(SKKN HAY NHẤT) sử dụng kỹ thuật các mảnh ghép trong dạy học qua bài 3 địa lý 11 ( cơ bản)

1. MỞ ĐẦU

1.1. Lí do chọn đề tài

Giáo dục là nền tảng của xã hội, là tiền đề quyết định sự phồn thịnh của

đất nước. Giáo dục không chỉ cung cấp những hiểu biết về khoa học và cuộc

sống trong kho tàng tri thức nhân loại, mà còn góp phần hình thành, bồi dưỡng

nhân cách tốt đẹp cho người học. Ngày nay, cùng với sự phát triển như vũ bão

của cuộc cách mạng khoa học công nghệ hiện đại, Việt Nam đang đẩy mạnh

công cuộc đổi mới và hội nhập vào nền kinh tế thế giới. Sự thành công trong sự

nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước phụ thuộc vào nhiều yếu tố, một

trong những yếu tố đóng vai trò then chốt là nguồn lực con người. Do vậy, để

phát huy tối đa nguồn lực này, đồng thời có thể đáp ứng được những yêu cầu

của đất nước trong thời kì đổi mới và hội nhập, đòi hỏi hệ thống giáo dục nước

nhà phải không ngừng đổi mới. Trong định hướng chiến lược phát triển sự

nghiệp giáo dục thời kì đổi mới đất nước cũng nêu rõ “tiếp tục đổi mới nội dung

và phương pháp giáo dục đào tạo...”

Để đáp ứng yêu cầu của đất nước nói chung và nền giáo dục nước nhà nói

riêng, Luật giáo dục Việt Nam năm 2005 đã qui định tại điều 2: Mục tiêu đầu

tiên của giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo

đức, sức khỏe, năng lực, trí tuệ, biết vận dụng xử lí linh hoạt và thích ứng với sự

phát triển nhanh chóng của khoa học kĩ thuật, kinh tế xã hội... Nhằm thực hiện

mục tiêu trên, Luật giáo dục nhấn mạnh “sự cần thiết phải đổi mới phương pháp

dạy học theo hướng tích cực” và đề ra: Phương pháp giáo dục phổ thông phải

phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo của người học, phù

hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học, bồi dưỡng năng lực tự học, khả

năng làm việc theo nhóm, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn;

tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập và ý chí vươn lên của

học sinh [1]1. Trong xu thế đổi mới phương pháp dạy học hiện nay, kĩ thuật dạy

học đóng vai trò rất quan trọng. Việc người dạy sử dụng những phương pháp, kĩ

thuật dạy học phù hợp với mục tiêu giáo dục đang là yêu cầu cấp thiết, đòi hỏi

người dạy phải đảm bảo học sinh trở thành trung tâm của quá trình nhận thức,

giáo viên trở thành người hướng dẫn cho học sinh tìm tòi chiếm lĩnh kiến thức.

Rèn luyện để nâng cao năng lực sử dụng các kĩ thuật dạy học khác nhau là

nhiệm vụ, là vấn đề cần thiết của mỗi giáo viên nhằm đáp ứng yêu cầu nâng cao

chất lượng dạy và học ở nhà trường.

Từ năm học 2020 – 2021, Bộ giáo dục và đào tạo đã ban hành một loạt

các văn bản mới như Thông tư 26 về đổi mới kiểm tra, đánh giá; Thông tư 32

điều lệ trường trung học; Công văn 2384,3280 về điều chỉnh nội dung dạy học,

…thúc đẩy việc dạy học và kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển phẩm

chất, năng lực học sinh. Vì vậy tôi nghĩ, bản thân mỗi giáo viên cần phải đẩy

mạnh việc dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh để nâng cao chất

lượng bộ môn trong đó trước hết là lựa chọn phương pháp và kỹ thuật dạy học

phù hợp.

1[1]: Tham khảo tài liệu số 1

1

UAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

Trong thực tiễn dạy học hiện nay, đa phần giáo viên đã cố gắng đổi mới

phương pháp dạy học, áp dụng nhiều phương pháp dạy học mới vào giảng dạy;

nhiều kĩ thuật dạy và học theo hướng tích cực được nghiên cứu triển khai và áp

dụng, tạo điều kiện để học sinh tích cực học tập, được nói nhiều hơn, được làm

việc nhiều hơn, học sinh đã tích cực thực hiện nhiệm vụ theo sự điều khiển của

giáo viên... Tuy nhiên, theo nhận định của nhiều đồng nghiệp và đánh giá một

cách nghiêm túc hiệu quả dạy và học theo hướng tích cực ở nhiều trường, nhiều

môn học chưa thật sự cao, đôi khi còn mang tính hình thức, rập khuôn máy móc,

ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục học sinh. Thậm chí nhiều giáo viên còn

dè dặt trong việc nghiên cứu và sử dụng các kĩ thuật dạy học mới, chưa thực sự

thông hiểu và nghiệp vụ triển khai kĩ thuật còn lúng túng. Để áp dụng các kĩ

thuật trong dạy học đạt hiệu quả cao, tích cực hóa học sinh, ngoài việc tuân thủ

các qui trình mang tính đặc trưng của kĩ thuật dạy học còn đòi hỏi sự thuần thục,

linh hoạt, sáng tạo và nghệ thuật sư phạm của giáo viên. Điều này không phải

giáo viên nào, trường nào cũng đã làm tốt.

Đối với môn Địa lí nói riêng, việc vận dụng các kĩ thuật dạy học tích cực

không phải là vấn đề đơn giản, nó phụ thuộc khá nhiều vào yếu tố khách quan

như: cơ sở vật chất, thiết bị dạy học, trình độ học sinh, …Vì vậy, với nhiều giáo

viên ở nhiều trường, nhiều địa phương (nhất là các trường ở miền núi thuộc

vùng đặc biệt khó khăn như Trường THCS & THPT Quan Hóa mà bản thân

đang trực tiếp giảng dạy) thì các kĩ thuật dạy học tích cực vẫn là vấn đề khá mới

mẻ, việc vận dụng chưa thật thường xuyên, nhiều khi vẫn mang tính hình thức

trong các tiết thao giảng dự giờ,…

Nhằm góp phần khắc phục những hạn chế trên, giải pháp của tôi là sử

dụng một trong số các kĩ thuật dạy và học tích cực đã được triển khai trong các

nhà trường thông qua chương trình dự án “Việt – Bỉ” vào các tình huống, các

hoạt động cụ thể. Thực tế bản thân đã áp dụng nhiều kĩ thuật dạy và học tích cực

vào các giờ học, trong đó có kĩ thuật các mảnh ghép, tôi nhận thấy việc sử dụng

tốt các kĩ thuật dạy học đã đem lại hiệu quả cao trong dạy và học, góp phần vào

quá trình đổi mới phương pháp dạy học. Dựa trên kinh nghiệm của bản thân

được rút ra trong quá trình giảng dạy, trong khuôn khổ một sáng kiến kinh

nghiệm tôi mạnh dạn chọn đề tài nghiên cứu: “Sử dụng kĩ thuật các mảnh ghép

trong dạy học qua bài 3 - Địa lí 11” (Cơ bản). Mặc dù đề tài chỉ nghiên cứu một

kĩ thuật dạy học nhỏ nhưng theo tôi là quan trọng và cấp thiết vì sự thành công

của một phương pháp dạy học mang bình diện vĩ mô cần có sự đóng góp của các

kĩ thuật dạy học mang bình diện vi mô.

1.2. Mục đích của đề tài

- Rèn luyện khả năng tự học, tự nghiên cứu, tăng cường tính độc lập, chủ

động, sáng tạo, tinh thần trách nhiệm của cá nhân học sinh.

- Tạo hứng thú, khơi dậy niềm đam mê, kích thích thúc đẩy sự tham gia

tích cực của học sinh trong các giờ học.

- Phát triển mô hình có sự tương tác giữa học sinh với học sinh

2

UAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]