Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam - chi nhánh tỉnh Bắc Kạn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

CÙ THỊ THU HUYỀN

QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG

TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN

NÔNG THÔN VIỆT NAM - CHI NHÁNH TỈNH BẮC KẠN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

CÙ THỊ THU HUYỀN

QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG

TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN

NÔNG THÔN VIỆT NAM - CHI NHÁNH TỈNH BẮC KẠN

Ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Trần Chí Thiện

THÁI NGUYÊN - 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan: Luận văn này là nghiên cứu của riêng tôi, toàn bộ

nội dung nghiên cứu do chính tôi thực hiện. Số liệu trong luận văn được thực

hiện khảo sát, điều tra trung thực. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về

nghiên cứu của mình.

Thái Nguyên, tháng 7 năm 2020

Học viên

Cù Thị Thu Huyền

ii

LỜI CẢM ƠN

Trước tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến tất cả các Quý thầy cô

đã giảng dạy trong chương trình Cao học Quản lý kinh tế - Trường Đại học Kinh

tế & QTKD - Đại học Thái Nguyên đã truyền đạt cho tôi những kiến thức hữu

ích trong giáo dục làm cơ sở cho tôi hoàn thành luận văn này.

Tôi xin chân thành cảm ơn PGS.TS Trần Chí Thiện đã tận tình, tâm

huyết hướng dẫn, chỉ bảo tôi trong thời gian thực hiện luận văn.

Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc tới Ban lãnh đạo,

các đồng chí đang công tác tại Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông

thôn Việt Nam - Chi nhánh tỉnh Bắc Kạn đã tận tình giúp đỡ tôi trong việc thu

thập số liệu, khảo sát, thu thập thông tin để tôi hoàn thành luận văn.

Do thời gian có hạn cũng như kinh nghiệm nghiên cứu khoa học còn hạn

chế nên luận văn của tôi không tránh khỏi tồn tại thiếu sót, kính mong nhận được

sự nhận xét, đóng góp ý kiến của Quý thầy, cô và các anh, chị học viên.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ..............................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT .......................................................................vi

DANH MỤC CÁC BẢNG..............................................................................vii

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài ................................................ 3

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ...................................................... 4

5. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 4

Chương 1: LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ QUẢN

LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ................. 5

1.1. Lý luận về quản lý tín dụng tại ngân hàng thương mại ............................. 5

1.1.1. Tín dụng tại ngân hàng thương mại ........................................................ 5

1.1.2. Rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại........................................ 9

1.1.3. Quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại................................ 13

1.2. Kinh nghiệm quản lý rủi ro tín dụng của các chi nhánh ngân hàng

thương mại...................................................................................................... 28

1.2.1. Kinh nghiệm quản lý rủi ro tại Vietinbank chi nhánh Bắc Ninh............ 28

1.2.2. Kinh nghiệm quản lý rủi ro tín dụng của BIDV tỉnh Vĩnh Phúc............ 29

1.2.3. Bài học kinh nghiệm cho Ngân hàng nông nghiệp và phát triển

nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Tỉnh Bắc Kạn ............................................ 33

Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................. 35

2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 35

2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 35

iv

2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ............................................................ 35

2.2.2. Phương pháp xử lý và tổng hợp thông tin............................................. 37

2.2.3. Phương pháp phân tích.......................................................................... 37

2.3. Các chỉ tiêu nghiên cứu............................................................................ 38

2.3.1. Các chỉ tiêu hoạt động tín dụng ............................................................ 38

2.3.2. Các chỉ tiêu phản ánh quản lý rủi ro tín dụng....................................... 38

Chương 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI

NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN

VIỆT NAM - CHI NHÁNH TỈNH BẮC KẠN........................................... 41

3.1. Tổng quan về Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt

Nam - Chi nhánh Tỉnh Bắc Kạn...................................................................... 41

3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển............................................................ 41

3.1.2. Chức năng và cơ cấu tổ chức ................................................................ 42

3.1.3. Tình hình hoạt động kinh doanh trong các năm gần đây...................... 46

3.2. Thực trạng rủi ro rín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển

nông thôn - Chi nhánh Tỉnh Bắc Kạn ............................................................. 49

3.3. Thực trạng quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng nông nghiệp và phát

triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Tỉnh Bắc Kạn .................................... 51

3.3.1. Xác định chiến lược quản lý rủi ro tín dụng ......................................... 51

3.3.2. Xây dựng chính sách quản lý rủi ro tín dụng........................................ 52

3.3.3. Nhận diện rủi ro tín dụng ...................................................................... 55

3.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông

nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Tỉnh Bắc Kạn................. 69

3.4.1. Các yếu tố khách quan .......................................................................... 69

3.4.2. Các yếu tố chủ quan .............................................................................. 71

3.5. Đánh giá chung về quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông

nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Tỉnh Bắc Kạn ........... 75

3.5.1. Thành tựu .............................................................................................. 75

v

3.5.2. Hạn chế.................................................................................................. 76

3.5.3. Nguyên nhân của hạn chế ..................................................................... 78

Chương 4: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ RỦI RO TÍN

DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN

NÔNG THÔN VIỆT NAM - CHI NHÁNH TỈNH BẮC KẠN................. 81

4.1. Định hướng và mục tiêu quản lý rủi ro tín dụng của Ngân hàng nông

nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Tỉnh Bắc Kạn ........... 81

4.1.1. Định hướng quản lý rủi ro tín dụng của Ngân hàng nông nghiệp

và Phát triển nông thôn Việt Nam- Chi nhánh Tỉnh Bắc Kạn ................... 81

4.1.2. Mục tiêu quản lý rủi ro tín dụng của Ngân hàng nông nghiệp và Phát

triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Tỉnh Bắc Kạn ........................................ 82

4.2. Giải pháp hoàn thiện quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng nông

nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Tỉnh Bắc Kạn ........... 83

4.2.1. Xây dựng và hoàn thiện mục tiêu, chiến lược, chính sách quản

lý rủi ro tín dụng ............................................................................................ 83

4.2.2. Giải pháp nhận biết và xác định rủi ro tín dụng.................................... 86

4.2.3. Tiếp tục xây dựng và áp dụng các công cụ đo lường rủi ro tín dụng theo

thông lệ quốc tế và quy định của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông

thôn Việt Nam.................................................................................................. 88

4.2.4. Giải pháp xử lý rủi ro tín dụng.............................................................. 89

4.2.5. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ của Chi nhánh ............................ 91

4.3. Kiến nghị.................................................................................................. 94

4.3.1. Đối với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam .............................................. 94

4.3.2. Đối với Ngân hàng nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam.... 94

KẾT LUẬN.................................................................................................... 96

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 98

PHỤ LỤC..................................................................................................... 100

vi

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

DPRR : Dự phòng rủi ro

HĐQT : Hội đồng quản trị

NHNN : Ngân hàng nhà nước

NHTM : Ngân hàng thương mại

QLRRTD : Quản lý rủi ro tín dụng

RRTD : Rủi ro tín dụng

TCTD : Tổ chức tín dụng

VLĐ : Vốn lưu động

XHTD : Xếp hạng tín dụng

XLRR : Xếp loại rủi ro

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1. Kết quả khảo sát bộ máy quản lý rủi ro tín dụng tại Agribank￾Chi nhánh Tỉnh Bắc Kạn............................................................... 46

Bảng 3.2. Tình hình huy động vốn của Agribank chi nhánh tỉnh Bắc Kạn

giai đoạn 2017-2019...................................................................... 47

Bảng 3.3. Tình hình sử dụng vốn tại Agribank Chi nhánh Tỉnh Bắc Kạn

giai đoạn 2017-2019...................................................................... 48

Bảng 3.4. Kết quả hoạt động kinh doanh của Agribank Chi nhánh Tỉnh

Bắc Kạn giai đoạn 2017-2019....................................................... 48

Bảng 3.5. Tình hình nợ quá hạn Agribank Chi nhánh Tỉnh Bắc Kạn ........... 50

Bảng 3.6. Tình hình nợ xấu Agribank Chi nhánh Tỉnh Bắc Kạn giai đoạn

2017-2019...................................................................................... 51

Bảng 3.7. Kết quả khảo sát về chính sách quy định của Agribank chi

nhánh tỉnh Bắc Kạn....................................................................... 54

Bảng 3.8. Công tác nhận diện rủi ro tại Agribank Chi nhánh Tỉnh Bắc Kạn..... 55

Bảng 3.9. Nội dung thẩm định khách hàng tại Agribank Chi nhánh Tỉnh

Bắc Kạn ......................................................................................... 56

Bảng 3.10. Khảo sát về chất lượng thẩm định tín dụng tại Agribank Chi

nhánh Tỉnh Bắc Kạn...................................................................... 57

Bảng 3.11. Kết quả khảo sát về công tác nhận diện rủi ro tại Agribank Chi

nhánh Tỉnh Bắc Kạn...................................................................... 58

Bảng 3.12. Xếp hạng khách hàng theo hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ

Agribank........................................................................................ 61

Bảng 3.13. Thang điểm chấm điểm khách hàng theo hệ thống xếp hạng

tín dụng nội bộ Agribank .............................................................. 62

Bảng 3.14. Kết quả xếp hạng tín dụng khách hàng tại Agribank Chi nhánh

Tỉnh Bắc Kạn................................................................................. 64

viii

Bảng 3.15. Kết quả khảo sát về công tác đo lường rủi ro tại Agribank Chi

nhánh Tỉnh Bắc Kạn...................................................................... 65

Bảng 3.16. Tình hình trích lập quỹ dự phòng và xử lý rủi ro tín dụng tại

Agribank Chi nhánh Tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2017-2019 ............ 68

Bảng 3.17. Kết quả khảo sát về công tác xử lý rủi ro tín dụng tại Agribank

Chi nhánh Tỉnh Bắc Kạn............................................................... 68

Bảng 3.18. Thông tin về nguồn nhân lực thực hiện quản lý rủi ro tín dụng

tại chi nhánh .................................................................................. 72

Bảng 3.19. Trình độ nguồn nhân lực cán bộ tín dụng tại Agribank Chi

nhánh Tỉnh Bắc Kạn...................................................................... 73

Bảng 3.20. Khảo sát về nguồn nhân lực tại Agribank Chi nhánh Tỉnh

Bắc Kạn......................................................................................... 73

Bảng 3.21. Kết quả khảo sát về sự phối hợp giữa các phòng ban của

Agribank chi nhánh tỉnh Bắc Kạn................................................. 74

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Hoạt động tín dụng đem lại nguồn thu nhập chủ yếu cho các NHTM.

Song hoạt động này cũng luôn tiềm ẩn nhiều nguy cơ rủi ro cao. Chính vì vậy,

NHTM phải thường xuyên thực hiện nhiều biện pháp phù hợp nhằm tăng

cường quản lý rủi ro, hạn chế rủi ro trong hoạt động tín dụng.

Hoạt động của các NHTM ở nước ta đã trải qua hơn 30 năm đổi mới,

đã gặp phải nhiều RRTD khác nhau trong các thời kỳ khác nhau của gần ba

thập niên qua. Trong những năm gần đây, thực hiện các cam kết quốc tế về

mở cửa thị trường dịch vụ tài chính, các NHTM ở nước ta bên cạnh việc gặp

phải những rủi ro của nội tại nền kinh tế trong nước thì còn đối phó với sự

cạnh tranh cũng như nhiều loại hình rủi ro khác nhau của khu vực và quốc tế.

Thực tế kể từ cuối năm 2011 đến nay, trong hoạt động tín dụng của hệ

thống NHTM ở nước ta gặp phải những rủi ro lớn bởi lạm phát cao, sự phát

triển nóng của thị trường bất động sản, thị trường chứng khoán; những yếu

kém về quản lý của các Tập đoàn và Tổng công ty nhà nước; diễn biến thiên

tai và dịch bệnh đối với sản xuất nông nghiệp... đồng thời cũng bị ảnh hưởng

không nhỏ bởi cuộc khủng hoảng tài chính quốc tế và khủng hoảng nợ tại

nhiều nước châu Âu. Do tác động bởi các yếu tố khách quan đó, cộng với

những yếu kém trong quản lý RRTD của các NHTM dẫn tới tỷ lệ nợ xấu của

ngành ngân hàng tăng cao và chậm được xử lý. Thực tế này đòi hỏi các

NHTM phải tăng cường quản lý RRTD vì sự phát triển ổn định chung của nền

kinh tế cũng như sự phát triển bền vững của mỗi ngân hàng.

Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh

Tỉnh Bắc Kạn (Agribank- Chi nhánh Tỉnh Bắc Kạn) là một NHTM có quy mô

lớn nhất trong toàn tỉnh, có mạng lưới rộng nhất trong toàn bộ ngành ngân

hàng, lợi nhuận chủ yếu của chi Nhánh hiện nay đến từ hoạt động tín dụng,

chiếm tỷ trọng 90% tổng thu nhập hàng năm. Vì vậy, Agribank - Chi nhánh