Tác động của tăng trưởng cho vay và rủi ro tín dụng đến lợi nhuận của các ngân hàng thương mại cổ phần tại Việt Nam: Luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng / Võ Thị Mỹ Ngọc ; người hướng dẫn khoa học Lê Hoàng Vinh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

VÕ THỊ MỸ NGỌC

TÁC ĐỘNG CỦA TĂNG TRƯỞNG CHO VAY VÀ RỦI RO TÍN

DỤNG ĐẾN LỢI NHUẬN CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG

MẠI CỔ PHẦN TẠI VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ

TP Hồ Chí Minh - Năm 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

VÕ THỊ MỸ NGỌC

TÁC ĐỘNG CỦA TĂNG TRƯỞNG CHO VAY VÀ RỦI RO TÍN

DỤNG ĐẾN LỢI NHUẬN CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG

MẠI CỔ PHẦN TẠI VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG

Mã ngành: 8 34 02 01

Người hướng dẫn khoa học: TS. LÊ HOÀNG VINH

TP. HCM, tháng 09/2020

I

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan rằng luận văn “Tác động của tăng trưởng cho vay và rủi ro tín

dụng đến lợi nhuận của các ngân hàng thương mại cổ phẩn tại Việt Nam” là bài

nghiên cứu của chính tôi được hoàn thành từ quá trình làm việc nghiêm túc dưới sự

hướng dẫn khoa học của TS. Lê Hoàng Vinh.

Ngoài trừ những tài liệu tham khảo được trích dẫn trong luận văn này, tôi cam

đoan rằng toàn phần hay những phần nhỏ của luận văn này chưa từng được công bố.

Không có sản phẩm/nghiên cứu nào của người khác được sử dụng trong luận

văn này mà không được trích dẫn theo đúng quy định.

Luận văn này chưa bao giờ được nộp để nhận bất kỳ bằng cấp nào tại các

trường đại học hoặc cơ sở đào tạo khác.

TP. Hồ Chí Minh, tháng 09 năm 2020

Võ Thị Mỹ Ngọc

II

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn này, em xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Thầy TS. LÊ

HOÀNG VINH người đã trực tiếp hướng dẫn tận tình, hỗ trợ và truyền đạt các kiến

thức, các kinh nghiệm quý báu và tận tình giúp đỡ cho em những ý kiến trong quá

trình em lựa chọn đề tài và hỗ trợ em các kiến thức khoa học về lý thuyết cũng những

kinh nghiệm thực tế để triển khai đề tài luận văn này. Xin chân thành cảm ơn tất cả

các giảng viên đã nhiệt tình giảng dạy, chia sẻ kinh nghiệm và tận tình hướng dẫn

cho em trong quá trình học tập tại trường.

Xin chân thành cảm ơn Khoa sau đại học, Trường đại học Ngân hàng Thành

Phố Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện thuận lợi cho em hoàn thành khóa học và hoàn

thành luận văn nghiên cứu này.

Cảm ơn các Anh/chị em học viên chung lớp đã giúp đỡ, chia sẻ thông tin hữu

ích cho em trong quá trình nghiên cứu.

Em trân trọng gửi lời cảm ơn đến gia đình, các anh chị đồng nghiệp những

người thân luôn bên cạnh động viên, hỗ trợ trong suốt quá trình học tập và hoàn thành

luận văn này.

Với vốn kiến thức được tiếp thu trong quá trình học không chỉ là nền tảng cho

quá trình nghiên cứu luận văn mà còn là hành trang quí báu để em bước vào đời một

cách vững chắc và tự tin.

Cuối cùng em kính chúc mọi người dồi dào sức khỏe và luôn thành công trong

sự nghiệp.

Trân trọng!

Tp.Hồ Chí Minh, tháng 09 năm 2020

Võ Thị Mỹ Ngọc

III

TÓM TẮT

Đề tài: Tác động của tăng trưởng cho vay và rủi ro tín dụng đến lợi nhuận của các

ngân hàng thương mại cổ phần tại Việt Nam.

Tóm tắt: Nghiên cứu nhằm xác định tác động của tăng trưởng cho vay và rủi ro tín

dụng đến lợi nhuận của các ngân hàng TMCP cổ phần tại Việt Nam, từ đó đưa ra

các giải pháp nhằm gia tăng khả năng sinh lời của các NHTM. Nghiên cứu sử dụng

phương pháp định lượng để phân tích dữ liệu của 24 NHTM cổ phần tại Việt Nam

giai đoạn 11 năm (2009-2019).

Kết quả nghiên cứu cho thấy lợi nhuận của ngân hàng đại diện bởi biến PROF

thể hiện bởi suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu chịu sự tác động của các yếu tố như:

tăng trưởng tín dụng (LGR), rủi ro tín dụng (RISK), quy mô ngân hàng (SIZE), hiệu

quả quản lý chi phí của ngân hàng (EFF), khả năng tăng trưởng của ngân hàng

(GROWTH), thanh khoản của ngân hàng (LDR).

Phân tích hồi quy theo GLS cho thấy tăng trưởng tín dụng, rủi ro tín dụng, hiệu

quả quản lý chi phí có ảnh hưởng ngược chiều đến khả năng sinh lời của ngân hàng.

Trong khi đó quy mô ngân hàng, khả năng tăng trưởng, thanh khoản của ngân hàng

ảnh hưởng cùng chiều đến khả năng sinh lời của ngân hàng.

Dựa vào kết quả nghiên cứu, đề tài đưa ra các gợi ý, khuyến nghị nhằm mục

đích gia tăng khả năng sinh lời của các ngân hàng. Bên cạnh đó, nghiên cứu còn là

một tài liệu mang tính học thuật hữu ích cho sinh viên lĩnh vực ngân hàng, góp một

phần cơ sở lý luận cho các nghiên cứu tiếp theo về lĩnh vực này.

Từ khóa: Tăng trưởng, rủi ro, lợi nhuận.

IV

ABSTRACT

Title: The impact of loan growth and credit risk on the profitability of joint stock

commercial banks in Vietnam.

Abstract: The study aims to determine the impact of loan growth and credit risk on

the profitability of joint stock commercial banks in Vietnam, thereby suggesting

solutions to increase profitability of Commercial banks. The study used quantitative

methods to analyze data of 24 joint stock commercial banks in Vietnam over the

11-year period (2009-2019).

The research results show that the bank's profit is represented by the variable

PROF expressed by the return on equity affected by factors such as credit growth

(LGR), credit risk ( RISK), bank size (SIZE), bank's cost effectiveness (EFF), bank

growth (GROWTH), Liquidity of the bank (LDR).

Regression analysis according to GLS shows that credit growth, credit risk,

and cost management efficiency have a negative impact on the profitability of

banks. Meanwhile, the size of the bank, the growth and liquidity of the bank affect

the same direction to the profitability of the bank.

Based on research results, the topic gives suggestions and recommendations

to increase the profitability of banks. In addition, the research is also a useful

academic document for banking students, contributing a part of the theoretical basis

for further research in this field.

Keywords: Growth, risk, profit.

V

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................................I

LỜI CẢM ƠN...........................................................................................................II

TÓM TẮT...............................................................................................................III

DANH MỤC BẢNG............................................................................................ VIII

DANH MỤC HÌNH................................................................................................ IX

CHƯƠNG 1: ..............................................................................................................1

1.1 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU .............................................................1

1.2 MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI...................................................................................2

1.2.1 Mục tiêu tổng quát: .......................................................................................2

1.2.2 Mục tiêu cụ thể:.............................................................................................3

1.3 CÂU HỎI NGHIÊN CỨU ...................................................................................3

1.4 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU.....................................................3

1.4.1 Đối tượng nghiên cứu:...................................................................................3

1.4.2 Phạm vi nghiên cứu:......................................................................................3

1.5 NGUỒN DỮ LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................4

1.5.1 Nguồn dữ liệu................................................................................................4

1.5.2 Phương pháp nghiên cứu...............................................................................4

1.6 Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ........5

1.7 KẾT CẤU KHÁI QUÁT CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU....................................5

TÓM TẮT CHƯƠNG 1..............................................................................................8

CHƯƠNG 2: ..............................................................................................................9

2.1 CƠ SỞ LÝ THUYẾT...........................................................................................9

2.1.1 . Lợi nhuận của ngân hàng thương mại.........................................................9

2.1.1.1. Khái niệm...................................................................................................9

2.1.1.2. Chỉ tiêu đo lường khả năng sinh lợi của ngân hàng thương mại .............10

2.1.2 Tác động của tăng trưởng cho vay đến lợi nhuận của các ngân hàng.........12

2.1.2.1. Khái niệm tăng trưởng cho vay................................................................12

2.1.2.2. Các chỉ tiêu đo lường tăng trưởng cho vay ..............................................13

2.1.2.3. Cơ sở lý thuyết về tác động của tăng trưởng cho vay đến lợi nhuận của

các ngân hàng thương mại.....................................................................................15

2.1.3. Tác động của rủi ro tín dụng đến lợi nhận của các ngân hàng thương mại 18

VI

2.1.3.1. Khái niệm rủi ro tín dụng .........................................................................18

2.1.3.2. Các chỉ tiêu đo lường rủi ro tín dụng .......................................................19

2.1.3.3. Tác động của rủi ro tín dụng đến lợi nhuận của các ngân hàng thương

mại .....................................................................................................................20

2.1.4. Cơ sở lý thuyết về mối quan hệ tăng trưởng cho vay với rủi ro tín dụng ...23

2.1.4.1. Tăng trưởng cho vay ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng ...............................23

2.1.4.2. Rủi ro tín dụng ảnh hưởng đến tăng trưởng cho vay ...............................26

2.2 CÁC NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM CÓ LIÊN QUAN ...............................29

2.2.1 Các nghiên cứu thực nghiệm tại Việt Nam.................................................29

2.2.2 Các nghiên cứu trước tại các quốc gia khác................................................30

2.2.3 Thảo luận các nghiên cứu thực nghiệm và khoảng trống nghiên cứu của đề

tài .....................................................................................................................34

2.3 MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ................................................................................37

2.3.1 Khái quát mô hình nghiên cứu ....................................................................37

2.3.2 Đo lường các biến .......................................................................................38

2.3.3 Giả thuyết các nghiên cứu...........................................................................39

TÓM TẮT CHƯƠNG 2............................................................................................42

CHƯƠNG 3: ............................................................................................................43

3.1 QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU............................................................................43

3.2 MẪU VÀ DỮ LIỆU NGHIÊN CỨU.................................................................45

3.2.1. Mẫu nghiên cứu...........................................................................................45

3.2.2. Dữ liệu nghiên cứu ......................................................................................45

3.2.3. Công cụ nghiên cứu.....................................................................................45

3.3 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU......................................................................46

3.3.1 Phương pháp nghiên cứu định tính .............................................................46

3.3.2 Phương pháp nghiên cứu định lượng ..........................................................46

TÓM TẮT CHƯƠNG 3........................................................................................49

CHƯƠNG 4: ............................................................................................................50

4.1 THỐNG KÊ MÔ TẢ..........................................................................................50

4.2 PHÂN TÍCH TƯƠNG QUAN...........................................................................54

4.3 PHÂN TÍCH HỒI QUY.....................................................................................57

4.3.1 Kết quả hồi quy ...........................................................................................57

4.3.2 Lựa chọn kết quả hồi quy ............................................................................59

4.3.3 Khắc phục vi phạm cơ bản của mô hình .....................................................61

VII

4.4 THẢO LUẬN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........................................................62

4.4.1 Tác động ngược chiều của tăng trưởng cho vay đến lợi nhuận ..................62

4.4.2 Tác động ngược chiều của rủi ro tín dụng đến lợi nhuận............................63

4.4.3 Tác động của quan hệ tương tác giữa tăng trưởng cho vay với rủi ro tín

dụng đến lợi nhuận................................................................................................63

4.4.4 Các yếu tố khác tác động đến lợi nhuận của ngân hàng thương mại..........65

TÓM TẮT CHƯƠNG 4........................................................................................67

CHƯƠNG 5: ............................................................................................................68

5.1 KẾT LUẬN........................................................................................................68

5.2 GỢI Ý, KHUYẾN NGHỊ...................................................................................69

5.2.1 Gợi ý, khuyến nghị về tăng trưởng cho vay................................................69

5.2.2 Gợi ý, khuyến nghị về rủi ro tín dụng .........................................................70

5.2.3 Gợi ý, khuyến nghị khác .............................................................................70

5.3 HẠN CHẾ VÀ HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO CỦA ĐỀ TÀI.............72

5.3.1 Hạn chế của đề tài .......................................................................................72

5.3.2 Hướng nghiên cứu tiếp theo ........................................................................72

TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................................i

PHỤ LỤC 1...............................................................................................................vi

PHỤ LỤC 2..............................................................................................................vii