRẠNG KHAI THÁC TÀI NGUYÊN DU

LỊCH TỈNH LONG AN1T .............................................................................................35

1T2.1. Tổng quan về tỉnh Long An1T ....................................................................................................35

1T2.1.1. Vị trí địa lý1T .....................................................................................................................35

1T2.1.2. Lịch sử hình thành1T ..........................................................................................................35

1T2.1.3. Điều kiện kinh tế - xã hội1T ................................................................................................37

1T2.1.3.1. Dân số1T .....................................................................................................................37

1T2.1.3.2. Lao động1T .................................................................................................................39

1T2.1.3.3. Cơ cấu GDP của tỉnh1T ...............................................................................................40

1T2.1.3.4. Thu nhập bình quân trên đầu người1T..........................................................................40

1T2.2. Đánh giá tiềm năng du lịch tỉnh Long An1T ...............................................................................41

1T2.2.1. Tài nguyên du lịch tự nhiên1T .............................................................................................41

1T2.2.1.1. Địa hình1T...................................................................................................................41

1T2.2.1.2. Khí hậu1T....................................................................................................................42

1T2.2.1.3. Tài nguyên nước1T ......................................................................................................43

1T2.2.1.4. Tài nguyên thực, động vật 1T .......................................................................................44

1T2.2.2. Tài nguyên du lịch nhân văn1T ...........................................................................................45

1T2.2.2.1. Di tích lịch sử văn hóa1T .............................................................................................45

1T2.2.2.2. Lễ hội1T ......................................................................................................................50

1T2.2.2.3. Dân tộc, bản sắc văn hóa, các làng nghề truyền thống, văn hóa ẩm thực1T ..................51

1T2.2.2.4. Hệ thống các bảo tàng1T..............................................................................................53

1T2.2.3. Xếp hạng các điểm tài nguyên du lịch tự nhiên và nhân văn1T ............................................53

1T2.2.3.1. Tài nguyên du lịch tự nhiên1T .....................................................................................53

1T2.2.3.2. Tài nguyên du lịch nhân văn1T ....................................................................................55

1T2.2.4. Các loại hình du lịch đa dạng khác1T ..................................................................................57

1T2.2.5. Các điểm du lịch, tuyến du lịch1T .......................................................................................60

1T2.2.5.1. Hệ thống các điểm tham quan du lịch1T ......................................................................60

1T2.2.5.2. Hệ thống các tuyến du lịch1T.......................................................................................62

1T2.2.6. Thực trạng về công tác bảo tồn tài nguyên du lịch1T ...........................................................63

1T2.3. Đánh giá các nguồn lực phát triển du lịch1T ...............................................................................64

1T2.3.1. Cơ sở hạ tầng1T ..................................................................................................................64

1T2.3.1.1 Hệ thống giao thông vận tải1T ......................................................................................64

1T2.3.1.2. Hệ thống thông tin liên lạc - viễn thông quốc tế1T .......................................................64

1T2.3.1.3. Hệ thống điện1T ..........................................................................................................65

1T2.3.1.4. Hệ thống nước1T .........................................................................................................65

1T2.3.2. Cơ sở vật chất - kĩ thuật1T ..................................................................................................67

1T2.3.3. Lao động du lịch1T .............................................................................................................68

1T2.3.2.1. Số lượng lao động du lịch1T ........................................................................................68

1T2.3.2.2. Chất lượng lao động du lịch1T .....................................................................................69

1T2.3.4. Đầu tư du lịch1T .................................................................................................................70

1T2.3.4.1. Tổng dự án1T ..............................................................................................................70

1T2.3.4.2. Tổng vốn đầu tư1T ......................................................................................................71

1T2.4. Tình hình kinh doanh du lịch1T ..................................................................................................71

1T2.4.1. Thị trường khách du lịch quốc tế và nội địa1T.....................................................................71

1T2.4.2. Doanh thu du lịch1T............................................................................................................72

1T2.4.3. Thu nhập bình quân lao động du lịch tỉnh.1T.......................................................................73

1T2.5. Đánh giá về sự phát triển bền vững du lịch tỉnh1T ......................................................................73

1T2.5.1. Quản lý1T ...........................................................................................................................73

1T2.5.2. Kinh tế1T ............................................................................................................................74

1T2.5.3. Di sản1T .............................................................................................................................74

1T2.5.4. Môi trường1T......................................................................................................................75

1T2.6. Đánh giá chung về tiềm năng thực trạng du lịch tỉnh Long An1T................................................75

1T2.6.1. Thuận lợi:1T .......................................................................................................................75

1T2.6.2. Hạn chế :1T.........................................................................................................................76

1TCHƯƠNG 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP KHAI THÁC TÀI NGUYÊN DU L

ỊCH TỈNH LONG AN THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG1T.....................78

1T3.1. Các định hướng phát triển du lịch tỉnh Long An1T .....................................................................78

1T3.1.1. Cơ sở khoa học để xây dựng định hướng1T.........................................................................78

1T3.1.2. Định hướng phát triển của du lịch tỉnh Long An 2010 - 20201T ..........................................78

1T3.1.2.1. Định hướng bảo tồn và phát triển tài nguyên và môi trường du lịch1T .........................78

1T3.1.2.2. Định hướng về phát triển các sản phẩm du lịch1T ........................................................79

1T3.1.2.3. Định hướng về đào tạo nguồn nhân lực1T ....................................................................79

1T3.1.2.4. Định hướng về đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất kĩ thuật 1T..................81

1T3.1.2.5. Định hướng về công tác quảng bá và xúc tiến du lịch1T...............................................82

1T3.1.2.6. Định hướng về công tác quản lí du lịch1T ....................................................................83

1T3.2. Các chỉ tiêu dự báo1T .................................................................................................................84

1T3.2.1. Dự báo về số lượng khách đến Long An 2010 – 20201T .....................................................84

1T3.2.2. Dự báo về doanh thu du lịch1T............................................................................................84

1T3.2.3. Dự báo nguồn nhân lực du lịch1T........................................................................................85

1T3.2.4. Dự báo về đầu tư phát triển du lịch1T..................................................................................86

1T3.3. Các giải pháp phát triển du lịch tỉnh Long An1T .........................................................................86

1T3.3.1. Giải pháp bảo tồn và phát triển tài nguyên và môi trường du lịch1T ....................................86

1T3.3.2. Giải pháp đa dạng hóa và nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ du lịch1T........................88

1T3.3.3. Giải pháp phát triển nguồn nhân lực1T ................................................................................90

1T3.3.4. Giải pháp phát triển cơ sở vật chất kĩ thuật và cơ sở hạ tầng du lịch1T ................................91

1T3.3.5. Giải pháp về tổ chức không gian du lịch1T..........................................................................92

1T3.3.6. Giải pháp quảng cáo và tiếp thị du lịch1T............................................................................93

1T3.3.7. Giải pháp về công tác quản lí du lịch1T...............................................................................93

1T3.4. Các kiến nghị1T .........................................................................................................................94

1T3.4.1. Đối với Ủy ban nhân dân tỉnh Long An1T ...........................................................................94

1T3.4.2. Đối với Sở Văn hóa - Thể thao - Du lịch tỉnh Long An1T ...................................................95

1T3.4.3. Đối với Sở Kế Hoạch Đầu Tư :1T .......................................................................................95

1T3.4.4. Đối với Trung Tâm xúc tiến du lịch1T ................................................................................95

1T3.4.5. Kiến nghị Tổng cục Du lịch:1T ...........................................................................................95

1TPHẦN KẾT LUẬN1T.....................................................................................................96

1TTÀI LIỆU THAM KHẢO1T .........................................................................................98

1TPHẦN PHỤ LỤC1T .....................................................................................................100

DANH SÁCH CÁC TỪ VIẾT TẮT

I. TIẾNG ANH

1. ASEAN: Association of Southeast Asian Nations (Hiệp hội các quốc gia Đông

Nam Á)

2. IUOTO: International Union of Offcial Travil Oragnization (liên hiệp Quốc tế các

tổ chức lữ hành chính thức)

II. TIẾNG VIỆT

1. CSKDDL: Cơ sở kinh doanh du lịch

2. CTY CP ĐT-TM: Công ty cổ phần đầu tư - thương mại

3. DLST: Du lịch sinh thái

4. DNTNVN: Doanh nghiệp tư nhân Việt Nam

5. ĐVT: Đơn vị tính

6. ĐBSCL: Đồng bằng sông Cửu Long

7. KDL: Khu du lịch

8. NXB: Nhà xuất bản

9. QHCT: Quy hoạch chi tiết

10. STT: Số thứ tự

11. SX-TM: Sản xuất - thương mại

12. TP. HCM: Thành phố Hồ Chí Minh

13. TT. UBND: Thường trực. Ủy ban nhân dân

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết đề tài

Ngày nay trên thế giới du lịch đã trở thành nhu cầu không thể thiếu của con người và là

một trong những ngành kinh tế lớn nhất hành tinh, tác động mạnh mẽ đến đời sống kinh tế -

văn hóa xã hội như tạo nguồn thu nhập, tạo việc làm, nâng cao trình độ dân trí,…

Ở Việt Nam, tại Đại hội IX của Đảng đã xác định: “…Phát triển du lịch thực sự trở

thành ngành kinh tế mũi nhọn; nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động trên cơ sở khai thác

lợi thế về điều kiện tự nhiên, sinh thái, truyền thống, văn hóa, lịch sử đáp ứng nhu cầu du lịch

trong nước và phát triển nhanh du lịch quốc tế, sớm đạt được trình độ phát triển du lịch của

khu vực…”. Ngành du lịch đã nhận được sự quan tâm to lớn của Đảng và Nhà nước nên trong

những năm qua đã đạt những thành tựu bước đầu khả quan.

Trong điều kiện đất nước ngày càng phát triển, cuộc sống của mỗi người ngày càng tất

bật thì nhu cầu đi du lịch ngày một lại cao. Mục đích là để thư giãn tinh thần và khám phá

những điều mới lạ. Trong xu thế chung của du lịch cả nước, du lịch tỉnh Long An cũng đã góp

phần tô điểm thêm cho bức tranh du lịch Việt Nam, bởi nơi đây là vùng đất được hình thành

với sự ảnh hưởng của nền văn minh Óc Eo nổi tiếng, với những phong tục tập quán tiêu biểu

cho nền văn hóa, văn nghệ dân gian đặc sắc của cộng đồng các dân tộc anh em, với truyền

thống chống giặc ngoại xâm của nhân dân “Trung dũng kiên cường toàn dân đánh giặc”. Mặt

khác, nhắc đến Long An là gợi nhớ trong ký ức và tâm hồn của người dân Việt Nam đến một

miền đất non nước nổi tiếng với nhiều địa danh ghi dấu cho một thời kỳ lịch sử oai hùng với

những tên tuổi còn ghi lại trong lịch sử dân tộc như: Nguyễn Trung Trực, Nguyễn Đình Chiểu,

Nguyễn Hữu Huân, Võ Văn Tần, Nguyễn Hữu Thọ, Nguyễn Thái Bình, Võ Thị Thắng,..

Tuy nhiên, truyền thống và con người Long An là nguồn lực quý báu của địa phương để

phát triển một nền kinh tế tổng hợp, đa ngành theo hướng công nghiệp hóa - hiện đại hóa,

trong đó có ngành du lịch. Với những ưu đãi đó hứa hẹn nhiều điều kỳ thú, hấp dẫn du khách

bốn phương đến tham quan cảnh đẹp sông nước Đồng Tháp Mười. Nhưng hiện nay nhìn

chung ngành du lịch Long An chưa phát triển tương xứng với tiềm năng sẵn có của mình, công

tác quản lý kinh doanh còn nhiều hạn chế. Vì những lý do trên, tôi đã chọn đề tài: “Tiềm năng,

thực trạng và định hướng khai thác tài nguyên du lịch tỉnh Long An theo huớng phát triển bền

vững” với mong muốn có những đóng góp thiết thực vào việc phát triển du lịch của tỉnh nhà

để Long An luôn là điểm đến hấp dẫn của du khách trong và ngoài nước.