Quản lý nhà nước về sử dụng đất phi nông nghiệp trên địa bàn thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

ĐỖ THỊ THANH HÒA

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ SỬ DỤNG ĐẤT

PHI NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ

PHỔ YÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2021

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

ĐỖ THỊ THANH HÒA

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ SỬ DỤNG ĐẤT

PHI NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ

PHỔ YÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN

Ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Đặng Thị Phương Hoa

THÁI NGUYÊN - 2021

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, được thực hiện

dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS. Đặng Thị Phương Hoa. Các số liệu, kết

quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được sử dụng để bảo vệ một học

vị nào.

Các số liệu sử dụng trong luận văn có trích dẫn nguồn rõ ràng, không sao chép

của người khác. Các kết luận nghiên cứu trong Luận văn được đúc kết từ cơ sở lý

luận đến thực tiễn của vấn đề luận văn cần giải quyết.

Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình./.

Thái Nguyên, tháng 01 năm 2021

Tác giả luận văn

Đỗ Thị Thanh Hòa

ii

LỜI CẢM ƠN

Sau thời gian học tập và nghiên cứu, tôi đã hoàn thành đề tài “Quản lý nhà nước

về sử dụng đất phi nông nghiệp trên địa bàn thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên”.

Trong suốt quá trình thực hiện, tôi đã nhận được sự hướng dẫn và hỗ trợ nhiệt tình từ

Quý Thầy Cô, đồng nghiệp.

Tôi xin chân thành cảm ơn toàn thể Quý Thầy, Cô và các cán bộ công chức

của Trường đại học Kinh tế và quản trị kinh doanh Thái Nguyên đã giúp đỡ tôi về

mọi mặt trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng

kính trọng và biết ơn sâu sắc đến PGS.TS. Đặng Thị Phương Hoa - Viện kinh tế

Việt Nam, cô giáo trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ tận tình tôi trong suốt thời gian

nghiên cứu để hoàn thành luận văn này.

Tôi xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo Phòng Tài Nguyên và Môi trường thị xã,

Phòng Thống kê thị xã, Ban Bồi thường GPMB & Quản lý dự án thị xã, Thanh tra

thị xã, các phòng, ban khác trực thuộc UBND thị xã Phổ Yên đã nhiệt tình tổng

hợp, cung cấp các số liệu phục vụ cho việc nghiên cứu luận văn này. Cuối cùng,

chân thành cảm ơn gia đình và bạn bè, đồng nghiệp và người thân đã quan tâm giúp

đỡ và động viên tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện luận văn.

Mặc dù đã cố gắng những chắc chắn luận văn không tránh khỏi những hạn chế

thiếu sót. Rất mong nhận được sự đóng góp chân thành của các nhà khoa học, các

thầy cô giáo và các bạn học viên.

Tôi xin trân trọng cảm ơn!

Tác giả luận văn

Đỗ Thị Thanh Hòa

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................ii

MỤC LỤC................................................................................................................. iii

DANH MỤC CỤM TỪ, CHỮ VIẾT TẮT................................................................vi

DANH MỤC BẢNG BIỂU ......................................................................................vii

DANH MỤC CÁC HÌNH..........................................................................................ix

PHẦN MỞ ĐẦU........................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................................ 3

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn......................................................................... 3

5. Kết cấu của Luận văn ............................................................................................................ 4

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ

SỬ DỤNG ĐẤT PHI NÔNG NGHIỆP Ở CẤP HUYỆN..................................... 5

1.1. Cơ sở lý luận ........................................................................................................5

1.1.1. Khái niệm đất đai ..............................................................................................5

1.1.2. Phân loại đất đai................................................................................................5

1.1.3. Khái niệm quản lý nhà nước về đất phi nông nghiệp .......................................7

1.1.4. Đặc điểm quản lý nhà nước về sử dụng đất phi nông nghiệp ở cấp huyện................... 11

1.1.5. Vai trò quản lý nhà nước về sử dụng đất phi nông nghiệp ở cấp huyện........................ 12

1.1.6. Nội dung quản lý nhà nước về sử dụng đất phi nông nghiệp ở cấp huyện................. 13

1.1.7. Các yếu tổ ảnh hưởng tới quản lý nhà nước về sử dụng đất phi nông nghiệp

ở cấp huyện .......................................................................................................20

1.2. Cơ sở thực tiễn .................................................................................................................. 24

1.2.1. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về sử dụng đất phi nông nghiệp cấp

huyện tại một số địa phương ............................................................................24

1.2.2. Bài học kinh nghiệm cho thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên .........................29

Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......................................................31

2.1. Câu hỏi nghiên cứu........................................................................................................... 31

iv

2.2. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................................. 31

2.2.1. Phương pháp thu thập số liệu..........................................................................31

2.2.2. Phương pháp tổng hợp và xử lý thông tin số liệu ...........................................34

2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin số liệu.........................................................34

2.3. Hệ thống tiêu chí đánh giá................................................................................................ 35

2.3.1. Tiêu chí về cơ cấu diện tích đất sử dụng.........................................................35

2.3.2. Tiêu chí về chuyển mục đích sử dụng đất cho hộ gia đình, cá nhân...............36

2.3.3. Tiêu chí về thu hồi đất.....................................................................................37

Chương 3. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ SỬ DỤNG ĐẤT

PHI NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ PHỔ YÊN, TỈNH

THÁI NGUYÊN .............................................................................................38

3.1. Tổng quan về địa bàn nghiên cứu ......................................................................38

3.1.1. Điều kiện tự nhiên...........................................................................................38

3.1.2. Tình hình phát triển kinh tế - xã hội................................................................40

3.1.3. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên - kinh tế xã hội ...................................45

3.2. Thực trạng quản lý nhà nước về sử dụng đất phi nông nghiệp trên địa bàn

thị xã Phổ Yên giai đoạn 2017-2020................................................................46

3.2.1. Lập kế hoạch về sử dụng đất phi nông nghiệp................................................46

3.2.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch về sử dụng đất phi nông nghiệp.........................54

3.2.3. Thanh tra, kiểm tra việc quản lý sử dụng đất phi nông nghiệp.......................60

3.3. Đánh giá chung................................................................................................................. 64

3.3.1. Kết quả đạt được .............................................................................................64

3.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân của hạn chế trong quản lý nhà nước về

sử dụng đất phi nông nghiệp trên địa bàn thị xã Phổ Yên ...............................70

Chương 4. MỤC TIÊU, PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN

THIỆN QUẢN LÝ VỀ SỬ DỤNG ĐẤT PHI NÔNG NGHIỆP TRÊN

ĐỊA BÀN THỊ XÃ PHỔ YÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN .............................85

4.1. Quan điểm quản lý đất đai thị xã Phổ Yên giai đoạn 2020-2025 và tầm

nhìn đến năm 2035 ...........................................................................................85

4.1.1. Định hướng phát triển kinh tế - xã hội của thị xã Phổ Yên đến năm 2025 ...............85

4.1.2. Quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn thị xã Phổ Yên đến năm 2025, tầm

nhìn đến năm 2035 ...........................................................................................86

v

4.2. Một số giải pháp hoàn thiện quản lý về sử dụng đất phi nông nghiệp trên

địa bàn thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2020-2025.....................91

4.2.1. Nhóm giải pháp hoàn thiện nội dung quản lý nhà nước về sử dụng đất

phi nông nghiệp ................................................................................................91

4.2.2. Nhóm giải pháp hoàn thiện công cụ và phương pháp quản lý nhà nước

về sử dụng đất phi nông nghiệp........................................................................98

KẾT LUẬN............................................................................................................102

TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................104

PHỤ LỤC ..............................................................................................................108

vi

DANH MỤC CỤM TỪ, CHỮ VIẾT TẮT

QLNN : Quản lý nhà nước

KT-XH : Kinh tế - xã hội

TT : Thông tư

BTNMT : Bộ Tài nguyên và môi trường

UBND : Ủy ban nhân dân

GCNQSDĐ : Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

GCN : Giấy chứng nhận

SDĐ : Sử dụng đất

TN&MT : Tài nguyên và môi trường

HĐND : Hội đồng nhân dân

PBGDPL : Phổ biến giáo dục pháp luật

KDC : Khu dân cư

KCN : Khu công nghiệp

CCHC : Cải cách hành chính

TTCP : Thanh tra Chính phủ

TNMT : Tài nguyên môi trường

TCKH : Tài chính kế hoạch

TB&XH : Thương binh và xã hội

vii

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1. Bảng tổng hợp tiêu chí cơ cấu sử dụng đất phi nông nghiệp trên

địa bàn thị xã Phổ Yên giai đoạn 2017 đến 2020..................................36

Bảng 2.2. Bảng tổng hợp tiêu chí chuyển mục đích sử dụng đất cho hộ gia

đình, cá nhân trên địa bàn thị xã Phổ Yên giai đoạn 2017 đến 2020 ....37

Bảng 2.3. Bảng tổng hợp tiêu chí thu hồi đất trên địa bàn thị xã Phổ Yên giai

đoạn 2017 đến 2020...............................................................................37

Bảng 3.1. Các chỉ tiêu kinh tế một số ngành chủ yếu của thị xã Phổ Yên giai

đoạn 2017-2020 .....................................................................................41

Bảng 3.2. Tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất của một số ngành kinh tế thị xã

Phổ Yên thời kỳ 2017-2019 (%) ...........................................................41

Bảng 3.3. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế trên địa bàn thị xã Phổ Yên thời kỳ

2017-2019 (%).......................................................................................42

Bảng 3.4. Số liệu kiểm kê đất đai thị xã Phổ Yên thời kỳ 2017-2019 ..................44

Bảng 3.5. Quy hoạch đất khu công nghiệp và đất khu dân cư trên địa bàn thị

xã Phổ Yên từ năm 2017 đến tháng 6 năm 2020...................................47

Bảng 3.6. Kế hoạch sử dụng đất khu công nghiệp và đất khu dân cư thị xã

Phổ Yên từ năm 2017 đến tháng 6 năm 2020 .......................................52

Bảng 3.7. Kết quả giao đất, cho thuê đất và chuyển mục đích sử dụng đất đối

với đất phi nông nghiệp trên địa bàn thị xã Phổ Yên giai đoạn

2017-2020..............................................................................................55

Bảng 3.8. Thực trạng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư liên quan đến dự án

khu công nghiệp và khu dân cư trên địa bàn thị xã Phổ giai đoạn

2017-2020..............................................................................................57

Bảng 3.9. Bảng tổng hợp kết quả đấu giá quyền sử dụng đất trên địa bàn thị

xã Phổ Yên giai đoạn 2017-2020 ..........................................................58

Bảng 3.10. Tổng nguồn thu từ đất trên địa bàn thị xã Phổ Yên giai đoạn 2017-2020..... 60

Bảng 3.11. Kết quả thực hiện các chỉ tiêu cơ cấu sử dụng đất phi nông nghiệp

trong kế hoạch sử dụng đất trên địa bàn thị xã Phổ Yên giai đoạn

2017-2020..............................................................................................67

viii

Bảng 3.12. Kết quả thực hiện các chỉ tiêu chuyển mục đích sử dụng đất cho hộ

gia đình, cá nhân trong kế hoạch sử dụng đất trên địa bàn thị xã

Phổ Yên giai đoạn 2017-2020 ...............................................................69

Bảng 3.13. Kết quả thực hiện các chỉ tiêu thu hồi đất trong kế hoạch sử dụng

đất trên địa bàn thị xã Phổ Yên giai đoạn 2017-2020 ...........................70

Bảng 3.14. Thống kê số kế hoạch sử dụng đất được bổ sung hàng năm trên địa

bàn thị xã Phổ Yên thời kỳ 2017-2020..................................................71

Bảng 3.15. Kết quả điều tra đánh giá của nhóm 1 về thực hiện các nội dung

công khai, minh bạch trong lĩnh vực đất đai .........................................71

Bảng 3.16. Kết quả điều tra đánh giá của nhóm 2 về thực hiện các nội dung

công khai, minh bạch trong lĩnh vực đất đai .........................................72

Bảng 3.17. Kết quả điều tra đánh giá việc thực hiện công tác bồi thường, giải

phóng mặt bằng .....................................................................................74

Bảng 3.18. Kết quả điều tra đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến

công tác quản lý nhà nước về sử dụng đất phi nông nghiệp của

nhóm 1 ...................................................................................................80

Bảng 3.19. Kết quả điều tra đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến

công tác quản lý nhà nước về sử dụng đất phi nông nghiệp của

nhóm 2 ...................................................................................................81

Bảng 4.1. Bảng tổng hợp quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn thị xã Phổ Yên

đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2035.............................................88

ix

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 3.1. Bản đồ hành chính thị xã Phổ Yên ........................................................38

Hình 3.2. Biểu đồ chuyển dịch cơ cấu kinh tế thị xã Phổ Yên thời kỳ 2017-2019.....42

Hình 3.3. Diện tích và cơ cấu sử dụng đất thị xã Phổ Yên năm 2017 và 2019.....44

Hình 3.4. Bản đồ điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 thị xã

Phổ Yên - tỉnh Thái Nguyên..................................................................46

Hình 4.1. Bản vẽ quy hoạch sử dụng đất thị xã Phổ Yên đến năm 2025, tầm

nhìn đến năm 2035 ................................................................................87

1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài

Kể từ khi Luật Đất đai 2013 có hiệu lực kéo theo một loạt những thay đổi trong

quản lý nhà nước về đất đai nói chung cũng như quản lý về sử dụng đất phi nông

nghiệp nói riêng. Cụ thể, Luật đất đai năm 2013 đã bổ sung thêm mới một số quy

định như: Người chịu trách nhiệm trước Nhà nước đối với việc sử dụng đất; Người

chịu trách nhiệm trước Nhà nước đối với đất được giao để quản lý; quy định hạn mức

sử dụng đất, thời hạn sử dụng đất; quyết định thu hồi đất, trưng dụng đất; trao quyền

sử dụng đất cho người sử dụng đất; quyết định chính sách tài chính về đất đai; quy

định quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất; Trách nhiệm quản lý nhà nước về đất

đai…; Sửa đổi một số nội dung quy định về loại đất phi nông nghiệp và bổ sung một

số nội dung quản lý nhà nước về đất đai để đáp ứng yêu cầu của thực tế...

Đất đai là tài nguyên vô giá của Quốc gia, là tư liệu sản xuất đặc biệt, là tài

sản, là nguồn lực to lớn của đất nước, là nguồn sống của nhân dân. Nhận thức được

tầm quan trọng đó, Đảng, Nhà nước ta đã có nhiều chủ trương, chính sách về đất đai

nhằm tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước về lĩnh vực này. Luật và các văn bản có

tính pháp lý về đất đai từng bước được hoàn thiện, đảm bảo các quyền lợi của người

sử dụng đất, thị trường bất động sản, trong đó có quyền sử dụng đất được hình

thành và phát triển.

Quá trình đô thị hóa diễn ra mạnh mẽ khắp cả nước, sự phát triển các khu

công nghiệp trong thời gian qua đã góp phần đẩy nhanh sự chuyển dịch cơ cấu kinh

tế theo hướng công nghiệp, hiện đại hóa. Cùng với xu hướng chung của tỉnh Thái

Nguyên, thị xã Phổ Yên đang bước vào thời kỳ hội nhập kinh tế mạnh mẽ, sự

nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đang được tập trung đầu tư, đòi hỏi sự chuyển

dịch cơ cấu sử dụng các loại đất nhằm đáp ứng nhu cầu tăng cường cơ sở kết cấu hạ

tầng, hình thành các khu công nghiệp, phát triển dịch vụ - du lịch, xây dựng các

công trình phúc lợi và thực hiện đô thị hoá, phấn đấu đưa thị xã Phổ Yên thành

Thành phố trực thuộc tỉnh vào năm 2025.

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác quản lý đất đai trên địa bàn thị xã

Phổ Yên còn một số vấn đề đặt ra cần phải nghiên cứu như sau: Công tác quản lý