Tác động của tính bền vững doanh nghiệp đến hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp du lịch vùng Duyên hải Nam Trung Bộ tại Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG

VÕ THỊ TÂM

TÁC ĐỘNG CỦA TÍNH BỀN VỮNG DOANH NGHIỆP ĐẾN HIỆU QUẢ

HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC DOANH NGHIỆP DU LỊCH VÙNG DUYÊN HẢI

NAM TRUNG BỘ TẠI VIỆT NAM

LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH

Đồng Nai, năm 2021

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG

VÕ THỊ TÂM

TÁC ĐỘNG CỦA TÍNH BỀN VỮNG DOANH NGHIỆP ĐẾN HIỆU QUẢ

HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC DOANH NGHIỆP DU LỊCH VÙNG DUYÊN HẢI

NAM TRUNG BỘ TẠI VIỆT NAM

LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH

Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh

Mã số: 9340101

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

1. TS VÕ TẤN PHONG

2. TS MAI THỊ ÁNH TUYẾT

Đồng Nai, năm 2021

i

LỜI CẢM ƠN

Đầu tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến hai Thầy, Cô hướng dẫn gồm

TS. Võ Tấn Phong và TS. Mai Thị Ánh Tuyết. Các Thầy, Cô đã tận tình chỉ dạy, đưa ra

những định hướng và theo sát tôi trong suốt thời gian tôi thực hiện luận án. Chính sự quan

tâm và góp ý về chuyên môn cũng như những lời động viên của các Thầy, Cô trong suốt

quá trình nghiên cứu mà tôi mới có đủ quyết tâm để hoàn thành luận án này.

Tiếp theo, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban giám hiệu Trường Đại học

Lạc Hồng, quý lãnh đạo và nhân viên của Khoa Sau đại học, những giảng viên đã giảng

dạy tôi trong thời gian tôi làm NCS tại Trường Đại học Lạc Hồng đã tận tình trong công

tác giảng dạy, đã hỗ trợ và tạo điều kiện tốt nhất cho tôi trong việc hoàn thành các môn

học trong chương trình, các chuyên đề cũng như luận án.

Tôi xin cảm ơn đến các nhà lãnh đạo doanh nghiệp, các nhà quản lý, các giảng

viên đã tham gia các buổi thảo luận chuyên sâu để giúp tôi trong quá trình nghiên cứu.

Tôi xin chân thành cảm ơn đến lãnh đạo và các đồng nghiệp tại trường tôi đang

công tác vì đã luôn hỗ trợ và tạo điều kiện cho tôi hoàn thành tốt luận án của mình.

Tôi cũng xin bày tỏ lòng biết ơn đối với các tác giả của những tài liệu tôi đã tham

khảo, trích dẫn trong luận án của mình.

Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn đến gia đình vì đã luôn hỗ trợ về mặt tinh thần

và là nguồn động lực to lớn để tôi không ngừng cố gắng từng ngày trong việc hoàn thiện

luận án này.

Đồng Nai, ngày … tháng … năm 2021

Nghiên cứu sinh

Võ Thị Tâm

ii

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận án tiến sĩ: “Tác động của tính bền vững doanh nghiệp đến

hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp du lịch vùng Duyên hải Nam Trung Bộ tại Việt

Nam” là công trình nghiên cứu do chính tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của

TS. Võ Tấn Phong và TS. Mai Thị Ánh Tuyết.

Tất cả các nội dung trích dẫn trong nghiên cứu đều được ghi chi tiết trong phần danh

mục tài liệu tham khảo. Các kết quả nghiên cứu trong luận án là trung thực và chưa từng

được ai khác công bố trong bất kỳ công trình nào.

Đồng Nai, ngày … tháng … năm 2021

Nghiên cứu sinh

Võ Thị Tâm

iii

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN ......................................................................................................................i

LỜI CAM ĐOAN ...............................................................................................................ii

MỤC LỤC..........................................................................................................................iii

DANH MỤC BẢNG .........................................................................................................vii

DANH MỤC HÌNH............................................................................................................ ix

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.............................................................................................. x

TÓM TẮT LUẬN ÁN.......................................................................................................xii

CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU........................................................ 1

1.1 Lý do chọn đề tài .......................................................................................................... 1

1.1.1 Bối cảnh lý thuyết............................................................................................ 1

1.1.2 Bối cảnh thực tiễn............................................................................................ 5

1.1.3 Khoảng trống nghiên cứu ................................................................................ 8

1.2 Mục tiêu nghiên cứu của đề tài..................................................................................... 8

1.2.1 Mục tiêu tổng quát........................................................................................... 8

1.2.2 Mục tiêu cụ thể ................................................................................................ 8

1.3 Câu hỏi nghiên cứu của đề tài ...................................................................................... 9

1.4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................................ 9

1.4.1 Đối tượng nghiên cứu...................................................................................... 9

1.4.2 Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 9

1.5 Phương pháp nghiên cứu .............................................................................................. 9

1.5.1 Nghiên cứu định tính ....................................................................................... 9

1.5.2 Nghiên cứu định lượng.................................................................................. 10

1.6 Những điểm mới của luận án...................................................................................... 10

1.7 Ý nghĩa của đề tài nghiên cứu .................................................................................... 11

1.7.1 Về mặt khoa học............................................................................................ 11

1.7.2 Về mặt thực tiễn ............................................................................................ 11

1.8 Kết cấu của đề tài........................................................................................................ 12

Kết luận Chương 1............................................................................................................. 12

CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU............................. 13

2.1 Các khái niệm ............................................................................................................. 13

2.1.1 Bền vững doanh nghiệp................................................................................. 13

iv

2.1.2 Hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp .......................................................... 22

2.1.3 Mối quan hệ giữa CS và HQHĐ.................................................................... 27

2.1.4 Sự gắn bó của nhân viên................................................................................ 28

2.1.5 Sự cam kết của nhà đầu tư............................................................................. 32

2.1.6 Sự tham gia của cộng đồng địa phương ........................................................ 34

2.2 Tổng quan về các lý thuyết liên quan......................................................................... 37

2.2.1 Lý thuyết tính chính đáng (Legitimacy Theory) ........................................... 37

2.2.2 Lý thuyết thể chế (Institutional Theory)........................................................ 39

2.2.3 Lý thuyết các bên liên quan (Stakeholder Theory) ....................................... 41

2.2.4 Lý thuyết phụ thuộc nguồn lực (Resource Dependence Theory).................. 44

2.3 Lược khảo các nghiên cứu có liên quan ..................................................................... 46

2.3.1 Các nghiên cứu về tác động của CS đến HQHĐ........................................... 46

2.3.2 Các nghiên cứu liên quan đến sự tham gia của cộng đồng ........................... 49

2.3.3 Các nghiên cứu liên quan đến SGBNV......................................................... 51

2.3.4 Các nghiên cứu liên quan đến sự cam kết của nhà đầu tư............................. 53

2.4 Mô hình nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu ........................................................... 58

2.4.1 Cơ sở xây dựng mô hình ............................................................................... 58

2.4.2 Phát triển giả thuyết nghiên cứu.................................................................... 60

2.4.3 Mô hình nghiên cứu đề xuất.......................................................................... 65

Kết luận Chương 2............................................................................................................. 67

CHƯƠNG 3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................................. 68

3.1 Phương pháp luận và quy trình nghiên cứu................................................................ 68

3.1.1 Phương pháp luận.......................................................................................... 68

3.1.2 Quy trình nghiên cứu..................................................................................... 70

3.2 Nghiên cứu định tính .................................................................................................. 71

3.2.1 Thiết kế thang đo ban đầu ............................................................................. 71

3.2.2 Cơ sở để chọn biến nhâu khẩu học................................................................ 79

3.2.3 Thực hiện phương pháp thảo luận nhóm....................................................... 81

3.2.4 Kết quả nghiên cứu định tính ........................................................................ 81

3.2.5 Thiết kế bảng câu hỏi khảo sát ...................................................................... 88

3.3 Nghiên cứu định lượng sơ bộ ..................................................................................... 89

3.3.1 Phương pháp chọn mẫu ................................................................................. 89

v

3.3.2 Thu thập dữ liệu nghiên cứu sơ bộ ................................................................ 89

3.3.3 Phương pháp phân tích dữ liệu nghiên cứu sơ bộ ......................................... 90

3.3.4 Kết quả nghiên cứu định lượng sơ bộ ........................................................... 90

3.4 Nghiên cứu định lượng chính thức ............................................................................. 97

3.4.1 Thiết kế bảng câu hỏi .................................................................................... 97

3.4.2 Thiết kế mẫu .................................................................................................. 98

3.4.3 Thu thập dữ liệu nghiên cứu.......................................................................... 99

3.4.4 Phương pháp phân tích dữ liệu.................................................................... 100

Kết luận Chương 3........................................................................................................... 103

CHƯƠNG 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN....................................... 104

4.1 Tổng quan về các doanh nghiệp du lịch tại vùng DHNTB tại Việt Nam................. 104

4.2 Đặc điểm mẫu nghiên cứu chính thức ...................................................................... 107

4.3 Đánh giá mô hình đo lường ...................................................................................... 108

4.3.1 Kiểm tra độ tin cậy của thang đo................................................................. 108

4.3.2 Đánh giá giá trị hội tụ.................................................................................. 108

4.3.3 Đánh giá độ phân biệt.................................................................................. 109

4.4 Đánh giá mô hình cấu trúc (SEM)............................................................................ 110

4.4.1 Đánh giá hiện tượng đa cộng tuyến............................................................. 110

4.4.2 Đánh giá hệ số xác định có điều chỉnh R2

................................................... 111

4.4.3 Kiểm định bootstrapping ............................................................................. 112

4.4.4 Kiểm định giả thuyết ................................................................................... 114

4.5 Mức độ tác động giữa các khái niệm nghiên cứu..................................................... 114

4.5.1 Mức độ tác động trực tiếp............................................................................ 114

4.5.2 Mức độ tác động gián tiếp ........................................................................... 115

4.6 Kiểm định sự khác biệt............................................................................................. 118

4.6.1 Kiểm định sự khác biệt theo loại hình doanh nghiệp .................................. 118

4.6.2 Kiểm định sự khác biệt theo lĩnh vực hoạt động......................................... 119

4.6.3 Kiểm định sự khác biệt theo quy mô doanh nghiệp .................................... 120

4.6.4 Kiểm định sự khác biệt theo khu vực hoạt động......................................... 121

4.7 Thảo luận kết quả nghiên cứu................................................................................... 122

4.7.1 Thảo luận về mô hình nghiên cứu ............................................................... 122

4.7.2 Thảo luận về thang đo và giả thuyết nghiên cứu......................................... 123

vi

4.7.3 Thảo luận về sự khác biệt giữa các nhóm ................................................... 130

Kết luận Chương 4........................................................................................................... 132

CHƯƠNG 5. KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý QUẢN TRỊ.................................................... 133

5.1 Kết luận..................................................................................................................... 133

5.2 Hàm ý quản trị .......................................................................................................... 134

5.2.1 Hàm ý về bền vững doanh nghiệp............................................................... 135

5.2.2 Hàm ý về sự gắn bó của nhân viên.............................................................. 141

5.2.3 Hàm ý về sự tham gia của cộng đồng địa phương ...................................... 143

5.2.4 Hàm ý về sự cam kết của nhà đầu tư........................................................... 145

5.2.5 Hàm ý về sự khác biệt ................................................................................. 147

5.3 Hạn chế của luận án và hướng nghiên cứu tiếp theo................................................ 149

Kết luận Chương 5........................................................................................................... 150

CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC 1: TỔNG HỢP CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN

PHỤ LỤC 2: DANH SÁCH CHUYÊN GIA

PHỤ LỤC 3: DÀN BÀI THẢO LUẬN NHÓM CHUYÊN GIA

PHỤ LỤC 4: KẾT QUẢ THẢO LUẬN CHUYÊN GIA

PHỤ LỤC 5: BẢNG CÂU HỎI KHẢO SÁT ĐỊNH LƯỢNG SƠ BỘ

PHỤ LỤC 6: THANG ĐO CHÍNH THỨC

PHỤ LỤC 7: BẢNG CÂU HỎI KHẢO SÁT CHÍNH THỨC

PHỤ LỤC 8: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ĐỊNH LƯỢNG SƠ BỘ

PHỤ LỤC 9: THỐNG KÊ MÔ TẢ ĐỊNH LƯỢNG CHÍNH THỨC

PHỤ LỤC 10: KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ĐỊNH LƯỢNG CHÍNH THỨC

PHỤ LỤC 11: DANH SÁCH CÁC DOANH NGHIỆP KHẢO SÁT SƠ BỘ

PHỤ LỤC 12: DANH SÁCH CÁC DOANH NGHIỆP

vii

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1: Tóm tắt một số lý thuyết và nghiên cứu điển hình ........................................... 57

Bảng 3.1: Thang đo CS về phương diện kinh tế ............................................................... 73

Bảng 3.2: Thang đo CS về phương diện xã hội................................................................. 73

Bảng 3.3: Thang đo CS về phương diện môi trường ........................................................ 74

Bảng 3.4: Thang đo SGBNV............................................................................................. 75

Bảng 3.5: Thang đo SCKNĐT .......................................................................................... 76

Bảng 3.6: Thang đo STGCĐĐP ........................................................................................ 78

Bảng 3.7: Thang đo HQHĐ............................................................................................... 79

Bảng 3.8: Thang đo CS đối với phương diện kinh tế........................................................ 84

Bảng 3.9: Thang đo CS đối với phương diện xã hội......................................................... 84

Bảng 3.10: Thang đo CS đối với phương diện môi trường............................................... 85

Bảng 3.11: Thang đo SGBNV........................................................................................... 86

Bảng 3.12: Thang đo SCKNĐT ........................................................................................ 86

Bảng 3.13: Thang đo STGCĐĐP ...................................................................................... 87

Bảng 3.14: Thang đo HQHĐ............................................................................................. 88

Bảng 3.15: Đặc điểm mẫu nghiên cứu sơ bộ..................................................................... 91

Bảng 3.16: Kiểm định sơ bộ độ tin cậy của thang đo CS.................................................. 92

Bảng 3.17: Kiểm định sơ bộ độ tin cậy của thang đo SGBNV......................................... 92

Bảng 3.18: Kiểm định sơ bộ độ tin cậy của thang đo SCKNĐT....................................... 93

Bảng 3.19: Kiểm định sơ bộ độ tin cậy của thang đo STGCĐĐP .................................... 94

Bảng 3.20: Kiểm định sơ bộ độ tin cậy của thang đo HQHĐ........................................... 94

Bảng 3.21: Kết quả phân tích nhân tố khám phá EFA...................................................... 95

Bảng 3.22: Kết quả KMO và Bartlett’s Test ..................................................................... 96

Bảng 3.23: Thống kê số lượng doanh nghiệp du lịch được chọn trong vùng ................... 99

Bảng 3.24 Các tiêu chí đánh gia mô hình đo lường ........................................................ 101

Bảng 3.25 Các tiêu chí đánh giá mô hình cấu trúc.......................................................... 102

Bảng 3.26 Các bước kiểm định vai trò trung gian........................................................... 102

Bảng 3.27 Các điều kiện của tiêu chí CI và VAF ........................................................... 103

Bảng 4.1: Thống kê số doanh nghiệp đang hoạt động tại thời điểm 31/12 hàng năm trong

vùng DHNTB .................................................................................................................. 104

Bảng 4.2: Thống kê số lượng doanh nghiệp du lịch trong vùng DHNTB ...................... 105

viii

Bảng 4.3: Danh sách các tỉnh thành trong vùng DHNTB............................................... 106

Bảng 4.4: Đặc điểm mẫu nghiên cứu chính thức ............................................................ 107

Bảng 4.5: Kết quả kiểm tra độ tin cậy của thang đo ....................................................... 109

Bảng 4.6: Kiểm định giá trị phân biệt (Fornell-Larcker) ................................................ 109

Bảng 4.7: Kết quả HTMT................................................................................................ 110

Bảng 4.8: Giá trị phóng đại phương sai (VIF) ................................................................ 110

Bảng 4.9: Đánh giá mức độ phù hợp mô hình................................................................. 111

Bảng 4.10: Kết quả R

2 điều chỉnh.................................................................................... 111

Bảng 4.11: Kết quả ước lượng mô hình cấu trúc............................................................. 112

Bảng 4.12: Kết quả kiểm định giả thuyết nghiên cứu ..................................................... 114

Bảng 4.13: Tác động trực tiếp, gián tiếp và tổng tác động.............................................. 115

Bảng 4.14: Tác động gián tiếp......................................................................................... 116

Bảng 4.15: Kiểm định Welch theo loại hình doanh nghiệp ............................................ 118

Bảng 4.16: So sánh đa nhóm đối với loại hình doanh nghiệp......................................... 119

Bảng 4.17: Kiểm định ANOVA theo lĩnh vực hoạt động ............................................... 119

Bảng 4.18: So sánh đa nhóm đối với lĩnh vực hoạt động................................................ 120

Bảng 4.19: Kiểm định ANOVA theo quy mô doanh nghiệp .......................................... 120

Bảng 4.20: So sánh đa nhóm đối với quy mô doanh nghiệp........................................... 121

Bảng 4.21: Kiểm định ANOVA theo khu vực hoạt động ............................................... 121

Bảng 4.22: Thống kê mô tả về phương diện kinh tế ....................................................... 123

Bảng 4.23: Thống kê mô tả về phương diện xã hội ........................................................ 124

Bảng 4.24: Thống kê mô tả về phương diện môi trường ................................................ 125

Bảng 4.25: Thống kê mô tả thang đo về SGBNV........................................................... 126

Bảng 4.26: Thống kê mô tả thang đo về SCKNĐT......................................................... 127

Bảng 4.27: Thống kê mô tả thang đo về STGCĐĐP ...................................................... 128

Bảng 4.28: Thống kê mô tả thang đo về HQHĐ............................................................. 130

ix

DANH MỤC HÌNH

Hình 2.1: Mô hình mối quan hệ giữa môi trường, kinh tế và xã hội với thành quả hoạt động

của doanh nghiệp của Kocmanová và Dočekalová (2011) ............................................... 15

Hình 2.2: Mô hình sự phát triển của CS của Wilson (2003)............................................. 20

Hình 2.3: Mô hình của Mohammed (2013)....................................................................... 22

Hình 2.4: Mô hình nghiên cứu đề xuất của Shamil và cộng sự (2012)............................. 46

Hình 2.5: Mô hình khung bền vững của Sy (2016)........................................................... 48

Hình 2.6: Mô hình nghiên cứu của Rojana Thammajinda (2013)..................................... 51

Hình 2.7: Mô hình nghiên cứu đề xuất.............................................................................. 66

Hình 3.1: Quy trình nghiên cứu......................................................................................... 72

Hình 4.1: Kết quả đánh giá mô hình nghiên cứu............................................................. 113

x

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Từ viết tắt Từ tiếng Anh Từ tiếng Việt

AC Affective Commitment Sự gắn bó vì tình cảm

AVE Average Variance Extracted Trung bình phương sai trích

BE Business Excellence Mô hình kinh doanh hoàn hảo

BSC Balanced Scorecard Thẻ điểm cân bằng

CC Continuance Commitment Sự gắn bó để duy trì

CĐĐP Community Cộng đồng địa phương

CIEM Central Institute for Economic

Management

Viện Nghiên cứu và Quản lý kinh

tế Trung ương

CR Composite Reliability Chỉ số độ tin cậy tổng hợp

CS Corporate Sustainability Bền vững doanh nghiệp

CSMN Corporate Sustainability

Measurement Network

Mạng đo lường bền vững doanh

nghiệp

CSR Corporate Social Responsibility Trách nhiệm xã hội của doanh

nghiệp

DHNTB South Central Coast Duyên hải Nam Trung Bộ

DNDL Tourist Businesses Doanh nghiệp du lịch

DNNVV Small and Medium-sized

Enterprises Doanh nghiệp vừa và nhỏ

EFA Exploratory Factor Analysis Phân tích nhân tố khám phá

ERP Enterprise Resource Planning Lập kế hoạch nguồn lực doanh

nghiệp

HTMT Heteroưait Monotrait Ratio Tỷ lệ đặc điểm dị biệt – đặc điểm

đơn nhất

HQHĐ Corporate Performance Hiệu quả hoạt động

IUCN

International Union

for Conservation of Nature and

Natural Resources

Hiệp hội Bảo tồn Thiên nhiên và

Tài nguyên Thiên nhiên Quốc tế

JETRO Japan External Trade

Organization

Tổ chức Xúc tiến thương mại Nhật

Bản

ME Margin of Error Sai số chọn mẫu

MSSA Matrix of Sustainable Strategic

Alignment

Ma trận liên kết chiến lược bền

vững

NC Normative commitment Sự gắn bó vì đạo đức

PLS_SEM Partial Least Square – Structural

Equation Model

Mô hình cấu trúc tuyến tính dựa

trên phương pháp bình phương tối

thiểu

xi

Từ viết tắt Từ tiếng Anh Từ tiếng Việt

PTBV Sustainable Development Phát triển bền vững

ROA Return on Assets Lợi nhuận trên tài sản

ROE Return on Equity Lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu

ROI Return on Investment Lợi tức đầu tư

SCKNĐT Investor Commitment Sự cam kết của nhà đầu tư

SEM Structural Equation Modeling Mô hình cấu trúc tuyến tính

SGBNV Employee Commitment Sự gắn bó của nhân viên

STGCĐĐP Community Participation Sự tham gia của cộng đồng địa

phương

TBL Triple Bottom Line Ba điểm mấu chốt

TQM Total Quality Management Quản lý chất lượng toàn diện

UNCED The United Nations Conference

on Environment and Development

Hội nghị Liên Hiệp Quốc về Môi

trường và Phát triển

UNCTAD United Nations Conference on

Trade and Developmen

Hội nghị Liên Hiệp Quốc về

Thương mại và Phát triển

UNWTO The World Tourism Organization Tổ chức Du lịch Thế giới

VCCI Vietnam Chamber of Commerce

and Industry

Phòng Thương mại và Công nghiệp

Việt Nam

VIF Variance Inflation Factor Chỉ số giá trị phóng đại phương sai

WCED The World Commission on

Environment and Development

Ủy ban về Môi trường và Phát triển

Thế giới

WTTC The World Travel & Tourism

Council

Hội đồng Du lịch và Lữ hành Thế

giới

xii

TÓM TẮT LUẬN ÁN

Trong bối cảnh hội nhập và toàn cầu hóa, thế giới đang phải đối mặt với nhiều thách

thức nghiêm trọng như biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, sự bất bình đẳng và chia rẽ

xã hội. Thực tế cho thấy nhận thức và thực tiễn về bền vững doanh nghiệp giữa các nước

phát triển và phần còn lại, cũng như giữa các nước phương Tây và phương Đông có những

khác biệt. Trong bối cảnh đó, các nghiên cứu về bền vững doanh nghiệp đã và đang nhận

được nhiều sự quan tâm vì lợi ích to lớn mà bền vững doanh nghiệp mang đến cho các

doanh nghiệp nói riêng và cho toàn xã hội nói chung. Tuy nhiên, phần lớn các nghiên cứu

về bền vững doanh nghiệp được thực hiện ở các nước phát triển. Đến thời điểm hiện tại,

trên thế giới và ở Việt Nam, tác giả chưa tìm thấy nghiên cứu thực nghiệm nào kiểm tra tác

động của bền vững doanh nghiệp đến hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp và vai trò trung

gian của sự gắn bó của nhân viên, sự cam kết của nhà đầu tư và sự tham gia của cộng đồng

địa phương.

Mục tiêu nghiên cứu của luận án là xác định và đo lường mức độ ảnh hưởng của bền

vững doanh nghiệp đến hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp du lịch và vai trò trung

gian của sự gắn bó của nhân viên, sự cam kết của nhà đầu tư, sự tham gia của cộng đồng

địa phương ảnh hưởng đến tác động này. Từ đó, luận án đưa ra các hàm ý quản trị cho các

doanh nghiệp du lịch vùng Duyên hải Nam Trung Bộ tại Việt Nam nhằm giúp các doanh

nghiệp tăng cường hiệu quả hoạt động. Nghiên cứu sử dụng kỹ thuật PLS-SEM với phần

mềm Smart PLS 3.2.8 để kiểm định mô hình và các giả thuyết nghiên cứu. Kết quả phân

tích định lượng dựa trên dữ liệu thu thập được từ 459 quan sát cho thấy, các thang đo đạt

độ tin cậy và mô hình nghiên cứu hoàn toàn phù hợp. Đồng thời, kết quả nghiên cứu chỉ ra

rằng bền vững doanh nghiệp có tác động trực tiếp và gián tiếp (qua ba biến trung gian là

sự gắn bó của nhân viên, sự cam kết của nhà đầu tư và sự tham gia của cộng đồng địa

phương) đến hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Kết quả nghiên cứu đã lấp đầy khoảng

trống nghiên cứu và đem lại ý nghĩa quan trọng cho các doanh nghiệp du lịch vùng Duyên

hải Nam Trung Bộ và các cơ quan quản lý Nhà nước Việt Nam trong các định hướng chiến

lược vì mục tiêu phát triển bền vững.

Từ khóa: Du lịch, phát triển bền vững, bền vững doanh nghiệp, sự gắn bó của nhân

viên, sự cam kết của nhà đầu tư, sự tham gia của cộng đồng địa phương.

1

CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU

Chương 1 giới thiệu tổng quan về đề tài nghiên cứu với những nội dung liên quan

đến: (1) Lý do chọn đề tài; (2) Mục tiêu nghiên cứu của đề tài; (3) Câu hỏi nghiên cứu;

(4) Đối tượng và phạm vi nghiên cứu; (5) Phương pháp nghiên cứu; (6) Những điểm

mới của luận án; (7) Ý nghĩa của đề tài nghiên cứu; và (8) Kết cấu của đề tài.

1.1 Lý do chọn đề tài

1.1.1 Bối cảnh lý thuyết

Hiệu quả hoạt động (HQHĐ) là chủ đề nhận được sự quan tâm rộng rãi trong các

nghiên cứu chiến lược (Vankatranan và Rananujam, 1986; Glunk và Wilderom, 1996;

Hernaus và cộng sự, 2012; Rodrigues và Franco, 2019). Trong một thời gian dài, việc

đo lường HQHĐ của doanh nghiệp gần như được đồng nhất với việc đo lường các chỉ

tiêu tài chính (Glunk và Wilderom, 1996). Tuy nhiên, các khái niệm rộng hơn về HQHĐ

đã được thảo luận (Kaplan và Norton, 2005; Hernaus và cộng sự, 2012). Theo đó,

HQHĐ đã được tiếp cận theo quan điểm của lý thuyết các bên liên quan (Kanter và

Brinkerhoff, 1981; Chakravarthy, 1986; Brown và Laverick, 1994). Theo lý thuyết các

bên liên quan (Stakeholder theory), một doanh nghiệp chỉ có thể tồn tại nếu doanh

nghiệp có khả năng đáp ứng tốt nhu cầu của các bên liên quan (Freeman, 2015). Nói

cách khác, một doanh nghiệp thành công hay hoạt động hiệu quả là một doanh nghiệp

quản lý và đáp ứng tốt nhu cầu của các bên liên quan. Điều này ngụ ý rằng nếu doanh

nghiệp không giải quyết tốt nhu cầu của các bên liên quan, nguy cơ xung đột có thể xảy

ra và ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến HQHĐ. Như vậy, lý thuyết các bên liên

quan đã ảnh hưởng đến các quyết định chiến lược của doanh nghiệp.

Với sự xuất hiện của khái niệm phát triển bền vững (PTBV) cho thấy sự thay đổi

trong quan điểm chiến lược của các doanh nghiệp. Quan điểm này khiến các doanh

nghiệp phải xem xét lại mô hình chiến lược kinh doanh của mình. Theo đó, khái niệm

bền vững doanh nghiệp (Corporate Sustainability – CS) được sử dụng rộng rãi để đề cập

đến cách tiếp cận của một doanh nghiệp nhằm tạo ra giá trị lâu dài cho các bên liên quan

(Stakeholders) thông qua việc thực hiện các chiến lược kinh doanh tập trung vào các

khía cạnh kinh tế, xã hội và môi trường (Triple bottom line) (Dyllick và Hockerts, 2002;

Hahn và cộng sự, 2017; Ashrafi và cộng sự, 2019).

Đồng thời, theo lý thuyết phụ thuộc nguồn lực, CS được xem là một chiến lược

kinh doanh và đầu tư nhằm tìm cách sử dụng các nguồn lực kinh doanh tốt nhất để đáp