Tác động của sở hữu nước ngoài đến hiệu quả hoạt động và giá trị doanh nghiệp của các công ty niêm yết trên Sở giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh: Luận văn thạc sĩ kinh tế / Nguyễn Thị Vui

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THỊ VUI

TÁC ĐỘNG CỦA SỞ HỮU NƯỚC NGOÀI ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG

VÀ GIÁ TRỊ DOANH NGHIỆP CỦA CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT TRÊN

SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

Mã số: 60.34.02.01

Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. LÊ THỊ TUYẾT HOA

LỜI CAM ĐOAN

Luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một

trường đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết

quả nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố

trước đây hoặc các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được

dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn. Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 12 tháng 10 năm 2017

Tác giả

Nguyễn Thị Vui

LỜI CẢM ƠN

Lời đầu tiên, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến cô PGS.TS. Lê Thị

Tuyết Hoa đã nhiệt tình giúp đỡ, hướng dẫn trực tiếp cho tôi hoàn thành luận văn

này. Tôi cũng xin cảm ơn gia đình, bạn bè đã luôn động viên, chia sẻ và hỗ trợ tôi

trong suốt quá trình làm luận văn. Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 12 tháng 10 năm 2017

Tác giả

Nguyễn Thị Vui

TÓM TẮT

Trước tình hình thị trường chứng khoán ngày càng phát triển kéo theo sự gia

tăng trong dòng vốn của các nhà đầu tư nước ngoài, Chính Phủ đã ban hành Nghị

định số 60/2015/NĐ-CP ngày 26 tháng 6 năm 2015 sửa đổi bổ sung một số điều

của Nghị định 58/2012/NĐ-CP ngày 20 tháng 7 năm 2012. Trong đó, đáng chú ý là

một số hạn chế áp dụng với chứng khoán của nhà đầu tư nước ngoài được dỡ bỏ. Mục tiêu chính của luận văn này là xác định chiều hướng và mức độ tác động của

sở hữu nước ngoài đến hiệu quả hoạt động và giá trị doanh nghiệp của các công ty

niêm yết trên Sở giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh. Phương pháp

nghiên cứu được sử dụng là là phân tích định tính kết hợp với định lượng. Dựa trên khung phân tích lý thuyết, đặc biệt là kế thừa nghiên cứu của tác

giả Võ Xuân Vinh (2014), tác giả đưa ra mô hình nghiên cứu và sử dụng ước lượng

GMM - phương pháp Moment tổng quát. Kết quả nghiên cứu cho thấy có mối quan

hệ tích cực giữa sở hữu nước ngoài với hiệu quả hoạt động và giá trị doanh nghiệp. Từ kết quả nghiên cứu, luận văn đã đề xuất một số gợi ý chính sách bao gồm: (i)

Chính Phủ nên khuyến khích các doanh nghiệp cổ phần hóa và cho phép các nhà

đầu tư nước ngoài tham gia đầu tư nhiều hơn vào các doanh nghiệp cổ phần; (ii)

Chính Phủ có thể ban hành những chính sách nhằm khuyến khích, tạo điều kiện

cho các nhà đầu tư nước ngoài về vấn đề sở hữu ở các doanh nghiệp niêm yết; (iii)

Chính Phủ nên khuyến khích việc học hỏi những kinh nghiệm cũng như tiến bộ

công nghệ, hệ thống quản trị của các nhà đầu tư nước ngoài cũng như các công ty

có các nhà đầu tư nước ngoài trong quản trị điều hành để giúp gia tăng hiệu quả

hoạt động và giá trị doanh nghiệp.

1

MỤC LỤC

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT...................................................................................... 4

DANH MỤC BẢNG..................................................................................................5

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU TỔNG QUAN................................................................ 6

1.1. Tính cấp thiết của đề tài....................................................................................6

1.2. Mục tiêu nghiên cứu.........................................................................................8

1.3. Câu hỏi nghiên cứu...........................................................................................8

1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu....................................................................8

1.5. Phương pháp nghiên cứu..................................................................................8

1.6. Kết cấu của luận văn.........................................................................................9

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT..........................................................................11

2.1. Lý luận cơ bản về mối quan hệ giữa sở hữu nước ngoài với hiệu quả hoạt

động và giá trị doanh nghiệp................................................................................. 11

2.1.1. Cấu trúc sở hữu trong doanh nghiệp, sở hữu nước ngoài.......................11

2.1.2. Hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp....................................................11

2.1.2.1. Khái niệm hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp............................11

2.1.2.2. Tiêu chí đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp................ 13

2.1.3. Giá trị doanh nghiệp................................................................................ 17

2.1.3.1. Khái niệm giá trị doanh nghiệp........................................................17

2.1.3.2. Đo lường giá trị doanh nghiệp......................................................... 19

2.1.4. Mối quan hệ giữa sở hữu nước ngoài và hiệu quả hoạt động, giá trị

doanh nghiệp......................................................................................................26

2.2. Các nghiên cứu thực nghiệm về tác động của sở hữu nước ngoài đến hiệu

quả hoạt động và giá trị doanh nghiệp.................................................................. 27

2.2.1. Các nghiên cứu thực nghiệm về tác động của sở hữu nước ngoài đến

hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp...............................................................27

2.2.2. Các nghiên cứu thực nghiệm về tác động của sở hữu nước ngoài đến giá

trị doanh nghiệp................................................................................................. 30

CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU...................................................... 34

2

3.1. Mô hình nghiên cứu........................................................................................34

3.1.1. Mô hình đề xuất.......................................................................................34

3.1.2. Xác định và mô tả các biến trong mô hình............................................. 35

3.1.2.1. Biến phụ thuộc..................................................................................35

3.1.2.2. Biến độc lập......................................................................................35

3.1.2.3. Các biến kiểm soát........................................................................... 36

3.1.3. Giả thuyết nghiên cứu............................................................................. 37

3.2. Phương pháp nghiên cứu................................................................................38

3.2.1. Thống kê mô tả........................................................................................41

3.2.2. Ma trận tương quan giữa các biến...........................................................42

3.3. Tài liệu nghiên cứu......................................................................................... 42

CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN................................. 45

4.1. Kết quả nghiên cứu.........................................................................................45

4.1.1. Nghiên cứu tác động của sở hữu nước ngoài đến hiệu quả hoạt động của

doanh nghiệp......................................................................................................45

4.1.1.1. So sánh giữa các mô hình trên panel data: Pooled Regression, Fixed

effects model và Random effects model....................................................... 45

4.1.1.2. Kiểm định các giả thuyết hồi quy mô hình nghiên cứu...................48

4.1.1.3. Kiểm định độ phù hợp của các biến giải thích trong mô hình nghiên

cứu khắc phục hiện tượng tự tương quan, phương sai thay đổi và nội sinh

bằng phương pháp GMM.............................................................................. 50

4.1.2. Nghiên cứu tác động của sở hữu nước ngoài đến giá trị của doanh

nghiệp.................................................................................................................52

4.1.2.1. So sánh giữa các mô hình trên panel data: Pooled Regression, Fixed

effects model và Random effects model....................................................... 52

4.1.2.2. Kiểm định các giả thuyết hồi quy mô hình nghiên cứu 02..............54

4.1.2.3. Kiểm định độ phù hợp của các biến giải thích trong mô hình nghiên

cứu khắc phục hiện tượng tự tương quan, phương sai thay đổi và nội sinh

bằng phương pháp GMM.............................................................................. 56

3

4.2. Thảo luận........................................................................................................ 57

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH..........................................60

5.1. Kết luận nghiên cứu........................................................................................60

5.2. Khuyến nghị chính sách................................................................................. 61

5.3. Hạn chế của nghiên cứu và hướng nghiên cứu tiếp theo...............................63

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................. 67

PHỤ LỤC………………………………………………………………………….72

4

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

EPS : Thu nhập trên mỗi cổ phần

GMM : Generalized Method of Moments. HOSE : Sở giao dịch chứng khoán TP. Hồ Chí Minh

MTB : Market-to-book

ROA : Tỷ suất lợi nhuận ròng trên tài sản