Tác động của đa dạng hóa thu nhập đến hiệu quả tài chính của các ngân hàng thương mại Việt Nam: Khóa luận đại học chuyên ngành tài chính ngân hàng / Nguyễn Thu Trang ; người hướng dẫn khoa học Hồ Thị Ngọc Tuyền

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THU TRANG

TÁC ĐỘNG CỦA ĐA DẠNG HÓA THU NHẬP

ĐẾN HIỆU QUẢ TÀI CHÍNH CỦA CÁC NGÂN

HÀNG THƢƠNG MẠI VIỆT NAM

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG

MÃ SỐ: 7340201

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2022

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THU TRANG

TÁC ĐỘNG CỦA ĐA DẠNG HÓA THU NHẬP ĐẾN

HIỆU QUẢ TÀI CHÍNH CỦA CÁC NGÂN HÀNG

THƢƠNG MẠI VIỆT NAM

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG

MÃ SỐ: 7340201

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC

TS. HỒ THỊ NGỌC TUYỀN

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2022

i

TÓM TẮT

Trong khóa luận này, tác giả nghiên cứu tác động của đa dạng hóa thu nhập đến

hiệu quả tài chính của ngân hàng thƣơng mại Việt Nam trong giai đoạn 2010-2021.

Mục đích của nghiên cứu là tìm ra tác động của đa dạng hóa thu nhập đến hiệu quả tài

chính đo lƣờng bằng chỉ số ROE, ROA của 31 NHTM. Trên cơ sở lý thuyết và các

nghiên cứu có liên quan, tác giả xác định các biến thuộc đa dạng hóa thu nhập, các

biến kiểm soát thuộc đặc điểm bên trong ngân hàng và các biến thuộc yếu tố vĩ mô tác

động đến hiệu quả tài chính của NHTM Việt Nam.

Dữ liệu thu thập và xử lý mô hình hồi quy dữ liệu bảng bằng các phƣơng pháp

bình phƣơng bé nhất thông thƣờng (Pooled OLS), mô hình tác động cố định (FEM),

mô hình tác động ngẫu nhiên (REM), phƣơng pháp bình phƣơng bé nhất tổng quát

(FGLS) và phƣơng pháp tổng quát hóa hệ thống dựa trên moment (SGMM). Kết quả

cho thấy đa dạng hóa thu nhập giúp tăng hiệu quả tài chính. Tỷ lệ an toàn vốn (ETA),

tăng trƣởng tài sản (GTA), tỷ lệ cho vay (LTA), tốc độ tăng trƣởng kinh tế (GDP) tác

động tích cực đến hiệu quả tài chính ngân hàng. Tăng trƣởng cho vay (LGR), tỷ lệ tiền

gửi (DEA), chi phí hoạt động (OTR), tỷ lệ lạm phát (INF) tác động tiêu cực đến hiệu

quả tài chính ngân hàng. Quy mô ngân hàng (SIZE), dự phòng rủi ro tín dụng (LLP),

nợ xấu (NPL) không tìm thấy ý nghĩa thống kê trong nghiên cứu. Cuối cùng, trên cơ

sở kết quả đạt đƣợc, tác giả đã tiến hành đề xuất một số kiến nghị góp phần nâng cao

hiệu quả tài chính của các NHTM Việt Nam.

ii

ABSTRACT

Income diversification is an inevitable direction to help commercial banks

improve their competitiveness in the current integration context. In recent years, in

addition to income from net lending business, non-interest income has contributed a

significant part to the efficiency of the main bank. However, there are many studies

with conflicting opinions that have not yet come up with a unified view on the impact

of income diversification of banks in Vietnam. Therefore, the research topic “Impact

of income diversification on the financial efficiency of Vietnam commercial banks” is

necessary contributes to further perfecting the income diversification aspect and its

correlation with financial performance at Vietnamese commercial banks.

The study uses data from the audited financial statements of 31 Vietnamese

commercial banks in the period 2010 - 2021 collected on the official websites of

commercial banks and the financial securities portal. In addition, some annual

financial data of banks are not available, additional data sources from Orbis bank focus

are used. Macro indicators are collected from Worldbank. The variables representing

the financial performance are ROA, ROE beside the income diversification is DIV and

the factors being studied include: Bank size (SIZE), Equity ratio (ETA), Assest

growth (GTA), Loan to assest ratio (LTA), Loan growth (LGR), Deposit to assest ratio

(DEA), Operating Cost Ratio (OTR), Provision for credit risks (LLP), Non￾performing loan (NPL), Economic Growth (GDP), Inflation (INF).

The content of the thesis is presented in 5 chapters:

Chapter 1: Introduction

The content of Chapter 1 identifies the research problem as the impact of

income diversification on the financial efficiency of Vietnam commercial banks.

Accordingly, the reasons for choosing the topic, research subjects, research objectives,

research scope, research methods, research contributions.

Chapter 2: Literature reviews and related empirical studies

Chapter 2 presents the concepts related to the research problem. Specifically,

presents the concept of impact of income diversification on the financial efficiency of

Vietnam commercial banks, explain the impact of income diversification, influencing

iii

factors and characteristics of factors affecting the level of financial performance of

commercial banks, theoretical basis, relevant empirical studies from abroad and in

Vietnam to identify research gaps, thereby presenting panel data regression models

applied to assess the impact of income diversification on the financial performance of

Vietnam commercial banks.

Chapter 3: Research methodology

Chapter 3 presents the research method in order of steps in the research process

from approach, data collection method and data processing method. Accordingly,

through approaching the panel data regression model proposed in chapter 2, the thesis

proceeds to build a panel data regression model applied to the secondary data set

collected from the report business results and balance sheets of Vietnamese

commercial banks, presents how to collect data. Next, presents the meaning and

evaluation according to the quantitative analysis steps performed to implement the

data processing.

Chapter 4: Research results and discussion

Chapter 4 presents the quantitative analysis steps applied to the secondary data

set with observed samples collected from the collection from commercial banks,

including descriptive statistics; correlation coperformance analysis; multicollinearity

test; regression model analysis of panel data and related tests; explain result. The

results of data analysis will be discussed, including comparison with results from other

relevant empirical studies.

Chapter 5: Recommendation and conclusions

Chapter 5 presents the direction to improve financial efficiency in the

development strategy of commercial banks in Vietnam. Next, based on theoretical

foundations, relevant empirical studies, research results and orientation of developing

of Vietnamese commercial banks, proposes some recommendations to impact of

income diversification on the financial performance of Vietnam commercial banks. At

the same time also concludes on the extent to which the three initial objectives have

been achieved. Finally, presents minor limitations in the thesis and future research

directions.

iv

The thesis presents descriptive statistics of the variables in the research model,

steps to check the quantitative defects of the model such as variable variance,

autocorrelation. When detecting defects in the model, the author uses the FGLS

method to overcome in the model and uses the SGMM estimation method to solve the

endogenous phenomenon. Quantitative results are presented and conclusions are made

based on the SGMM method because of the superiority and reliability of the results.

The quantitative results show that income diversification has a positive impact on the

financial performance of Vietnamese commercial banks.

The characteristics of the bank also show a significant impact on the financial

performance of the bank. Capital adequacy ratio (ETA), asset growth (GTA), loan

ratio (LTA), economic growth rate (GDP) positively affect banking and financial

performance. Loan growth (LGR), deposit ratio (DEA), operating expenses (OTR),

inflation rate (INF) negatively affect the financial performance of banks. Bank size

(SIZE), provision for credit risks (LLP) and non- performing loan (NPL) did not find

statistical significance in the thesis.

v

LỜI CAM ĐOAN

Tác giả xin cam đoan khóa luận tốt nghiệp đề tài “TÁC ĐỘNG CỦA ĐA

DẠNG HÓA THU NHẬP ĐẾN HIỆU QUẢ TÀI CHÍNH CỦA CÁC NGÂN HÀNG

THƢƠNG MẠI VIỆT NAM” là công trình nghiên cứu riêng của tác giả dƣới sự giúp

đỡ của giảng viên hƣớng dẫn TS. Hồ Thị Ngọc Tuyền – giảng viên khoa Ngân hàng

Trƣờng Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh. Nguồn dữ liệu và nội dung tham

khảo đều đƣợc trích dẫn nguồn gốc rõ ràng, thống nhất trong phần danh mục tài liệu

tham khảo. Kết quả nghiên cứu là trung thực, minh bạch, trong đó không có các nội

dung từng đƣợc công bố trƣớc đây hoặc các nội dung do ngƣời khác thực hiện ngoại

trừ các trích dẫn đƣợc dẫn nguồn đầy đủ trong khóa luận. Tác giả xin chịu trách nhiệm

hoàn toàn về lời cam đoan của mình.

TP.HCM, ngày tháng năm 2022

Tác giả

Nguyễn Thu Trang

vi

LỜI CẢM ƠN

Trƣớc tiên, với tình cảm sâu sắc và chân thành, cho phép tôi đƣợc bày tỏ lòng

biết ơn đến Quý Thầy Cô Trƣờng Đại học Ngân hàng TP.HCM, những ngƣời đã hỗ

trợ, giúp đỡ, trực tiếp giảng dạy, tận tình truyền đạt những kiến thức quý giá cho tôi

trong những năm học tập tại trƣờng, cũng nhƣ tạo cơ hội cho tôi thực hiện nghiên cứu

này.

Với lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin chân thành cảm ơn TS. Hồ Thị Ngọc Tuyền,

ngƣời đã trực tiếp giúp đỡ, tận tình hƣớng dẫn tôi trong công tác chọn đề tài, hỗ trợ

cách viết, quan tâm đƣa ra những góp ý quý báu và động viên để tôi có thể hoàn thành

khóa luận tốt nghiệp một cách tốt nhất. Tôi cũng xin cảm ơn Ban lãnh đạo khoa đã tạo

điều kiện cho tôi hoàn thành nghiên cứu.

Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn đến gia đình, bạn bè, những ngƣời luôn

bên cạnh động viên, chia sẻ và tiếp thêm nguồn lực giúp tôi yên tâm hoàn thành khóa

luận tốt nghiệp.

Do kinh nghiệm và kiến thức còn hạn chế, khóa luận này không tránh khỏi

những thiếu sót, tôi rất mong nhận đƣợc những ý kiến đóng góp quý báu của Quý

Thầy Cô để chuyên đề đƣợc hoàn thiện hơn.

Trân trọng cảm ơn.

Nguyễn Thu Trang

vii

NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƢỚNG DẪN

........................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

TP.HCM, ngày tháng năm

2022

Giảng viên hƣớng dẫn

TS. Hồ Thị Ngọc Tuyền

viii

MỤC LỤC

TÓM TẮT……………..........................................................................................i

ABSTRACT………….. .......................................................................................ii

LỜI CAM ĐOAN.................................................................................................v

LỜI CẢM ƠN…………………………………………………………………..vi

MỤC LỤC………….. ...................................................................................... viii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT..............................................................................xi

DANH MỤC CÁC BẢNG.................................................................................xii

DANH MỤC CÁC HÌNH ................................................................................ xiii

CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU..................................1

1.1 Lý do nghiên cứu........................................................................................ 1

1.2 Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................... 3

1.2.1 Mục tiêu chung .................................................................................... 3

1.2.2 Mục tiêu cụ thể .................................................................................... 3

1.2.3 Câu hỏi nghiên cứu.............................................................................. 3

1.3 Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu .............................................................. 4

1.3.1 Đối tƣợng nghiên cứu.......................................................................... 4

1.3.2 Phạm vi nghiên cứu ............................................................................. 4

1.4 Dữ liệu và phƣơng pháp nghiên cứu .......................................................... 4

1.4.1 Phƣơng pháp thu thập dữ liệu.............................................................. 4

1.4.2 Phƣơng pháp nghiên cứu ..................................................................... 4

1.5 Đóng góp đề tài........................................................................................... 5

1.6 Bố cục đề tài ............................................................................................... 5

TÓM TẮT CHƢƠNG 1 .......................................................................................8

CHƢƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ CÁC NGHIÊN CỨU THỰC

NGHIỆM……………………….. ...................................................................................9

ix

2.1 Cơ sở lý thuyết............................................................................................ 9

2.1.1 Cơ sở lý thuyết về đa dạng hóa thu nhập ngân hàng........................... 9

2.1.2 Cơ sở lý thuyết về hiệu quả tài chính của ngân hàng ........................ 14

2.1.3 Lý thuyết về đa dạng hóa thu nhập và hiệu quả tài chính ngân hàng 20

2.2 Các nghiên cứu thực nghiệm về tác động của đa dạng hóa thu nhập đến

hiệu quả tài chính của ngân hàng .............................................................................. 23

2.2.1 Đa dạng hóa thu nhập tác động tích cực đến hiệu quả tài chính của

ngân hàng............................................................................................................... 23

2.2.2 Đa dạng hóa thu nhập tác động tiêu cực đến hiệu quả tài chính của

ngân hàng............................................................................................................... 25

2.2.3 Các nghiên cứu ở Việt Nam về tác động của đa dạng hóa thu nhập

đến hiệu quả tài chính ngân hàng .......................................................................... 27

2.2.4 Bài học từ các công trình nghiên cứu ................................................ 35

TÓM TẮT CHƢƠNG 2 .....................................................................................36

CHƢƠNG 3: MÔ HÌNH VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......................37

3.1 Quy trình nghiên cứu................................................................................ 37

3.2 Mô hình và các giả thuyết nghiên cứu...................................................... 38

3.2.1 Mô hình nghiên cứu........................................................................... 38

3.2.2 Các giả thuyết nghiên cứu ................................................................. 40

3.3 Dữ liệu nghiên cứu ................................................................................... 46

3.4 Phƣơng pháp nghiên cứu .......................................................................... 47

TÓM TẮT CHƢƠNG 3 .....................................................................................49

CHƢƠNG 4: PHÂN TÍCH VÀ THẢO LUẬN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU.....50

4.1 Thống kê mô tả dữ liệu biến..................................................................... 50

4.1.1 Biến đo lƣờng hiệu quả tài chính....................................................... 51

4.1.2 Biến đa dạng hóa thu nhập ................................................................ 52

4.1.3 Các biến khác..................................................................................... 53

x

4.2 Phân tích hệ số tƣơng quan và đa cộng tuyến .......................................... 57

4.3 Kiểm định hồi quy tổng thể OLS, FEM và REM..................................... 59

4.4 Kiểm định các khuyết tật của mô hình và kết quả hồi quy ...................... 63

4.4.1 Kiểm định các khuyết tật................................................................... 63

4.4.2 Kết quả hồi quy.................................................................................. 64

4.5 Thảo luận kết quả nghiên cứu................................................................... 66

TÓM TẮT CHƢƠNG 4 .....................................................................................73

CHƢƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ..............................................74

5.1 Kết luận..................................................................................................... 74

5.2 Khuyến nghị ............................................................................................. 75

5.3 Hạn chế của đề tài và hƣớng nghiên cứu tiếp theo................................... 78

KẾT LUẬN CHƢƠNG 5 ...................................................................................80

TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................

PHỤ LỤC…………… ...........................................................................................