Rèn luyện năng lực khái quát hoá, đặc biệt hoá cho sinh viên sư phạm thông qua khai thác bài tập định nghĩa không gian Vectơ

REN LUYEN NANG LUC KHAI QUAE HDA, OAC Bil l HOA CHO SINH VIEN SO PHAM

THONG OHA KHAI THAC BAI TAP DINH NGHlA KHONG GIAN VECTO

O ThS. VU QUOC KHANH*

Nang lyc khai qudt hda (KQH), ddc biet hda

(DBH) Id cdc hoqt ddng tri rue chung cua tu

duy cd vai trd Id cdng cy quan trqng, ddc

lyc trong hoqt ddng gidi todn vd nghien cuu todn

hoc. Qua hoqt ddng gidi vd khai thdc mdt sd bdi

tap ren luyen ndng lyc KQH, DBH s§ hinh thdnh,

ndng cao, phdt trien kien thuc, kl ndng phuang

phdp ve gidi todn d ngudi hoc: khd ndng neu ra

mdt sd bdi tap cung loqi hodc cung each gidi;

khd ndng biet tqo bdi todn mdi (ru cdc bdi todn

cy the dy doan bdi todn tdng qudt, tu bdi todn

cd mdt sd yeu td tdng qudt dan den bdi todn

nhieu yeu td tdng qudt...).

Hoqt ddng KQH, DBH Id thao tdc tri tue cd

lien quan vdi khd ndng phdn tich, so sanh, tuang

ty, he thdng hod. KQH, DBH Id mdt trong nhung

hoqt ddng ca bdn cua tu duy sdng tqo. Theo G.

Polya «bdn thdn sy khdi qudt hda, sy ddc biet

hda... Id nhung nguon gdc vT dqi cua sy phdt

minh" (1,121). KQH, DBH Id sy thdng nhdt giua

cdc mat ddi lap cdn tuang ty Id sy thdng nhdt

tinh da dang theo quy ludt «tinh thdng nhdt cua

cdc mat ddi lap" trong logic bien chung. Ddi

vdi sinh vien su phqm (SVSP), KQH, DBH giup

tu duy nhanh, ben vung vd linh hoqt han, tiet

kiem thdi gian sue lyc giup cho viec hoc vd gidi

bdi tap dqt ket qua cao. Viec tdng cudng ren

luyen thudng xuyen vd lien tyc khd ndng KQH,

DBH Id nhiem vy vd myc tieu dqy hoc, cd tdc

dyng ndng cao ket qua hoc todn vd khd ndng

dqy hoc todn cho SVSP. Cdc yeu to cua todn

cao cap d dqi hoc: li thuyet tap hqp, dnh xq,

khdng gian vecta, phuang phdp tien de cd tinh

KQH bao trum cdc kien thuc todn sa cap. Dqi

sd tuyen tinh (DSTT) trong todn cao cap trong

chuang trinh ndm thu nhdt dqi hoc su phqm Id

ket qua KQH cdc khdng gian hinh hoc hai, ba

chieu vd he phuang trinh tuyen tinh d phd thdng.

Mat khdc, DSTT Id kien thuc KQH bqc cao ve

khdng gian vecta (kgvt) Id nen tdng cua nhieu li

Tap chi Giao due so 234 pa a. 3/2010

thuyet todn hoc hien dqi. Dqy hoc DSTT cdn chu

y ren luyen, ndng cao khd ndng KQH, DBH trong

hoc gidi todn vd khai thdc bdi tap cho SV.

Bdi viet ndy chi de cap van de ren luyen ndng

lyc KQH, DBH qua khai thdc bdi tap djnh nghTa

kgvt, khdi niem ddu tien cd tinh KQH cao cua

mdn DSTT cho SV ndm thu nhdt dqi hoc su phqm.

1. Khdi qudt hda, dqc biet hod trong gidi todn

/. / Khdi qudt hda: Theo G.Polya,«KQH Id

chuyen tu viec nghien cuu mot tap hqp ddi

tuqng dd cho den viec nghien cuu mot tap hqp

Idn han, bao gom cd tap hqp ban ddu". Tdc

gid Nguyen Bd Kim neu rd han: «KQH Id chuyen

tu mot tap hqp Idn hon chua tap hqp ban ddu

bang each neu bat mot sd trong cdc dqc diem

chung cua cdc phan tu cua tap xudt phdt" (2;

1 9). KQH cd tdc dyng djnh hudng ddn tdi gid

thuyet khoa hoc.

Ren luyen ndng lyc KQH thdng qua khai thdc

bdi tap bao gdm: - Luyen tap thdnh thao thao

tdc tu duy phdt hien ddu hieu chung, nhung

quy ludt phd bien cua mdt Idp cdc bdi todn tu

mdt so cdc bdi todn rieng le; - Luyen tap phdi

hap khd ndng phdn tich, tdng hqp, so sanh tuang

ty, ddc biet hda; - Ren luyen ndng lyc KQH

qua khai thdc cdc bdi tap dang cung cd kien

thuc cu, hinh thdnh cdc tri thuc li thuyet mdi vd

gidi cdc dang bdi tap theo he thdng kien thuc

hodc he thdng kT ndng hodn chinh; - KQH cdc

todn rieng le dua ra bdi todng tdng qudt, giup

cho viec hoc tap hnh hqi nhieu duqc nhieu kien

thuc, ndng cao duqc trinh do nhdn thuc vd cd

duqc each nhin, each nghien cuu md rdng nhieu

ket qua todn hoc. Ren luyen KQH qua khai thdc

bdi tap trong DSTT cd tdc dyng vd hieu qua

hiet thyc

Vi dy 1: KQH cdc dd'u hieu chung cua cdc

trudng sd huu ti, thyc vd phuc cung tap hqp cdc

* Truong Dai hpc Tay Bac