Thanh khoản tại ngân hàng thương mại cổ phần Nam Việt: Luận văn thạc sĩ kinh tế / Đoàn Phương Thảo

BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

ĐOÀN PHƯƠNG THẢO

THANH KHOẢN TẠI NGÂN HÀNG

THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NAM VIỆT

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2013

BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

ĐOÀN PHƯƠNG THẢO

THANH KHOẢN TẠI NGÂN HÀNG

THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NAM VIỆT

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

Chuyên ngành Kinh tế Tài chính, Ngân hàng

Mã số: 60.31.12

Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN THỊ LOAN

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2013

LỜI CAM ĐOAN

---***---

Tôi tên là: Đoàn Phương Thảo

Sinh ngày: 07 tháng 01 năm 1985 – tại Đồng Nai.

Quê quán: Thái Bình.

Hiện đang ở: 189/22E Đình Phong Phú, Phường Tăng Nhơn Phú B,

Quận 9, TP.Hồ Chí Minh

Là học viên cao học khóa XI, niên khóa (2009-2012) của Trường Đại

học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh. Mã số học viên: 020111090116.

Cam đoan đề tài: “Thanh khoản tại ngân hàng thương mại cổ phần Nam

Việt”.

Là luận văn thạc sỹ Kinh tế, chuyên ngành Kinh tế Tài chính, Ngân

hàng; Mã số: 60.31.12

Luận văn được thực hiện tại Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí

Minh.

Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Loan.

Đề tài này là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu

có tính độc lập riêng, không sao chép bất kỳ tài liệu nào và chưa được công

bố toàn bộ nội dung này bất kỳ ở đâu; các số liệu, các nguồn trích dẫn trong

luận văn được chú thích nguồn gốc rõ ràng, minh bạch.

Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan danh dự của tôi.

Ngày 22 tháng 5 năm 2013

Ký tên

Đoàn Phương Thảo

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Từ viết tắt Nghĩa Tiếng Việt

ACB Ngân hàng thương mại cổ phần Á Châu

CSTT Chính sách tiền tệ

ĐHĐCĐ Đại hội đồng cổ đông

Eximbank Ngân hàng thương mại cổ phần Xuất nhập khẩu Việt

Nam

FCB Ngân hàng thương mại cổ phần Đệ Nhất

Navibank Ngân hàng thương mại cổ phần Nam Việt

NHNN Ngân hàng Nhà nước

NHTM Ngân hàng thương mại

NHTMCP Ngân hàng thương mại cổ phần

NHTW Ngân hàng trung ương

HSBC Ngân hàng Hồng Kông và Thượng Hải

TCTD Tổ chức tín dụng

TCKT Tổ chức kinh tế

TNB Ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam Tín Nghĩa

Sacombank Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn thương tín

SCB Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn

USD Đô la Mỹ

VND Đồng Việt Nam

VPBANK Ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam Thịnh

Vượng

DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ, HÌNH

TT

TT BẢNG,

BIỂU ĐỒ,

HÌNH

TÊN BẢNG, BIỂU ĐỒ, HÌNH TRANG

1 Bảng 2.1

Cơ cấu dư nợ Ngân hàng TMCP Nam Việt

2009 – 2012.

29

2 Bảng 2.2

Tốc độ tăng trưởng tài sản, vốn điều lệ, vốn

huy động và dư nợ của NaviBank năm 2011-

2012

30

3 Bảng 2.3

Đầu tư trái phiếu doang nghiệp Ngân hàng

TMCP Nam Việt 2009-2012.

33

4 Bảng 2.4

Tình hình hoạt động đầu tư Ngân hàng

TMCP Nam Việt 2009-2012.

34

5 Bảng 2.5

Tiền gửi thị trường liên ngân hàng Navibank

2011-2012

42

6 Bảng 2.6

Tỷ lệ nợ xấu của Ngân hàng TMCP Nam Việt

so với các ngân hàng TMCP khác trên TP.Hồ

Chí Minh giai đoạn từ năm 2009-2012.

47

7 Bảng 2.7

Chỉ số tiền mặt Ngân hàng TMCP Nam Việt

2009 – 2012

52

8 Bảng 2.8

Góp vốn đầu tư của Ngân hàng TMCP Nam

Việt vào các công ty thuộc đối tượng liên

quan cổ đông lớn đến 31/12/2012.

65

9 Biểu đồ 2.1 Tình hình huy động vốn ngân hàng TMCP

Nam Việt 2009-2012. 27

10 Biểu đồ 2.2

Tốc độ tăng trưởng dư nợ, huy động vốn và

tài sản của Ngân hàng TMCP Nam Việt

2009-2012.

31

11 Biểu đồ 2.3

Lợi nhuận trước thuế của Ngân hàng TMCP

Nam Việt từ 2009-2012.

34

12 Biểu đồ 2.4

Thị phần NHTMCP Nam Việt theo kết quả

điều tra

63

13 Hình 2.1

Cơ cấu điều hành quản trị thanh khoản tại

Ngân hàng TMCP Nam Việt

37

MỤC LỤC

Trang bìa phụ Trang

Lời cam đoan

Danh mục từ viết tắt

Danh mục bảng, biểu đồ, hình

Mục lục

Mở đầu

CHƯƠNG 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THANH KHOẢN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG

MẠI ............................................................................................................... 01

1.1. KHÁI QUÁT VỀ THANH KHOẢN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

....................................................................................................................... 01

1.1.1. Khái niệm về thanh khoản ngân hàng......................................... 01

1.1.2. Vai trò của thanh khoản trong ngân hàng................................... 01

1.1.3. Cung cầu thanh khoản................................................................. 03

1.2. RỦI RO THANH KHOẢN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI........ 08

1.2.1. Khái niệm về rủi ro thanh khoản NHTM.................................... 08

1.2.2. Hậu quả của vấn đề thanh khoản NHTM ................................... 09

1.2.3. Nguyên nhân vấn đề thanh khoản............................................... 09

1.3. CHỈ TIÊU ĐÁNH GIÁ VỀ THANH KHOẢN TẠI NGÂN HÀNG

THƯƠNG MẠI VÀ NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG.......................................... 11

1.3.1. Chỉ tiêu đánh giá về thanh khoản tại ngân hàng thương mại ..... 11

1.3.2. Các nhân tố ảnh hưởng thanh khoản tại ngân hàng thương mại. 15

1.4. KINH NGHIỆM QUẢN LÝ THANH KHOẢN TẠI MỘT SỐ NGÂN

HÀNG TRÊN THẾ GIỚI VÀ VIỆT NAM .................................................. 16

1.4.1. Thanh khoản tại HSBC và ACB – Việt Nam ............................. 16

1.4.2. Bài học kinh nghiệm về quản lý thanh khoản đối với NHTM Việt

Nam .............................................................................................................. 21

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1.............................................................................. 23

CHƯƠNG 2

THỰC TRẠNG VỀ THANH KHOẢN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

CỔ PHẦN NAM VIỆT................................................................................. 24

2.1. GIỚI THIỆU VỀ TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CHỦ

YẾU CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NAM VIỆT.......... 24

2.1.1. Cơ cấu tổ chức của ngân hàng thương mại cổ phần Nam Việt .. 24

2.1.2. Hoạt động kinh doanh chủ yếu tại Ngân hàng thương mại Nam

Việt ............................................................................................................... 26

2.2. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ THANH KHOẢN TẠI NGÂN HÀNG

THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NAM VIỆT...................................................... 35

2.2.1. Tổ chức và quy định nội bộ liên quan đến họat động thanh khoản

tại Ngân hàng thương mại cổ phần Nam Việt............................................... 35

2.2.2. Trạng thái thanh khoản tại Ngân hàng thương mại cổ phần Nam

Việt ............................................................................................................... 41

2.2.3. Đánh giá thanh khoản NHTMCP Nam Việt qua các chỉ số thanh

khoản ............................................................................................................. 52

2.2.4. Kết quả khảo sát niềm tin và thị phần khách hàng tại Ngân hàng

thương mại cổ phần Nam Việt ...................................................................... 56

2.3. KẾT QUẢ VÀ HẠN CHẾ TRONG THANH KHOẢN TẠI NGÂN

HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NAM VIỆT ......................................... 57

2.3.1. Kết quả đạt được trong thanh khoản tại Ngân hàng thương mại cổ

phần Nam Việt .............................................................................................. 57

2.3.2. Các hạn chế về thanh khoản tại Ngân hàng thương mại cổ phần

Nam Việt và nguyên nhân............................................................................. 58

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2.............................................................................. 70

CHƯƠNG 3

GIẢI PHÁP GÓP PHẦN NGĂN NGỪA, HẠN CHẾ RỦI RO THANH

KHOẢN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NAM VIỆT ..... 71

3.1. GIẢI PHÁP ĐỐI VỚI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NAM

VIỆT.............................................................................................................. 71

3.1.1. Nhóm biện pháp liên quan đến cung cầu thanh khoản ............... 71

3.1.2. Nhóm biện pháp hoàn thiện quy trình quản lý thanh khoản....... 77

3.1.3. Nhóm biện pháp hỗ trợ quản lý thanh khoản.............................. 80

3.2. GIẢI PHÁP ĐỐI VỚI CƠ QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ............... 82

3.2.1. Ổn định môi trường kinh tế vĩ mô .............................................. 82

3.2.2. Hoàn thiện hành lang pháp lý ..................................................... 83

3.2.3. Vận dụng linh hoạt các công cụ của chính sách tiền tệ .............. 84

3.2.4. Tăng cường công tác thanh tra giam sát nhằm hạn chế tình trạng

lợi ích nhóm................................................................................................... 86

3.2.5. Phối hợp kịp thời với Ngân hàng thương mại trong công tác hỗ trợ

thanh khoản ................................................................................................... 87

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3.............................................................................. 89

KẾT LUẬN................................................................................................... 90

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu ngập trong cuộc khủng hoảng, kinh

tế Việt Nam cũng chịu ảnh hưởng rất lớn. Bất ổn kinh tế diễn ra liên tục, suốt

năm 2010-2012 các ngân hàng phải chạy đua lãi suất để có thể giữ khách

hàng và huy động vốn. Cuộc chạy đua huy động vốn của các ngân hàng trở

thành đỉnh điểm khi lãi suất thị trường liên ngân hàng có lúc lên đến 30%-

40%. Hàng loạt nhà phân tích cho rằng nền kinh tế Việt Nam bước đầu chịu

ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu năm 2008 mà khởi đầu từ

cuộc khủng khoảng tài chính Mỹ. Theo quan điểm cá nhân tôi cho rằng cuộc

chạy đua lãi suất của các ngân hàng trong thời gian qua là điều tất yếu, đó là

hậu quả của việc quản lý nguồn tiền không hợp lý mà theo các nhà chuyên

môn thì đó là sự yếu kém về hoạt động quản trị thanh khoản của hầu hết các

NHTMCP Việt Nam trong thời gian qua.

Một doanh nghiệp không có khả năng trả các khoản nợ đến hạn thì gọi là

doanh nghiệp mất khả năng thanh toán. Còn ngân hàng khi không có khả

năng chi trả các khoản nợ đến hạn hoặc không có khả năng tài trợ các dự án

tốt thì cũng được xem là mất khả năng thanh toán. Việc một doanh nghiệp

mất khả năng thanh toán có thể ảnh hưởng đến một hoặc vài doanh nghiệp

khác có liên quan. Nhưng một ngân hàng mất khả năng thanh toán không chỉ

ảnh hưởng đến vài ngân hàng khác mà còn ảnh hưởng đến hầu hết các doanh

nghiệp khác và nghiêm trọng hơn là ảnh hưởng đến hoạt động của toàn bộ

nền kinh tế.

Rủi ro thanh khoản là một trong những rủi ro đáng lo ngại trong hoạt

động quản trị rủi ro ngân hàng. Nếu ví nền kinh tế như một cơ thể sống thì

ngân hàng và thanh khoản ngân hàng ví như quả tim của cơ thể và nguồn máu

len lỏi đến các nơi nuôi sống cơ thể, thanh khoản có ổn thì nguồn máu mới có

thể được bơm và luân chuyển tuần hoàn suốt cơ thể, giúp cơ thể khỏe mạnh.

Ngược lại, thanh khoản yếu ví như một cơ thể bị tắt nghẽn mạch máu, nhẹ thì

một phần cơ thể bị tê liệt, nặng thì cơ thể đó rơi vào sự chết.

Thanh khoản ngân hàng hoặc là làm tê liệt nền kinh tế hoặc là động lực

thúc đẩy nền kinh tế phát triển. Hiểu được tầm quan trọng của thanh khoản và

muốn đi sâu nghiên cứu những biện pháp khả thi quản lý rủi ro thanh khoản

trong ngân hàng tôi đã chọn đề tài nghiên cứu là là: Thanh khoản tại Ngân

hàng thương mại cổ phần Nam Việt.

2. Mục tiêu nghiên cứu:

Phân tích thực trạng thanh khoản tại Ngân hàng TMCP Nam Việt và đề

xuất một số giải pháp ngăn ngừa và hạn chế rủi ro thanh khoản tại Ngân hàng

TMCP Nam Việt.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:

- Đối tượng nghiên cứu: thanh khoản tại Ngân hàng TMCP Nam Việt.

- Phạm vi nghiên cứu: Ngân hàng TMCP Nam Việt từ năm 2009-2012.

4. Phương pháp nghiên cứu:

Luận văn chủ yếu dựa vào phương pháp thống kê, phương pháp suy luận,

khảo sát, phương pháp phân tích, tổng hợp để nghiên cứu luận văn.

5. Kết quả đạt được trong nghiên cứu:

Hệ thống hoá những vấn đề mang tính lý luận về ngân hàng, ngân hàng

thương mại, các vấn đề về thanh khoản, tâm lý và hành vi ngân hàng trong

quản trị thanh khoản.

Phân tích thực trạng thanh khoản tại Ngân hàng TMCP Nam Việt từ đó

đặt ra các giải pháp phòng ngừa, hạn chế các vấn đề thanh khoản tại Ngân

hàng TMCP Nam Việt.

6. Kết cấu của luận văn:

Đề tài gồm những nội dung chính sau:

- Chương 1: Cơ sở lý luận về thanh khoản tại ngân hàng thương mại.

- Chương 2: Thực trạng về thanh khoản tại Ngân hàng thương mại cổ

phần Nam Việt.

- Chương 3: Giải pháp góp phần ngăn ngừa, hạn chế các vấn đề thanh

khoản tại ngân hàng thương mại cổ phần Nam Việt.

1

CHƯƠNG 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THANH KHOẢN TẠI

NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

1.1. KHÁI QUÁT VỀ THANH KHOẢN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG

MẠI

1.1.1. Khái niệm về thanh khoản ngân hàng

Thanh khoản là khả năng tiếp cận các khoản tài sản hoặc nguồn vốn có

thể dùng để chi trả với chi phí hợp lý ngay khi nhu cầu vốn phát sinh.

Một nguồn vốn được coi là có tính thanh khoản cao khi chi phí huy

động thấp và thời gian huy động nhanh.

Một tài sản được gọi là có tính thanh khoản cao khi chi phí chuyển hóa

thành tiền thấp và có khả năng chuyển hóa ra tiền nhanh [3].

Trong ngân hàng, thanh khoản bao gồm nhiều phương diện:

- Trong ngắn hạn: Thanh khoản là khả năng ngân hàng có thể thực hiện

nghĩa vụ thanh toán ngay thời điểm chúng phát sinh liên quan đến khả năng

sinh lãi và đảm bảo thanh khoản.

- Trong dài hạn: Thanh khoản là khả năng ngân hàng huy động đủ

nguồn vốn dài hạn với lãi suất hợp lý nhằm hỗ trợ cho việc tăng tài sản.

Thanh khoản của ngân hàng được hiểu đơn giản là khả năng của ngân

hàng trong việc đáp ứng nhu cầu thanh toán của khách hàng. Một ngân hàng

có tính thanh khoản cao khi có nhiều tài sản thanh khoản hoặc có khả năng

mở rộng nguồn nhanh với chi phí thấp hoặc cả hai sao cho phù hợp với nhu

cầu thanh khoản.

1.1.2. Vai trò của thanh khoản trong ngân hàng

Một đặc tính của thanh khoản là nó phải luôn có mặt vào mọi lúc, các

khoản thanh toán phải được chi trả vào ngày đến hạn, hoặc nếu không thể trả

được, ngân hàng sẽ bị xem như không có khả năng thanh khoản. Theo thống