Tác động của quản trị công ty lên hiệu quả hoạt động kinh doanh của các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam: Luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng / Lê Công Bảo Ngọc ; Lê Hà Diễm Chi người hướng dẫn khoa học

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

LÊ CÔNG BẢO NGỌC

TÁC ĐỘNG CỦA QUẢN TRỊ CÔNG TY LÊN HIỆU

QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÁC NGÂN

HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆTNAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

LÊ CÔNG BẢO NGỌC

TÁC ĐỘNG CỦA QUẢN TRỊ CÔNG TY LÊN HIỆU

QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÁC NGÂN

HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

Mã số: 8 34 02 01

Người hướng dẫn khoa học: TS. Lê Hà Diễm Chi

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2020

i

TÓM TẮT LUẬN VĂN

1. Tiêu đề

TÁC ĐỘNG CỦA QUẢN TRỊ CÔNG TY LÊN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG

KINH DOANH CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN VIỆT NAM

2. Tóm tắt

Mục tiêu chính của luận văn là xác định các yếu tố thuộc quản trị công ty ảnh

hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các NHTM CP Việt Nam ; và từ đó,

tác giả đề xuất một số hàm ý chính sách nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh

doanh của các NHTM tại Việt Nam.

Luận văn thực hiện các nội dung sau đây: thứ nhất luận văn đề cập và xem xét

các cơ sở lý thuyết về quản trị, cụ thể là lý thuyết người đại diện, lý thuyết quản lý,

lý thuyết các bên có liên quan. Đồng thời, tác giả sử dụng chỉ số ROE, ROA để đo

lường hiệu quả hoạt động kinh doanh của các NHTM CP. Trên cơ sở lý thuyết và các

nghiên cứu có liên quan, tác giả đã xác định các biến thuộc quản trị công ty ảnh hưởng

đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của NHTM CP.

Thứ hai, bằng việc áp dụng nghiên cứu định lượng với mô hình FEM, REM và

phương pháp bình phương tổng quát nhỏ nhất, tác giả đã xác định 4 biến tác động

đến hiệu quả hoạt động của các NHTM CP, trong đó có 2 biến thuộc đặc điểm HĐQT

(thuộc về quản trị công ty). Ở mức ý nghĩa thống kê 5%, các biến sau đây có tác động

đáng kể đến hiệu quả hoạt động của các NHTM CP Việt Nam: quy mô HĐQT; số

lượng thành viên nữ trong HĐQT; số năm thành lập của ngân hàng; và tỷ lệ nợ xấu.

Cuối cùng, trên cơ sở kết quả đạt được, tác giả đã tiến hành đề xuất một số hàm

ý chính sách liên quan đến quản trị công ty để nâng cao hiệu quả hoạt động kinh

doanh của các NHTM CP Việt Nam.

3. Từ khóa

Quản trị công ty, hiệu quả hoạt động kinh doanh, FEM, REM ngân hàng TMCP,

Việt Nam

ii

ABSTRACT

1. Title

THE IMPACT OF BOARD CHARACTERISTICS ON COMMERCIAL

BANK PERFORMANCE IN VIETNAM.

2. Abstract

The major objective of the thesis is to identify factors of board characteristics

that affect the performance of Vietnamese joint-stock commercial banks. Hence, the

author proposes several policy implications to improve operational efficiency.

The thesis has done the following contents: firstly, the thesis mentioned about

the theoretical basis of governance, agency theory, stewardship theory, stakeholders’

theory. At the same time, the author uses return on equity and return on assets to

measure the performance of joint-stock commercial banks. Based on theories and

related studies, the author has identified variables of corporate governance that affect

the performance of those banks.

Secondly, by applying quantitative research methods (fixed effect model and

random effect model), the author has identified 4 variables that affect the performance

of joint-stock commercial banks. Among 4 variables, 2 variables are belonging to the

characteristics of the Board of Directors (corporate governance). At the statistical

significance of 5%, the following variables have a significant impact on the

performance of Vietnamese commercial banks: the size of the Board of Directors; the

number of female members in Board of Director; bank age and non-performing loans.

Finally, based on the achieved results, the author has proposed some policy

implications related to corporate governance (board characteristics) to improve the

performance of joint-stock commercial banks in Vietnam.

3. Keywords

Features of the board of directors, performance, FEM, REM, joint stock

commercial bank, Vietnam

iii

LỜI CAM ĐOAN

Luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một

trường đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả

nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố trước đây

hoặc các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn

đầy đủ trong luận văn.

Tác giả

LÊ CÔNG BẢO NGỌC

iv

LỜI CẢM ƠN

Trước tiên, tác giả xin được gửi lời cảm ơn sâu sắc tới đến Quý Thầy Cô Trường

Đại học Ngân hàng TP.HCM đã hỗ trợ, giúp đỡ và trực tiếp giảng dạy, truyền đạt

kiến thức khoa học chuyên ngành Tài chính – Ngân hàng, là cơ sở nền tảng để thực

hiện luận văn này và áp dụng vào thực tiễn công việc. Đặc biệt, tôi chân thành tri ân

vai trò định hướng khoa học của TS. Lê Hà Diễm Chi trong việc hỗ trợ và đóng góp

ý kiến cho bài nghiên cứu của tác giả về đề tài “TÁC ĐỘNG CỦA QUẢN TRỊ CÔNG

TY LÊN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÁC NGÂN HÀNG

THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN VIỆT NAM”.

Tác giả cũng chân thành cảm ơn sâu sắc đến gia đình và bạn bè luôn động viên,

chia sẻ và tiếp thêm nguồn lực cho tôi để hoàn thành luận văn này.

Do kinh nghiệm và kiến thức còn hạn chế, luận văn này không tránh khỏi những

thiếu sót, rất mong nhận được những ý kiến đóng góp từ Quý Thầy Cô, đồng nghiệp

và các bạn học viên.

Trân trọng cảm ơn.

LÊ CÔNG BẢO NGỌC

v

MỤC LỤC

TÓM TẮT LUẬN VĂN ............................................................................................. i

ABSTRACT ii

LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................... iii

LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... iv

MỤC LỤC v

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ................................................................................ viii

DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................................ x

DANH MỤC CÁC HÌNH ........................................................................................ xi

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU...................................................................................... 1

1.1 Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

1.2 Mục tiêu nghiên cứu ...................................................................................... 2

1.2.1 Mục tiêu nghiên cứu tổng quát .............................................................. 2

1.2.2 Mục tiêu nghiên cứu cụ thể ................................................................... 2

1.3 Câu hỏi nghiên cứu ........................................................................................ 3

1.4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................. 3

1.4.1 Đối tượng nghiên cứu ............................................................................ 3

1.4.2 Phạm vi nghiên cứu: .............................................................................. 3

1.5 Phương pháp nghiên cứu............................................................................... 3

1.5.1 Phương pháp thu thập dữ liệu ............................................................... 3

1.5.2 Phương pháp nghiên cứu ....................................................................... 4

1.6 Đóng góp của đề tài ........................................................................................ 4

1.7 Bố cục của luận văn ....................................................................................... 5

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ CÁC NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM

VỀ TÁC ĐỘNG CỦA QUẢN TRỊ CÔNG TY ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG

KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP VIỆT NAM .................................... 7

2.1 Quản trị ngân hàng ........................................................................................ 7

2.1.1 Các lý thuyết về quản trị ....................................................................... 7

2.1.2 Khái niệm quản trị ............................................................................... 11

2.2 Hiệu quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thương mại .................. 16

vi

2.2.1 Khái niệm hiệu quả hoạt động của NHTM ......................................... 16

2.2.2 Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của NHTM ..... 18

2.3 Lược khảo các nghiên cứu trước ................................................................ 20

2.3.1 Các nghiên cứu nước ngoài ................................................................. 20

2.3.2 Các nghiên cứu trong nước ................................................................. 24

TÓM TẮT CHƯƠNG 2 .......................................................................................... 26

CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................................................. 27

3.1 Quy trình nghiên cứu ................................................................................... 27

3.2 Mô hình và các giả thuyết nghiên cứu........................................................ 28

3.2.1 Mô hình nghiên cứu ............................................................................ 28

3.2.2 Các giả thuyết nghiên cứu ................................................................... 31

3.3 Dữ liệu nghiên cứu ....................................................................................... 31

3.3.1 Mẫu nghiên cứu ................................................................................... 31

3.3.2 Các biến trong mô hình nghiên cứu .................................................... 33

3.4 Phương pháp nghiên cứu............................................................................. 34

3.4.1 Phương pháp bình phương nhỏ nhất (OLS) ........................................ 34

3.4.2 Mô hình hồi quy cố định (FEM) và mô hình hồi quy ngẫu nhiên (REM)

35

3.4.3 Bình phương tối thiểu tổng quát (GLS) .............................................. 36

TÓM TẮT CHƯƠNG 3 .......................................................................................... 39

CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ............................. 40

4.1 Thống kê mô tả ............................................................................................. 40

4.2 Kiểm định các khuyết tật và kết quả hồi quy ............................................ 42

4.2.1 Mô hình 1 ............................................................................................ 42

4.2.2 Mô hình 2 ............................................................................................ 49

TÓM TẮT CHƯƠNG 4 .......................................................................................... 55

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH ...................................... 56

5.1 Kết luận ......................................................................................................... 56

5.2 Định hướng phát triển hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần

57

vii

5.3 Hàm ý chính sách ......................................................................................... 58

5.3.1 Quản trị công ty ................................................................................... 58

5.3.2 Các biến kiểm soát .............................................................................. 59

5.4 Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo ..................................................... 62

KẾT LUẬN CHUNG .............................................................................................. 63

TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................... i

PHỤ LỤC viii