Tác động của hoạt động chỉnh sửa đối với tiến trình tạo lập văn bản của người học

Nguyễn Thị Hồng Nam Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 81(05): 9 - 16

9

TÁC ĐỘNG CỦA HOẠT ĐỘNG CHỈNH SỬA ĐỐI VỚI TIẾN TRÌNH

TẠO LẬP VĂN BẢN CỦA NGƯỜI HỌC

Nguyễn Thị Hồng Nam*

Trường Đại học Cần Thơ

TÓM TẮT

Chỉnh sửa là một phần của tiến trình tạo lập văn bản của người viết. Hoạt động này có thể

là sự tự chỉnh sửa của người viết, ,hoạt động chỉnh sửa cho nhau của người học, giáo viên

chỉnh sửa cho học sinh. Trong bài viết này chúng tôi trình bày kết quả thử nghiệm của

hoạt động tự chỉnh sửa và chỉnh sửa của các học viên cao học. Nghiên cứu nhằm trả lời 3

câu hỏi: (a) hoạt động tự chỉnh sửa/ chỉnh sửa có tác động như thế nào đối với chất lượng

bài viết của người viết (b) hoạt động tự chỉnh sửa/ chỉnh sửa có góp phần nâng cao năng

lực tư duy của người viết hay không?; (c) Có thể vận dụng các hoạt động này vào dạy

Làm văn ở trường PT được hay không.

Từ khóa: Tiến trình tạo lập văn bản, tự chỉnh sửa, chỉnh sửa, văn bản, năng lực tư duy

ĐẶT VẤN ĐỀ*

Kỹ năng tạo lập văn bản của khá nhiều học

sinh (HS), sinh viên (SV), học viên (HV) cao

học còn nhiều khiếm khuyết: kết cấu bài viết

không chặt chẽ, thiếu ý, lập luận không logic,

thiếu luận cứ làm sáng tỏ lập luận... Nguyên

nhân của tình trạng trên là giáo viên (GV) tập

trung dạy lý thuyết, chưa chú ý đúng mức đến

thực hành (bao gồm cả hoạt động chỉnh sửa),

cả GV và HS đều không ý thức rõ vai trò quan

trọng của hoạt động đọc lại và chỉnh sửa trong

quá trình tạo lập văn bản... Một nguyên nhân

khác nữa là sự hiểu biết có hạn của GV về tiến

trình tạo lập văn bản. Nhằm góp phần khắc

phục tình trạng trên, chúng tôi đã thử nghiệm

các hoạt động viết, chỉnh sửa và viết lại trong

tiến trình tạo lập văn bản của các học viên CH.

CHỈNH SỬA TRONG TIẾN TRÌNH TẠO

LẬP VĂN BẢN

Thực nghiệm của Donald M. Murray (1972)

cho thấy tiến trình viết chia làm 3 giai đoạn:

giai đoạn trước khi viết, giai đoạn viết và giai

đoạn viết lại. Giai đoạn trước khi viết xảy ra

trước khi người viết (NV) viết bản nháp thứ

nhất, chiếm khoảng 85% thời gian của tiến

trình viết, bao gồm sự nhận thức của họ về

những vấn đề liên quan đến chủ đề bài viết,

nhận biết độc giả mà NV hướng tới, sự lựa

*

Tel: 0918 486 086

chọn hình thức thể hiện chủ đề, ghi chép,

phác thảo dàn ý, đặt tựa đề... Viết là hành

động tạo lập ra bản nháp thứ nhất và là phần

nhanh nhất của của tiến trình viết đồng thời là

là giai đoạn khó khăn nhất. Thời gian viết bản

nháp lần thứ nhất có thể chỉ chiếm 1% thời

gian của tiến trình viết. Viết lại là sự xem xét,

cân nhắc về nội dung, hình thức của văn bản

và độc giả tương lai, bao gồm sự tìm kiếm lại,

suy nghĩ lại, thiết kế lại, viết lại, và cuối cùng

là đọc, biên tập lại từng dòng, từng từ xem

văn bản đã viết có thỏa mãn được yêu cầu của

chủ đề hay chưa. Giai đoạn này có thể chiếm

14% thời gian của tiến trình viết [2]. Linda S.

Flower and John R. Hayes (1981), mô tả tiến

trình viết gồm 3 hoạt động chính: (a) lập kế

hoạch, bao gồm thiết lập mục tiêu của hoạt

động viết, tạo ý và sắp xếp ý nhằm đạt mục

tiêu; (b) chuyển dịch ý tưởng thành ngôn từ

cụ thể thành đoạn văn, bài văn; (c) xem lại,

gồm đọc lại bài đã viết và chỉnh sửa ý tưởng,

ngữ pháp, chính tả. Các hoạt động trên

thường xuyên được thực hiện dưới sự tự giám

sát của NV để đảm bảo bài viết đáp ứng được

yêu cầu của đề bài [7].

Ý kiến của các tác giả trên về tiến trình viết có

những điểm khác nhau nhưng đều thể hiện rõ

vai trò của hoạt động chỉnh sửa. Hoạt động này

có thể được thực hiện vào bất cứ thời điểm nào

trong tiến trình viết: lập kế hoạch hay chuyển

dịch ý tưởng thành ngôn từ.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn