Thành phần sâu mọt, đặc điểm sinh học, sinh thái phát sinh gây hại loài callosobruchus maculatus f. trên hạt đỗ xanh, đỗ tương nhập khẩu từ trung quốc qua cứu khẩu lạng sơn (2008 - 2009) và biện pháp phòng trừ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI

--------------------

NGUYỄN LÂM GIANG

THµNH PHÇN S¢U MäT, §ÆC §IÓM SINH HäC, SINH TH¸I

PH¸T SINH G¢Y H¹I LOµI Callosobruchus maculatus F. TR£N

H¹T §ç XANH, §ç T¦¥NG NHËP KHÈU Tõ TRUNG QUèC

QUA CöA KHÈU L¹NG S¥N (2008 - 2009) Vµ BIÖN PH¸P

PHßNG TRõ

LUẬN VĂN THẠC SĨ NÔNG NGHIỆP

Chuyên ngành: BẢO VỆ THỰC VẬT

Mã số: 60.62.10

Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. HÀ QUANG HÙNG

HÀ NỘI - 2009

i

LỜI CAM ĐOAN

- Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là

trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào.

- Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn

đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ

nguồn gốc.

Tác giả luận văn

Nguyễn Lâm Giang

ii

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới GS.TS. Hà Quang Hùng, người

đã hướng dẫn, chỉ bảo tận tình và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện đề

tài và hoàn chỉnh luận văn của mình.

Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo trong Bộ môn Côn trùng,

Khoa Nông học, Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội đã tạo mọi điều kiện

thuận lợi, giúp đỡ tôi trong suốt thời gian thực hiện luận văn này.

Tôi xin bảy tỏ lòng biết ơn đến sự giúp đỡ nhiệt tình của lãnh đạo và

tập thể cán bộ Chi cục Kiểm dịch thực vật vùng 7 - Lạng Sơn, đã động viên

và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi thực hiện đề tài nghiên cứu và hoàn thành

khoá học cao học.

Để hoàn thành luận văn, tôi còn nhận được sự động viên, khích lệ của

bạn bè và những người thân trong gia đình. Tôi xin chân thành cảm ơn tất cả

những tình cảm cao quý đó.

Hà Nội, ngày 15 tháng 9 năm 2009

Tác giả

Nguyễn Lâm Giang

iii

MỤC LỤC

Lời cam đoan i

Lời cảm ơn ii

Mục lục iii

Danh mục bảng v

Danh mục hình vii

1. MỞ ĐẦU 1

1.1 Đặt vấn đề 1

1.2 Mục đích và yêu cầu của đề tài. 3

1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4

1.4 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài 4

2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU 5

2.1 Những nghiên cứu nước ngoài 5

2.2 Những nghiên cứu trong nước 8

2.3 Tình hình nghiên cứu sâu mọt hại nông sản nhập khẩu vào Việt Nam 12

2.4 Tình hình nhập khẩu hạt đỗ xanh, đỗ tương và công tác kiểm

dịch thực vật 14

3. ĐỐI TƯỢNG, THỜI GIAN, ĐỊA ĐIỂM, VẬT LIỆU, NỘI

DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 15

3.1 Đối tượng, thời gian, địa điểm, vật liệu và nội dung nghiên cứu 15

3.2 Phương pháp nghiên cứu 16

4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI 23

4.1 Thành phần côn trùng gây hại trên hạt đỗ xanh, đỗ tương nhập khẩu 23

4.1.1 Thành phần côn trùng hại hạt đỗ xanh đỗ tương nhập khẩu và

bảo quản trong kho 23

iv

4.1.2 Đặc điểm hình thái của các loài sâu mọt hại trên hạt đỗ xanh, đỗ

tương nhập khẩu 28

4.3 Nghiên cứu đặc điểm hình thái của mọt đậu đỏ Callosobruchus

maculatus (F) gây hại trên hạt đỗ xanh, đỗ tương 33

4.3.1 Pha trứng 34

4.3.2 Pha sâu non 35

4.3.3 Nhộng và trưởng thành Error! Bookmark not defined.

4.4 Nghiên cứu đặc điểm sinh học, sinh thái của mọt đậu đỏ

Callosobruchus maculatus (F) gây hại trên hạt đỗ xanh, đỗ tương 39

4.4.1 Ảnh hưởng của nhiệt độ đến thời gian phát dục của mọt đậu đỏ

Callosobruchus maculatus (F) 39

4.4.2 Ảnh hưởng của nhiệt độ đến khả năng sinh sản của mọt đậu đỏ

Callosobruchus maculatus (F) 41

4.5 Điều tra tình hình gây hại và diễn biến mật độ của

Callosobruchus maculatus F 43

4.5.1 Tình hình gây hại 43

4.5.2 Diễn biến mật độ sâu mọt gây hại trên hạt đỗ xanh, đỗ tương

nhập khẩu 45

4.6 Nghiên cứu hiệu lực của thuốc xông hơi Phosphine (thuốc

thương phẩm Quickphos 56%) đối với mọt đậu đỏ

Callosobruchus maculatus (F) 51

5. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 54

5.1 Kết luận 54

5.2 Đề nghị 55

TÀI LIỆU THAM KHẢO 57

PHỤ LỤC 60

v

DANH MỤC BẢNG

STT Tên bảng Trang

4.1. Thành phần côn trùng gây hại trên hạt đỗ xanh nhập khẩu

(tại Lạng Sơn - 2009) 24

4.2. Thành phần côn trùng gây hại trên hạt đỗ tương nhập khẩu

(tại Lạng Sơn - 2009) 24

4.3. Thành phần côn trùng gây hại trên hạt đỗ xanh (tại các kho bảo

quản sau nhập khẩu, Lạng Sơn - 2009) 25

4.4. Thành phần côn trùng gây hại trên hạt đỗ tương (tại các kho bảo

quản sau nhập khẩu, Lạng Sơn - 2009) 26

4.5. Tỷ lệ loài sâu mọt gây hại trên hạt đỗ xanh nhập khẩu và trong

kho bảo quản (tại Lạng Sơn - 2009) 28

4.6. Tỷ lệ loài sâu mọt gây hại trên hạt đỗ tương nhập khẩu và trong

kho bảo quản (tại Lạng Sơn - 2009) 28

4.7. Kích thước trứng của mọt đậu đỏ Callosobruchus maculatus (F)

trên các thức ăn khác nhau. 34

4.8. Kích thước pha sâu non cảu mọt đậu đỏ Callosobruchus

maculatus (F) trên thức ăn hạt đỗ đũa, đỗ xanh, và đỗ tương 35

4.9. Kích thước pha nhộng và trưởng thành của mọt đậu đỏ

Callosobruchus maculatus (F) trên thức ăn hạt đỗ đũa, đỗ xanh và

đỗ tương. 37

4.10. Thời gian phát dục các pha của mọt đậu đỏ Callosobruchus

maculatus (F) nuôi trên hạt đỗ xanh. 39

4.11. Thời gian phát dục các pha của mọt đậu đỏ Callosobruchus

maculatus (F) nuôi trên hạt đỗ tương. 40

4.12. Ảnh hưởng của nhiệt độ đến khả năng sinh sản của mọt đậu đỏ

Callosobruchus maculatus (F) nuôi trên hạt đỗ xanh. 42

vi

4.13. Ảnh hưởng của nhiệt độ đến khả năng sinh sản của mọt đậu đỏ

Callosobruchus maculatus (F) nuôi trên hạt đỗ tương. 42

4.14. Mức độ gây hại của mọt đậu đỏ Callosobruchus maculatus (F)

trên các thức ăn khác nhau 44

4.15. Diễn biến mật độ mọt đậu đỏ Callosobruchus maculatus (F) gây

hại trên hạt đỗ xanh, đỗ tương nhập khẩu (tại cửa khẩu Tân Thanh

- Lạng Sơn 2009) 46

4.16. Diễn biến mật đọ mọt đậu đỏ Callosobruchus maculatus (F) gây

hại trên hạt đỗ xanh, đỗ tương trong kho bảo quản (Lạng Sơn

2009) 48

4.17. Diễn biến mật độ của mọt đậu xanh Callosobruchus chinensis L

và mọt đục hạt Rhizopertha dominica F gây hại trên hạt đỗ xanh,

đỗ tương nhập khẩu (tại cửa khẩu Tân Thanh - Lạng Sơn 2009) 49

4.18. Hiệu lực của thuốc Phosphine đối với mọt đậu đỏ Callosobruchus

maculatus (F), thời gian xông hơi là 3 ngày 52

4.19. Hiệu lực của thuốc Phosphine đối với mọt dậu đỏ Callosobruchus

maculatus (F), thời gian xông hơi là 4 ngày 52

4.20. Hiệu lực của thuốc Phosphine đối với mọt đậu đỏ Callosobruchus

maculatus (F), thời gian xông hơi là 5 ngày 53

vii

DANH MỤC HÌNH

STT Tên hình Trang

4.1. Diễn biến mật độ mọt đậu đỏ Callosobruchus maculatus (F) gây

hại trên hạt đỗ xanh, đỗ tương nhập khẩu (tại cửa khẩu Tân Thanh

- Lạng Sơn 2009) 47

4.2. Diễn biến mật đọ mọt đậu đỏ Callosobruchus maculatus (F) gây

hại trên hạt đỗ xanh, đỗ tương trong kho bảo quản (Lạng Sơn

2009) 48

4.3a. Diễn biến mật độ của mọt đậu xanh Callosobruchus chinensis L gây

hại trên hạt đỗ xanh, đỗ tương nhập khẩu (tại cửa khẩu Tân Thanh

- Lạng Sơn 2009) 50

4.3b. Diễn biến mật độ của mọt đục hạt Rhizopertha dominica F gây

hại trên hạt đỗ xanh, đỗ tương nhập khẩu (tại cửa khẩu Tân Thanh

- Lạng Sơn 2009) 50