Tác động của đa dạng hóa danh mục cho vay đến lợi nhuận và rủi ro : Nghiên cứu tại các ngân hàng thương mại Việt Nam: Luận án tiến sĩ tài chính ngân hàng / Huỳnh Japan ; Đặng Văn Dân người hướng dẫn khoa học

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

-------------------------------------

HUỲNH JAPAN

TÁC ĐỘNG CỦA ĐA DẠNG HOÁ DANH MỤC CHO VAY ĐẾN

LỢI NHUẬN VÀ RỦI RO: NGHIÊN CỨU TẠI CÁC NGÂN HÀNG

THƯƠNG MẠI VIỆT NAM

LUẬN ÁN TIẾN SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

TP. Hồ Chí Minh – Năm 2021

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

-------------------------------------

HUỲNH JAPAN

TÁC ĐỘNG CỦA ĐA DẠNG HOÁ DANH MỤC CHO VAY ĐẾN

LỢI NHUẬN VÀ RỦI RO: NGHIÊN CỨU TẠI CÁC NGÂN HÀNG

THƯƠNG MẠI VIỆT NAM

LUẬN ÁN TIẾN SĨ

Chuyên ngành: Tài chính Ngân hàng

Mã số: 9 34 02 01

Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. ĐẶNG VĂN DÂN

TP. Hồ Chí Minh – Năm 2021

i

LỜI CAM ĐOAN

Luận án này chưa từng được trình nộp để lấy học vị tiến sĩ tại bất cứ một cơ sở đào tạo

nào. Luận án này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả nghiên cứu là trung thực,

trong đó không có các nội dung đã được công bố trước đây hoặc các nội dung do người khác

thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn đầy đủ trong luận án.

Tác giả xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan danh dự của mình.

TP.HCM, ngày … tháng … năm 2021

Tác giả

Huỳnh Japan

ii

LỜI CẢM ƠN

Từ tận đáy lòng mình, tôi mong muốn được gửi những lời cảm ơn và sự ghi nhận chân

thành nhất đến những người đã hỗ trợ và động viên tôi trong quá trình thực hiện luận án.

Trước hết, lời cảm ơn xin được dành cho thầy hướng dẫn luận án – PGS.TS. Đặng Văn Dân,

người đã luôn quan tâm giúp đỡ về nội dung chuyên môn và định hướng trong việc công bố

các bài báo từ nội dung chính của luận án. Sự tử tế của thầy cũng là một điều tôi không bao

giờ quên.

Lời cảm ơn tiếp theo tôi xin được gửi đến Khoa sau đại học – Trường Đại học Ngân

hàng TP.HCM, đặc biệt là chị Vũ Thị Thu Hà, đã rất nhiệt tình hỗ trợ tôi trong quá trình học

tập và hoàn thiện các thủ tục bảo vệ luận án.

Tôi cũng xin cảm ơn sự hỗ trợ về mặt học thuật của các phản biện và các tổng biên tập

của các tạp chí quốc tế đã tiếp nhận bài báo từ luận án. Các bình luận và góp ý của họ là phần

quan trọng để chất lượng luận án được cải thiện.

Sau cùng, tôi xin được cảm ơn gia đình và người thân đã luôn luôn theo dõi, quan tâm,

và động viên ủng hộ tôi từ những ngày tôi chỉ mới có kế hoạch về việc học cao học cho đến

khi hoàn thành luận án. Một lời cảm ơn đặc biệt nhất tôi xin được gửi đến người Dượng thân

yêu đã khuất. Những lời cuối cùng của ông không chỉ có giá trị với tôi trong việc hoàn thành

luận án này mà còn cả việc làm người.

iii

TÓM TẮT LUẬN ÁN

Nghiên cứu phân tích thực nghiệm tác động của đa dạng hoá của danh mục cho vay xét

theo ngành kinh tế đến lợi nhuận và rủi ro của các ngân hàng thương mại Việt Nam. Đặc biệt,

nghiên cứu cũng đi sâu vào khảo sát vai trò điều tiết của các nhân tố đặc thù ngân hàng, gồm

quy mô, sở hữu nhà nước, mô hình kinh doanh, sức mạnh thị trường và mức độ rủi ro, đối với

tác động của đa dạng hoá danh mục cho vay đến lợi nhuận ngân hàng nhằm tìm ra các mối

tương quan có điều tiết lý giải cho cơ chế tác động của đa dạng hoá. Sử dụng số liệu của các

ngân hàng thương mại Việt Nam trong giai đoạn 2008–2019 và tiến hành các hồi quy trên mô

hình bảng động bằng phương pháp ước lượng moment tổng quát (GMM), nghiên cứu đã chỉ

ra các kết quả quan trọng:

(i) Đa dạng hoá danh mục cho vay có xu hướng làm giảm lợi nhuận ngân hàng, đánh giá

thông qua lợi nhuận ròng trên tài sản ROA, lợi nhuận ròng trên vốn chủ sở hữu ROE và biên

lãi ròng NIM.

(ii) Đa dạng hoá danh mục cho vay được tìm thấy là có xu hướng làm gia tăng rủi ro

ngân hàng, thể hiện thông qua các thước đo rủi ro tín dụng như tỷ lệ trích lập dự phòng rủi ro

và tỷ lệ nợ xấu.

(iii) Các nhân tố điều tiết bao gồm quy mô ngân hàng, mô hình kinh doanh và sức mạnh

thị trường có vai trò làm giảm đi tác động bất lợi của đa dạng hóa danh mục cho vay đến lợi

nhuận ngân hàng, thậm chí còn làm đảo chiều tác động khi giá trị của các nhân tố điều tiết

tăng đủ lớn. Trong khi đó đa dạng hoá danh mục cho vay tại các ngân hàng sở hữu nhà nước

giúp cải thiện lợi nhuận ngân hàng, ngược lại với những gì được tìm thấy tại các ngân hàng

ngoài nhà nước. Bên cạnh đó, nghiên cứu còn tìm thấy bằng chứng xác nhận lý thuyết của

Winton (1999) về việc tồn tại mối quan hệ phi tuyến tính giữa đa dạng hóa danh mục cho vay

và lợi nhuận ngân hàng theo hàm rủi ro (đánh giá bởi tỷ lệ trích lập dự phòng rủi ro tín dụng).

Cụ thể, mô hình biểu diễn hệ số tác động của đa dạng hoá theo hàm rủi ro với dạng chữ U

ngược đã chỉ ra rằng tác động bất lợi của đa dạng hoá danh mục cho vay đến lợi nhuận ngân

hàng giảm dần khi rủi ro ngân hàng tăng lên, nhưng khi mức rủi ro là quá cao thì tác động bất

lợi của đa dạng hoá danh mục cho vay lại có xu hướng tăng trở lại.

Các kết quả nghiên cứu được tìm thấy đều đảm bảo tính vững, thông qua nhiều thang

đo lợi nhuận và rủi ro ngân hàng, cùng với đó là các thước đo đa dạng hoá Herfindahl￾Hirschman (HHI) và Shannon Entropy (SE) với các cách phân loại ngành trên danh mục cho

iv

vay khác nhau. Từ những phát hiện đáng tin cậy có được, nghiên cứu đã rút ra những hàm ý

quan trọng dưới góc độ chính sách quản lý, chiến lược kinh doanh và nghiên cứu.

Từ khoá: danh mục cho vay, đa dạng hoá, lợi nhuận ngân hàng, rủi ro ngân hàng, Việt Nam.

v

ABSTRACT

The study analyzes the empirical effects of the sectoral loan portfolio diversification on

the return and risk of commercial banks in Vietnam. In particular, the study also examines the

conditioning roles of bank-specific characteristics, including bank size, state ownership,

business model, market power, and bank risk, on the impact of loan portfolio diversification

on bank returns to find the marginal correlations that explain the mechanism of

diversification. Using data from Vietnamese commercial banks in the period 2008–2019 and

conducting regressions in dynamic table models using the generalized method of moments

(GMM) estimator, the study has shown significant results:

(i) Loan portfolio diversification tends to reduce bank return, captured by net return on

assets ROA, net return on equity ROE and net interest margin NIM.

(ii) Loan portfolio diversification is found to increase bank risk, as demonstrated by

credit risk measures, including loan loss provisions and non-performing loans.

(iii) Moderating factors, including bank size, business model, and market power, tend

to mitigate the detrimental effect of loan portfolio diversification on bank return and even

reverse this detrimental effect when the value of these factors increases up to a certain level.

Besides, loan portfolio diversification at state-owned banks improves bank profits, in contrast

to evidence found at private banks. The study also finds evidence confirming the Winton

(1999) theory of a non-linear relationship between loan portfolio diversification and bank

returns as a function of bank risk (captured by the ratio of loan loss provision). Specifically,

the model showing the impact of diversification by risk function with an inverse U-shape

indicates that the adverse effect of loan portfolio diversification on bank return diminishes as

bank risk increases, but when the level of risk is too high, the adverse impact of loan portfolio

diversification tends to increase again.

The research results are robust to changes in multiple measures of bank return and risk,

alternative proxies of sectoral loan portfolio diversification Herfindahl-Hirschman (HHI) and

Shannon Entropy (SE). From the reliable findings, the study has drawn essential implications

from the perspective of management policy, business strategy, and research direction.

Keywords: loan portfolio, diversification, bank return, bank risk, Vietnam.

vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Danh mục các từ viết tắt tiếng Việt

Từ viết tắt Cụm từ tiếng Việt

MTV Một thành viên

NHNN Ngân hàng Nhà nước

NHTM Ngân hàng thương mại

TCTD Tổ chức tín dụng

TNHH Trách nhiệm hữu hạn

Danh mục các từ viết tắt tiếng Anh

Từ viết

tắt

Cụm từ tiếng Anh Cụm từ tiếng Việt

G-HHI Generalized Herfindahl-Hirschman

Index

Chỉ số đa dạng hoá HHI tổng quát

GDP Gross domestic product Tổng sản phẩm quốc nội

GMM Generalized method of moments Phương pháp moment tổng quát

HHI Herfindahl-Hirschman Index Chỉ số đa dạng hoá HHI

LLR Loan loss reserves Dự phòng rủi ro tín dụng

NIM Net interest margin Biên lãi ròng

NPL Non-performing loan Nợ xấu

OLS Ordinary least squares Bình phương tối thiểu thông thường

ROA Return on assets Lợi nhuận trên tổng tài sản

ROE Return on equity Lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu

SE Shannon Entropy Chỉ số đa dạng hoá SE

VSIC Vietnam Standard Industrial

Classification

Hệ thống ngành kinh tế quốc dân của

Việt Nam

WTO World Trade Organization Tổ chức Thương mại Thế giới

vii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN..............................................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN.................................................................................................................................. ii

TÓM TẮT LUẬN ÁN................................................................................................................... iii

ABSTRACT......................................................................................................................................v

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.............................................................................................vi

MỤC LỤC ...................................................................................................................................... vii

DANH MỤC BẢNG BIỂU ............................................................................................................x

DANH MỤC HÌNH VẼ............................................................................................................... xii

CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU ...........................................................................................................1

1.1. Cơ sở lựa chọn đề tài nghiên cứu.........................................................................................1

1.2. Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu ...........................................................................................3

1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu........................................................................................3

1.4. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................................................4

1.5. Đóng góp của luận án ............................................................................................................6

1.6. Bố cục của luận án .................................................................................................................6

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 .................................................................................................................8

CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU..........9

2.1 Cơ sở lý luận về đa dạng hoá danh mục cho vay của ngân hàng ......................................9

2.1.1 Danh mục cho vay ...................................................................................................9

2.1.2 Đa dạng hóa danh mục cho vay.............................................................................14

2.2 Cơ sở lý luận về lợi nhuận của ngân hàng .........................................................................18

2.2.1 Lợi nhuận của ngân hàng.......................................................................................18

2.2.2 Đánh giá lợi nhuận của ngân hàng.........................................................................19

2.3 Cơ sở lý luận về rủi ro của ngân hàng ................................................................................20

2.3.1 Rủi ro của ngân hàng .............................................................................................20

2.3.2 Đánh giá rủi ro của ngân hàng...............................................................................22

2.4 Tổng quan tình hình nghiên cứu..........................................................................................25

viii

2.4.1 Các nghiên cứu lý thuyết về tác động của đa dạng hóa danh mục cho vay đến lợi

nhuận và rủi ro của ngân hàng........................................................................................25

2.4.2 Các nghiên cứu thực nghiệm đánh giá tác động của đa dạng hóa danh mục cho

vay đến lợi nhuận và rủi ro của ngân hàng .....................................................................29

2.4.3 Vai trò điều tiết của một số đặc điểm đặc thù của ngân hàng ...............................35

2.4.4 Một số đánh giá về tình hình nghiên cứu ..............................................................46

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ...............................................................................................................47

CHƯƠNG 3. PHƯƠNG PHÁP VÀ DỮ LIỆU NGHIÊN CỨU ..........................................49

3.1 Mô hình nghiên cứu ..............................................................................................................49

3.1.1 Kiểm định tác động của đa dạng hóa danh mục cho vay đến lợi nhuận và rủi ro

của ngân hàng .................................................................................................................49

3.1.2 Kiểm định vai trò của các nhân tố điều tiết đối với tác động của đa dạng hóa danh

mục cho vay đến lợi nhuận của ngân hàng.....................................................................50

3.2 Các biến nghiên cứu..............................................................................................................51

3.2.1 Lợi nhuận ngân hàng .............................................................................................51

3.2.2 Rủi ro ngân hàng....................................................................................................52

3.2.3 Đa dạng hóa danh mục cho vay.............................................................................53

3.2.4 Các biến kiểm soát và các biến điều tiết................................................................58

3.3. Phương pháp ước lượng ......................................................................................................70

3.4 Dữ liệu nghiên cứu................................................................................................................73

3.4.1 Thu thập và xử lý dữ liệu.......................................................................................73

3.4.2 Thống kê mô tả và phân tích tương quan ..............................................................74

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ...............................................................................................................89

CHƯƠNG 4. KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM VÀ THẢO LUẬN...........................................91

4.1 Tác động của đa dạng hóa danh mục cho vay đến lợi nhuận của ngân hàng ................91

4.1.1 Kết quả hồi quy......................................................................................................91

4.1.2 Thảo luận kết quả...................................................................................................99

4.2 Tác động của đa dạng hóa danh mục cho vay đến rủi ro của ngân hàng .....................100

4.2.1 Kết quả hồi quy....................................................................................................100

4.2.2 Thảo luận kết quả.................................................................................................101

ix

4.3 Vai trò của các nhân tố điều tiết đối với tác động của đa dạng hóa danh mục cho vay

đến lợi nhuận của ngân hàng ....................................................................................................109

4.3.1 Kết quả hồi quy....................................................................................................110

4.3.2 Thảo luận kết quả.................................................................................................131

KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 .............................................................................................................136

CHƯƠNG 5. KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý...................................................................................137

5.1 Kết luận về kết quả nghiên cứu .........................................................................................137

5.2 Hàm ý rút ra từ kết quả nghiên cứu...................................................................................139

5.2.1 Hàm ý trong xây dựng chính sách quản lý ..........................................................139

5.2.2 Hàm ý trong hoạt động kinh doanh ngân hàng....................................................140

5.2.3 Hàm ý trong nghiên cứu ......................................................................................140

5.3 Hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu tương lai.........................................................141

KẾT LUẬN CHƯƠNG 5 .............................................................................................................142

TÀI LIỆU THAM KHẢO..........................................................................................................143

PHỤ LỤC

DANH MỤC CÔNG TRÌNH LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI ĐÃ CÔNG BỐ

x

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1. Tổng hợp kết quả của các nghiên cứu cùng chủ đề ...................................................34

Bảng 3.1. Định nghĩa, nguồn dữ liệu và tác động kỳ vọng của các biến giải thích ................69

Bảng 3.2. Định nghĩa, nguồn dữ liệu và tác động kỳ vọng của các biến điều tiết khi tương tác

với biến đa dạng hoá danh mục cho vay.......................................................................................70

Bảng 3.3. Thống kê mô tả...............................................................................................................77

Bảng 3.4. Ma trận hệ số tương quan..............................................................................................88

Bảng 4.1. Tác động của đa dạng hoá danh mục cho vay (HHI) đến lợi nhuận trên tài sản ...93

Bảng 4.2. Tác động của đa dạng hoá danh mục cho vay (SE) đến lợi nhuận trên tài sản ......94

Bảng 4.3. Tác động của đa dạng hoá danh mục cho vay (HHI) đến lợi nhuận trên vốn chủ sở

hữu .....................................................................................................................................................95

Bảng 4.4. Tác động của đa dạng hoá danh mục cho vay (SE) đến lợi nhuận trên vốn chủ sở

hữu .....................................................................................................................................................96

Bảng 4.5. Tác động của đa dạng hoá danh mục cho vay (HHI) đến biên lãi ròng..................97

Bảng 4.6. Tác động của đa dạng hoá danh mục cho vay (SE) đến biên lãi ròng.....................98

Bảng 4.7. Tác động của đa dạng hoá danh mục cho vay (HHI) đến dự phòng rủi ro...........102

Bảng 4.8. Tác động của đa dạng hoá danh mục cho vay (SE) đến dự phòng rủi ro .............103

Bảng 4.9. Tác động của đa dạng hoá danh mục cho vay (HHI) đến nợ xấu ..........................104

Bảng 4.10. Tác động của đa dạng hoá danh mục cho vay (SE) đến nợ xấu...........................105

Bảng 4.11. Tác động của đa dạng hoá danh mục cho vay (HHI) đến chỉ số Z-score ...........106

Bảng 4.12. Tác động của đa dạng hoá danh mục cho vay (SE) đến chỉ số Z-score..............107

Bảng 4.13. Vai trò điều tiết của quy mô ngân hàng đối với tác động của đa dạng hoá danh

mục cho vay đến lợi nhuận trên tài sản.......................................................................................111

Bảng 4.14. Vai trò điều tiết của quy mô ngân hàng đối với tác động của đa dạng hoá danh

mục cho vay đến lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu .......................................................................112

Bảng 4.15. Vai trò điều tiết của quy mô ngân hàng đối với tác động của đa dạng hoá danh

mục cho vay đến biên lãi ròng .....................................................................................................113

Bảng 4.16. Vai trò điều tiết của sở hữu nhà nước đối với tác động của đa dạng hoá danh mục

cho vay đến lợi nhuận trên tài sản ...............................................................................................115

Bảng 4.17. Vai trò điều tiết của sở hữu nhà nước đối với tác động của đa dạng hoá danh mục

cho vay đến lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu................................................................................116

xi

Bảng 4.18. Vai trò điều tiết của sở hữu nhà nước đối với tác động của đa dạng hoá danh mục

cho vay đến biên lãi ròng..............................................................................................................117

Bảng 4.19. Vai trò điều tiết của mô hình kinh doanh (thu nhập ngoài lãi) đối với tác động của

đa dạng hoá danh mục cho vay đến lợi nhuận trên tài sản .......................................................119

Bảng 4.20. Vai trò điều tiết của mô hình kinh doanh (thu nhập ngoài lãi) đối với tác động của

đa dạng hoá danh mục cho vay đến lợi nhuận trên trên vốn chủ sở hữu ................................120

Bảng 4.21. Vai trò điều tiết của mô hình kinh doanh (thu nhập ngoài lãi) đối với tác động của

đa dạng hoá danh mục cho vay đến biên lãi ròng......................................................................121

Bảng 4.22. Vai trò điều tiết của sức mạnh thị trường đối với tác động của đa dạng hoá danh

mục cho vay đến lợi nhuận trên tài sản.......................................................................................123

Bảng 4.23. Vai trò điều tiết của sức mạnh thị trường đối với tác động của đa dạng hoá danh

mục cho vay đến lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu .......................................................................124

Bảng 4.24. Vai trò điều tiết của sức mạnh thị trường đối với tác động của đa dạng hoá danh

mục cho vay đến biên lãi ròng .....................................................................................................125

Bảng 4.25. Tác động phi tuyến của đa dạng hoá danh mục cho vay đến lợi nhuận trên tài sản

theo hàm rủi ro (dự phòng rủi ro) ................................................................................................127

Bảng 4.26. Tác động phi tuyến của đa dạng hoá danh mục cho vay đến lợi nhuận trên vốn chủ

sở hữu theo hàm rủi ro (dự phòng rủi ro) ...................................................................................128

Bảng 4.27. Tác động phi tuyến của đa dạng hoá danh mục cho vay đến biên lãi ròng theo hàm

rủi ro (dự phòng rủi ro) .................................................................................................................129

Bảng 4.28. Khảo sát tính biến thiên của các mô hình dạng chữ U ngược..............................130

xii

DANH MỤC HÌNH VẼ

Hình 3.1. Đa dạng hoá danh mục cho vay của các NHTM Việt Nam thông qua chỉ số HHI và

SE trong giai đoạn 2008–2019.......................................................................................................79

Hình 3.2. Lợi nhuận của các NHTM Việt Nam trong giai đoạn 2008–2019...........................81

Hình 3.3. Rủi ro của các NHTM Việt Nam trong giai đoạn 2008–2019..................................82

Hình 3.4. Xu hướng tăng trưởng quy mô tài sản của các NHTM Việt Nam trong giai đoạn

2008–2019 ........................................................................................................................................84

Hình 3.5. Tỷ trọng thu nhập ngoài lãi của các NHTM Việt Nam trong giai đoạn 2008–2019

............................................................................................................................................................86

Hình 3.6. Sức mạnh thị trường của các NHTM Việt Nam thông qua chỉ số Lerner giai đoạn

2008–2019 ........................................................................................................................................87

Hình 4.1. Mô hình tác động phi tuyến dạng chữ U theo hàm rủi ro LLR ..............................131

1

CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU

1.1. Cơ sở lựa chọn đề tài nghiên cứu

Với tính chất trung gian trong các giao dịch tài chính, ngân hàng đóng vai trò hết sức

quan trọng trong mắc xích luân chuyển vốn từ người tiết kiệm sang người đi vay. Trong xu

thế hiện đại hóa của hoạt động ngân hàng, các mảng nghiệp vụ kinh doanh trong hệ thống

ngân hàng đang dần chuyển dịch sang hướng phi truyền thống, nhằm đa dạng hóa các hoạt

động sinh lời của mình và giảm đi rủi ro từ nghiệp vụ cho vay truyền thống. Tuy nhiên, với

bản chất là trung gian luân chuyển vốn – vừa huy động và vừa cho vay thì có thể thấy rằng

với hầu hết các ngân hàng thương mại (NHTM) trên thế giới và cả ở Việt Nam hiện nay, cho

vay vẫn luôn là hoạt động kinh doanh có tầm quan trọng bậc nhất.

Để xây dựng các danh mục cho vay, các ngân hàng có thể tiếp cận chiến lược đa dạng

hóa hoặc tập trung. Một mặt, các quốc gia đưa ra các quy định hạn chế với ngân hàng trong

việc cấp vốn cho một người vay hoặc một nhóm người có liên quan, khuyến khích họ “đặt

trứng vào nhiều rổ” để phân tán rủi ro và đề cao sự an toàn cho danh mục cho vay. Tuy nhiên

mặt khác, một số ngân hàng quyết định tham gia vào các lĩnh vực mà họ có chuyên môn, kinh

nghiệm và hưởng lợi thế so sánh nhằm hướng đến mục tiêu lợi nhuận tối ưu. Khi đó việc dàn

trải nguồn vốn đầu tư sang nhiều lĩnh vực có thể gây tốn kém nhiều nguồn lực và làm giảm

khả năng kiểm soát rủi ro. Khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 bắt nguồn từ chính việc

các ngân hàng cho vay quá nhiều vào ngành bất động sản vốn rất nhạy cảm với tình hình kinh

tế vĩ mô. Vấn đề chạy theo lợi nhuận ở một lĩnh vực được cho là sinh lời cao đã gây ra một

sự tập trung danh mục tín dụng cao, và rồi thực tế đã cho thấy rằng một cú sốc đã làm lay

chuyển cả ngành ngân hàng. Như vậy, đa dạng hóa hay tập trung trong danh mục cho vay đã

trở thành một trong những vấn đề quan trọng được thảo luận liên quan đến chiến lược kinh

doanh của các ngân hàng và cả sự ổn định của hệ thống tài chính.

Tại Việt Nam, nền tảng ban đầu của ngành ngân hàng là đi lên từ một hệ thống với nhiều

ngân hàng chuyên doanh; ở đó họ chỉ tập trung vào một mảng kinh doanh nhất định được

xem là thế mạnh và có nhiều chuyên môn, kinh nghiệm cũng như nguồn lực để khai thác. Qua

thời gian, với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trên thị trường thì dần dần các ngân hàng đã

mở rộng cho vay sang nhiều lĩnh vực, ngành nghề và tiếp cận đến nhiều loại đối tượng hơn.

Tuy vậy, liệu hướng đi này có đem lại hiệu quả dựa trên sự cân bằng của rủi ro và lợi nhuận

mà các ngân hàng đã đạt được trong thời gian qua? Hơn nữa, với một nền kinh tế đang tăng

trưởng nhanh và phụ thuộc rất nhiều vào kênh tín dụng ngân hàng thì các chiến lược cho vay