Tác động của hoạt động tín dụng trong việc phát triển Kinh tế nông nghiệp - Nông thôn tại huyện Đại

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.Lrc-tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

ĐINH THỊ THUỲ DƯƠNG

TÁC ĐỘNG CỦA HOẠT ĐỘNG TÍN

DỤNG TRONG VIỆC PHÁT TRIỂN

KINH TẾ NÔNG NGHIỆP - NÔNG THÔN

HUYỆN ĐẠI TỪ TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

(Chuyên ngành Kinh tế Nông nghiệp)

Thái Nguyên, năm 2009

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.Lrc-tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

ĐINH THỊ THUỲ DƯƠNG

TÁC ĐỘNG CỦA HOẠT ĐỘNG TÍN

DỤNG TRONG VIỆC PHÁT TRIỂN

KINH TẾ NÔNG NGHIỆP - NÔNG THÔN

HUYỆN ĐẠI TỪ TỈNH THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành Kinh tế Nông nghiệp

Mã số: 60 - 31 - 10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

(Chuyên ngành Kinh tế Nông nghiệp)

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN KHÁNH DOANH

Thái Nguyên, năm 2009

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.Lrc-tnu.edu.vn

i

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

ĐINH THỊ THUỲ DƢƠNG

TÁC ĐỘNG CỦA HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG

TRONG VIỆC PHÁT TRIỂN KINH TẾ NÔNG

NGHIỆP - NÔNG THÔN HUYỆN ĐẠI TỪ TỈNH

THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành Kinh tế Nông nghiệp

Mã số: 60 - 31 - 10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

(Chuyên ngành Kinh tế Nông nghiệp)

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN KHÁNH DOANH

Thái Nguyên, năm 2009

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.Lrc-tnu.edu.vn

ii

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi. Các số liệu, kết

quả trong Luận văn này hoàn toàn trung thực và chưa từng được ai công bố.

Tất cả các tài liệu tham khảo trong luận văn đã được trích dẫn đầy đủ.

Mọi sự giúp đỡ đã được tác giả cảm ơn.

Người cam đoan

Đinh Thị Thuỳ Dương

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.Lrc-tnu.edu.vn

iii

LỜI CẢM ƠN

Trong suốt quá trình học tập và tiến hành nghiên cứu Luận văn này tôi

đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ của các cá nhân và tập thể. Tôi xin có lời

cảm ơn chân thành nhất đến tất cả các tập thể và cá nhân đã tạo điều kiện giúp

đỡ tôi hoàn thành đề tài nghiên cứu này. Trước hết, tôi xin chân thành gửi lời

cảm ơn tới TS. Nguyễn Khánh Doanh người đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ

tôi trong suốt quá trình tiến hành thực hiện đề tài này.

Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu Trường Đại học Kinh tế và

Quản trị Kinh doanh, Ban chủ nhiệm Khoa Sau đại học, các thầy cô giáo đã

trực tiếp tham gia giảng dạy và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập.

Tôi xin chân thành cảm ơn UBND huyện Đại Từ; Ngân hàng Chính

sách Xã hội huyện Đại Từ; Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn

huyện Đại Từ; cán bộ thống kê và các hộ được điều tra ở các xã Cù Vân,

Hùng Sơn và Minh Tiến đã tạo điều kiện cho tôi trong việc thu thập số liệu và

thông tin phục vụ cho đề tài./.

Đinh Thị Thuỳ Dương

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.Lrc-tnu.edu.vn

iv

MỤC LỤC Trang

Trang phụ bìa i

Lời cam đoan ii

Lời cảm ơn iii

Mục lục iv

Danh mục các chữ viết tắt vii

Danh mục các bảng biểu vii

Danh mục các sơ đồ, biểu đồ ix

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài 1

2. Mục tiêu nghiên cứu 2

2.1. Mục tiêu chung 2

2.2. Mục tiêu cụ thể 3

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 3

3.1. Đối tượng nghiên cứu 3

3.2. Phạm vi nghiên cứu 3

3.2.1. Nội dung nghiên cứu 3

3.2.2. Phạm vi thời gian 4

3.2.3. Phạm vi không gian 4

4. Ý nghĩa khoa học và đóng góp mới của luận văn 4

5. Bố cục của luận văn 4

CHƢƠNG I: TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU VỀ TÍN DỤNG VÀ

CÁC PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

1.1. Cơ sở khoa học 5

1.1.1. Cơ sở lý luận về tín dụng 5

1.1.1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò và các hình thức tín dụng 5

1.1.1.2. Lãi suất tín dụng 8

1.1.1.3. Nhân tố ảnh hưởng tới hoạt động tín dụng 10

1.1.1.4. Hộ nông dân với tín dụng 12

1.1.2. Cơ sở thực tiễn 20

1.1.2.1. Hoạt động tín dụng Nông nghiệp - Nông thôn hiện nay ở một số

nước trên thế giới và ở Việt Nam 20

1.1.2.2. Hệ thống các tổ chức tín dụng phục vụ cho phát triển kinh tế nông

nghiệp của Việt Nam 29

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.Lrc-tnu.edu.vn

v

1.1.2.3. Tổng quan tài liệu đã nghiên cứu về tác động của tín dụng đến

phát triển kinh tế nông nghiệp nông thôn 34

1.1.2.4. Bài học kinh nghiệm của Việt Nam và chính sách tín dụng phát

triển kinh tế nông nghiệp - nông thôn 37

1.2. Phƣơng pháp nghiên cứu 41

1.2.1. Phương pháp thu thập thông tin 41

1.2.1.1. Thu thập tài liệu thứ cấp 41

1.2.1.2. Thu thập tài liệu sơ cấp 41

1.2.1.3. Xử lý số liệu ban đầu 42

1.2.2. Phương pháp phân tích số liệu 43

1.2.2.1. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu 43

1.2.2.2. Phương pháp thống kê so sánh 44

1.2.2.3. Phương pháp hàm sản xuất 45

CHƢƠNG II: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG TẠI HUYỆN ĐẠI TỪ

2.1. Đặc điểm điều kiện Tự nhiên - Kinh tế - Xã hội 46

2.1.1. Vị trí địa lý, đặc điểm khí hậu, địa hình 46

2.1.2. Tài nguyên thiên nhiên 46

2.1.3. Đặc điểm Kinh tế - xã hội 47

2.1.2.1. Đặc điểm xã hội 47

2.1.2.2. Đặc điểm kinh tế 48

2.1.4. Đánh giá chung về ảnh hưởng của điều kiện TN-KT-XH đến phát

triển kinh tế nông nghiệp - nông thôn huyện Đại Từ 52

2.2. Thực trạng hoạt động tín dụng huyện Đại Từ 53

2.2.1. Tình hình cung ứng vốn tín dụng đầu tư cho phát triển kinh tế nông

nghiệp của Ngân hàng CSXH huyện Đại Từ 53

2.2.1.1. Tình hình đầu tư vốn tín dụng cho phát triển kinh tế nông nghiệp

của Ngân hàng CSXH huyện Đại Từ 54

2.2.1.2. Kết quả hoạt động của Ngân hàng CSXH huyện Đại Từ 60

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.Lrc-tnu.edu.vn

vi

2.2.2. Tình hình cung ứng vốn tín dụng đầu tư cho phát triển kinh tế

nông nghiệp của Ngân hàng NN&PTNT huyện Đại Từ 61

2.2.2.1. Tình hình đầu tư vốn tín dụng cho phát triển kinh tế nông nghiệp

của Ngân hàng NN&PTNT huyện Đại Từ 62

2.2.2.2. Kết quả hoạt động của NN&PTNT huyện Đại Từ trong giai đoạn

2006-2008 65

2.3. Tình hình sử dụng vốn vay của các hộ nông dân 65

2.3.1. Đặc điểm của các hộ được điều tra 66

2.3.2. Nhu cầu vay vốn của các hộ điều tra 69

2.3.2.1. Số lượng hộ có nhu cầu vay vốn với các mức lãi suất 69

2.3.2.2. Nhu cầu về mức vốn vay 70

2.3.2.3. Nhu cầu thời gian vay vốn 71

2.3.3. Tình hình sử dụng vốn vay cho sản xuất KD của các hộ điều tra 71

2.4. Tác động của tín dụng tới thu nhập hộ nông dân 74

2.4.1. Tác động của tín dụng với thu nhập của hộ nông dân 74

2.4.2. Tác động của tín dụng đối với lao động việc làm và xoá đói giảm nghèo 75

2.4.2.1. Hộ vay vốn để mở rộng sản xuất 75

2.4.2.2. Hộ vay vốn để đầu tư ngành sản xuất mới 76

2.4.3. Các nhân tố tác động đến thu nhập của hộ 77

CHƢƠNG III: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG

3.1. Định hƣớng, mục tiêu phát triển hoạt động tín dụng nông thôn 82

3.2. Giải pháp về tăng hiệu quả sử dụng vốn của hộ 84

3.2.1. Giải pháp chung cho các nhóm hộ 87

3.2.2. Giải pháp cho nhóm hộ nghèo và nhóm hộ trung bình 84

3.2.3. Giải pháp cho nhóm hộ khá 86

3.3. Giải pháp về thị trƣờng vốn tín dụng huyện Đại Từ 88

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 91

TÀI LIỆU THAM KHẢO 93

PHỤ LỤC 95

Kết quản phân tích hàm Cobb-Douglas 95

Phiếu điều tra hộ 99

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.Lrc-tnu.edu.vn

vii

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

ĐVT Đơn vị tính

GDP Tổng sản phẩm quốc nội

KD Kinh doanh

PBoC Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc

NHCSXH Ngân hàng Chính sách Xã hội

NHNN&PTNT Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn

NHTMCP Ngân hàng Thương mại cổ phần

TN - KT - XH Tự nhiên - Kinh tế - Xã hội

TW Trung ương

UBND Uỷ ban nhân dân

UD Ngân hàng làng xã Indonesia

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.Lrc-tnu.edu.vn

viii

MỤC DANH CÁC BẢNG

Bảng 1 Tình hình sử dụng đất của huyện Đại Từ giai đoạn 2006-2008 50

Bảng 2 Cơ cấu sử dụng đất của huyện Đại Từ giai đoạn 2006-2008 51

Bảng 3 Doanh số cho vay của Ngân hàng CSXH huyện Đại Từ 54

Bảng 4 Số hộ vay vốn của Ngân hàng CSXH huyện Đại Từ 55

Bảng 5 Biến động nguồn vốn tín dụng giải quyết việc làm từ Ngân hàng

CSXH huyện Đại Từ 57

Bảng 6 Dư nợ và doanh số thu nợ của Ngân hàng CSXH Đại Từ 58

Bảng 7 Tỷ trọng kết cấu nguồn vốn của Ngân hàng CSXH huyện Đại

Từ giai đoạn 2006-2008 59

Bảng 8 Doanh số cho vay của Ngân hàng NN&PTNT huyện Đại trong

lĩnh vực nông nghiệp giai đoạn 2006 - 2008 62

Bảng 9 Số hộ vay vốn của Ngân hàng NN&PTNT huyện Đại Từ 64

Bảng 10 Dư nợ và doanh số thu nợ của Ngân hàng NN&PTNT huyện Đại Từ 64

Bảng 11 Thông tin về chủ hộ điều tra 66

Bảng 12 Thông tin về giá trị tài sản của các hộ điều tra 68

Bảng 13 Tỉ lệ nhu cầu vay vốn của các nhóm hộ được điều tra với các

mức lãi suất khác nhau 69

Bảng 14 Tỉ lệ nhu cầu vay vốn của các nhóm hộ được điều tra với các

mức cho vay khác nhau 70

Bảng 15 Tỉ lệ nhu cầu vay vốn của các nhóm hộ được điều tra với thời

gian cho vay khác nhau 71

Bảng 16 Cơ cấu hộ sử dụng vốn cho từng ngành qua điều tra 71

Bảng 17 Cơ cấu lượng vốn sử dụng cho từng ngành qua điều tra 72

Bảng 18 Mức tăng thu nhập của hộ được điều tra do vốn vay mang lại 74

Bảng 19 Mức độ tăng quy mô sản xuất của các ngành sau khi vay vốn 76

Bảng 20 Kết quả phân tích mối tương qua giữa các nhân tố với thu nhập

của tất cả các nhóm hộ 77

Bảng 21 Kết quả phân tích mối tương qua giữa các nhân tố với thu nhập

của nhóm hộ khá 79

Bảng 22 Kết quả phân tích mối tương qua giữa các nhân tố với thu nhập

của nhóm hộ trung bình 80

Bảng 23 Kết quả phân tích mối tương qua giữa các nhân tố với thu nhập

của nhóm hộ nghèo 81

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.Lrc-tnu.edu.vn

ix

DANH MỤC SƠ ĐỒ

Sơ đồ 1 Quy luật cung cầu tiền tệ 10

Sơ đồ 2 Quy trình thủ tục xét duyệt cho vay hộ nghèo. 32

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 1 Cơ cấu sử dụng đất năm 2008 của huyện Đại Từ 51

Biểu đồ 2 Tỉ lệ hộ vay vốn phân theo ngành của Ngân hàng

CSXH huyện Đại Từ giai đoạn 2006 - 2008 56

Biểu đồ 3

Biến động của nguồn vốn giải quyết việc làm của Ngân hàng

CSXH huyện Đại Từ giai đoạn 2006-2008 57

Biểu đồ 4 Tổng dự nợ của Ngân hàng CSXH huyện Đại Từ

giai đoạn 2006 - 2008

58

Biểu đồ 5 Doanh số cho vay phân theo ngành của Ngân hàng

NN&PTNT huyện Đại Từ 2006 - 2008 62

Biều đồ 6 Cơ cấu số hộ sử dụng vốn cho từng ngành sản xuất 72

Biểu đồ 7 Cơ cấu sử dụng vốn cho từng ngành sản xuất theo từng

nhóm hộ điều tra 72

Biều đồ 8 Cơ cấu lượng vốn vay sử dụng cho từng ngành sản xuất 73

Biểu đồ 9

Cơ cấu sử dụng vốn cho từng ngành sản xuất theo từng

nhóm hộ điều tra 73