Thư viện tri thức trực tuyến
Kho tài liệu với 50,000+ tài liệu học thuật
© 2023 Siêu thị PDF - Kho tài liệu học thuật hàng đầu Việt Nam
Tác động của vốn chủ sở hữu, rủi ro tín dụng đến sự ổn định tài chính của Ngân hàng Thương mại Việt Nam
Nội dung xem thử
Mô tả chi tiết
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH
MAI BÌNH DƢƠNG
TÁC ĐỘNG CỦA VỐN CHỦ SỞ HỮU, RỦI RO TÍN
DỤNG ĐẾN SỰ ỔN ĐỊNH TÀI CHÍNH CỦA NGÂN
HÀNG THƢƠNG MẠI VIỆT NAM
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ
TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH
MAI BÌNH DƢƠNG
TÁC ĐỘNG CỦA VỐN CHỦ SỞ HỮU, RỦI RO TÍN
DỤNG ĐẾN SỰ ỔN ĐỊNH TÀI CHÍNH CỦA NGÂN
HÀNG THƢƠNG MẠI VIỆT NAM
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã số: 62.34.02.01
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS, TS Nguyễn Ngọc Thạch
TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2018
MỤC LỤC
TRANG PHỤ BÌA
MỤC LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC BẢNG BIỂU
TÓM TẮT ...................................................................................................................5
LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................7
LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................8
CHƢƠNG 1: GIỚI THIỆU CHUNG..........................................................................1
1.1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................................1
1.2. Khe hở nghiên cứu ...............................................................................................3
1.3. Mục tiêu nghiên cứu.............................................................................................6
1.4. Câu hỏi nghiên cứu ..............................................................................................7
1.6. Dữ liệu và phƣơng pháp nghiên cứu....................................................................8
1.7. Đóng góp khoa học của đề tài nghiên cứu .........................................................10
Về mặt lý luận.................................................................................................10
Về mặt phƣơng pháp.......................................................................................10
Ý nghĩa về mặt thực tiễn.................................................................................11
1.8. Kết cấu luận án...................................................................................................13
CHƢƠNG 2: LÝ LUẬN VỀ TÁC ĐỘNG CỦA VỐN CHỦ SỞ HỮU VÀ RỦI RO
TÍN DỤNG VỚI SỰ ỔN ĐỊNH TÀI CHÍNH CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI.
...................................................................................................................................15
2.1. Lý luận về vốn chủ sở hữu của ngân hàng thƣơng mại .....................................15
2.1.1. Khái niệm vốn chủ sở hữu của ngân hàng thƣơng mại...................................15
2.1.2. Thành phần vốn chủ sở hữu của ngân hàng thƣơng mại ................................16
2.2. Lý luận về rủi ro tín dụng tại ngân hàng thƣơng mại.........................................17
2.2.1. Khái niệm rủi ro tín dụng................................................................................17
2.2.2. Phân loại rủi ro tín dụng..................................................................................18
2.2.3. Đo lƣờng rủi ro tín dụng tại ngân hàng thƣơng mại .......................................19
2.2.4 Nguyên nhân của rủi ro tín dụng......................................................................23
2.2.4.1 Lý thuyết Thông tin bất cân xứng.................................................................23
2.2.4.2 Lý thuyết Chi phí đại diện.............................................................................24
2.3. Cơ sở lý luận về ổn định tài chính của ngân hàng thƣơng mại..........................27
2.3.1. Khái niệm về ổn định tài chính .......................................................................27
2.3.2 Khái niệm về sự ổn định tài chính của ngân hàng ...........................................29
2.3.3. Tầm quan trọng của ổn định tài chính ngân hàng...........................................30
2.3.4. Phƣơng pháp đo lƣờng sự ổn định tài chính của ngân hàng ...........................31
2.4. Lý thuyết về tác động của vốn chủ sở hữu đến sự ổn định tài chính của ngân
hàng ...........................................................................................................................35
2.4.1. Lý thuyết gia tăng vốn chủ sở hữu làm giảm sự ổn định tài chính của ngân
hàng ...........................................................................................................................35
2.4.2. Lý thuyết gia tăng vốn chủ sở hữu làm tăng sự ổn định tài chính của ngân
hàng ...........................................................................................................................37
2.5. Lý thuyết về tác động của rủi ro tín dụng đến sự ổn định tài chính của ngân
hàng ...........................................................................................................................40
2.6. Tổng quan các nghiên cứu liên quan .................................................................42
2.6.1. Các nghiên cứu vận dụng Z-score để đo lƣờng sự ổn định tài chính của các
ngân hàng thƣơng mại...............................................................................................42
2.6.2. Các nghiên cứu về tác động của vốn chủ sở hữu đến sự ổn định tài chính của
các ngân hàng thƣơng mại. .......................................................................................44
2.6.3. Các nghiên cứu về tác động của rủi ro tín dụng đến sự ổn định tài chính của
các ngân hàng thƣơng mại ........................................................................................47
2.6.4. Đánh giá các nghiên cứu trƣớc .......................................................................55
KẾT LUẬN CHƢƠNG 2..........................................................................................58
CHƢƠNG 3: PHƢƠNG PHÁP VÀ DỮ LIỆU NGHIÊN CỨU ..............................59
3.1. Quy trình nghiên cứu .........................................................................................59
3.2. Phƣơng pháp nghiên cứu....................................................................................59
3.2.1. Đo lƣờng sự ổn định tài chính của ngân hàng thƣơng mại.............................59
3.2.2. Mô hình và giả thuyết nghiên cứu ..................................................................61
3.2.2.1. Mô hình nghiên cứu .....................................................................................61
3.2.2.1. Mô tả các biến giải thích ..............................................................................64
3.2.2.3. Giả thuyết nghiên cứu ..................................................................................71
3.3.Thu thập và xử lý dữ liệu ....................................................................................74
3.4. Phƣơng pháp ƣớc lƣợng.....................................................................................76
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3..........................................................................................80
CHƢƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU TÁC ĐỘNG CỦA VỐN CHỦ SỞ HỮU
VÀ RỦI RO TÍN DỤNG ĐẾN SỰ ỔN ĐỊNH TÀI CHÍNH CỦA NGÂN HÀNG
THƢƠNG MẠI VIỆT NAM ....................................................................................81
4.1. Thống kê mô tả mẫu nghiên cứu và tƣơng quan giữa các biến .........................81
4.3. Kết quả ƣớc lƣợng mô hình: ..............................................................................85
4.3.1. Kết quả nghiên cứu tác động của vốn chủ sở hữu đến sự ổn định tài chính của
các ngân hàng thƣơng mại Việt Nam........................................................................85
4.3.2. Kết quả nghiên cứu tác động của rủi ro tín dụng đến sự ổn định tài chính của
các ngân hàng thƣơng mại Việt Nam........................................................................96
4.3.3. Tóm tắt kết quả nghiên cứu tác động của vốn chủ sở hữu, rủi ro tín dụng đến
sự ổn định tài chính của ngân hàng thƣơng mại Việt Nam.....................................109
KẾT LUẬN CHƢƠNG 4........................................................................................113
CHƢƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG SỰ ỔN ĐỊNH TÀI
CHÍNH CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI VIỆT NAM..................................114
5.1. Kết luận ............................................................................................................114
5.2. Các giải pháp nhằm tăng cƣờng sự ổn định tài chính của các ngân hàng thƣơng
mại Việt Nam ..........................................................................................................115
5.2.1. Giải pháp nhằm gia tăng vốn chủ sở hữu của các ngân hàng thƣơng mại....115
5.2.2. Giải pháp nhằm quản trị rủi ro tín dụng tại các Ngân hàng thƣơng mại ......117
5.2.3. Các giải pháp khác nhằm tăng cƣờng sự ổn định tài chính của các Ngân hàng
thƣơng mại ..............................................................................................................118
5.2.4. Xây dựng hệ thống cảnh báo sớm rủi ro tín dụng cho Ngân hàng thƣơng mại
Việt Nam .................................................................................................................119
5.3. Kiến nghị đối với Ngân hàng Nhà nƣớc Việt Nam, Chính phủ.......................121
5.4. Hạn chế và hƣớng nghiên cứu tiếp theo...........................................................123
KẾT LUẬN.............................................................................................................125
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tiếng Việt
Tiếng Anh
PHỤ LỤC 1: THỐNG KÊ MÔ TẢ VÀ MA TRẬN HỆ SỐ TƢƠNG QUAN
PHỤ LỤC 2: KẾT QUẢ HỒI QUY MÔ HÌNH
PHỤ LỤC 3: DANH SÁCH CÁC NGÂN HÀNG TRONG MẪU NGHIÊN CỨU
TÓM TẮT
Luận án “Tác động của vốn chủ sở hữu, rủi ro tín dụng đến sự ổn định
tài chính của ngân hàng thƣơng mại Việt Nam” hệ thống cơ sở phƣơng pháp
luận về vốn chủ sở hữu và rủi ro tín dụng và sự ổn định tài chính của ngân hàng
đồng thời phân tích tác động của vốn chủ sở hữu và rủi ro tín dụng với sự ổn định
tài chính của ngân hàng gắn với bối cảnh khủng hoảng tài chính thế giới và ảnh
hƣởng của nó đến các ngân hàng trong nƣớc.
Thông qua việc sử dụng dữ liệu bảng với các phƣơng pháp tác động ngẫu
nhiên (Random Effects) và tác động cố định (Fixed Effects; phƣơng pháp ƣớc lƣợng
bình phƣơng tối thiểu tổng quát khả thi (Feasible General Least Square – FGLS);
phƣơng pháp ƣớc lƣợng GMM hệ thống (System General Method of Moments) cho
thấy:
(1) Khi tỷ lệ vốn chủ sở hữu gia tăng sẽ làm gia tăng sự ổn định tài chính
của các NHTM Việt Nam, và rủi ro tín dụng gia tăng sẽ làm giảm sự ổn định tài
chính của các NHTM Việt Nam.
(2) Việc gia tăng tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên tổng tài sản (EQTA) có thể
giúp làm gia tăng sự ổn định tài chính của các NHTM Việt Nam nhƣng chỉ đến một
mức tỷ lệ nhất định nào đó. Nếu tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên tổng tài sản (EQTA) vƣợt
qua mức này thì việc gia tăng vốn chủ sở hữu lại có thể làm giảm sự ổn định tài
chính của các NHTM Việt Nam do hiệu quả hoạt động kinh doanh giảm sút. Tỷ lệ
vốn chủ sở hữu trên tổng tài sản tại điểm đảo chiều sự ổn định tài chính của các
NHTM Việt Nam chính là tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên tổng tài sản tối ƣu, mà tại mức
tỷ lệ này sự ổn định tài chính của các NHTM Việt Nam là cao nhất.
(3) Nghiên cứu chỉ ra ảnh hƣởng của khủng hoảng tài chính đến sự ổn
định tài chính của ngân hàng, kết quả nghiên cứu ý nghĩa thống kê ở mức 5% và
mang dấu âm, cho thấy rằng trong điều kiện khủng hoảng sẽ làm gia tăng sự bất ổn
định của các NHTM Việt Nam. Bên cạnh đó, trong điều kiện khủng hoảng, sự gia
tăng tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên tổng tài sản sẽ làm gia tăng sự bất ổn định của các
NHTM Việt Nam.
(4) Bên cạnh việc tìm kiếm bằng chứng về tác động của rủi ro tín dụng
đến sự ổn định tài chính của ngân hàng, nghiên cứu còn xem xét tác động này trong
điều kiện khủng hoảng tài chính vào những năm 2008 và 2009. Kết quả hồi quy cho
thấy, hệ số hồi quy của biến khủng hoảng có ý nghĩa thống kê ở mức 5% và mang
dấu âm cho thấy rằng trong điều kiện khủng hoảng, tác động ngƣợc chiều của rủi ro
tín dụng đến sự ổn định tài chính trong điều kiện khủng hoảng và chỉ số Z-score: sự
gia tăng tỷ lệ nợ xấu trên tổng dƣ nợ sẽ làm giảm sự ổn định tài chính của các
NHTM Việt Nam khi các yếu tố khác không đổi, điều này phù hợp với kết quả của
các nghiên cứu trƣớc của các quốc gia trên thế giới.
Thông qua kết quả ƣớc lƣợng của mô hình hồi quy, nghiên cứu đề xuất
những kiến nghị quản trị vốn, quản trị rủi ro tín dụng cho các NHTM Việt Nam
nhằm gia tăng sự ổn định tài chính của các NHTM.
LỜI CAM ĐOAN
Tên tôi là: Mai Bình Dƣơng; MSHV:
Sinh ngày: 20/01/1981 tại: Thanh Hóa
Quê quán: Xã Nga Thiện - Huyện Nga Sơn - Tỉnh Thanh Hóa
Hiện đang công tác tại: Trƣờng Đại học Văn lang
Là nghiên cứu sinh khóa 18 của trƣờng Đại học Ngân hàng TP HCM
Chuyên ngành Tài chính ngân hàng Mã số: 62.34.02.01
Đề tài nghiên cứu: Tác động của vốn chủ sở hữu, rủi ro tín dụng đến sự ổn định
tài chính của ngân hàng thƣơng mại Việt Nam
Dƣới đây, tôi xin cam đoan:
1. Đây là luận án do bản thân tôi trực tiếp thực hiện dƣới sự hƣớng dẫn của
Thầy PGS TS Nguyễn Ngọc Thạch.
2. Công trình này không trùng lặp với bất kỳ nghiên cứu nào khác đã đƣợc
công bố tại Việt Nam.
3. Các số liệu và thông tin trong nghiên cứu là hoàn toàn chính xác, trung thực
và khách quan, đã đƣợc xác nhận và chấp thuận của cơ sở nơi nghiên cứu.
Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm trƣớc pháp luật về những cam kết này.
TP. HCM ngày tháng năm 2018
Nghiên cứu sinh
Mai Bình Dƣơng
LỜI CẢM ƠN
Luận án này đã không thể hoàn thành nếu thiếu sự hƣớng dẫn, cổ vũ động
viên và hỗ trợ của nhiều cá nhân và tổ chức. Trƣớc tiên, tôi xin bày tỏ sự kính trọng
và lòng biết ơn sâu sắc tới PGS TS Nguyễn Ngọc Thạch đã hƣớng dẫn, động viên
giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu và viết luận án này. Những nhận xét và đánh
giá của Thầy, đặc biệt là những gợi ý về hƣớng giải quyết vấn đề trong suốt quá
trình nghiên cứu, thực sự là những bài học vô cùng quý giá đối với tôi không chỉ
trong quá trình viết luận án mà cả trong hoạt động nghiên cứu chuyên môn sau này.
Thầy luôn động viên, hổ trợ, giúp đỡ những lúc tôi cảm thấy khó khăn nhất và giúp
tôi vƣợt qua mọi trở ngại. Tôi xin bày tỏ lời cảm ơn chân thành đến các quý thấy cô
trong ban hội đồng, các Thầy, Cô đã giúp tôi từ những định hƣớng, sửa chữa về đề
tài nghiên cứu của mình. Tôi xin chân thành cảm ơn tập thể giảng viên Khoa Tài
chính ngân hàng trƣờng đại học Ngân hàng TP HCM, các Thầy Cô đã giúp đỡ, góp
ý và tạo mọi điều kiện tốt nhất cho tôi trong quá trình nghiên cứu và viết luận án
của mình. Tôi xin cảm ơn Ban Giám hiệu và tập thể giảng viên Tài chính -Kế toán
Trƣờng đại học Văn Lang, nơi tôi đang công tác, những đồng nghiệp đã chia sẻ,
động viên, giúp đỡ để tôi hoàn thành luận án này. Cuối cùng, tôi xin cảm ơn vợ và
các con đã động viên và hỗ trợ tôi rất nhiều về mặt thời gian, hy sinh về vật chất lẫn
tinh thần để giúp tôi hoàn thành luận án này.
Nghiên cứu sinh
Mai Bình Dƣơng
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
STT
Ký hiệu
viết tắt
Nghĩa đầy đủ Từ tiếng Anh
1 CPI Chỉ số giá tiêu dùng Consumer Price Index
2 FEM Mô hình tác động cố định Fixed Effects Model
3 FGLS Phƣơng pháp bình phƣơng tối thiểu tổng quát
khả thi
Feasible General
Least Square
4 GDP Tổng sản phẩm quốc nội
Gross Domestic
Product
5 GSO Tổng cục Thống kê
General Statistics
Office Of Viet Nam
6 NHNN Ngân hàng Nhà nƣớc Việt Nam
7 NHTM Ngân hàng thƣơng mại
8 GMM Phƣơng pháp Mô men tổng quát
Generalized Methods
of Moments
9 TMCP Thƣơng mại cổ phần
10 VAR Mô hình vector tự hồi quy Vector Autoregression
11 REM Mô hình tác động ngẫu nhiên
Random Effects
Model
DANH MỤC BẢNG VÀ HÌNH
Bảng 2.1. Tổng hợp các nghiên cứu liên quan..........................................................49
Bảng 3.1. Tổng hợp các biến trong mô hình nghiên cứu..........................................63
Bảng 3.2. Thống kê các ngân hàng và nguồn dữ liệu nghiên cứu ............................75
Bảng 4.1. Kết quả thống kê mô tả.............................................................................81
Bảng 4.2: Ma trận hệ số tƣơng quan .........................................................................83
Bảng 4.3: Kiểm tra đa cộng tuyến giữa các biến độc lập..........................................84
Bảng 4.4. Kết quả ƣớc lƣợng mô hình (1) bằng phƣơng pháp fixed effects: ...........85
Bảng 4.5. Kết quả ƣớc lƣợng mô hình (1) bằng phƣơng pháp random effects: .......86
Bảng 4.6. Kết quả kiểm định Hausman ....................................................................87
Bảng 4.7. Kết quả kiểm định Modified Wald ...........................................................87
Bảng 4.8. Kết quả kiểm định Wooldridge ................................................................88
Bảng 4.9. Kết quả ƣớc lƣợng mô hình (1) bằng phƣơng pháp Feasible General Least
Square – FGLS..........................................................................................................88
Bảng 4.10. Kết quả ƣớc lƣợng mô hình (2) bằng phƣơng pháp Feasible General
Least Square – FGLS ................................................................................................91
Bảng 4.11. Kết quả ƣớc lƣợng mô hình (3) bằng phƣơng pháp Feasible General
Least Square – FGLS ................................................................................................93
Bảng 4.12. Kết quả ƣớc lƣợng mô hình (3) bằng phƣơng pháp Feasible General
Least Square – FGLS ................................................................................................95
Bảng 4.13. Kết quả ƣớc lƣợng mô hình (4) bằng phƣơng pháp fixed effects: .........96
Bảng 4.14. Kết quả kiểm định Modified Wald .........................................................97
Bảng 4.15. Kết quả kiểm định Wooldridge ..............................................................97
Bảng 4.16. Kết quả ƣớc lƣợng mô hình (4) bằng phƣơng pháp Feasible General
Least Square – FGLS ................................................................................................98
Bảng 4.17. Kết quả ƣớc lƣợng mô hình (4) bằng phƣơng pháp GMM ..................102
Bảng 4.18. Kết quả ƣớc lƣợng mô hình (5) bằng phƣơng pháp GMM ..................104
Bảng 4.19. Kết quả ƣớc lƣợng mô hình (6) bằng phƣơng pháp GMM ..................105
Hình 5.1. Các cấu phần quản trị rủi ro chủ yếu ......................................................117
1
CHƢƠNG 1: GIỚI THIỆU CHUNG.
1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Hệ thống NHTM đóng vai trò rất quan trọng đối với mỗi nền kinh tế, góp
phần thu hút vốn và cung ứng các khoản tín dụng. Hoạt động kinh doanh của
NHTM phải luôn đảm bảo tính ổn định, an toàn và sinh lợi. Cùng với thị trƣờng
vốn thông qua thị trƣờng chứng khoán, thị trƣờng tiền tệ thông qua các ngân hàng
là nơi cung cấp vốn cho nền kinh tế. Với hoạt động đứng ra huy động các nguồn
vốn tạm thời nhàn rỗi ở mọi tổ chức, cá nhân, mọi thành phần kinh tế (vốn tạm
thời nhàn rỗi đƣợc giải phóng từ quá trình sản xuất, từ nguồn tiết kiệm của dân
cƣ…) thông qua nghiệp vụ tín dụng, ngân hàng thƣơng mại đã cung cấp vốn cho
nền kinh tế, đáp ứng đầy đủ kịp thời cho quá trình tái sản xuất. Chính nhờ hoạt
động của các ngân hàng thƣơng mại, đặc biệt là hoạt động tín dụng, các doanh
nghiệp có điều kiện cải thiện hoạt động kinh doanh của mình, góp phần nâng cao
hiệu quả của cả nền kinh tế. Vì vậy, chúng ta có thể khẳng định chủ thể chính đáp
ứng nhu cầu vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh chính là ngân hàng thƣơng
mại. Ngoài ra, NHTM là công cụ để Nhà nƣớc điều tiết vĩ mô nền kinh tế. Trong
sự vận hành của nền kinh tế thị trƣờng, hoạt động của ngân hàng thƣơng mại nếu
có hiệu quả sẽ thực sự trở thành công cụ hữu hiệu để Nhà nƣớc điều tiết vĩ mô nền
kinh tế. Thông qua hoạt động tín dụng và thanh toán giữa các ngân hàng thƣơng
mại trong hệ thống, các ngân hàng thƣơng mại đã góp phần mở rộng hay thu hẹp
lƣợng tiền trong lƣu thông. Hơn nữa, bằng việc cấp các khoản tín dụng cho nền
kinh tế, ngân hàng thƣơng mại thực hiện việc dắt dẫn các luồng tiền, tập hợp, phân
chia vốn của thị trƣờng điều khiển chúng một cách có hiệu quả. Vì vậy, ổn định hệ
thống NHTM đóng vai trò quan trọng trong đối với hệ thống tài chính Việt Nam.
Kể từ sau cuộc khủng hoảng tài chính thế giới 2008- 2009, đã có nhiều
chuyên gia quan tâm nghiên cứu bất ổn tài chính có thể dẫn đến nguy cơ phá sản
trên nhiều lĩnh vực nhƣ Altman (1968), Altman & ctg (1977), Zavgren (1985).
Riêng trong lĩnh vực ngân hàng có các nghiên cứu của Boyd & Graham (1986),
De Nicolo (2000), Hesse & Cihak (2007), Soedarmono & ctg (2011), Rahman &
2
ctg (2012), Fu & ctg (2014), Chiaramonte & ctg (2015), Strobel (2015). Các
nghiên cứu này tìm thấy tác động của nhiều yếu tố đến sự ổn định tài chính của
các NHTM. Tuy nhiên, một vấn đề đang đƣợc tranh luận là tác động của vốn chủ
sở hữu và rủi ro tín dụng đến sự ổn định tài chính của các NHTM. Về mặt lý
thuyết, vốn chủ sở hữu đóng vai trò quan trọng đối với một ngân hàng. Vốn chủ sở
hữu không chỉ tài trợ cho các khoản đầu tƣ của ngân hàng mà còn giúp các ngân
hàng chủ động trong hoạt động kinh doanh, gia tăng năng lực canh tranh và đảm
bảo uy tín của ngân hàng. Bên cạnh đó, lý thuyết cũng cho thấy rủi ro tín dụng xảy
ra sẽ ảnh hƣởng ngay đến thu nhập của các NHTM. Từ đó, ảnh hƣởng đến hoạt
động kinh doanh của các NHTM, tạo nên sự bất ổn định.
Một số nghiên cứu của Furlong và Keeley (1989), Keeley (1990), Van và
Roy (2003), Jacob Oduor và cộng sự (2017) cho thấy rằng vốn chủ sở hữu giúp
giảm thiểu rủi ro và gia tăng sự ổn định tài chính của các ngân hàng. Mặt khác, các
nghiên cứu thực nghiệm cũng cho thấy rủi ro tín dụng mà các ngân hàng gặp phải
với các khoản vay đã dẫn đến tình trạng mất thanh khoản của ngân hàng và đẩy
ngân hàng đến tình trạng phá sản. Kết quả này cũng đƣợc ủng hộ bởi nghiên cứu
gần đây của Björn Imbierowicz và Christian Rauch (2013).
Tại Việt Nam, kể từ sau khủng hoảng 2008 - 2009, các ngân hàng Việt
Nam đang dần hồi phục nhờ những nỗ lực tích cực trong xử lý nợ xấu của từng
ngân hàng nói riêng và Chính phủ nói chung. Nhìn lại những bất ổn của các ngân
hàng Việt Nam trong thời gian qua có thể thấy vốn chủ sở hữu và rủi ro tín dụng
đóng một vai trò quan trọng. Do đó, có thể nói trong bối cảnh Việt Nam hiện nay
việc xem xét tác động của vốn chủ sở hữu, rủi ro tín dụng đến sự ổn định tài chính
của các ngân hàng là cần thiết, đặc biệt trong giai đoạn khủng hoảng vừa qua. Bởi
vì, việc xác định mức độ và chiều hƣớng tác động của vốn chủ sở hữu, rủi ro tín
dụng đến sự ổn định tài chính của các ngân hàng sẽ giúp cho việc xây dựng các
chính sách quản trị ngân hàng phù hợp và bền vững.
3
Xuất phát từ lý do trên, đề tài “Tác động của vốn chủ sở hữu, rủi ro tín
dụng đến sự ổn định tài chính của ngân hàng thƣơng mại Việt Nam” là cần
thiết.
1.2. Khe hở nghiên cứu
Một số nghiên cứu đã đƣa ra bằng chứng về tác động của vốn chủ sở hữu
đến sự ổn định tài chính của ngân hang thƣơng mại. Điển hình nhƣ, Aggrawal và
Jacques (2001) thực hiện nghiên cứu với mẫu các ngân hàng Mỹ đã cho thấy việc
gia tăng vốn chủ sở hữu sẽ giúp các ngân hàng này ổn định hơn. Tƣơng tự nghiên
cứu của Aggrawal và Jacques (2001), Godlewski (2004) nghiên cứu rủi ro bất ổn
tài chính của các NHTM ở ba khu vực: Trung Đông, Đông Nam Á, và Nam Mỹ.
Kết quả nghiên cứu của Godlewski (2004) cho thấy việc gia tăng vốn chủ sở hữu
làm giảm thiểu rủi ro bất ổn của ngân hàng. Tuy nhiên, Rime (2001) lại cho rằng
không có mối quan hệ giữa sự ổn định và vốn trong ngân hàng. Trái với các kết
quả trên, nghiên cứu của Hakenes và Schnabel (2010) cho thấy tác động tiêu cực
của việc gia tăng vốn đến sự ổn định tài chính của các ngân hàng. Tác giả lý giải
việc gia tăng vốn sẽ làm giảm khả năng cạnh tranh của các ngân hàng. Việc gia
tăng nắm giữ vốn sẽ làm giảm các khoản tín dụng cung cấp ra thị trƣờng, điều này
sẽ làm gia tăng lãi suất cho vay dẫn đến gia tăng gánh nặng nợ của ngƣời vay. Kết
quả là các ngân hàng gặp nhiều rủi ro hơn với các khoản cấp tín dụng và gây ra tác
động tiêu cực đến sự ổn định tài chính của các ngân hàng.
Các nghiên cứu về tác động của rủi ro tín dụng đến sự ổn định tài chính của
các ngân hàng thƣơng mại tƣơng đối ít. Đầu tiên phải kể đến nghiên cứu của Beck
& ctg (2009) sử dụng 3 phƣơng pháp đo lƣờng khác nhau là chỉ số Z-score, NPLscore (Non-performing loans) và PD-score (probability of distress) đồng thời trong
đánh giá độ bất ổn tài chính của các ngân hàng tại Đức giai đoạn 1995-2007. Tiếp
theo, nghiên cứu của Consuelo Silva Buston (2012) về quản trị rủi ro và sự ổn
định tài chính của ngân hàng đƣợc thực hiện với mẫu các ngân hàng Mỹ trong giai
đoạn 2005 đến 2010. Bằng phƣơng pháp hồi quy sai số chuẩn mạnh với dữ liệu
bảng, kết quả nghiên cứu cho thấy khi rủi ro tín dụng gia tăng sẽ kéo theo sự bất